MEEH'S- EI lOlEHTEfflE-8119 INK K
98IIVH 11 III. I lii ii'i UHSSItlH ISffl.
j
Landnationalisatie in Indie.
No. 62
Z E S-E N-V E I
/N
^Jj
JAARMARKT of KERMIS
8 A U U U STIS,
BINNENLAND.
gentschappen zijn te weinig menschen.
patjols vrij wat dieper den grond bewerken
/IT-» Ja Q rl mnt rziiivrv 11 oil tril'fl WDt’Irfll
1.
Zangschool,
aan
1
j
1
Bij deze Courant behoort ale bijblad Feuil-
leton-nummer 96.
10.
11.
12.
13.
Deze CO UR ANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
EN
'ur-
B.
be-
D. achtte zich gerechtigd tot het
van dit onderwerp in deze vergade-
vrij i
aid-
l. S.
?ek, 1
\'S-
voor sawah-ontginning, waarmede reeds een be-
De erven waren reeds beplant met hun door
de inheemsche bevolking geschonken klappers
en andere vruchtboomen, waartusschen dja-
goeng, ketella, lombok en andere gewassen we
lig tierden. Achter de erven lag het terrein j
- - -voor sawah-ontginning, waarmede reeds een be-
grondbezit; zij zijn juist zooals de heer Schmal- gin gemaakt was,’voorloopig een bouw per man. i
hausen schrijft.
De Locomotief verzet zich hevig tegen het
denkbeeld van landverhuizing, op die wijze
bevorderd, en verhaalt daartegenover, wat de
Staat in Indië, op voorslag van den resident
Heyting, doet voor
In de „Indische Locomotief," onder redactie I
van Mr Brooshoof 't te Samarang, vinden wij
eert belangrijk artikel dat de landquaestie raakt.
De controleur Schmalhausen heeft onlangs
een brochure geschreven „De overbevolking
op Java”, waarin hij als middel daartegen aan
beveelt om al het communaal bezit te verdee-
len en tot erfelijk individueel bezit te maker.
Gesteld,” zegt de schrijver, „de dessa I
telt 50 landbouwers en bezit, behalve het amb-
telijk landbezit, 25 bouw. Na de conversie
van communaal in erfelijk individuëel bezit,
heeft dus elke landbouwer */j bouw, maar lang
zal die gelijkheid niet blijven bestaan. In elk
land, onder elk volk vindt men luie, verkwis
tende en spaarzame lieden, slimme en domme
individuen, dus ook bij de Javanen. De land
bouwer A is lui, vermeerdert zijn inkomen niet
door handenarbeid en is weldra genoodzaakt
schuld te maken om die te voldoen moet hij
zijn eigendom aan B. zijn schuldeischer, ver-
koopen. B. bezit zoodoende 1 bouw en gaat
op dezelfde wijze voort zijn eigendom uit te
-Jbreiden, tot hij 2 */a bouw heeft, representeeren-
de 5 oorspronkelijke aandeelen, dus het bezit
van 5 huisgezinnenvier huisgezinnen hebben
dan alles verloren, want B kan met zijn huis
gezin zijn gronden alleen bewerken.
Nemen wij nu voor een oogenblik aan, dat
in die dessa 5 Javanen ieder in het bezit zijn
gekomen van 2,/a bouw, dan zijn daardoor 20
huisgezinnen zonder middel van bestaan. Hier
van zal een klein gedeelte nog emplooi vinden
in de dessa zelf, de overblijvenden zullen ge
noodzaakt zijn te verhuizen, willen zij niet
van honger sterven. Breidt het individuëel
bezit zich langzamerhand over geheel Java uit,
dan zal op groote schaal plaats vinden, wat
hierboven geschetst werd met betrekking tot
een enkele dessa.
„Is het individuëel bezit overal ingevoerd,
zoo verwacht Schr. het ontstaan van een hon
gerlijdend gedeelte der bevolking, dat, om een
oeiale omwenteling te voorkomen, op de een
of andere manier moet verdwijnen, en daarvoor
weet hij een uitweg, n.l. de emigratie naar
buiten.”
Onbewust en ongewild heeft de heer Schmal
hausen een welsprekend pleidooi geleverd voor
bet communaal bezit van den grond, want de
werking van het individuëel bezit de Loco
motief moge het ontkennen is stellig datgene,
wat de heer Schmalhausen er van verwacht.
Het moge waar zijn, dat in de Preanger de
werking van dit individuëel bezit zich nog
niet in al haar uitgestrektheid doet gevoelen,
rooskleurig is de toestand in de streken, waar
het communaal bezit is afgeschaft, niet; daar
voor hebben wij betrouwbare berichten. In
Nederland echter, een rijk land met veel ren
teniers, kennen wij de gevolgen van het privaat-
Algemeen blijft men met de meeste belang
stelling uitzien naar berichten uit Den Haag
over de oplossing dor ministerieele -crisis. Al
lerlei geruchten doen de rondte, maar officieel
noch officieus wordt iets gemeld. Zelfs achtte
men het een paar dagen geleden de moeite waard
aan eenige bladen te melden, dat er een nieu
we opdracht tot vorming van een kabinet zal
worden verstrekt!
Het Vad. meldt nu echter iets naders o ver de
met slakkengang vorderende oplossing der crisis.
De heer v. Tienhoven zou nl. met de samenstel
ling van een kabinet gereed zijn gekomen. Dins
dag zou door hem de volledige lijst aan de Regen
tes op ’t Loo zijn aangeboden. De heer v. Tien
hoven zal zelf in het kabinet zitting nemen als
minister van binnenlandsche zaken, terwijl o.a.
aan de hh. Tak en Smidt de portefeuilles van
waterstaat en justitie zijn toegekend, de heer
Cremer koloniën moet hebben gekregen en
naar ’t gerucht wil mr. N. G. Pierson zou
optreden voor financiën.
Dit laatste wordt door ’t Hand, sterk in twij
fel getrokken. Dit blad weet zijnerzijds mede
te deelen, dat op het program van het liberale
kabinet de uitbreiding van het kiesrecht een
belangrijke plaats zal innemen.
BEKENDMA KING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Snede maken bekend, dat de
alhier dit jaar begint op VRIJ DAG den 14
Augustus, (les morgens achtuur, om te eindigen
op Vrijdag den 21 Augustus d. a. v. des mor
gens acht uur, en dat vóór den 23en dier maand
alle kramen, disschen, tenten enz. zullen moe
ten zijn afgebroken en weggeruimd.
Tevens wordt herinnerd aan art. 12 der Al-
gemeene Politie-Verordening, waarbij is bepaald:
dat niemand eene tent, kraam, tafel of iets der
gelijks op den voor den openbaren dienst be
stemden grond mag opslaan of daarop uitstal
lingen van goederen hebben, dan overeenkom
stig de aanwijzing van den Marktmeester of,
bij ontstentenis van dezen, van de Politie en
na voldoening van het marktgeld.
Sneek, 7 Juli 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
ADVERTED TIÉN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */a Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
De hoofden der gezinnen waren zeer tevreden
met hun toestand en met de getroffen regeling, deputeerde Staten ingediend.
Zij vonden de gronden veel beter dan die van Vaststelling le suppletoir Kohier van.
Bagelen en roemden de inheemsche bevolking,
die hen zoo goed ontvangen had. Ook de in-
binnenlandsche kolonisatie. boorlingen van hun kant waren met de emi-
De residenties Bagelen en Kedoe zijn, naar granten ingenomen, wijl deze meer leven en
men zegt, overbevolkt en in de Preanger-re- vertier op de passa’s en in de naburige dessa’s
j Nu brachtenze waren verbaasd over de werk-
moedigt de regeering de bevolking uit de eerst- krachten der Bageleners, die met hunne zware
genoemde residenties aan, om naar de Preange r
te verhuizen.
„Die aanmoediging bestaat,zegt de Loco
motief, „in het geven van vrijstelling aan de
verhuizers van landrente gedurende de eerste
vijf jaren voor de door hen in Soekapoera te ont
ginnen sawahs, en van heerendienst en hoofdgeld
gedurende drie jaren en in geldelijke ondersteu
ning, n.l.het verstrekken bij aankomst in Soe
kapoera aan ieder man of vrouw van een hal
ve tjaing of 5 pikols padie en aan een kind
tjaing of 2*/ï picols, zoomede f 25 voor aankoop
van huisraad en materialen, als patjols, grex-
messen, enz.bovendien vrij transport uit de
residentie Bagelen per spoor naar Tjilatjap en
vandaar per prauw naar Kalipoetjang, dan wel
voor het eerste traject een uitkeering van f 1,50
per persoon en voor het laatste eene van f 0,50.
Voor huisvesting van de nieuw aangekomenen
in de eerste dagen zouden op eenige hoofd
plaatsen van districten en onder-districten een
voudige loodsen gebouwd worden/
„In de afdeeling Soekapoera van de Prean-
ger-regentschappen, zegt de schrijver verder,
vindt men nog 11000 bouws woesten grond en
wanneer men 5000 bouws voor de aanwezige
bevolking reserveert, dan blijven er nog 6000
bouws voor vreemdelingen over, waarvan meer
dan 4000 van levend water zijn voorzien, ge
schikt dus om minstens 20,000 menschen te voe
den. Bovendien zijn er nog duizenden en dui
zenden bouws onontgonnen grond (o. a. de ge-
hcele rawa Lakbok) die nog in een staat van
wildernis verkeeren en later, wanneer eenmaal
de trek der bevolking van Bagelen naar Pre
anger zal zijn tot stand gekomen, in vruchtbare
sawahs en tegalans zullen kunnen worden her
schapen. Het doel van den resident Heijting
was dan ook alleen om den eersten trek der be
volking uit Bagelen den weg te wijzen, aan te
moedigen en mogelijk te maken door geldelijke
ondersteuning van Gouvernementswege.“
Bij besluit van 3 November 1889, keurde de
regeering de plannen van den resident goed en
stond een crediet van f 5000 toe.
De schrijver vervolgt: „Reeds in Maart d.a.v.
waren 182 emigranten in het district Tjilembar
gevestigd, wonende in een vijtigtal hun van
bestuurswege verstrekte huisjes, elk huisje staan
de op een afzonderlijk erf van ±180 vierk. R.R.
5.
6.
7. Aanwijzing der middelen tot dekking der welke in 1869 verklaarde de mogelnkheid
buitengewone uitgaven ten behoeve der Gasfa- - - - d
briek.
8. Voorloopige vaststelling der gemeente-
rekening, dienst 1890.
9. Begrooting der algemeene Armvoogdij,
dienst 1892.
Alsvoren der dd. Schutterij, dienst 1892.
Onderzoek geloofsbrieven van raadsleden.
Adres van J. J. van Velzen.
Benoeming eener Onderwijzeres
school No. 1.
14. Reclames tegen het primitief Kohier van
VERGADERING
van den Gemeenteraad van Sneek,
op Dinsdag den 11 Augustus e. k.
des avonds ten zeven uur.
punten van behandeling:
Resumtie der Notulen.
2. Mededeeling van ingekomen stukken enz.
3. Rekening van de algemeene Armvoogdij,
dienst 1890.
4. Alsvoren der Muziek- en
dienst 18901891.
Alsvoren der d.d. Schutterij over 1890.
Alsvoren van het Werkhuis over 1890—
De heer mr. P. J. G. van Diggelen hield
Maandag jl. te Hoorn in de „Vereeniging tot
bevordering van politiek leven eene rede over
de droogmaking der Zuiderzee. Het Handbl.
geeft van het gesprokene het volgende over
zicht.
De heer v.
behandelen
ring door deoverweging, dat de droogmaking
der Zuiderzee een der groote maatschappelijke
vraagstukken is, die op den voorgrond staan.
Wel zou een belangrijke tak van ons volksbe
staan ten óndergaan, nl. de Zuiderzeevisscherij,
maar spreker toonde met cijfers aan, dat de
herschepping van de Zuiderzee in een bebouw
bare oppervlakte van grooter waarde is dan de
visscherij ooit geweest is of zou kunnen zijn.
Spreker behandelde uitvoerig de geschiedenis
van de plannen en ontwerpen ter droogmaking
der Zuiderzee, aanvangende met de verschijning
van het werkje der heeren Kloppenburg en
Faddegon in 1844, en het iets later uitgegeven
ontwerp van zijn vader, den hoofdingenieur Van
Diggelen, waarvan spreker den hoofdinhoud
mededeelde.
Achtereenvolgens werden nu besproken de be
moeiingen van den minister Rochussen en van
de maatschappij voor grondcrediet (1865)de
ontwerpen van de heeren Beijerinck en Stieltjes
met de wijzigingen, welke deze later ondergin
gen de rapporten van den raad van waterstaat,
11 1 -t o n i i i i i i i i
- 1 eener
drooglegging te erkennen, doch aan particulie
ren zoowel als aan den Staat de poging tot uit
voering van het plan te ontraden, wegens het
geldelijk verlies, dat er aan verbonden is, en
bovendien niet de noodzakelijkheid er van in
te zienverder de bemoeiingen van den heer
Buma, lid der Tweede Kamer de brochure van
den heer Huet en eindelijk de werkzaamheden
der Zuiderzee-vereeniging.
Hoofdbezwaar tegen een uitvoering was, vol
gens spreker, de geldquaestie. Voor particulie
ren zal de zaak zeker geen rentegevende onder
den hoofdelijken omslag, dienst 1891, bij Ge-
15. Vaststelling
den hoofdelijken omslag, dienst 1891.
dan de' Soendanees met zijne lichtere werktui
gen.
„De proef kon dus als geheel geslaagd be
schouwd worden, te meer daar op de goede
berichten hunner geëmigreerde landgenooten
honderden Bageleners zich hadden gereed ge
maakt om hen te volgen. De resident der
Preanger aarzelde dan ook niet, nogmaals voor
hetzelfde doel eene som van f 5000,aan te
vragen, die hem dadelijk werd toegestaan.”
SNMKI
tl
■H
i i I icwjjviluu <>iu uvii i.ia'i vuu wuiei
