1
(EIEEÏÏE El NET lllliffllSSEIK Milk.
IfflL
R<
I ±1
iedeM
vin-fl
laaij
4
4-
- I
bakkerij.
No. 16
1892
- I
.U,-
H
1 '"i H
l1
W O E O A G-
21
I
PAUL
GOHRE.
1
R
sg
ni'V
11
11
I
'Ac
hu
;kER
O
OIKAH
'AX
urns- ei idibbtihiw mu de
or
ÏF-
ver-
111.
00,
U I T
Wijken.
Dagen.
Datums.
1
"zol
pr
10 47
gezinden.
a.
I
1
;br.
1
Alle brieven
in te zenden.
8
8
2
4
6
8
11
12
14
16
n
n
w
n
T)
T)
-n
V)
A01
?n
ju
8
8
8
4
t
4
ren:
d.—
7 10
7 28
7 30
7 15
8 25
8 40
850
9 5
■K
aen
in
53,
75
41
8 5
t 52
9 31
9 46
10
10 ‘2
10 25
10 38
10—12
10—12
10—12
10—12
10—12
10—12
10—12
10—12
10—12
liktT"’
mg I
;en,l
‘ten I
■eze I
z tl
ver
het
akt
nen
hitfl
uile
leu,
likt
die
of
sui-
r
1
P’
an
a
X»
»et
id,
1
1
r
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
ADVERTENT1ÊN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 71,ï Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
335^
ide 1
He
en
•e-
w
V 1
•0
f.
k
JP
1
I
Jent»,
prijs
11 bij
uren
voor- na
middag.
1—5
1—5
1—5
1—5
1—5
1-5
1—5
1—5
1—5
1—3
iet
ar
en
la
id-
err
nd
er-
üet f- 1
en,
iok
voor precies de-
Be- j
u-Jiet I
el
u
tt.
1-
r*
Ilin. 1
i te I
a te I
r te I
ade
met
.A-
die 66000 evenveel recht hebben om van den j
eedsdwang te worden verlost als de 53000 doops- anti-revolutionairen bij
rri<zi Tl i 1 «ATI i T?
Van het antwoord der Maasbode en Tijd ge-
over de
samenwerking der Roomsch Katholieken en
bij de Statenverkiezing
I maakten wij gewag. Erg vriendelijk luidde het
niet. Na ze te hebben medegedeeld voegt de
In het jongste nommer van het Soc. Weekbl. i Stand, er het volgende aan toe
ii'bie 1
I
steiu I
1ifl
hul
K E N N I S G E V I N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek brengen ter kennis van de ingezetenen,
dat ter Secretarie der gemeente ter lezing is
nedergelegd de staat, opgemaakt naar aanlei
ding van art. 81, 2e alinea der wet op het
lager onderwijs, waarop voorkomen, namen van
kinderen van boven de zes en beneden de
twaalf jaren oud, die op 1 Januari jl. zich in
de gemeente bevonden en f
niet bezochten.
Ouders of verzorgers van op dien staat voor
komende kinderen, verkrijgen geene ondersteu
ning, geneeskundige hulp uitgezonderd, van
wege de gemeente, tenzij zij aantoonen, dat
„men
lln moet
Rieu de
hara
■fatsoen
lli'ilt ua-
I In de
feil go
al den
jan den
lappij
den
eu la
f zon-
•ond-
■ana-
■bi<>d
niet
vrij-
dig,
aat-
niet
fat-
er-
id,
oe-
Met de zegepraal der nieuwe wetenschap
zoekt de partij te komen tot de grondige ver
betering der economische toestanden.
G. heeft hot met eigen oogen waargenomen
hoe welig dit zaad is opgeschoten en hoe snel
het ontkiemt. Herhaaldelijk heeft hij met zijn
mede-arbeiders in gesprekken deze stofvergoding
aangeroerd, maar het slot van al deze gesprek
ken was steeds, zooals één hunner het kern
achtig uitdrukte: „Wij hebben maar één geloof,
en wel dit, dat men van tien pond ossevleesch
een lekkere soep kan koken.
Hiei’mee gepaard gaat de verstomping van
het geweten. Nog werkte zegt G. de
in de jeugd onderwezen Christelijke zedeleer
practisch bij hen na, maar al werd ook het
onderscheid tusschen goed en kwaad langs den
weg der theoretische bespiegeling weggerede
neerd, toch viel het hem op, dat ook in doen
en laten der werklieden reeds een en ander
was, wat het bange vermoeden rechtvaardigde,
dat ook de levensopvatting meer en meer zich
van haar materialistische zijde zou doen kennen.
Sittlichkeit wordt meer en meei’ aangezien als
een andere naam voor Sittegoed is slechts
datgene wat nuttig is; een leer die zuiver
egoïstisch is en op één lijn staat met de afge-
keurde Manehester-theorie, ook al is deze nieu
we vorm van egoïsme van anderen aard en
wint zij het van het Manchesterdom.
Waar deze leer zich meer en meer verspreidt
en zich doet kennen van haar nadeeligste zijde
in het maken van propaganda, waarbij de leus
der Jezuïeten, dat het doel de middelen heiligt,
meer en meer toepassing vindt; waar zij zich
dus openbaart in bandeloozen hartstocht en ge
wetenloos drijven zoodra het belang der partij
er mee wordt bevorderd; waar deze geest zich
"5 openbaart in hare opwinding der gemoederen
tot ha it en verbittering, lastering en geweld,
daar acht G. zich verplicht, zijn krachten in te
spannen om deze schaduwzijde der sociaal-de-
n.ocratie te bestrijden, en het is met dit heilig
voornemen dat hij, van zijn tocht teruggekeerd,
de plechtige gelofte aflegt, al wat in zijn ver
mogen is aan te wenden om „de sociaal-demo-
cra.ische wereldbeschouwing haar materialisti
sche ruggegraat uit te breken.®
Voor de partij zelf zou het zeker een wel
daad zijn wanneer G. zijn doel mocht berei
ken het ideaal zou, aldus gezuiverd, meer
aanhangers vinden bij al diegenen, die niet maar
alleen hun eigen geestelijken wasdom wenschen,
maar de ontwikkeling der geheele inenschheid te
zanien.
De Dageraad dezer maand gaat de uitkom
sten der laatst gehouden volkstelling nog eens
na en brengt de beschouwingen van enkele
bladen in herinnering. Geheimzinnig vindt zij
het cijfer 82,366, dat de bladen opgeven als
van hen „tot een ander of tot geen kerkgenoot
schap behoorende of onbekend/ Uit de offici-
eele lijst blijkt, dat hiervan 66,085 tot „geen
kerkgenootschap,® 5474 tot een „onbekende
gezindte® en 10,807 tot die „andere® kerkge
nootschappen behoorden.
Dus ruim 66,000 kerkeloozen tegen ruim
12,000 op Januari 1880.
Omtrent de R. K. had de Stand, uitgerekend
dat zij van 2/s tot der bevolking geslonken
waren. Heel eerlijk vindt de Dageraad deze
uitrekening niet. Juister was de becijfering van
de N. IJselb.: Op ultimo December 1889 bij
de jongste volkstelling haalden wij juist 354/u
pot. Hun getal was toen niet 1,500,000, zooals
de Standaard opgeeft, maar 1,596,482. Dus
haast 100,000 meer! Toch is het waar, dat
ons percentage in 10 jaar met 7/tl pet. slonk
Het N. v. d. D. toonde aan, dat dat 2/5 eigen
lijk altijd een fictie is geweest en de betrekke
lijke vermindering der R. K. niet zoo groot was.
Van 1829 af (de eerste volkstelling die een
bruikbare maatstaf verschafte) was de verhou
ding der R. K. tot de bevolking elke tien jaar
38,99; 38,48; 38,33; 37,31; 36,40; 36,02 en in
1889 35,88. Het percentage daalt dus geregeld
eu daaruit blijkt de onjuistheid der beweringen,
die men bij verkiezingen zoo vaak hoort, dat
wij meer en meer onder Roomschen invloed
komen.
Vervolgens neemt het tijdschrift over, hetgeen
de Stand, over de protestantsche genootschap
pen meedeelde.
Van de 4,511,415 inwoners behoort nog niet
de helft tot de vaderlandsche kerk, inaar met
de 10,229 Waalse h hervormden meegerekend,
slechts 2,204,878. En erger nog is, merkte de
Stand, op, dat hieronder begrepen zijn allen die
bij de kerk blijven om de bedeeling, de gestich
ten enz. en die alleen uit sleur zich niet af
scheiden, hoewel zij feitelijk met de kerk ge
broken hebben. Te Amsterdam b. v. waar het
genootschap 163,000 zielen telt is het aantal
geregelde kerkgangers, de kinderen meegere
kend, 10,000 per week, dus even 6 pet. De
Dageraad ziet in dit alles gewisse kenteekenen
van een 2 1 .1
de staatskerk, de vertroetelde geprivilegeerde, j werkelijk noodige? Meer dan twintig jaren is
vetgemeste Nederlandsche Hervormde kerk.® I er voor den leerplicht geijverd moeten worden,
De vrijdenkers, zegt zij, kunnen tevreden zijn, vóórdat hij eindelijk op een regeeringsprogram
Als men bedenkt onder welke pressie op vele 1 werd geplaatst. En als hij nu 1 1
plaatsen de kolom der kerkgenootschappen is I
Woensdag 9 Maart
Donderdag 10
Vrijdag
Zaterdag
Maandag
Woensdag
Donderdag 17
Maandag 21
Woensdag 23
Donderdag 24
1 en
3 en
5 en
7 en
9 en 10
11 en 12
13 en 14
15 en 16
17 en 18
19 en 20
dat verkoopers van nieuwe maten en gewich
ten hunne voorwerpen aan het begin der zit
ting tot den herijk moeten aanbieden en wel
hunne kinderen ten onrechte op dien staat zijn verdedigt dr. Mouton nader de door hem
gebracht of het niet-schoolgaan van deze aan kondigde meeniug dat invoering van leerplicht
hen niet is te wijten.
Sneek den 23 Februari 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd^
ALMA, Burgemeester,
BENNEWPHK, Sècrrtaris.
i
nJ. r JI
t I
ne<7?
KIA I.'.
iin' H
vu H
"j
i t' M
-iAA H
"’k N B
ets",
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter kennis van de be
langhebbenden
dat voor den herijk der maten en gewichten,
in deze gemeente zal worden gevaceerd in een
der lokalen van het Paleis van J ustitie, in orde
als volgt
RIJ, in het perceel, kadastraal bekend ge
meente Sneek, Sectie B. no. 2957, staande in
de Nauwe Noorderhorne, Wijk 7 no. 80.
Sneek den 23 Februari 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEW1TZ, Secretaris.
16 15^
10 M
LI 30
.ti VIVA ZilLV
ongeschonden en in den toestand, waarin zij
den eersten ijk hebben ondergaan
dat alle geijkte maten en gewichten dit jaar
aan den verplichten herijk zijn onderworpen;
dat de onjuist bevonden gewichten tegen da
delijke betaling, volgens een bij Koninklijk be
sluit vastgesteld tarief, ten bate van ’s Rijks
kas, door den ijker worden gejusteerd;
dat alleen behoorlijk schoon- en droog ge
maakte maten en gewichten zullen worden on
derzocht
dat de gewichten beneden het gram (miligram-
gewichten) alleen aan de vaste ijkkantoren
kunnen worden geverifieerd
dat belanghebbenden bij de terug ontvangst
hunner voorwerpen nauwkeurig dienen toe te
zien of deze de wettige merken dragen, daar
later een beroep op verzuimen, die bij den her
ijk mochten zijn begaan, niet zal ontslaan van
rechtsvervolging, en
dat de ijkpliehtigen, die van de voor hen ge
stelde zitting geen gebruik hebben gemaakt,
hunne maten en gewichten ter herijking kun
nen aanbieden aan het ijkkantooraan de Ooster-
Kade te Leeuwarden, des Dinsdags en Vrijdags
van 91 uur, tot 1 October dezes jaars.
Sneek den 23 Februari 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemdt
ALMA.
De Secretaris, BENNEWITZ.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen, ter voldoening aan
art. 8 der Wet van 2 Juni 1875 {Staatsblad
8 25 <»»no. 95) ter openbare kennis, dat zij aan THO
MAS KARST van der MEULEN alhier, en
zijne rechtverkrijgenden vergunning hebben
verleend tot het oprichten van eene BAKKE-
dringend noodig is, mits voorloopig tot het 12e
jaar. Van uitbreiding tot het 14e jaar wacht
hij thans geen heil. Vooreerst zou de wet dau
toch door gebrek aan de noodige leerkrachten
en gelegenheid op vele plaatsen een doode let
ter blijven, ten andere zou de geldelijke opof
fering voor de ouders wel eens te groot kunnen
worden en zou daardoor de belangstelling in do
zaak zelf lijden en de volksovertuiging, die uu
voor leerplicht is, er wellicht een schok door
krijgen.
Daar de bezwaren gegrond zijn, maant hij
tot voorzichtigheid. „Men voere den leerplicht
aldus besluit hij voorloopig niet in dan
tot het twaalfde jaar. Men geweune het volk
aan den nieuwen dwangmen overtuige het
van het nut en de onontbeerlijkheid daarvan
men geve het volk ook datgene, waaraan het
volk behoefte heeft. Maar daarom ookmen
voere den leerplicht ten spoedigste inmen be
denke dat een verzuim van tientallen van jaren
is goed te maken. Juist omdat in nog zooveel
te voorzien valt is er haast bij en geenszins
aanvaard ik de conclusie der redactie van het
Soc. Weekbl.wie den leerplicht niet wil tot
het veertiende jaar moest consequent zich ook
verklaren tegen den leerplicht tot het twaalfde.
De redactie van het Soc. Weekblad handhaaft
intusschen hare meening. Als men de invoe
ring afhankelijk maakt van de aanwezigheid
der noodige leerkracht enz. dan komt men nooit
tot het doel. Juist het accepteeren van leer
plicht tot het 14e jaar en de wenschelijkheid
dat er meer personeel noodig is, zal jongelieden
trekken. De geldelijke druk is ook voor het
Weekblad het grootste bezwaar, maar het is
noodig daarover heen te stappen, niet met een
licht gemoed, maar omdat hetgeen het zwaarst
is ook het zwaarst moet wegen, terwijl het feit
trouwens altijd zal blijven bestaan. Overgangs
termijnen zullen noodig zijn en kunnen worden
aangegeven.
De woorden van den heer Mouton:
bedenke, dat een verzuim van tientallen van
jaren is goed te maken,® zijn der redactie uit
het hart geschreven. „Goed te maken, schrijft
zij, door de groote menigte te doen deelachtig
worden een zóódanige mate van kennis en
geestesontwikkeling, welke met onderwijs niet
langer dan het twaalfde jaar onbereikbaar zijn.
De leeftijdsgrens van veertien jaren is daarvoor
waarlijk niet te hoog gegrepen. Leerplicht
zóóver moge niet zijn in te voeren zonder hor
ten en stooteneen moeilijke overgangstijd moge
er het gevolg van wezenmaar door dien tijd
heen moet men toch, later even goed als thans.
Is de wetgever dan verantwoord, indien hij,
eindelijk zijn beschermende hand uitstrekkend,
het zoo doet, dat niettemin nog steeds het eene
toenemend verval van de .weleerwaar- geslacht na het andere verstoken blijft van het
1 1 V- r» HIT 1 J *J
vetgemeste Nederlandsche Hervormde 'kerk.® j er voor den leerplicht geijverd moeten worden,
j t
werd geplaatst. En als hij nu belichaamd
wordt in de wetgeving, zal het dan weder eens
ingevuld, dan meent zij gerust te kunnen aan- een twintig jaren moeten duren, vóórdat hij
nemen, dat „de registers der rijk gesubsidieer- I wordt toegepast gelijk het behoort om ten
de Ned. herv. kerk een boseh van doode slotte te ervaren, dat men dan voor
boomen met haar meer dan 300 vacante zelfde bezwaren staat als thans?®
j preekstoelen, minstens nog wel 66000 namen I
I bevatten van personen die feitelijk met haar
de lagere scholen gebroken hebben. In elk geval acht zij, dat geven op hetgeen de Stand, schreef
DE PERS.
