(EM EJ HET IWWISSHffl STEEL
fflffls- EE WITOTIHLW TOOK DE
t
r
F
L
7
w T
W
.Lie
k
T
[°P
4
13
I* No. 38
Opkomst onder de Wapenen.
■I
.3
I
1892,
Z E V E N E N-V E E IN T I Q
92
DE MEIBEWEGING.
WH
S'
31 12 I.
11
w o E2 ia. <si
II.
3,
8,
g
t,
PM
>t, uil
Wijk
I
Ue- I
d
1, 2,
6, L
11, 12, 13,
- stem I
.-dde :J
A «.>1
mii‘J
eteiijw
iedcid
mid. 12 tot 1 uur
BEKENDMAKING.
l
or
hr-
Verder wordt ter kennis van bel.mghebben-
der
ptsei R
waarborgen
in
i-
■o
jn
D
nd J
neg!
hij
pen E
aar
ijne I
,;rk- J
ts,
■js
Ij’
I
I
he
h
t
j
OEEKER COURANT
veix
;ocu
vat
op
hem
c tej
Lhil-
heid
hij
4”
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cent»,
voor eiken regel meer 7*(1 Cents. Bij abonnement is de prijs
bel eng rijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
n
n
voor die van
4
9
14
16, 17, 18, 19
De BURGEMEESTER der gemeente Sneek,
Gezien de missive van den heer Commissaris
der Koningin in Friesland, dd. 7 Mei 11. no.
594 le Afd. M/8,
Roept bij deze op den in deze gemeente ge-
i<Se*
i r uct
0
1.
)r’ I
>et
1de v
Blijven we ons dus tot den arbeider in de
stad bepalen, dan doet zich een ander bezwaar
voor, wat we nog dezer dagen in een deel van
onze pers zoo „treffend14 zagen te berde bren
gen het bezwaar namelijk dat een wettelijk
voorschrift in zake arbeidsduur door velen zal
genoemd worden een inbreuk op hun vrijheid.
In Australië, zoo lezen we, waren bij zekeren
arbeid de werklieden tegen hun zin verplicht
door hun patroon om op te houden, wijl de wet
den acht-uren-dag voorschreef; de werklieden
waren, zoo luidt het bericht, erg ontstemd over
deze vrijheidsbeperking.
Wij weten niet of de verspreiders van dat
bericht juist waren ingelicht. Het wil ons voor
komen, dat hier de overdrijving een rol speelde;
overdrijving niet van de voorlichtende pers na
tuurlijk, maar overdrijving van den kant der
correspondenten in Australië. Het gebeurt niet
zelden, dat berichten die van zoo verre komen
aawdrijven zeer overdreven worden. Het wil
er bij ons niet in dat de arbeiderspartij in Au
stralië zoo verbazend aan ’t pruttelen zou slaan
over instellingen die juist door haar invloed zijn
tot stand gekomen. Natuurhjk zullen er wel
arbeiders zijn, die eens een pruttelige bui heb
ben zoo iets kan men zelfs waarnemen bij be
windsmannen, die heden vol overtuiging en
geestdrift spreken over de spoedige invoering
van een uitgebreid kiesrecht b. v. en morgen
een zucht slaken wanneer ze hun geestdrift een
koud bad geven en dan door eenige goede
vrienden een paar minuten onder water worden
gehouden.
Wanneer we dan aannemen dat er in Austra
lië werkelijk arbeiders zijn die pruttelen over
den acht-uren-dag, dan zullen ze ons het recht
niet mogen ontzeggen om te pruttelen over hun
ondankbaarheid en ongevoeligheid, tevens om
hen opmerkzaam te maken op hun achterlijk
heid, dat ze niets beseffen van de groote voor-
deelen, die voor hen aan eene wettelijke in
stelling verbonden zijn en die dan ook door de
arbeiderspartij genoegzaam zijn besproken en
wereldkundig gemaakt, voordat zij er toe over
ging ze zich door de wet te verzekeren. Toch
1 vinden we het van onze persmannen, die beter
i op de hoogte kunnen zijn, weer niet fair om
een deel van ons publiek, dat toch al zoo voor-
i zichtig avanceert, te verschrikken met het op-
visschen van zulk een verhaaltje van pruttelige
Australische werklieden, die niet met hun tijd
zijn meegegaan en daarom de zegeningen van
hun landswetten als een vloek beschouwen. Het
eenige wat hierin tot leering strekken kan is,
dat er niets nieuws onder de zon is; dat er in
Australië als hier reactionaire werklieden zijn,
die uit sympathetische aandoening met elkaar
voeling houden en eikaars wedervaren zoo be
langrijk vinden, dat ze er in eigen land gewag
van moeten maken.
Vrijheidsbeperking is zeker niet aangenaam
voor hem, die in de gelegenheid is de vrijheid
naar haar volle waarde te mogen schatten.
Wie de genietingen dier vrijheid met volle teu
gen mag inhalen, kan het onmogelijk aange
naam vinden wanneer anderen hem voor kor-
e
lil
II
relde
de
vinR
laarl
en 5,
en 10,
en 15,
en 20.
D.ze CO VB A NT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
71
n
S C TT UTTER IJ
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek roepen bij deze opalle manspersonen,
binnen deze gemeente woonachtig, die op den
1 Januari 1892 hun 25e jaar waren ingetreden
en mitsdien allen, die geboren zijn in het jaar
1867 om zich voor den Schutterlijken dienst te
doen inschrijven, zullende daartoe ter Secretarie
beiden minnen de den gebracht:
dat diegenen, welke vroeger in andere ge-
vooi en s.uj e, nioentell ingeschreven, sedert de inschrijving
ze te van het vorige jaar, binnen deze gemeente zijn
komen wonen, zich insgelijks op dien dag zul-
Voor hen, die de invoering van den acht-
uren-dag voor onmogelijk houden, meenen we
met de gegeven voorbeelden te kunnen vol
staan; we ontleenden ze aan een brochure van
den heer de Clercq, welke we den belangstel
lende in deze zaak ter lezing aanbevelen. De
schrijver heeft daarin een pleidooi gegeven voor
den acht-uren-dag, dat vooral „pakkend14 is om
de vele cijfers, door hem aan officieele rappor
ten ontleend.
Het eenig bezwaar tegen de invoering van
den acht-uren-dag, dat werkelijk een bezwaar
mag hgeten en dat door den pleiter niet is aan-
ageroerd, is de vraag: hoe men op het platte
land, bij den landbouw over de invoering van
den acht-uren-dag denken zou. Wanneer des
zomers de oogst moet worden ingehaald en men
daarbij zoo afhankelijk is van weer en wind,
zou de landbouwer zich zelf groote schade be
rokkenen met het vaststellen van 8 uren ar
beid per dag. De omstandigheden maken het
hem totaal onmogelijk, evenzeer als het hem in
den winter dikwijls moeilijk zal vallen voor zijn
volk acht uren arbeid te vinden.
Hierbij moeten we echter terloops opmerken,
dat men de zaak „im groszen und ganzen*
heeft te nemen, en dat ten slotte ook de ar
beider op het land baat er bij vindt, wanneer
in de industrie en in het werk voor Staat of
gemeente den acht-uren-dag werd ingevoerd.
Wanneer de vrije concurrentie op de arbeids
markt gebonden wordt voor den eenen werk
gever, wordt ook de invloed van dezen band
merkbaar voor hen, die er feitelijk niet in be
trokken zijn. Wanneer de acht-uren-dag de
vraag naar arbeiders doet toenemen, vindt ook
de daglooner op het land gereeder aanleiding
om met zijn Penaten zich te vestigen binnen
de poorten eener stad, en daarmeê verlicht hij
voor zijn broeders die achterblijven den druk
der werkloosheid. Of we dan groote verbete
ring hiervan verwachten voor den landbewoner?
Ofschoon we meenen dat onze maatschappij
thans meer dan ooit het „alle baat helpt14 te
huldigen heeft, gelooven we niet daarmee den
steen te hebben afgewenteld die hoe langer hoe
meer omlaag komt, om ons landbouwend volk
de zwaarte van zijn druk te doen gevoelen.
Verbetering van groote beteekenis verwach
ten we daarom niet van den acht-uren-dag voor
den landarbeiderdaartoe zal een ander middel
moeten aangewend worden, waarover later meer.
Wat we echter van dezen arbeider verwach
ten, ook al mocht zijn lot er niet noemenswaard
door verbeteren, het is een gevoel van solida
riteit met zijn lotgenooten in de stad, die zijn
steun zullen noodig hebben om een krachtige
poging te doen tot verkrijging van den norma
len arbeidsdag. Wanneer het stemrecht straks
wordt uitgebreid, verwachten we dat de land
arbeider niet dralen zal zijn stem uit te bren
gen voor de invoering van den 8-uren-dag.
len moeten laten inschrijven, in het register,
loopende over een der jaren 1858 tot en met
1866, waartoe zij volgens hun ouderdom be-
behooren
dat een ieder, hetzij hij al of niet vermeent
tot de vrijgestelden of uitgeslotenen te behoo-
ren, tot deze inschrijving verplicht is;
dat voor ingezetenen worden gehouden alle
Nederlanders, alhier hun gewoon verblijf hou-
i dende, alsmede alle vreemdelingen, binnen deze
I gemeente woonachtig, welke hun voornemen,
om zich binnen het Rijk te vestigen, zullen
hebben aan den dag gelegd, hetzij door eene
uitdrukkelijke verklaring, hetzij door het wer
kelijk overbreugen van den zetel van hun ver
mogen of de hoofdmiddelen van hun bestaan
dat zij, die in meer dan eene gemeente hun
gewoon verblijf houden of den zetel van hun
vermogen hebben gevestigd, tot de inschrijving
verplicht zijn binnen die gemeente, alwaar eene
dienstdoende Schutterij aanwezig is;
dat de registers ter inschrijving van af 15 Mei
tot 1 Juni e. k. zijn geopend en dat allen,
die bevonden worden, zich alsdan niet te hebben
doen inschrijven, volgens art. 9 der wet op da
Schutterijen, door het Gemeentebestuur ambts
halve zullen worden ingeschreven en door
den Schuttersraad tot eene geldboete worden
verwezen, terwijl zij bovendien zonder loting bij
de Schutterij zullen worden ingelijfd, indien het
zal blijken, dat er tijdens de verzuimde inschrij
ving geene redenen tot uitsluiting of vrijstelling
te hunner aanzien bestonden;
dat eindelijk een ieder, die binnen deze ge
meente niet geboren is, wordt aangemaand, zich
tijdig van eene geboorteakte te voorzien, en
zich alzoo van zijnen juisten ouderdom te ver
zekeren, teneinde de inschrijving naar belmoren
geschiede en hij alzoo niet kome te vallen
in de straf bij het aangehaald artikel 9 bepaald.
Sneek den 5 Mei 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgem eester,
BENNEWITZ, Secretaris.
teren of langeren tijd dien beker ontnemen.
Kortom, rijken en armen, 1--
vrijheid; beiden trekken er voor ten strijde,
hetzij om ze te veroveren dan wel om
verdedigen. Bij den een zoowel als bij den an
der is het zelfzucht, die er toe aandrijft; bij den
een om de rechten, bij den ander om de voor-
revnieii van den mensch. We willen echter
van dezen onverkwikkelijken strijd afscheid ne
men, om terug te keeren tot het boven aange
geven bezwaar dat de invoering van den acht-
uren-dag den werkman zelf ongevallig zou zijn,
wijl zijn vrijheid er door beperkt werd. En
dan vragen we dien „ontevreden14 werkman wat
voor hem wel het zwaarst weegt bij zijn onte
vredenheid: de beperkte arbeidsduur of welde
vrees dat zijn loon er door verminderen zal?
Wij hebben reden om het laatste te vermoe
den en zullen daarom eenige cijfers geven ten
bewijze, dat de loonen er misschien tijdelijk
door dalen, maar al spoedig weer dezelfde hoogte
zullen bereiken als voren, ja deze soms overtref
fen. De cijfers zijn ontleend aan de practijk en
mogen voor zich zelf spreken, welsprekender
dan zij het doen is geen pleidooi te leveren te
gen deze vrees.
Een tramlijn te Huddersfield bij Londen, door
de gemeente aangelegd en door een particuliere
maatschappij geëxploiteerd, gaf steeds verlies en
de gemeente nam eindelijk het besluit zelf de
exploitatie te aanvaarden. De directeur voerde
den achturen-dag in; na zeer korten tijd lever
de de lijn een flink winstcijfer op en de loonen,
die aanvankelijk daalden van f 14.60 tot f 12.
per week, stegen al spoedig weer tot het oude
bedrag.
De loodwerkers in Engeland, die sedert lang
reeds een wettelijken arbeidsdag van 8 uren
hebben, verdienen per uur 5 cents meer dan de
werklieden in de andere bouwvakken.
Een spinnerij te Zurich betaalde in 1877 voor
12 uren arbeid een dagloon van fl.39 en 4 jaar
later, in 1881, voor 11 uren arbeid f 1.41 d. i.
12 cents per week meer.
Uit hetzelfde verslag van den Zwitserschen
Fabrieksinspecteur Schuier blijkt, dat in een
andere spinnerij het loon bij 12 uur arbeid
f43.90 en bij 11 uur f43.75 bedroeg, een ver
schil van slechts J/,o °/0 dus.
Twee arbeiders, die in 1877 bij 12 uur arbeid
101 en 102 gld. verdienden, kregen in 1880 bij
11 uur 112 en 117 gld., een vermeerdering dus
van 11 15 procent.
iet I
ar- I
en 1
>n- I
id- I
ert I
nd I
er- I
iet
en,
>ok
1
ap-|
dezer gemeente worden gevaceerd op Woens
dag 18 Mei 1892,
des morg. van
9 tot 10 uur
10 ii
11 12
B E K E N D M A KI N G.
De BURGEMEESTER van Sneek,
Gelet op eene missive van den heer Com
missaris der Koningin in deze Provincie, dd. 27
April 11. 3e Afd. 8. no. 240 (Prov. blad. no. 47),
houdende mededeeling, dat bij het microscopisch
onderzoek van Amerikaansch spek te Utrecht
in den laatsten tijd herhaaldelijk trichinen zijn
gevonden en dat dientengevolge omtrent den
uitvoer van dat spek en varkensvleesch bij de
Regeering der Vereenigde Staten inlichtingen
zullen worden ingewonnen tot het geven van
waarborgen
waarschuwt de ingezetenen, in afwachting
van bedoelde inlichtingen, om geen spek en
varkensvleesch in rauwen of ongaren toestand
te nuttigen.
Sneek den 10 Mei 1892.
De Burgemeester voornoemd,
ALMA.
dat diegenen, welke vroeger in andere ge-
van het vorige jaar, binnen deze gemeente zijn
