(MM HIIW IRNKMSSHINr SOL
■IIS- ffl llllllfflfflMLlD M DE
r
MS.
ek.
II
a r a a n a.
J
lü
nun H
—.raai H
1892.
No. 41.
Z E V E N»E N-V EERTIQSTE
DE MEI-BEWEGING.
ABKT
mg.
892
I
I
11 1
1111 il
iel I
en, I S
)ok
ai>- I I
mi. t
jeg I
hüH
I
j*1 I
3 I
K I.
21
Z T E II> «-
in.
K-
1
-t
i
Itaris.
L'
H
eu
til! (O(RIV
so
or
tóOT™,hnfll?lhll«i!WuS
9
L
etst-i
beting eu
we
die natuurlijke
den
reeds dat er industriëele ondernemingen zijn deren, wanneer vader,
deze regeling, wordt door de industrie in Zwit
serland ten duidelijkste bevestigd. Met tal van
Bij deze Courant behoort als bijblad Fouil-
leton-nummer 117.
SI
2.KT, op
Ier gel*
ervoren
jen bij
worden
lan een
int.
dat de
ihaalde
jast op
K’ents,
prijs
■n bij
\ornoeind,
•uoeini/,
e taris.
ide
'le
en
•e-
i-
1
tl
,r>
et
ERS van
in 1867
lemeente
[getreden
leht, aan
juni a. s.
inschrij-
eineente-
kmiddags
redeueert
om den
IERS der
de lich-
i voor
in
k moet
kien van
[bij zijn
jjn zak-
130 der
est van
Jommis-
janger
bij het
ADVERTEN T1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7*(ï Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
keli ie
j de I
stem I
■dd' ,j|
up V
eteiijul
ied ai
vin-B
la. i J
gezegd, dat wij van deze voor waarde de nood-
zakelijkheid niet inzien.
De door ons aangehaalde voorbeelden toonen
-1 -1
waar
En
I Hoe meer arbeidsloon er dus uitbetaald wordt,
hoe meer vraag er naar producten zal komen,
hoe meer machines er gebruikten hoe degelij- Voorwaarts moeten ween niet langzaam. Daarom:
De lendenen omgord,
doe af wat u zou hinderen!
En onder dat vervelend hinderlijke rekenen
we wel het meest ergerlijke, dat er in onzen
kér er gewerkt zal worden. Een loonsverhoo-
ging moet echter de groote massa omvatten, j
Stel b. v. dat iemand, die een hoedenfabriek
heeft, het loon met 100 °/0 verhoogt, dan zal we wel het meest ergerlijke, dat er in
hij daarvan niet veel voordeel genieten, omdat hoogst ernstigen tijd nog zoo echt spinsterachtig
Deze CO l'RANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
saris des
Mei 1.1.
■0) bren-
oek van
in deze
lag den
2 ure
en deel
vestigde
;ij vóór
bepaald
kc lich-
ERS der
de arbeiders meer behoefte aan beter voedsel
en betere woning hebben, dan aan betere hoe
den, dus het meerdere loon voor het eerstge-
voor God en zijn geweten i noemde doel zullen besteden. Indien echter
Wie voelt geen schaamte over het loon van alle werklieden in de verschillende
i bouwvakken werd verdubbeld, zou daarvan do
geheele samenleving de weldadige werking on
dervinden.
Veertig percent loonsverhooging per hoofd
en per dag zou de koopkracht van ons volk
dusdanig verhoogen, dat wij in het geheel geen
goederen meer naar het buitenland behoefden te
zenden, maar de geheele thans voor export be
stemde hoeveelheid in eigen land konden ge
bruiken. „Wij hebben de schoonste koloniën
in eigen land als wij ze slechts wilden gebrui
ken,is een waar woord.
Stellen we tegenover elkaar Engeland met
zijn korten arbeidstijd en hooge loonen eu
Noord-Italië met zijn arbeidsloonen van f2.
en f3.per week en arbeidstijden van 16-20
uren per dag met een arbeidswet, die moest
verbieden dat kinderen onder 8 jaar aan het
werk werden gezet dan is het voor mij en
u allen hoop ik niet twijfelachtig, welk volk da
wijste partij heeft gekozen/
Volkomen toepasselijk ten onzent. Als de
700.000 gezinnen hier te lande f 300 per jaar
meer kregen voor levensonderhoud, zouden ze
waarlijk niet te weelderig worden.
Deze vermeerdering zou vertegenwoordigen
een kapitaal van 210 millioen gulden. Thans
bedraagt de uitvoer van ons land aan boter,
kaas, vleesch enz. 100 millioen.
Deze hoeveelheid zou dan niet meer behoe
ven uitgevoerd te worden, wat aan den land-
bouwstand zeker groot voordeel zou opleveren.
Maar er bleef dan nog 110 millioen te besteden
over aan andere dingen, zoodat ook de winke
lier of neringdoende niet meer zon klagen over
„overproductie", of ook dat er geen geld meer
onder de menschen is. Heerlijke tijd Onbe
reikbaar tevens, hooren we zeggen. Wij voe
gen er bijhet zou zeer te bejammeren zijn
omdat het zulk een gezonde geest in de maat-
maatschappij zou brengen. Gezond in dien zin,
dat hetgeen geproduceerd wordt niet als over
tollig wordt opgestapeld, terwijl zoovelen gebrek
lijden. Voor allen die hiertoe wenschen mee
te werken en wie zou dit niet wenschen?
voor die allen wordt het hoog tijd mee de han
den uit de mouw te steken. Een groote stap
in die richting is, het acht-uren-stelsel; een
krachtige factor ter bereiking van dit stelsel
het algemeen kiesrecht.
Houden we dus op met die kleine politiek
vau beschermende rechten, van onderwijszaken,
leerplicht enz. op den voorgrond te plaatsen,
koopen dan het gezamenlijk arbeidsloon bedraagt, Als het lichaam krachtig voedsel noodig heeft
is het dwaas om aardappels met lawaaisaus toe
te dienen, hetzij met of zonder bijbelsche tale.
ver-1
och
van
op
hem
'J t(l
ichil-1
henrf
1 til
-ok a J
L
uur per
uur
re.._ 1 beider
last voor enkele uren af te wentelen onder den
invloed der bedwelming?
Onze maatschappij gaat vooruit, maar haar
groei brengt nieuwe zorgen met zich, gelijk de
groei van den knaap de huismoeder telkens
weer er aan herinnert dat er voor een nieuwe
eu ruimere jas, een langere pantalon moet wor
den gezorgd. En die zorgen zijn sinds lang
met de grootste onachtzaamheid bejegend, zoo
dat er welhaast te zorgen valt voor een gansch
stel nieuwe kleeren. Is er dan nog tijd om te
blijven redeneeren over allerlei beuzelarijen en
aan de gezagvoerders telkens weer het festina
lente (haast u langzaam) op het hart te druk
ken? De natuurlijke, de onvergankelijke rech
ten van den menseh, voor ruim 100 jaren zoo
vol overtuiging uitgesproken en aanvaard, zij
zijn niet gehandhaafd en tot werkelijkheid ge
worden. Zoo in Erankrijk als elders is er van
het begin dezer eeuw af bijna niet meer aan
gedacht, en het is dit noodlottig verzuim, dat
geleid heeft tot de tentoonspreiding van on
rechtvaardig verkregen rijkdom, waarbij dan de
kinderen in de fabrieken worden afgebeuld en
de vrouwen zich dood werken voor het dage-
lijksch brood.
De kwalen van onze maatschappij zijn vele,
te vele om ze met één middel te kunnen ge
nezen. Daarvoor mag dan ook het stelsel der
zes achten niet worden aangezien. Wel echter
mag er van worden verwacht dat het familie
leven er door bevorderd wordt, de gezondheid
en zedelijkheid er bij winnen zullen maar het
verhoogt ook de koopkracht der massa en werkt
daardoor ten voerdeele van de industrie zelve.
„Waar de werktijd het kortst is en de loonen
het hoogst, daar is de arbeid het meest pro
ductief, de welvaart het grootst, zijn de producten
het goedkoopst. Hoe grooter het aandeel van
den arbeider in het arbeidsproduct, hoe meer
welvaart, omdat daardoor de voortbrenging en
de omzet van „nuttige" producten wordt bevor
derd. Men moet besparen op „onkosten", niet
op „arbeidsloon;" doet men dit laatste, dan slacht
men de kip met de gouden eieren. De kortste
werktijd is de gevaarlijkste concurrent."
De bekende Tom Man zegt hieromtrent nog
het volgende: Een volk kan op den duur niet
meer voortbrengen dan het zelf gebruikt, of
het zou producten moeten opstapelen, wat onnut
werk zou zijn m. a. w. een volk kan niet meer
kreeg, dat de slechts even thuis komen om te eten en te
zelfs verre
drinken?
Wie durft het onrecht, den arbeider en zijn
gezin aangedaan, voor God en zijn geweten
verantwoorden
eigen groote tekortkoming, wanneer hij den ar-
naar de kroeg ziet gaar om zijn levans-
V critisch oog zoekt veeleer de schadu’
Ir**' ^lichtplekken eu zal dus de invoering
8-uien-dag niet met welgevallen zien
g aleer in allo kalme bedaardheid gepast
daarom ernst is met de
invoering van zulk een stelsel, dan zullen
in arren moede aan moeten kloppen bij den
■k^utlmachtigen Staat; dan zullen we mits de
zaak niet luchthartig opnemende moeten
komen tot de conclusie dat ons verlangen niet
reikt tot buiten de sfeer der politiekdan zul
len we als we tenminste niet onzen wensch
opofferen aan onze gemakzucht bij onze
volksvertegenwoordiging er op aan moeten
dringen dat onze wensch vervuld worde. Dan
■zal de vraag moeten beantwoord of de Staat
onze industrie in zulk een keurslijf wringen
mag. Dan zal de industrie zelve geroepen
worden om advies in dezen uit te brengen.
Tech is het zeer natuurlijk dat men bij het
formuleeren van eenigen eisch steeds de moge
lijkheid van inwilliging in het oog houdt. Het
critisch oog zoekt veeleer de schaduw- dan de
van den
voor en
en ge
meten en getoetst is aan de bestaande toestan
den. Een voordeel is er ontegenzeggelijk in
die phlegmatieke kalmte; zij doet geen onbe
raden stappen, zij gaat niet onbeslagen ten ijs.
--^-’’Maar ook de nadeelen er van mogen nog wel
eens genoemd worden aan een volk dat over
het algemeen gebrekkig bedeeld is met élan.
En dan noemen we als nadeelendat men
den tijd van hervorming, hoe dringend deze
cok zijn moge, ongebruikt voorbij laat gaan
dat meu daardoor geplaatst wordt voor tal van
•^nieuwe gebreken en zoodoende de wijze spreuk
van de huismoeder in den wind slaat, die luidt
één steekje op tijd, bespaart er negen.
Is het nu noodig voor de regeling van
ij'1'- E
..H-k-
n Be-
u r
Nog blijft, ten aanzien
een bezwaar te bespreken
namelijk de door tegenstanders opgemerkte
moeilijkheid dat de invoeriug van den normalen
arbeidsdag slechts mogelijk zou zijn wanneer
ze internationaal geregeld werd. De concur-
rentie met het buitenland zoo
men verplicht ons nolens volens
werkdag vooral niet korter te maken,
zwaar is zeer handig gekozen. Immers, rede-
ne.-ren de tegenstanders in het buitenland des
gelijks, dan krijgen we te doen met een reflex
beweging, waarvan het einde ver te zoeken zal
’zijn; dan komen we niet tot een besluit, wan
neer ten minste waar mocht zijn wat sommigen
beweren, dat de regeling van deze zaak buiten
de politiek, d. w. z. buiten het operatie-plan
van den staat ligt.
Wanneer het ons
waar men de proef op de som
j regeling niet alleen mogelijk, maar
van nadeelig was.
In Engeland werken de fabrieksarbeiders
reeds sedert tientallen van jaren 56 ili
week, en op het vasteland 12, 14 tot 16
per dag. Toch kau, niettegenstaande dit
schil van 49 Engeland zich in de con
currentie met het vasteland zeer goed staande
j houdenwat meer zegtEngeland blijft zich
verzetten tegen beschermende rechten,
i het vasteland zijn levenskracht in zoekt.
wat we in Engeland zien als de gevolgen van
Het be-
cijfers wordt dit in de brochure van den heer
de Clercq toegelicht, die we hier niet alle kun
nen weergeven.
Wij hebben thans nog te onderzoeken welke
voordeelen aan den normalen arbeidsdag ver
bonden zijn. En dan noemen we allereerst als
zoodanig, dat meer rekening wordt gehouden
in dat stelsel met de rechten van den menseh.
Wij, die de Fransche revolutie, niettegenstaan
de al het misdadige er van, aanvaarden, mogen
ons wel eens herinneren wat mannen van over
tuiging en moed in de Nationale vergadering
van 1789 als de rechten van den menseh durf
den verklaren. Kort saamgevat komen ze hierop
neer, dat alle menschen vrij geboren zijn en
dezelfde rechten bezitten en behoudendat de
zegeningen der vrijheid aan allen gewaarborgd
moeten worden om aan ieder ook de gelegen
heid, de vrijheid te bieden, te zoeken naar
geluken dat het doel van elke staatkundige
vereeniging is het bewaren van
en onvergankelijke rechten.
Natuurlijke rechten! wat blijft er van u over
wanneer menschen 14 uren daags zitten opge
sloten binnen de naakte, vuile wanden van het
fabrieksgebouw? Welk arbeider bezit na afloop
van zulk een den geest doodende en ’t lichaam
af beulende dagtaak nog lust om den geest te
verfrisschen met lectuur over wetenschap of
kuust, waarvan ook hij naar menschenrecht
mee mag genieten?
Onvergankelijke rechten! Wee de maat
schappij, die zoo den spot met u drijft, dat zij
de groote massa met leege handen laat, of wel
haar lichamelijk zoo uitput, dat het zoeken
naar geluk niet meer is dan een bittere spot
ternij.
Onze aarde is rijk, en de geest des menschen
is dagelijks werkzaam om ze nog schooner te
maken. Zouden we dan geen reden hebben
het Opperwezen daarvoor dankbaar te erken-
nen? Maar wie kan met volkomen gerustheid
van geweten genieten van dien rijkdom Wie
kan eerlijk en welgemeend voor Gods aange
zicht zijn dankbaarheid betuigen, terwijl hij zijn j
8-uren-dag, dat dit internationaal geschiede? 1 broeder ziet sloven «n leven in het sombere,
Met allen eerbied voor de industrieeleu zij het 1 ongezellig gedreun en gestamp der machines,
om van Gods zegeningen slechts een dagloon
en wat slaap te ontvangen?
En wat wordt er van de opvoeding der kin-
en soms ook moeder,
I
van den 8-uren-dag, I
over. Het betreft
