MÏIIIS- H MR1WIHUI) Wim 1)1
^4
it, ul-A
1891
No. 41.
Z E V E N-E N-V E E R T I G ST E J A A R G-
N G.
HET BILLITON-SCHANDAAL.
J
-
W I 5 IS O A Q
1
4 de I
Alma.
txj
I
•tl
<EB €01HUT
SN
*r-
I
vernemen bij
door de sluwe berekening van de aandeelhou-
niet
nam
nil
,’zoi
namen
is
1
Het is te' hopen dat de Eerste Kamer ster-
waren
ander standpunt.
het echter zóó druk met de politiek dat zij zich
met dergelijke kleinigheden niet kan ophouden.
Daarom zegt zij tot de hongerigenrfgij moet
een beroep doen op de particuliere liefdadigheid
en mocht het blijken dat die niet in alles kan
Zij heeft
geëxploiteerd en is zoodoende
>n
iu
wr,
oet
jid I
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER der gemeente Sneek
brengt ter openbare kennis, dat het 4e Supple-
toir-Kohier van het patentrecht en het 4e kwar-
taalsch Kohier voor de belasting op het Perso
neel, dezer gemeente, dienstjaar 1891/92, do.or
den Provincialen Inspecteur der Directe Bolas-
den schri|- bekende beslissing het gevolg
i ..II lid 1. zi. A
i een
vinnig ardkel het feit der aanneming van het
Billiton-eim tract door de Tweede Kamer. i
dat men den aandeelhouders der Billiton-maatr
schappij ongeveer vijf en dertig millioen moest
iet I
ar- I
en 1
>n-
il-
ert I
nd I
er- I
iet I
en, I
>ok
-t|
iiBe
lt uct
1 Volksvertegenwoordiging, onwettig zou zijn.-
i r
ttniffi H kt mwMirn sm
niet tot stauts-exploitatie wordt overgegaan,
dat nldn vijf-en-dertig millioen schenkt
aandeelhouders der Billiton-Maai-’
in scherp afkeurenden zin uit over de gevallen
beslissing, die eene bevoordeeling genoemd
wordt van de aandeelhouders ten koste van den
Staat.(*) Vooral echter door bovengenoemd
weekblad wordt dit duidelijk in het licht ge-1
van inkomsten.
Tijdens de behandeling van
jelde 1
Epstein I
rJde J
A «J >1
miV\l
ete>r(w
iedeM
vinl
laarl
aldus qualificeert en illustreert (de tëekenstift
secondeert hier de bijtende pen van
ver) het weekblad „Algemeen Belangd in
aan den beer A. C. Wertheim. De eené dienst
De heer Wertheim is oor-.
van hun kapitaal hebben teruggewonnen.
Daar de concessie slechts tot 1892 liep, Zoo
begrijpt men dat de aandeelhouders alles in het
werk stelden om deze goedmakende concessie
verlengd te krijgen.
Zij dachten dat de gelegenheid gunstig was
toen, nu ongevëer 10 jaren geleden, de heer
’s Jacob als Gouverneur-Generaal van Neder-
landsch Indië te Buitenzorg troonde. De Heer
’t Jacob is door familie-
ap- 1 I
ud.
J*'-B
hj|
pen I
4aal I
ijne I
;rk-
ver-
och
va» l
op
heiu
t te,
Jelui-! 1
heul
hii
W.ill
etsei f
gat et bij te vermelden dar de zaak zóó was
geregeld, dat de heeren aandeelhouders elk jaa-t
meer dan 100 procent van hun geheele kapitaal
Volgens zeer matige bereke-
I
l-
or I
In deze wereld is altijd bet eene het gevolg
rijke bron van het andere.
De minister Tak van Poortvliet, de voorzitter
■ren Levy,
van Rozenburg, de Beaufort, enz. heb-
Dèie CO IRA N T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Dit eiland be- schatrijke
vat ook rijke tinmijnen; maar in tegenstelling schappij-
met Billiton, wordt Banka door den Staat zelf
een iljkv
het eerste Billi- j der kamer de heer Gleiehman, de hee:
ton contract deelde de Minister van Koloniën, Rutgers
de heer Van Dedem mede, dat de exploitatie 1 ben hünne zetels in de kamer alleen te danken
voorzien, dan zal de Staat trachten u voof den yan Billiton voor den Staat nog gemakkelijker
Zou zijn, dan die van Bauka. Staats exploitatie is de andere waard.
lag dus voor de hand en werd ook door de j zaak dat de conservatief-dibgralen de meerderheid
hebben en een ministerie konden samenstellen.-
De regeering en de meerderheid der kamer
konden dtis den heer Wertheim ziju bèséheideri
verzoek voor de aandeelhouders der Billiton-
Maatschappij niet weigeren. De minister van
Koloniën,- de heer Levy en anderen, die vroeger
voor Staats-exploitatie waren geweest,- schikten
zich nu welwillend naar het verlangen van den
heer Wertheim, het betrof immers maar het
bagatel van vijf-en-dertig millioen; daar kan
men licht iemand een genoegen mede doen.
En wie weet waar het goed voor is?
Het heeft ons leed gedaan ouder de
der voorstemmers den naain të lezen van den
werkman-afgetaardigde den heer Heldt. Ook
deze afgevaardigde schijnt er geen bezwaar in
te zien, vijf en dertig millioen te schenken aan
eenige schatrijke heeren, terwijl hij weet, dat
van den heer van Brienende heer R. van er in het land zooveel armoede wordt geleden.-
Daarentegen moeten wij hulde brengen aan
I, weer
onkreukbare eerlijkheid
voor de belangen van
zelf aandeelhouder.
In overeenstemming met de Billiton-Maat-
schappij werd een nieuw contract aangegaan,
volgens t welk de concessie, als zij na tien jaren Regeering en de Kamer en hiervoor werd, zoo-
few einde zou zijn, na dien tijd weder voor ajg het uit de Kamerverslagen ook blijkt, de
VÏj f'~etl“d6)'tiy jClTCTl ZOU WOrd&tl VCTleHCfdA Wsarflmim in dan arm o-annmon rlizv
Tegen dezen geheel willekeuriger! en onvVef- bereid werd bevonden, de heeren van dienst te
’t rijk belangrijke, zij het dan tigen maatregel verhief zich de stem van den
de I beer Keuchenius en hij wist de meerderheid aangeknoopt
kansen van een proces wisselvallig zij, meende ^er Tweede Kamer te overtuigen dat elke rege-
ling, die niet vooraf was goedgekeurd door de
- ----6 «yu.- ueu B
Hiermede werd een leelijke streep gehaald in de opbrengst der exploitatie, maar men ver.- I
het thans aangeboden voordeel;
Eietdaar in ’t kort gememoreerd de houding detv der Billiton-Maatschappij.
door de Kamer in dezen aangenomen, waarvan
1 was. Eu
nu het woord aan het „Algemeen Belang
Hoe ongelooflijk het ook sehijne
he: blad
Het blad staat trouwens niet alleen in zijn af- week bij meerderheid van stemmen uitgemaakt,
keurend oordeel; ook andere bladen laten zich
in anliziv»rv LwiSr» »»ziv» «H v» uil- zl z» /Trvwrr» 11 rr»»
I schenkeiii
De Tweede Kamer weet even goéd als de
i Regeering, dat er in ons land armoede en ge-
I brek, ja zelfs honger geleden wordt,
steld, altijd aangenomen dat het in bedoeld 1
artikel geavanceerde den toets der waarheid
geheel kan doorstaan. In die Veronderstel
ling vestigen wij er de aandacht onzer lezers
als een krachtig protest tegen de houding
der Tweede Kamer in deze zaak.
Wij meenen echter vooraf het volgende te
moeten memoreeren
In hare zitting van den SOsteil deZer,
de Kamer de voorgestelde overeenkomst met
de Billiton-maatsohappij aan. Hoewel nu deze
overeenkomst voor ’t rijk voordeeliger was dan
die, welke indertijd door den minister Mackay
was voorgesteld, wërd zij toch door sommige
y"kamerleden krachtig bestreden. Dezen meen
den, dat het in 1882 door de maatschappij ge
sloten contract met den gouverneur-generaal
’s Jacob strijdig was met de wet en oordeelden
daarom, dat het rijk aanspraak had op veel
grootere voordeeleil dan de regeering ook bij
deze overeenkomst had bedongen.
Wel is waar erkende een hunner, de heer
Keuchenius, dat een proces ’t onvermijdelijk
gevolg zou «ijn van ’t verwerpen dëzer over-
^**Ü3ukomst en dat dë uitslag van dit proces verre
van zeker was, maar niettegenstaande deze
overwegingen bleef hij by zijn meening, dat
de kamer de overeenkomst niet kon en mocht
aannemen.
Under de bestrijders van dit wetsontwerp
behoorde o. a. ook de afgevaardigde van Win
schoten, de heer Tijdens, die zich tegenover de
aandeelhouders in de Billiton maatschappij Vrij
^.ïscherp uitliet, wat hem de bestrijding van ver
schillende leden op den hels haalde. De heer
Tijdens meende, dat een particulier misschien
mocht terugdeinzen voor een proces, met het
oog op de kosten, die ’t verliezen er van zou
na zich sloepen, maar dat de regeering dat in
geen geval mocht doem
De regeering en met haar de meerderheid
»^jier kamer stelde zich op een i
Zij betreurde, dat in 1882 een contract was
tot stand gekomen tusschen de Billitou-maat*
schappij en den gouverneur-generaal ’s Jacob,
maar nu dit eenmaal was gebeurd, stond zij
voor de keuze tusschen een proces en ’t aan
nemen van voor
ook niet alle, voordeelen. En aangezien nu
heer A. C. Wertheim in den arm genomen, die tingen té Leeuwarden gearresteerd den 28 Mei
A 1892, aan den Ontvanger der Rijksbelastingeu
- x._ -eu
zoo zag het jongste contract dat een ieder verplicht is zijnen aanslag, op den
t-Zij ’t best te doen zich tevreden te stellen met
Ook het Amst Weekbl. „redeneert11 door middel van de
V wèl-gepunte, geeitige «tilt van rijn teekenaar in dien geest.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
Voor eiken regel meer 7*J2 Cents. Bij abonnement is de pi ijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te
den uitgever.
en
het levenslicht.
Dit contract heette ol Zoo Voordeelig voor
den Staat. De Staat kreeg een grooter aandeel
hongerdood te behoeden, meer kunnen we niet
Voor u doen/
Zóó spfeekt de Tweede Kamer tot de duizen?
den, die armoede lijden. Maar tegen de rjjken
en machtigen wordt een geheel anderen toon
aangeslagen. Een klein aantal van dezen durft
aan te komen kloppen, liefst om de kleinigheid
van 35 millioen en dadelijk wordt aan dit ver
zoek voldaan.
De geschiedenis van het Billiton-Schandaal
is van te veel belang en te leerrijk om ze niet
in haar geheel mede te doelen.
Jarën gelëdën werd aan eenige heeren con
cessie verleend tot het exploiteeren der tinmij
nen op het eiland Billiton. Deze concessiona
rissen warenPrins Hendrik, Baron Vincent
van Tuijl van Serooskerken en de heer John
Loudon. De heeren deden de concessie over
aan eene Maatschappij waarvan zij zelf vier
vijfde deel der aandeelen behielden.
De exploitatie van de tinmijnen wierp ont
zaglijke voordeelen af, zoodat thans de aandeel
houders reeds meer dan twintigmaal het bedrag mai.schappij de minister in de Kamer voorlas, den heer Keuchenius, die even als altijd,
j van hun kapitaal hebben teruggewonnen. zwager van den heer van Brienen. De j het voorbeeld gaf van
tf-een het ministerie Mackay aan de Regeering
waS, opende de Maatschappij weder onderhan- moesten makehi
delingen. Deze leidden tot een uieuw contract, niugen bedraagt die intrest dér aandeel houders
-a._-.jschrijft dat scheer onder het vorige ministerie niet in (waafop Zij evenmin recht hebben als één onzer)
de 1 weede Kamer heeft de vorige behandeling kwatn. Dit contract werd door het meer dan vijf-en-dertig millioen gulddn. Alleen
tegenwoordige Kabinet ingediënd, doch met aan den overwegenden invloed ran den heef*
groote meerderheid van stemmen door de Twee- A. C. Wertheim heeft men het te danken, dat
dé Kamer verworpen. De aandeelhouders wa- i niet tot stauts-exploitatie wordt overgegaan, maar
ren in zak en asch. I dat mën vijf-en-dertig millioen schenkt aan de
Vlak bij Billiton ligt Banka.
zijn. Thans werden er weder onderhandelingen te Sneek ter invordering is ter band gesteld
i-il dat een ieder verplicht is ziinen aanslac. oo
bij de wet bepaalden voet, te voldoen.
Sneek don 31 Mei 1892.
Be Burgemeester voornoemdj
heeren Levy en anderen aanbevolen en hierom
werd het contract verworpen.
De zaak was uitgemaakt, de rijke inkomsten
van Billiton zouden voortaan ten goede komen j
aan het geheele Nederlandsche volk.
Die dit dacht, rekende echter buiten den
waard, in deze, buiten de machtige aandeelhou
ders der maatschappij.
.2 De maatschappij telt in ’t geheel niet meer
dan 25 a 30 aandeelhouders. Meer dan de
helft der aandeelen zijn in handen van Baron
van Brienen van de Groote Lindt en zijne fa
milie. Dé heer van Brienen is, zoöals men
weet, een van de rijkste Nederlanders en
ook lid van den raad van voogdij over de jon
ge Koningin. Het lid van de Kamer, dat zich
als commissaris der maatschappij bekend maakte,
de heer Michiels van Verduijnen, is de schoon
zoon rJ n" y
Tuijll, wiens brief als waarnemend directeur der
is de zwager van den heer van Brienen. De het voorbeeld gaf
erven van prins Hendrik bezaten vroeger ruim en die krachtig streed
één derde deel der aandeelen. De afgevaar- het volk,
digde van Wijk bij Duurstede, de heer De
Beaufort, schijnt verklaard te hebben dat hij ker Zal zijn dan de Tweede en dat zij uiet zal
ze heeft overgenomen. De weinig overschie- gedoogen, dat tën behoeve van enkele macht!-
tende aandeelen zijn in handen van enkele ge, invloedrijke personen groote sommen zul
rijke heeren. len worden weggeschonkeu, die aan ons ge-
De aandeelhouders waren natuurlijk even heele volk toekomen;
en vriendschapsbanden greinig ingenomen met de verwerping van het
aan de aandeelhouders verbonden, was wellicht contract, als het volk zich er over verheugde',
“elf “"ndeelhoud".- I aandeelhouders besloten het er niet bij te
laten. I
Er moest invloed uitgeoefend worden op de
Regeering en
..'ct. o
