(HEES TE ES HET 1RBOWISSEMB I SB.
IBL
1892.
No. 65.
Z E V E N-E N-V EERTIQSTE J A
PROEF OP DE SOM.
r
I
J11
or
»r-
13 A. U O U T U S.
z 11 i
s
BINNENLAND.
Vijf anti-revolutionaire heeren waren er voor,
ill.
en
in
nest wordt voor besmettelijke ziekten niet al-
Bij deze Courant behoort f.la Bijblad Feuil-
Jeton-nuznmer 123.
etsei
telde
id-
ert
md
er-!
sor,
oet
eid
am!
tien
jaar
ijne
jrk-
’n'
lar
3or
rk
-
ew-
ben
jen
iet
ir-
|en 11
.Ip- I
rul
i«i|
ADVERTENT1ÊN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7*/2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voerwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
m
a-
P;
Jo
ng
at,
L>,
ken
endemisch worden van sommige dezer ziekten,
en dat onverwijlde voorziening in deze toestan
den een dringende eisch is van het oogenblik."
Deze resolutie werd eenpariglijk aangenomen,
nadat eerst was te kennen gegeven dat de verga
dering het niet noodig oordeelde er nog ’t een
en ander bij te voegen over de betreurenswaar-
dige houding van het gemeentebestuur. Dit
zou voldoende blijken uit het verslag der ver
gadering.
Een zeer scherp oordeel is in den geneeskun
digen raad van Zuidholland uitgesproken over
de houding van het gemeentebestuur in Den
Haag. Ten sterkste werd het indolente stand
punt van het gemeentebestuur gelaaktdr. Snij
ders noemde het o. a. onverantwoordelijk, dat
men een jaar lang een epidemie heeft laten voort
woekeren zonder krachtige maatregelen te ne
men. Ware gehandeld overeenkomstig de voor
stellen van den inspecteur, dan had de typhus-
epidemie geen half jaar geduurd. Ten hoogste
betreurde hij het dat de burgemeester van ’s Gra-
venhage elk mondeling overleg met den inspec
teur ontweek, zoodat een zoo hoogst ernstige
aangelegenheid op de lange baan werd gescho
ven in het belang der hotels, inrichtingen van
weelde en vermaak, die ’s zomers moeten bloeien.
Met genoegen moet daarom geconstateerd wor
den, dat nadat de inspecteur tot flinke maatre
gelen het initiatief had genomen, de ziekte ge
fnuikt is. Nog andere leden, ook dr. Vaillaut,
meenden dat de Geneeskundige Raad zijne ver
ontwaardiging behoorde uit te spreken over de
gedragslijn van het gemeentebestuur eener stad
als ’s Gravenhage, hetwelk alle geneeskundige
orTwirurnn narrnnrfln nn ollna nnt-rrrnnlr
eerste aflevering van het Woordenboek der
den gemeenteraad Nederlandsche taal, dat meer dan eenige
Ook de kinderen, van 8 jaren
14 uren werken!
de
ver-T^
och I
va» I
op I
hem I
t te I
Mnl-
lieluLl
k hiflH
lok aJ
t, alAj
Onder leiding van den heer mr. L. Zegers
Veeckens van Amsterdam, die de aanwezigen
met een hartelijk welkomstwoord ontving, hield
de vereeniging tegen de kwakzalverij in Ne
derland Dinsdag in de residentie hare jaarlijk-
sche algemeene vergadering.
Uit het door den secretaris, den heer C. B.
Schmidt, uitgebrachte verslag over 1891 bleek,
dat het ledental met 15 achteruitging. Er tra
den in 1891 62 personen tot de vereeniging toe,
terwijl zij 77 leden verloor, waarvan 18 door
overlijden. De aanwinst werd voor het meeren-
deel veroorzaakt door het oprichten van eene
afdeeling der vereeniging te Amsterdam.
Na eenige mededeelingen van huishoudelijken
aard, werd overgegaan tot de keuze van een
voorzitter, en als zoodanig herkozen de heer
mr. L. Zeegers Veeckens, die, met het oog op
den jongst gevoerden strijd, hoofdzakelijk tegen
hem gericht, deze benoeming aanvaardde, hoe
wel hij anders zijn plaats zou hebben ingeruimd
voor nieuwe krachten.
Als leden van de commissie voor het nazien
der rekening werden gekozen de heeren Marius,
Smeets en Van Blommenstein.
Patrimonium in Friesland.
Het rapport is opgesteld naar de antwoorden
uit de verschillende streken van Friesland op
een 50tal vragen door de commissie aan elke over het resultaat,
afdeeling toegezonden; het geheel is in 7 ru
brieken ingedeeld als
Arbeid voor vrouwen en kinderen,
W erktijd,
Werkloonen,
Werkloosheid,
Voeding en kleeding,
Woningen,
Algemeene vragen.
In beknopten vorm vindt men in elk dezer
rubrieken de antwoorden van enkele afdeelingen,
waarin de hoofdinhoud zich laat samenvatten
in één woord: verdierlijking en stoffelijke ont
bering.
Zoo wordt in de eerste afdeeling gemeld dat
de vrouwen mee gaan werken in de veenen,
waar de krachten der arme vrouwen bij het
zwaarste veenwerk worden overspannen door
langdurigen arbeid, voornamelijk bestaande in
turftrappen en turfsteken. Veertien uren op
een dag of liever zestien uren dagwerk met
twee schafturen er tusschen voor een vrouw
waarlijk er is grond voor de vraag van den
rapporteur
,Wat beest wordt zoo afgebeuld
En dan nog de huishouding? Eu wat komt
er van de zorg voor de kinderen?
Nog erger.
af, moeten als ’t druk is,
Zal niet ieder toestemmend antwoorden op
vraag in het rapport:
„Moet aan zulke toestanden geen paal
perk gesteld
Het werkje, waarvoor aan Patromonium
’t algemeen en meer in ’t bijzonder den rappor,
teur P. van Vliet een woord van dank toekomt,
is vror 10 cents verkrijgbaar gesteld bij den
boekhandelaar A. Jongbloed te Leeuwarden.
Wij nemen het slot er van over, wijl het ten
volle onze instemming heeft, wat zeker ieder
met ons betuigen zal, die het rapport heeft ge
lezen. Onnoodig te zeggen dat we ieder, voor
wien het woord vaderlandsliefde niet een ijdele
klank is, aanraden een postwissel van tien centen
„aan ’t bovengenoemde adres te zenden.
„De vraag naar de hoegrootheid onzer maat
schappelijke ellende, en het antwoord daarop,
moet alle man (van Christelijke belijdenis) aan-
om, op stoffelijk en zedelijk terrein bei-
zejVP met groeten ernst naar te staan om ons
o c uit zijn zwaren druk te verlossen.
Mogen ook zegt het rapport onze anti
revolutionaire mannen uit de volksvertegen
woordiging en in de pers toonen er iets van te
De oud-hoogleeraar dr. Matthias de Vries is
te Leiden overleden. Op den 9 November 1820
te Haarlem geboren, ving de Vries, na zijne
promotie aan de hoogeschool te Leiden, in 1846
zijne loopbaan aan als praeceptor aan het Leid-
sche gymnasium. Drie jaren later werd hij
hoogleeraar in de Nederlandsche taal en letter-
kunde te Groningen, en in 1853 te Leiden.
Daar bleef hij werkzaam tot in het vorige jaar,
toen hij zijn emeritaat verkreeg.
Groot is de invloed, door hem op de ont
wikkeling onzer taal uitgeoefend. Eene lange
reeks van werken getuigt van zijne liefde voor
de studie en van de belangrijkheid der uit
komsten dezer studie. In 1865 verscheen de
gevoelen, hoe er geleden wordt in de kringen,
ook van de beste en nijverste arbeiders, die zij
broeders noemen in Christus Jezus!"
Het antwoord op den laatsten wensch, wat
betreft de volksvertegenwoordiging, is reeds een
vorige week gegeven bij de eindstemming over
den toestand de belastingvoorstellen.
Dezer dagen verscheen het rapport der com
missie voor een onderzoek naar
der arbeiders in Friesland, ingesteld door de
afdeelingen van het Nederl. Werkl.-verbond dat de vermogensbelasting op 1 Mei 1893 zou
v f i i 1 - - - a- 1 -1 I st l r\
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
„dat zij de overtuiging heeft, dat Scheveningen voortreffelijkste geleerden zal doen voort-
ongezonde woningen, door de onvoldoende rio-
leering en het gebrek aan goed drinkwater in de
dichtstbevolkte buurten, meer en meer een broei- hooger beroep aangeteekend tegen hot vonnis
nest wordt voor besmettelijke ziekten niet al-
leen, maar tevens hst gevaar oplevert voor het i
In de laatste tijden zijn herhaaldelijk, naar
i men in het Dagblad schrijft, op verschillende
postkantoren en meer bepaald op de groote,
valsche postwissels aangeboden, die met zooveel
zaakkennis zijn nagemaakt, dat ze van de ech
te bijna niet zijn te onderscheiden. Er schijnt
een complot te bestaan, dat zijn stempels en
verdere benoodigdheden in Duitschland laat ver
vaardigen, zoo althans luiden de geruchten.
De inzender geeft in overweging hier te
lande de postwissel-adviezen in te voeren,
waardoor bedrog onmogelijk is. Wel kost dit
meer arbeid, doch daardoor is oplichterij on
mogelijk.
Den 9 Aug. vierde prof. dr. Jacob Mole-
schott zijn 70ste verjaardag.
Zegt men van voortreffelijke burgers wel eens,
dat zij zich verdienstelijk hebben gemaakt om
trent het vaderland, van Moleschott geldt dit
omtrent de beschaafde wereld, want hij was
hoogepriester der wetenschap, als zoodanig in
alle landen geëerd en ook om zijn karakter
geacht.
Om zijn karakter, want toen Moleschott
zijn loopbaan begon, was het niet „verstandig/
voor zijn materialistische denkwijze uit te ko
men dat ondervond hij te Heidelberg,
maar hij wilde spreken zooals hij dachthij
wilde rondweg zeggen waartoe zijn wetenschap
pelijk onderzoek hem leidde.
Reeds in 1847 vertrok Moleschott naar het
buitenland, eerst naar Heidelberg als privaat
docent, in 1856 naar Zurich als hoogleeraar in
de physiologic en later naar Turin en 1878
naar Rome. Toch bleef hij aan zijn vaderland,
Nederland, van tijd tot tijd gedachtig, terwijl
hij ook hier niet vergeten werd.
De vereeniging „De Dageraad," waarvan de
heer Moleschott eere-lid is, heeft den merk-
waardigen dag op eigenaardige wijze gevierd.
Zij wijdt eene aflevering van haar tijdschrift
aan den beroemden physioloog, met facsimile’s
van getuigenissen van beroemde mannen, o.a.
Du Bois-Reymond, Cantani, Ernst, Haeckel,
Leyden, Helmholtz, Lombroso, Morselli. Vooraf
gaat het schrift van Moleschott zelf met een
fraai portret. Verder vindt men er inprof. dr.
L. Buchner, over het begrip „materie" en „ma
terialisme". J. G. ten Bokkel, de kringloop
des levens. D. Stigter, Jacob Moleschott.
De Nederlandsche Maatschappij van Genees
kunde heeft den hoogleeraar tot haar eerelid
benoemd. Een prachtig eere-diploma wordt
hem aangebodendrie ontwerpen zijn daarvoor
gemaakt door de heeren Dysselhoff, Nieuwen
huis en Lion Cachet.
worden in werking gesteld. Edoch! toen de
heereu hun zin hadden, stemden ze tegen de
belasting zelveBlijkbaar waren ze verrast
Moet daarom de laatste
wensch eenmaal werkelijkheid worden door
medehulp van de anti-revolutionaire mannen,
dan zit er niets anders op dan dat de partij,
met andere mannen, volksmannen, voor den
dag kome, die nog iets anders kunnen dan voor
„clericaaltjes" te spelen.
De heer van Vliet schrijft alle kwaad toe aan
de zonde, zoo oc dit maatschappelijk kwaad.
Nu, we hebben niets tegen, wanneer die zon
de maar gezocht wordt ter plaatse waar ze door
haar invloed zoo schromelijk veel kwaad doet.
Wij, voor ons, zoeken die zonde niet allereerst
in de gezinnen van de arbeiders, of, zooals de
heer van Vliet zegt, „de slaven."
Ook de belastingquaestie is immers in de so
ciale begrepen? Vooral in Friesland wordt de
sociale quaestie zeer verscherpt door de hooge
gemeentebelastingen. Daaruit toch vloeit voort
dat de werkgever gaat sparen op den post
werkloonen. Verder, dat de kapitalisten gaan
verhuizen, wat al weer een lastpost geeft op de
begrooting van hen, die achterbleven, zoodat
ten slotte de werkman het gelag heeft te beta
len een goed deel van de werkloosheid in Fries
land moet dan ook worden toegeschreven aan
de hooge percentage der inkomstenbelasting.
Wij willen hiermee echter niet zeggen, dat
de maatschappelijke quaestie een belastingquaes-
tie zijn zou. Zoo iets mag het geval zijn in
Rusland, waar de regeering haar best doet om
de bevolking van het platteland uit te zuigen
niet elders, niet in ons land is met belasting
de maatschappelijke ziekte te verdrijven.
Toch zou bij een billijker verdeeling van las
ten heel wat minder ellende worden geleden.
Wie zal het bijv, niet laken dat de Staat be
lasting heft, ja met geweld afdwingt, van den
man die met alles wat hij heeft of verdient niet
in staat is om in de redelijke behoeften van
zijn gezin te voorzien? en wie is er die het niet
goed acht dat de Staat vraagt en neemt, „ruim
en breed" waar hij nemen kan, in de huizen
van overvloed, van weelde.
Volkomen stemmen wij in met de woorden
van den volksvertegenwoordiger Poelman als
hij zegt: „het is daarom billijker en redelijker
om een inkomen van f 25.000 zoo noodig te
treffen met een belasting van 25 dan om
langs allerlei wegen en door allerlei middelen
een inkomen van f 300 te bezwaren met 3 °/0
het eerste zegt P. gebeurt bij ons te
lande niet, het laatste wel."
adviezen negeerde en alles ontweek.
Dr. Snijders stelde ten slotte voor dat de ver
gadering zou besluiten aan
van
door zijn opeengehoopte bevolking in bekrompen *evem
Goolam Kader, de Arabische oogarts, heeft j
van het 2de kantongerecht te Amsterdam.
ft
i
pe«
irV
i
-SNEEKER ('01 RIAT
■ws- ei ihuhi wor be
üet^
en
)oi
11
■11
j
jt. El
wx,** - aD
van ’sGravenhage kenbaar te maken: dere arbeid zijn naam als een van Neder-
fjüav ZuJ V4V V IV1 VU1£1U£ Uüütl, ULUt UU1W V CJUlU^tJU. - u ---
t
A
6
