o
I,LilIIAII El HET 1IIII01IIISSEJBT SUIlik.
SHUS- El llllEIITEffl lll.lll lllllll l)E
'EL
1
1 M
pk al
t, ali
lil
I 1
No. 66.
Z E V E N-E N-V EERTTOrtTE J A A
N Gh
LICHT EN DONKER.
J
1892.
I
17 AUGUSTUS.
W O IS AS O A G
1
J" I
11
SHEERER COURANT
sr-
1
BINNENLAND.
■r,
zijn vrije
<i=
fe.' -1?Ü
A
5
c
*5
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
isor,
roet
.eidj
j l
Deze CO UB A NT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
ew-
"en
>en
tar
>or
rk
ff5
3
li-
‘U
'n
II.
van
len.
lige
‘gd,
or-
jen
>te-
dat
ge
ien
»d-
jn,
ën
d;
ap-1
ild.l
oegl
bijl
-r-t*"
pen
^aar
ijne
»rk-
a-
m
Lt-
t z'l
Het gedenkteeken, ter nagedachtenis van Jan
van Beers, dat aan het stadspark te Antwer-
lijken Omslag, dienst 1892, goedgekeurd door
i van Friesland, aan
den Gemeente-Ontvanger ter invordering is ter
'1 en een ieder verplicht is, zijn
aanslag op den bij de wet bepaalden voet te
iet J
ir- I A
ld- I
crt B
md I
liet^B
en,B
er naar lief is.
Een der Haagsche correspondenten van de
Amst. meldt dat het ontwerp-bednjfsbelasting
bij den ministerraad is, en dus nog niet ver
zonden naar den Raad van State. Geschiedt
dit laatste dezer dagen, dan zal de indiening
van het wetsontwerp toch zeker nog eenige
weken moeten wachten, zoodat het waarschijn
lijk is, dat de indiening der kieswet daaraan
zal voorafgaan.
Dit laatste komt geheel overeen met hetgeen
de minister Pierson zelf onlangs in de Tweede
Kamer heeft gezegd.
De Tijd, wordt wegens haar onlangs ver
schenen artikelen over uitbreiding van kies
recht door de anti-revolutionaire Boodschapper
beschuldigd van conservatisme, hierin bestaan
de, dat men anderen zonder eenigen deugdelij-
ken grond wil onthouden, wat men zelf bezit
en wat men niet gaarne zou missen. Dat de
Tweede Kamer zooveel macht heeft en nu reeds
schier alles beschikt, is, zoo de Boodschapper
meent, geen reden om het kiesrecht niet uit
te breiden. Wanneer de Tijd het liberalo of
revolutionaire beginsel huldigt, dat de Tweede
Kamer alle macht in handen behoort te heb
ben, dan acht de Boodschapper het van haar
standpunt willekeur en onrecht zich te verzet
ten tegen uitbreiding van het kiesrecht.
Uit niets kan worden afgeleid, meent de
Boodschapper, dat de nieuwe kiezers zooveel
minder voortreffelijk zullen zijn dan die, op
wie zich de Tijd beriep, toen na twee jaar de
heeren Vermeulen, van Nunen en andere N.-
Brabantsche en Linburgsche afgevaardigden den
oorlog aan het Ministerie-Mackay verklaarden
en tegen de begroetingen van schier alle Mi
nisters stemden om politieke redenen. Het blad
is van oordeel, dat er in een parlementaire mo
narchie, welke de Tijd toch metterdaad voor
slaat, geen reden is om het kiesrecht niet zoo
algemeen mogelijk te maken.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te verhemen bij
den uitgever.
Aan het U. D. wordt medegedeeld dat bij
de exploitatie-maatschappij een omwerking, resp.
verlaging van de personentarieven voor de lij
nen der voormalige N. R. 8. in bewerking is.
Zij zullen in overeenstemmiug gebracht worden
met de tarieven op hare andere lijnen.
Ook bij de H. IJ. 8. maatschappij moet eon.
dergelijke maatregel in bewerking zijn voor de
tarieven op de door haar overgenomen lijïfen
DordrechtEist en StavorenLeeuwarden. Te
vens zullen de tarieven op al hare lijnen her
zien worden.
ver-T
;och I
vaa I
op l
hem I
t te
ïchil-, 1
heiur®
wal
etsei
M'bio fl
,le K
■Jb-
it'd
viv^^
ilaA/^
<mB
ir Wt I
‘111
en
in
53
'0,
UIT DE PERS.
Dat de wereld nog steeds het licht schuwt
en de duisternis lief heeft, blijkt weer uit het
genot, uit den ophef waarmee sommige bladen i
znededeeling doen van de gewichtige studie van
een pater, waarin deze op grond van persoon
lijke waarnemingen zal bewijzen dat verschil- leven? zal men vragen,
lende toestanden, zooals ze in den „Max Have- I heeren toen niet met de studie gereed waren
I Cl wiiwu aiMcr» uiev rijd VOOr Om ter
plaatse zich op de hoogte te stellen van de door
den auteur geschetste toestanden. Toen het
boek verscheen en een rilling verwekte door
’t gansche land, waren er wel personen in de
nabijheid die, ter wille van hun naam en eer,
de moeite van een reisje er voor over mochten
hebben om Multatuli op leugens te betrappen.
Waarom dat niet gebeurd is?
De gelegenheid was anders zoo schoon geweest
om den eersten indruk, dien het boek maakte,
geheel weg te nemen.
Of moesten de berichten worden bijeenverza
meld uit de tweede hand, om bij afwezigheid
van getuigen te zekerder te zijn van het proces
te zullen winnen?
Hoe het ook zij, wij vinden het erg jammer,
wanneer menschen paters zijn immers ook
menschen? zich verlagen tot aardwormen,
die ook wachten op den prooi, welke de dood
hen brengen zal.
Voor zulke dieren wordt in den apotheek
geen wormkruid verkocht. Wanneer de maden
er uit kruipen graaft men een kuil, om aan de
zintuigen het gedrochtelijke te besparen. Of
wil men soms met deze „gewichtige studie® den
eersten stap doen in andere richting?
Wil men in Nederland het denkbeeld ingang
doen vinden, dat de Javaan niet mishandeld,
niet uitgezogen wordt?
Dan zal het oordeel over deze „gewichtige®
inleiding dienen opgeschort, tot tijd en wijle dat
met tal van bewijzen is opgehelderd het groote
raadsel, hoe het mogelijk is dat in het rijke
Insulinde, waarover de hoorn des overvloeds is
uitgestort, hoe in het rijkste land ter wereld
een volk woont, dat nauwelijks genoeg heeft
om zijn schaamte te bedekken; dat op eigen
grond wordt gedwongen voor den vreemdeling
te werken voor een aalmoes, waarmee het zijn
leven moet rekken, of waarvoor het opium koopt
om voor een oogenblik zijn ellende en verdriet
te vergeten en zich gelukkig te gevoelen in
zijn verbeelding, en zich thuis te kunnen ge
voelen in den rijkdom aan vruchten waarmee
de natuur hem omgeeft!
Zulk een studie kan belangrijk worden voor
alle twijfelaars, mits het studeeren niet te lang
duurt. Wanneer de inleiding dertig jaren op
zich wachten laat, vreezen we voor de belang- I
stelling van het publiek
Multatuli heeft veel geleden om zijn vrije
gedachte. Zal een pater thans de vrienden van stig gebted^wien de waarheid en het zoeken
Multatuli ergeren, door een poging om den man
van zijn voetstuk te rukken?
Paters zijn geen voorstanders van de vrije
gedachte; het zou ook niet voor het eerst zijn,
or I
laar® geschetst zijn, op totaal onware wijze zijn er behoort anders niet veel tijd
voorgesteld.
Ieder kent Multatuli; ieder, zouden we zeg
gen, heeft den „Max Havelaar® gelezen en zoo
„onder het lezen en bij verschillende tooneelen
zijn hand in den zak tot een vuist gebald over
het godvergeten optreden van landgenooten te
gen hun „beschermelingen.®
Ieder? Och kom! lees maar met welk een
Schadenfreude, zoo kalm en zoo innig genietend
en dan zoo waardig, sommige Nederlandsche
bladen meehelpen om den vurigen strijder, den
^grooten dichterlijken geest nogeensafte maken
in de nagedachtenis van hen, die het „veel ge
leden® zoo met hem voelden. Op het bureau
hebben ze zich in de handen gewreven van
blijdschap dat hun de gelegenheid werd ge
schonken om met Jonckbloet eens patertje langs
den kant te kunnen doen, rond den brandstapel
waarop Multatuli’s beeld zal worden geofferd
i- jgan de vlammen. Neen, zoo erg toch zal men
het niet maken; zulk een pogen zou hen de
vijandschap ojeden hals halen van een groot
deel, het weldenkend deel van ons volk, dat in
Multatuli den man vereert, die opstond uit den
nacht der onderdrukking, om, onder lijden naar
lichaam en ziel, als een profeet, op oorspronke
lijke wijze, den strijd aan te binden voor men-
=^Hchenrechten.
Neen, den dooden leeuw zal men niet aan
de vlammen offeren; men zal hem eenvoudig
een schop gevenmet steenen gooien, door een
pater saamgeraapt.
Men wil Multatuli’s kunststuk gaan ontleden,
gaan uitpluizen, om het straks, wanneer de
jjluisjes er uit zijn, aan het Nederlandsch publiek
weer te geven als een van leugens gereinigd,
op waarheid berustend beeld.
En zulk een „gewichtige studie® verricht men
het best bij absentie van den auteurdie studie
geeft men in ’t licht zonder gevaar van tegen
spraak nu de man niet meer is.
Het is een algemeene regel, dat de geschie
denis niet wordt geboekstaafd in den tijd waarin
ze plaats vond. Meer echter om de schaduw
plekken voorbij te gaan, dan om er het volle
licht op te laten vallen, wordt de levensbeschrij
ving van groote mannen uitgesteld, tot de schei-
r1jng lang genoeg is geweest om kleine gebre- j
ken te doen „vergeten.
Met Multatuli schijnt het anders te zullen
gaan. Behalve pater Jonckbloet heeft ook een
gewezen ambtenaar in Indië, de heer R. J. van
Sandick een studie gereed, waarin, naar de Zutf.
U&rt. meldt, het gedrag der regeering, in zake 1
et ontslag van Douwes Dekker volkomen wordt I
gerechtvaardigd.
bruikt en vervalscht, om er
mee te vergiftigen.
Maar paters, die uit menschlievendheid aan
heidenen in verre landen de vrije gedachte van
den man uit Nazareth overbrengen, hebben toch
wel iets anders en beters te doen dan geschie
denis uit de tweede hand op de pers te brengen,
om den naam van een kloek en geniaal mensch
met persmodder te bevuilen.
Zoo iets is in staat om ieder weldenkend
mensch de achting voor paters te benemen.
Ter wille van dien ganschen stand komt het
ons daarom wenschelijk voor, dat er van alle
gezamenlijke paters een protest uitga, tegen
zulke vieze madenpraktijken.
Een ander vrijdenker, wiens naam ook oor
zaak is van hevige antipathie, ook Nederlander
van geboorte, Jacob Moleschott, vierde de vorige
week zijn zeventigsten naamdag. In eigen land
miskend, uit Duitschland verdreven, verleende
eerst Zwitserland den grooten man gast
vrijheid, door hem te benoemen tot hoog-
leeraar in de physiologie te Zurieh. In 1861
werd hij daarop tot hoogleeraar te Turijn be
noemd en sedert 1879 is hij, als hoogleeraar
aan de „Sapienza® in de Eeuwige Stad werk
zaam. Uit Baden verdreven, dienden zijn leer
lingen een protest in bij het ministerie, waaraan
we de volgende woorden ontleenen, om een
denkbeeld te geven van hetgeen Duitsche stu
denten in dezen Nederlandschen geleerde zagen
„Onzedelijk® zoo heet het „is slechts
de zelfbewuste leugen, die de waarheid wil ver
bergen, maar niet het onderwijzende woord van
hem, die naar waarheid dorst. Lichtzinnig is
slechts de hoon van den spotter, maar niet het
levende woord van den man, die zijn innige
overtuiging uitspreekt, die geen meening, geen
geloof kwetst of krenkt, maar met eerbiediging
van andersdenkenden strijdt voor datgene, wat
hij als waar erkent.®
„Met eerlijke warmte® zoo lezen we in
de Amst., Dagbl. v. Nederl. „met groote
beslistheid, zonder aanzien des persoons, komt
hij op voor zijne wetenschappelijke overtuigin
gen, maar aan een helder hoofd paart hij een
warm hart en een fijnen smaak, en deze eigen
schappen behoeden hem voor de even liefdeloo-
ze en onverdraagzame als onmenschkundige over-
drijving, waardoor zoo menig overtuigd man zijn
eigen zaak benadeelt.®
Ook deze profeet was niet geëerd in zijn va
derland. Thans echter is daarin verandering
waar te nemen, en door Nederlanders wordt
den jubelaris thans hulde gebracht voor den
moed waarmee hij steeds zijn overtuiging uit-
1 sprak, zonder aanzien des persoons en zonder I
andersdenkenden te kwetsen. Het feest van j
dezen ridder „zonder vrees of blaam® zal daar
om met sympathie mee herdacht worden door
allen, van welke overtuiging ook op godsdien-
Studies op het cadaver dus, om er de gebre
ken van op te diepenhet omgekeerde van den
regelvan de dooden niets dan goed. Een Hol-
landsöhe jongen zou zeggenAh Bah wat flauw
en een Hollandsche matroos, zou zich, ruw
i maar welmeenend, aldus uitdrukken „D^t’s
godver gemeen
Waarom deed men zoo iets niet bij ’s mans
Het kan zijn dat de
dat van die zijde de geschiedenis wordt mis- gemeente Sneek brengen ter openbare kennis
de vrije gedachte dat het le Suppletoir Kohier van den Hoofde-
lijkvii Omslag, U1VU3L 1832,
heeren Gedeputeerde Staten
i hand gesteld
Cl n Cl 1 .1 ir nn
voldoen
dat een afschrift van dit kohier vanaf heden
gedurende vijf maanden ter Secretarie dezer
gemeente ter inzage is nedergelegd, alle werk
dagen, van ’s morgens 9 tot ’s namiddags l uur.
Sneek den 16 Augustus 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
BENNEWITZ, Secretaris.
ng
'at,
de,
ken
