(NBR El HET ARBOWISSE1IEÏT SAEEfi.
NIEUWS- El OHfflWIHlUI Itlilll BE
Jl 1
u
F
EL
F
i
1892
No. 67.
Z E V E N-E N-V EERTIOSTE J A A R Cl A. N Q.
MENSCHENRECHTEN.
h
k
I
80 A U O U S T u
Z V T E 14 I A
Elk mensch heeft recht op zijn eigen per-
f
BINNENLAND.
k i-brekkig nog is die kennis, en daaraan te wijten dig, wijl
ze
T*
ew-
ien
>en
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden i.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
in-
be-
isor,
roet
teidl
en J
ap-
Ild.l
oegl
W
5
k
a-
»n
it-
’t Schijnt dat de schrij-
1 des
vei'"
och
van
OP I
is de averechtsche taktiek om haat op te wek
ken tegen het kapitaal, tegen het Semitisme.
Eerst wanneer de volle kennis van het zondige
soon; zoo althans wil het ons beschaafd wereld-
deel, zoo wil het ook Nederland.
Jammer maar, dat deze schoone theorie in
de praktijk zulk een zelfzuchtig bondgenoot
heeft gevondenjammer, dat de verheven adel
lijke jonkvrouw zich met den aardworm mésal-
lieerde. In deze verbintenis zijn de goede en
1.
veld wint; de volksbeweging hier en elders, wij
zen er op, dat de menschheid kennis begint te
krijgen van de zonde, die in haar woont en
heerscht.
Het hart had die kennis allereerst noodig
joor het de zonde kon gaan uitroeien. Ge-
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs
b e 1 a n g r ij k lager. Voorwaarden daaromtren t te vernemen bij
den uitgever.
-
Alsof wij nog niet genoeg stellingen hadden
komt de Landsverdediging met een artikel over
„de stelling Rotterdam/ j
ver het noodig acht de tweede koopstad
rijks tot een vesting te maken.
üjn
BEKEND MA KIN G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op de artikelen 6 en 7 der Wet van
2 Juni 1875 {Staatsblad no. 95), tot regeling
van het toezicht bij het opriehten van inrich
tingen, welke gevaar, schade of hinder kunnen
veroorzaken
Brengen ter openbare kennis, dat ter Secre
tarie der gemeente ter visie is gelegd, een ver
zoek met bijlagen van JACOB GEERTSEMA,
Koopman, wonende te Groningen, om vergun
ning tot het bewaren van Buskruit in het ge
bouw, staande aan het Hooiblok alhier, Wijk
1, no. 52l, kadastraal bekend gemeente Sneek,
Sectie B, no. 2989.
Dat op Zaterdag den 3 September 1892, des
middags te 12 uren, ten gemeentehuize gele
genheid zal zijn, om hiertegen bezwaren in te
brengen en deze mondeling en schriftelijk toe
te lichten en dat zoowel de verzoeker, als zij,
die bezwaren hebben in te brengen, gedurende
drie dagen vóór evengenoemd tijdstip ter Se
cretarie der gemeente, in de gewone bureau-
uren, van de ter zake ingekomen schrifturen
kennis kunnen nemen.
Sneek den 20 Augustus 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
BENNEWITZ, Secretaris.
De civiel-ingenieur Linse heeft, naar de Ing.
meldt, een voorstel aan de regeering ingediend
om het ontwerp tot indijking en droogmaking
van het Hoornsche Hop en de Goudzee tot
stand te brengen. Hij vraagt daartoe een pre
mie uit de schatkist van f 150 per drooggemaakte
hectare, op welke voor waarde volgens zijn ver
klaring de verschaffing van het daartoe gevor
derde kapitaal wordt gegarandeerd.
■nd |l
II
liet I
en. I
>nk I
gerechtigheid.
Zonder dus den schijn op ons te laden, dat
we het opnemen voor nomadisme of anarchis
me, mogen we den vooruitgang der beschaving
van het nomadenleven tot het leven in vaste
woonplaatsen aan ernstige tegenspraak onder
werpen ten opzichte van de grondquaestie. Wan
neer de beschaving ten doel heeft om aan ieder
mensch het recht op zijn eigen persoon te la
ten, zoo dient daaraan vooraf te gaanhet
recht op leven, op arbeid, op grond.
En het is in dat opzicht dat het nomadisme
met al zijn ruwheid het wint van den tegen-
woordigen toestand.
Nog eenser is geen reden om daarmee aan
de beschaving te wanhopen, zelfs haar in twij
fel te trekkenElke vooruitgang loopt langs
de zigzaglijnna een flinke beweging voor
waarts, ontstaat.de neiging tot negatie; de re
actie treedt een tijdlang op den Voorgrond en
geholpen door de zelfzucht, gelukt het haar
achteruit te sturen.
Zoo ook zal de geschiedenis der toekomst op
haar bladzijden melding maken van een groot-
sche beweging, van een indrukwekkende daad,
waarbij aan den mensch werd terug gegeven
wat hem door een onrechtvaardige, sinds on-
heuchelijken tijd bestaande wet werd onthouden.
Een wet, die meer en meer de hoofden van
onze beschaafde maatschappij doordringt is de
ze dat een ieder de volle aanspraak heeft op
het product van zijn arbeidals aanvulling
geldt dan de andere wetdat de mensch
niet de minste aanspraak kan doen gelden op
datgeen wat niet van zijn hand is. Wanneer
deze wet meer algemeen, laat ons zeggen meer
populair geworden is, eerst dan zal men alge
meen de onrechtvaardigheid inzien van de thans
heerschende wet, dat een mensch titels of rech
ten kan laten gelden op den door God gescha
pen bodem eerst dan zal men in deze wet een
soort van geweldpleging zien, een erkenning
van diefstal ten koste van een of meer men-
schenlevens.
Natuurlijk hebben de grondeigenaren van
het heden, datgene, wat zij hun eigendom ge
lieven te noemen, niet gestolen zij hebben den
grond geërfd van hen die ze kochten, of wel
ze kochten hem zelf. Maar opklimmende komt
men eindelijk aan hen, die wederrechtelijk den
bodem in bezit hebben genomen. Ook hen
mag men nog geen dieven noemen, in den zin
van strafbare misdadigers dien wij er aan hech
ten hun handeling, zoowel als het verkoopen
en koopen van grond in onzen tijd, werd door
de wet erkend als rechtmatig.
Maar boven alle menschelijke en derhalve
gebrekkige wetten, staat deze heilige wet, dat
men geen handel gaat drijven met hetgeen ons
niet behoort, met hetgeen aan alle menschen
-e, --- u.e voor geen ver
niet eenig recht op de meerdering of vermindering vatbaar is, met het
geen voor geen enkel menschenleven onmisbaar
Daarom is het toekennen van
en het koophandel drijven
een
niet in overeenstemming is met de onzedelijke daad, die indruischt tegen het God-
Onder de belangwekkende en heilrijke
stellingen van liefdadigheid in Nederland
kleedt voorzeker eene voorname plaats de te
Haarlem gevestigde Vereeniging voor de verple-
Be-
■n I
jn I
tar
>or
rk
algemeen is doorgedrongen, zal de strijd met
succes en zonder bloedvergieten afloopen.
De mist wordt dunner; eerst wanneer dat
gordijn geheel is opgetrokken, zal „der arme
Kopf nachgeben/
Wanneer de wetenschap nog meer algemeen
wordt en, hetgeen prof. Moleschott wenscht
de kwade helft in ’s menschen aanleg verper- wordt verwezenlijkt: dat namelijk de waarheid
soonlijkt; in de theorie, die als uitvloeisel van
zielenadel de slavernij afgeschaft wil zien in
de praktijk, die uit zelfzucht en eigenbaat langs
een omweg de slavernij herstelt, na ze alvorens
te hebben afgeschaft.
Het hart heeft beslist, het hoofd geeft toe
maar de wijze waarop wordt toegegeven maakt
het voor het menschenhart andermaal noodza-
kelijk tusschenbeide te komen, en een nieuwe
beslissing uit te vaardigen.
In Amerika is de slavernij afgeschaft en de
negerbevolking verkeert na dien in vrij wat
ellendiger conditie dan te voren;
In Oost-Indië, het rijke Insulinde, met zijn
heerlijken, weelderigen plantengroei, leeft de
vrije Javaan in een staat vraag het maar
aan Multatuli van uitputting en ellende
In Afrika wil men thans ook de slavernij
afschaffen en zie wat er verder in ’t schild
gevoerd wordt, om u te overtuigen dat het hoofd
toegeeft en het hart schijnbaar zijn zin geeft
maar om dadelijk weer dubbel terug te vragen
van den inboorling wat hem enkel geschonken
werd.
In Europa heerscht alom op maatschappelijk
gebied vrij algemeen vrijheid; maar in het be
schaafde werelddeel heeft de wetenschap haar
inkeer genomen, en met dit machtig wapen der
kennis toegerust, heerscht daar het vrijmachtig
en oppermachtig hoofd zóó dat het hart er
dikwijls van ineenkrimpt en den zucht doet
hooien
„Het volk is diep gezonken
En gaat onder naamloos lijden gebukt/
Dat is de zonde waarvan Patrimonium spreekt;
maar een zonde, die ons niet mistroostig be
hoeft te maken. Neen, het is geen eeuwige
zonde waarbij het hoofd steeds zijn wil door
drijft, ten koste van de wenschen des harten.
Er komt een eind aan, daarvoor staat de ont
wikkelingsgeschiedenis van den mensch ons borg.
Wen Kopf und Herz zich widersprach
That doch das Herz zuletzt entscheiden,
Der arme Kopf giebt immer nach,
Weil er der Klügere ist von beiden.
De doorbrekende lichtstreep aan de transen;
de meer en
„van hoofd en
delijk bevel Gij zult niet stelen.
En omdat het geschiedt ten koste van men-
schenleveas, is ook de daad die van een sluip
moordenaar.
Maar gelukkig, wij merkten het reeds op,
de gewetens beginnen wakker te worden, en
men begint reeds hier en daar de vraag te stel
len: waarom aan den mensch in ons beschaafd
werelddeel wel vrij gebruik wordt gewaarborgd
van licht, van lucht ,van water; en waarom
niet van den bodem?
De gewetens worden wakker, nu de nood be
gint te dringennaarmate de ure van het ge
vaar nadert, wordt de horizon van den geest
klaarder, de gedachte krijgt een meer belijnde
omtrek: dat er gebreken moeten zijn van groote
beteekenis, waardoor onze beschaafde maatschap
pij met versnelden tred naar den staat der lijf
eigenschap terugkeertmen leert de zonde inzien,
die spot met Gods heilige bedoelingen en met
de edele aandoeningen in ’s menschen borst.
behoort aan het gansche volk en niet aan een
enkele kaste, eerst dan zal elk mensch met
recht, in den vollen zin des woords, meester
zijn over eigen persoon.
Daartoe behoort allereerst aan den mensch
te worden gewaarborgd zijn recht op arbeid en
leven. Daartoe nu dient als conditio sine qua
non, als een onmisbare voorwaarde te gelden:
het recht van toegang tot de bron en onder
houder van alle leven, tot de voor den arbeid
onmisbare grondstof, de aarde.
Het paradijs met zijn overvloed moge voor
den eersten mensch ruimschoots hebben opge
leverd wat voor hem noodig wasin de volle
menschenwereld van onze dagen is de rijkdom
aan producten, dank zij de alom verspreide
kennis van het voortbrengingsvermogen door
de twee factoren, arbeid en grond, dank ook
aan de in den loop der tijden bespaarde pro
ducten, die onder den naam kapitaal medehel-
pen aan de verdere productie, is de rijkdom
aan producten, die voor ’s menschen stofwisse
ling dienst moeten doen, veel overvloediger dan
de paradijsmensch in staat was voort te bren
gen. En toch klaagt en zucht onze tijd over
de schrikwekkende toeneming der armoede en
worden er allerlei middelen beraamd om de pijn
tijdelijk te stillen. Met een ijver, een betere
zaak waardig, zijn sommigen in de weer om
deze middelen aan den man te brengen, zonder
daarbij te bedenken, naar het schijnt, hoe het
lichaam door zulke verdoovende medicamenten
wordt gesloopt. Tegenover deze kwakzalverij,
hoezeer ook onder de hooge bescherming van
goede bedoelingen, stellen wij, op het voetspoor
der wetenschap den eisch van het geneesmiddel.
In de oude geschiedenis lezen we, dat de
menschheid een nomadenleven volgde. Dat was
mogelijk zonder inbreuk te maken op het recht
van leven van den eenen mensch door den an
der. De bevolking der groote, uitgestrekte aar
de was verre van toereikend om den ganschen
bodem in cultuur te brengen. Daarop volgde
het leven in vaste woonplaatsen, en in onzen
tijd rekent men niet meer met de vagebondee-
rende nomaden. Als barbaren worden ze door
meer harmonische ontwikkeling den eenen beschaafden Staat na den anderen
hart; de popularisatie der weten- over de grens gebracht of opgesloten in een
schap, die uit afkeer van het monopolie veel bedelaarskolonie.
Aldus de loop der beschaving, leert de histo- ia toebedeeld als een schat, die
rie, en wnnneer men Luvv vy uv
huidige beschaving in haar voorkomen en stre
ven iets wil afdingen, dan is het de abnormale is. Daarom is het toekennen van den eigen-
instelling van privaat grondbezit. De wet, die domstitel op grond en b“* Vnnnk„„n„i j_.-:I
haar in het leven riep, is daarom onrechtvaar- 1 in grond, wat ook de wet moge zeggen,
i 1’ 141 ninl in nvGCCOïlutornnnniT IS müf <1.1 lik.. /lio l. r
V
fe
SNE
or
*r-
i
I
i
i?
li-
■H
’n'
nen
4uar
ijne
,;rk-
lelde
I de
stem
rdde '.j
mi 1
eteoi]
ied> 1
vilj
dai J
IER COURANT.
■d;
)0-
ing
iet I
IX- I
en
in- i
ul- I
err I
"F j
hem I
t te l
L'hil-
henH
i hitJ
tok aT'
t, als]
etsei
1
s Oi<i
