O
HEESTE ES HET IRWISSEHEW SSEEE.
|89§.
No. n.
KAPITAALRENTE,
K I
EE^TIGBTE JAARGANG.
Z E V E N-E N-
5
24 S EI>TEMBEK.
Z zl T E H O O
Het kapitaal is de kip met de gouden eie- en kapiffial in bet maatschappelijk geheel niet i
JE
Deze CO L EANT verschijnt WOENSDAGS _eu ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post i 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, francg
j.Q te zenden.-
het oud principe,
den arbeider 24Ó
zijn arbeidsproduct
11.500.000
8.000.000
6.800.000
2.300.000
1.250.000
90
180
135
1755
6000
-
1
Zoo gaat het dan ook bij elke overeenkomst;
wanneer de tijd van huur of pacht om is, wor-
r
»r
P-
f’
re
feu
at,
n-
pg
.ere
en
de
f ter
Lier
1 'n
iren,
later,
idste
rordt
iloor-
jrink-
omtrent de deugdelijkheid
een overeenkomst
j alleen de ervaring moet beslissen.
ren,* zoo redeneer.en we, of liever zoo meenen we.
En we gevoelen ons zeer beleedigd wanneer
de socialisten ons yrij scherp het sn
genpers* toevoegen.
afwachten uit den yerstikkenden dampkring en
de electrieke wolk.
Daar hebben we b. v. het denkbeeldkapi
taalrente. Van ouder tot ouder hebben we ge
leerd, dat kapitaal rente voortbrengt en daarom
was het ons alsof er een meteoorsteen uit de
lucht viel, toen we voor het eerst deze instel
ling hoorden bespreken als dwaas en noodlottig
voor de gemeenschap.
Gezwegen nog daarbij van de onoverkomelijke
moeilijkheid, die zich bij afschaffing der kapi-
Hoe komiek 1
Te leven in de leugen, van de leugen .en
toch niet valsch genoemd kunnen wprden
„De leugenpers* zeggen de socialisten en dan
wijzen ze daarmee op die groote massa van dag
en weekbladen, die, nu ja. wel eens spreken
over de sociale quaestie en over het dringende
dier quaestie, maar dje, bij alle onrust daarover
gevoeld, en bij alle liefde, die ze het yojk toe
dragen, toch maar niet begrijpen, hoe er nog
menschen zijn, met een redelijk verstand begaafd,
w.elke meejuen die quaestie te kunnen oplossen,
precies als vele dier bladen vijf en twintig jaar
aaneen over de scbool^uaestie dachten en spra
ken.
„De beginselen en de bazig en de daarop ge
vestigde instellingen zijn juistj wat zou er dan
aan de zaak nog moeten veranderen?*
Zoo redeneerden velen in de dagen van den
schoolstrijd, ,en gouden. ge het pqg niet doen
wanneer die quaestie nog bestond?
Gelukkig is die quaestie van de baan, maar
het verloop er van heeft aan velen kunnen loe
ren, hoe wijs soms de grondstelling kan zijn:
principiis obsta verzet u tegen de beginselen.
Het zijn zij die hun leven lang op hetzelfde
stokpaardje blijven rijden;
die uit een zeker beginsel wij noemen het
ijdelheid blijven, bij hetgeen ze eenmaal
plechtig als yaarheid hebben uitgesproken of
neergeschrevenj
of ook. die heiligen eerbied koesteren voor
hun principe, als ware het rechtstreeks van
goddelijken oorsprong en niet zooals alle zus-
ter-principes, gesproten en geteeld op het be
staande van voorheen van die principe-ruiters,
die een gat in de lucht zouden slaan, wanneer
de steeds dichter wordende nevel rondom hen
aan hun ros den voortgang mocht willen beletten
die aan hun beginsel zijn verbonden, als het
oorlogsschip aan het sterke boeganker, ten spijt
van storm en hemelhooge golven, en die daarom
in de sociale quaestie meespreken .en mee wer
ken als de oppoetser van oud, versleten leer,
om het èen nieuw voorkomen te geven
Bij deze Courant behoort ale Bijblad Feuil-
leton-nummer 126.
ADVEIITENT1ËN van 1 tot 4 regels, gew-one letter, 40 Cents,
yoor eiken regel meer 7 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bÜ
den uitgever.
penhuizerbrug.
4.
5. Alsvoren van D. Volbeda.
6. Voorstel tot aanstelling eener onderwij
zeres in de handwerken aan school no. 3.
7. Voorstel tot wjjziging van liet reglement
op het Burgerlijk Armbestuur.
8. Eervol ontslag aan de onderwijzeres
A. M. Pijttersen.
9. Vaststelling eener verordening ter voor
koming van verspreiding van besmettelijke ziek
ten, door binnenschepen.
10. Voorstel om door opzegging aan de te-
1 genwoordige gerechtigden tot lotten of gedeel-
strieën
ijderd
tgenoo-
aleving
vervat,
|taande,
werken
i nog
gelijk
volen,
nddel-
p stra-
rboden
jn uit-
e-
u
deel in het bezit van
oen zielen, d. i. ‘/uso
bevolking bestaat.
taalrente zou voordoen met de tallooze instel- den desnoodig wijzigingen aangebracht in het
lingen, die geheel zijn gebouwd op het beginsel huurceel.
dat kapitaal repte moet geven. Waarom het in het contract tusschen arbeid
hunner overtuiging en dergelijke mannen
We moeten dadeljjk toegeven, dat het scheld- mo.eten ongelukkig worden verwacht enkel uit
woord onverdiend i% in zooverre tenminste Jeu.- de klasse van hen, wier belangen ten nauwste
principe.
Van tijd tot tijd zien we, van den tijd der
Gracchen af, een enkele zich uit zijn millioe-
nen loswerken wanneer het licht der waarheid
hem de oogen dreigt te verblinden die, aange
grepen dqor zijn geloof aan het ware, schoono
en goede en in de overtuiging aan de zegepraal
van dat geloof, het durft prediken van de daken,
dat het oud principe door de ervaring wordt
gelogenstraften die, na te hebben aangetoond
hoe de arbeid door het kapitaal wordt mis
bruikt, er op wijst, dat .een misbruiken van
krachten de maatschappij, even stellig als den
enkelen mensch, oud maakt voor den tijd, en
in een treurigen, krachteloozen ouderdom doet
wegkwijnen en verzinken.
De maatschappij, een organisme, bestemd tot
aanhoudenden groei onder den invloed van be
ginselen, die zich naar de omstandigheden wijzi
gen, die maatschappij is thans met etterbuilen
bedekt en met kwade sappen doortrekken, om
dat de machthebbenden meerendeels zijn voor
het oud principe en daarop ruiteren als in een
hurdle-race, een wedren met hindernissen.
Wij vragen excuus vpor die ruiters, in zoo
verre ze tot het uiterste willen beproeven of
hun beginsel niet behouden kan blijven; te
meer nog omdat de stelregel: Hebben is heb
ben en krijgen dat is de kunst, bij hen niet
alleen in het persoonlijk, maar ook in het
maatschappelijk belang het zwaarst weegt;
en omdat ze in het aannemen van een ander
beginsel zoo tal van bezwaren, zien, dat ze zich
niet bij machte gevoelen om het geheele sa
menstel voor ontwrichten te behoeden. Maar
bij den aanblik van wat in het oude wereld
deel door de arbeiderspartij wordt bewerkten
bij het dreigend vooruitzicht op een snel nade
renden krijg tussehen arbeid en kapitaal in het
nieuwe, terwijl men den grond onder zich
voelt golven, meenen we te mogen verwachten,
dat men aan de liefde voor onze maatschappij
zal ten offer brengen de liefde voor een begin
sel, waarover de ervaring reeds lang den staf
heeft gebroken.
De ervaring dan leert het volgende
„Voor 35 jaren erfde een ongehuwde dame
te Deventer van haar vader f800.000. Zij
overleefde hem 23 jaren en liet toen een ver
mogen na van f 1.800.000. Toen haar vader
stierf moest de arbeid tegen 4 pet. aan haar
per jaar f32.000 betalen en toen zij stierf aan
haar erfgenaam f72.000 per jaar. Van dit in
komen werd misschien verteerd en 7/8 weer
in nieuw tribuutrecht omgezet*.
Adam Smith schatte in zijn tijd (1750) het
kapitaal dat de Hollanders aan vreemde volken
op rente hadden geleend op 480 millieen gul
den. Thans schat men het op 6000 millioen.
Het vermogen der familie Astor in New-
York, voor 4Ó jaar berekend op 40 millioen
dollars, wordt thans geschat op 25) millioen
dollars.
Het vermogen dor Rothschilds voor 50 jaar
op 180 millioen gulden geschat, wordt nu door
Rudolf Meijer begroot op 4200 millioen Mark
of ruim 2500 millioen gulden.
Yoor 50 jaar was John Jacob Astor de eeni-
ge millionair in Amerika; en thans, volgens een
schatting van
millionair, zijn
gen beteekent: zelfbewust onwaarheid spreken. beutikkea zijn bij het voortbestaan van het oud
Qok geven we toe dat kapitaal, dat is echt ka
pitaal, of producten die weer de grondstof of
het materiaal biedep vopr nieuwe productie,
onmisbaar is als wijlen de kip moet geweest
zijn, naar sommiger voorstelling althans, die
nooit broedde maar van tijd tot tijd een ei leg
de van goud.
(We zullen er maar dadelijk bjvoegen als
onze bescheiden meening, dat zulk een kip,
geslacht, toch nuttiger kon zijn voor den mensch
en was ook, dan in haar hoedanigheid van ko
ninklijke schenkster van klompjes goud).
Maar al is het woord leugen dan ook naar
de huidige opvatting al te hard tegenover de
bladen, die de oude leer aanhangen dat het
kapitaal lioofdzaak is en de arbeider dient om
het kapitaal te vermeerderen, to.eh wekt het
een traan van teleurstelling, wanneer hoogst
begaafde mannen, alvorens zich af te vragen of
ze niet van rijpaard zullen moeten verwisselen,
op hun uitgeputtp en afgeleefde kleppers in mas
sa komen aanp en om hun haat te koelen
aan die brutale «raars, op het plein des
openbaren levens me.-^tun armzalige rijbeesten
een charge uitvoeren tegen de socialisten, de
aanhangers der nieuwe leer dat de arbeider
hoofdzaak is en dat het kapitaal diept om den
arbeider de productie gemakkelijker, het leven
goed en aangenaam te makendie het econo
misch doel der samenleving aldus samenvatten:
„Het voorzien in de behoeften van alle leden
der gemeenschap, zoo ruim en gemakkelijk
mogelijk*.
Welzeker, er is iets te zeggen voor de zin
spreuk van den adeh:
„Wij verzamelen de tienden en bewaren ons
wild*, maar of het daarom niet een leugen is,
die zich, als alle leugens, ten slotte wreekt aan
het geheel, dat op deze grondstelling is opge
trokken
Of het niet een verkeerde clausule is in het
contract onzer gemeenschap?
Nog eens wij pleiten voor het goed recht
van elk beginsel en wijzen daarom den naam
maar die overigens het licht en den bliksem leugenaar in zijn ordinaire en vulgaire betee-
]j.en|8 af voor aanhangers van het oude prin
cipe mitsze ook het goed recht erkennen
van het nieuwe beginsel en
op voprwaarde dat ze raadplegen met de er
varing.
Een streng logisch bewijs is niet te leveren
van bepalingen in
r
n
en het nationaal vermogen, op 65.000 millioen
dollars geschat, is voor meer dan een vierde
40000 van de 50 milli-
deel, waaruit de geheele
En prof. Lorenz berekende, niet lang gele
den, in Conrad’* Jahrbilcher, dat de staten,
provinciën en gemeenten van Europa jaarlijks
aan intrest van schuld 6000 millioen gulden
betaalden. Hij veronderstelt dat van die rente
slechts wordt verteerd en dat J/3 weer in
nieuwe rentebronnen worden omgezet. Hierbij
gevoegd de rente van buiten Europa geleend
geld, en daarbij hetgeen uit pacht, winst enz.
bespaard wordt, dan blijkt hieruit dat Flür-
scheim’s schatting veel te laag is, dat er na
melijk jaarlijks 6000 millioen gulden bespaard
worden op het inkomen. En toch is dat cijfer
reeds zoo verpletterend voor
wijl het met elk jaar van i
millioen gulden meer van
afperst.
Het sterkste principe is zeker dat, hetwelk
rekening houdt met onze beste wenschen en
verwachtingen.
Welnu, zijn bovenstaande cijfers niet verbij
sterend voor het oud principe?
En moeten zijn aanhangers niet tot in hun
vingertoppen boetvaardig zijn?
VERGADERING
van den Gemeenteraad van Sneek,
op Dinsdag den 27 September 1B92,
’s namiddags ten 7 uur.
1. Resumtie der Notulen.
2. Mededèeling van ingekomen stukken enz.
3. Voorstel van de raadsleden Fennema en
Pijttersen, inzake de scheepshelling bij de Op-.
Adres van F. Swart.
den senator Schearman, zelf een
er in de Vereenigde Staten
eveneens gaat
Daarvoor zijn mannen nopdig als prof. Molt-
nijdige „Jeu- ger, die aan de bekwaamheid paren den moed
smis- B imiiimni: i;i lii rm iie
i
ii
T)
n
n
7)
7T
i
t
1
bii,
be-
die
ftien
1 ten
-- -- r'"
70 met eeu gemiddeld vermogen van 37.500.000 doll.
n
n
•n
p
PUNTEN VAN BEHANDELING:
OKEKER COURANT.
Cr'iiESfcÏÏB
