Ih
BINNENLAND.
S T A T E N-G E N E R A A L.
4
gelijke optochten
{Wordt vervolgd.)
I
i
I
pater,
ffidste
e nog
^gelijk
ivoleii,
liddel-
istrieen
ijderd j
tgcnoo-
aleving
vervat,
kaande,
werken
der
pin
tien,
^>nit,
ken-
ging
jden,
<nbe-
t die
.dere
d en
iwo
den
wordt
door
drink-
r
1
3!
t
(t
te
le,
d-
|u-
sn;
e-
in
li
kt de
g ter_
jmen
inder
olen
daren,
't, ten
in
vloed op haar wordt uitgeoefend, volgens haar
neiging kunnen kiezendat’s de begeerte van
Zondag avond werd in „Walhalla® in Den
Haag een vergadering gehouden, waarin een
motie werd aangenomen. Deze motie luidt:
„De vergadering, overwegendé dat er geen
schijn van billijkheid is aan het tegenwoordige
kiesstelseldat de geschiedenis van den laatsten
tijd voldoende bewezen heeft dat verandering
daarin dringend noodig isdat de arbeiders zon
der twijfel in staat zijn beter te kiezen en te be-
heeren dan de tegenwoordige kiezers en heer-
schers
verklaart het algemeen kiesrecht een eisch van
oogenblikkelijk belang.®
Maandag middag is deze motie door een com
missie, bestaande uit de hh. Baye en Adam
een derde commissielid kwam te laat aan het
departement aan den minister van binnen-
landsche zaken persoonlijk overhandigd, die hen
daartoe in zijn kabinet ontving.
„Gij zult u daarover toch niet ergeren, lie
veling? Hij bedoelde niets kwaads, maar hij
merktawel dat Winterfeld u het hof maakt en
kan zich dat maar volstrekt niet verklaren;
hij meent dat iedereen zijn klein zustertje met
dezelfde koude broederoogen moet aankijken,
als hij-zelf doet!®
Stefanie pakte haar rijkleed beet.
„Sabina staat gezadeld voor de deur, ik mag
het dier niet langer laten wachten, gij zult
mij wel willen verontschuldigen, Fina?®
„Zeker, maar met wien gaat gij dan rijden?
Wil ik er eens een verstandig woordje met Ro
land over spreken? Misschien laat hij zich
nog bekeeren! Om welke reden kon hij toch
zoo onvriendelijk zijn tegenover Winterfeld?
Zou het enkel een despotische gril van hem
zijn?®
„Ik heb er geen begrip van!®
„Maar gij zult er toch wel eens over hebben
nagedacht! Hebt gij nog, even als vroeger,
zoowel last van zijn nonchalante handelwijs?®
„Ik heb daarover werkelijk sedert lang
niet nagedacht! Ook geloof ik niet, dat hij
onvriendelijk is tegenover Winterfeld, anders
had deze immers al lang zijn biezen gepakt.
Hij is bijna veertien dagen hier en maakt nog
hoegenoamd geen aanstalten om te vertrekken
Zij waren samen voor de deur gekomen,
waar de tegenwoordigheid van Detlef een ein
de maakte aan het gesprek, en Stefanie reed
met hem weg.-
ip stra-
rboden
en uit-
een ietwat geheimzinnig gevat Zondag ochtend
werd in de schuur van de tapperij van O. te
Lauwerecht door den tapper en een buurvrouw
een meisje gevonden, dat aan de polsen en aan
het hoofd zwaar verwond was. Zij werd naar
het St. Andreas-gesticht vervoerd, doch stierf
onderweg. De tapper O., oom en pleegvader van
het ongelukkige meisje, staat gunstig bekend. De
verwondingen waren van dien aard, dat moeilijk
aan zelfmoord gedacht kon worden. Volgens
andere verhalen was het meisje in den laatsten
tijd aan 't tobben en zou zij zich de wonden
met een vijl zelf hebben toegebracht.
Haar oom, bij wien zij inwoonde, is Maandag
in arrest genomen en verhoord. Dinsdag mor
gen werd het lijk geschouwd in tegenwoordig
heid van den verdachte. Intusschen, aldus
schrijft men uit Utrecht, is met zekerheid hier
omtrent nog niets te melden. De algemeene
opinie al te dikwijls reeds gebleken geen
grond voor zekerheid te zijn verklaart zich
sterk tegen den nu onder verdenking liggende.
Naar men nader verneemt is O. weder in
vrijheid gesteld.
Te Utrecht doet de politie onderzoek naar
Gij zijt hier dus niet om Roland, maar
waarom dan wèl
Hij greep haar hand en kuste die. Hunne
kennismaking dateerde slechts van den vorigen
avond, en hij dweepte reeds met haar. „O,
mevrouw, nog nooit heeft iemand zóo met mij
gesproken, als u ’tdoet! Ik zou het diepst
van mijn hart voor u kunnen ontsluiten, in de
volle overtuiging, dat ik mijn bekentenis aan
een engel had toevertrouwd!®
En lieftallig als een engel lachte zij hem toe
en hij stortte zijn hart uit aan hare voeten.
Ik bemin uwe lieve zuster, zij gelijkt
j u daarover
De troonrede jl. Dinsdag door de Koningin-
Regentes uitgesproken bij de opening van het
nieuwe zittingjaar der Staten-Generaal, brengt
nu juist geen bepaald nieuws. Het kiesrecht-
ontwerp, de beroeps- en bedrijfsbelasting, de
verbeterde heffing der grondbelasting, waarvan
wordt gesproken, werden allen stellig verwacht.
En zoo is het feitelijk ook gesteld met de ove
rige toezeggingen op ’t gebied der defensie, op
dat der koloniën en der verdere punten van
regeeringsbeleid, in het stuk aangeroeid. „Naar
mate de voortgang van den wetgevenden arbeid
dit mogelijk maakt zullen de verschillende ont
werpen aan de overweging der Staten-Generaal
worden onderworpen® zegt de regeering.
Inmiddels kan worden geconstateerd dat zij
in haar kiesrechtontwerp niet alleen op de sa
menstelling der Tweede Kamer, maar ook op
de Provinciale Staten zal letten. De woorden
door de troonrede gekozen„de voordracht wordt
u aangeboden®, deed verwachten dat zij eerst
daags zou inkomenwat dan ook reeds
gebeurd is. Voorts dient to worden ge
wezen op de toezegging tot versterking van
het materieel der zeemacht en op de werkzaam
heid aangekondigd door den minister van kolo
niën, wiens proefjaar voorbij is en die nu zal
toonen, wat hij kan of durft.
Van een wet op den leerplicht, waarvan de
vorige troonrede gewaagde, wordt thans gezwe
gen. Wij vertrouwen dat zij allereerst wordt
begrepen onder de in bewerking zijnde wets-
voordrachten. Waar verbetering van maat
schappelijke toestanden op den voorgrond wordt
gesteld, kan leerplicht niet langer uitblijven.
De mededeelingen van algemeenen aard, door
de Regentes gedaan, konden gelukkig in hoofd
zaak bemoedigend luiden.
In het Centrum leest men het volgende:
De trein die Dinsdag avond om 7.23 uit Am
sterdam vertrok, botste bij Utrecht met een goe
derentrein geladen met ijzererts en bestemd
voor Duitschland. Door het krachtig remmen
van den machinist werd slechts een lichte schok
gevoeld en kwamen de passagiers met den schrik
vrij. Ongeveer een half uur later, gedurende
welken tijd de trein te Utrecht bleef staan, kwam
er van Amsterdam een sneltrein met volle vaart
nader, die op slechts één wagenlengte van den
wachtenden trein bleef stilstaan, dank zij de
tegenwoordigheid van geest van den machinist,
die remde wat hij kon, hoewel alle seinen vei
lig waren. Een algemeene paniek was hiervan
het gevolg, daar de meeste reizigers zich nu in
het kiezelzand lieten vallen, om over de spoor
baan een goed heenkomen te zoeken.
De trein van Rotteidam, die ten 8.27 te Ut
recht moest zijn, had ongeveer op dezelfde hoog
te ook een botsing, waarbij eenige wagens ont
spoorden en een conducteur zijn hoofd ernstig
verwondde. De sneltrein uit Rotterdam, die
ten 9.10 te Utrecht moest aankomen, was ge
noodzaakt naar Harmelen terug te stoomen en
vandaar over verkeerd spoor naar Utrecht te
rijden, waar hij eerst om 10.30 binnenkwam.
De trein, die om 10.43 te Arnhem moet zijn,
kwam daar nu eerst kwart over twaalven bin
nen, zoodat de aansluiting met Nijmegen ge
mist werd, evenals die van de Duitsehe post
met den nachtrit naar Emmerik.
De oorzaak van al deze verwarringen, waar
van de gevolgen, zoo de machinisten zich niet
zoo flink van hun plicht gekweten hadden, niet
te overzien waren geweest, is deze: men had
daar kort geleden een nieuw seintoestel ge
plaatst, waarbij alle wissels op het seinhuis ge
trokken werden en waarmede het personeel nog
niet voldoende bekend was.
Wij geven het verhaal zooals wij het vinden.
Is het juist, dan is ongetwijfeld de vraag van
het Centrum-. Mag zoo iets op onze spoorweg-
lijnen kunnen voorkomen? volkomen gewettigd.
maatregelen in zake de volledige regeling der
defensie en eveneens dat niet verder over leer
plicht wordt gesproken.
Ten slotte zij nog vermeld dat het Dagblad
even de aandacht vestigt op de minder gunsti
ge mededeelingen ter zake van handel, scheep-
vaart en nijverheid, om daaruit te concludeeren,
dat de liberale economie blijkbaar geen schit
terende resultaten heeft gedragen. Voorts con
stateert het blad dat de minister Tak het met
zijn kieswet thans blijkbaar van den minister
Pierson heeft gewonnen.
Daar zat zij in hare met zwanendons afge
zette lichtblauwe morgenjapon, de gastvrouw
spelende aan de ontbijttafel van haar broeder;
en zij vertelde allerlei grappige gebeurtenissen
van haar verblijf op de badplaats te Norder-
Eene uitnoodigende beweging makende, lei
Roland sigarettes en lucifers voor haar neer en
verliet haar. Hij begreep heel goed, dat zijn
gast hier voorloopig vastzat.
Josefine ging achterover in haar stoel liggen
en blies de dunne lichtblauwe rookwolkjes na-
•’•fénkend voor zich uit. En door dien vluchtige
sluier heen vestigde zij een onderzoekenden
blik op den tegenover haar zittenden cavalier.
„En vertel mij nu eens, mijnheer von Win
terfeld, waaraan wij eigenlijk de eer van het ons
nog nooit te beurt gevallen bezoek te danken
hebbenDoor vriendschapsbanden waart gij
nooit aan mijn broeder verbonden. Zóo althans
vertelde een neef mij, die in Dusseldorf bij de
Jyizaren staat! Hij was gelijktijdig met mij
op Norderney, en verwonderde er zich over
dat gij hier waart
De jeugdige krijgsman kreeg een kleur tot
aditer de oorenzijn blanke hand, die blijk
bar met zorg werd onderhouden, draaide ze
nuwachtig aan de punten van zijn donker kne
veltje.
%lk wist niet mevrouw dat u mij
daarvan rekenschap zou vragen
'„L|at wist gij niet! Natuurlijk niet; hoe
'zoq’dt gij dat ook kunnen wetenMaar laat
ons het begrip rekenschap nu eens wegdenken
en beschouw mij nu eens als uw bondgenoote
OVERZICHT.
Aan den vooravond van het republikeinsch
feest in Frankrijk heeft de president in over
leg met den ministerraad besloten aan onge
veer 390 veroordeelden kwijtschelding van straf
te verleenen. Overigens zwijgt de staatkunde
tijdelijk, daar men het veel te druk had met
de feestelijkheid.
Het Panthéon was prachtig versierd, een
hooge estrade voor den heer Carnot en de
voornaamste personen en 4000 zitplaatsen voor
de genoodigden waren er aangebracht. Ach
ter een reusachtig voorhang waren de orkes
ten der groote opera en der garde républicaiue,
alsmede de koren der opera en van het con
servatoire geplaatst, om den president met het
„Amour sacré de la patrie® te ontvangen. Chal-
lemel Lacour, de vice-president van den Senaat,
Floquet en Lobet hielden redevoeringen, waarna
de beste zangers der opera, het Chant du Dé-
part ten gehoore brachten. De omgeving van
het Panthéon was mede rijk getooid en na
afloop der plechtigheid bewogen zich twee geheel
gelijke optochten over de boulevards der
beide Seineoevers. Ongeveer 2000 personen
namen aan iederen optocht deel, reusachtige
wagens waren in den stoet geplaatst, waarop al
de voornaamste mannen der revolutie plaats
namen, de costumes van voor honderd jaren
werden natuurlijk getrouw gevolgd; voor
de afwisseling werden tableaux vivants aan
de bewonderende menigte vertoond. De
grootste triomfwagen bevatte 72 personen
en werd door 20 paarden getrokken, de af
metingenwaren zoodanig dat men op verschillen
de punten de straatlantaarns had weggenomen,
om de noodige ruimte te verkrijgen. De een
dracht, arbeid en vrede besloten in zinnebeel
dige voorstelling den stoet. Des avond was er
groote verlichting. Het was een kolossale feest
viering, de „fin de siècle® waardig.
Verschillende Duitseho bladen blijven met
ingenomenheid spreken van Carnot’s redevoering
te Poitiers, die den meest vredelievenden geest
ademde. De Parijsche correspondent van het
Berl. Tagbl. brengt nogmaals lof aan de zinrij
ke taal van den president, waar hij ’t slagen
der pogingen om degenen, die arbeiden en ont.
beren tot een beteren toestand te brengen, af.
hankelijk verklaarde van den vereenigden in.
SNEEK, 23 Sept.
De pogingen van zekere zijde gedaan, om hier
straatkabaal en opstootjes in ’t leven te roepen,
heeft totaal fiasco gemaakt; zij zijn afgestuit op
den gezonden zin onzer ordelievende ingezete
nen, die met de kwajongens niet wilden meedoen.
Na het gebeurde op Zondagavond heeft de
politie dan ook verder niet krachtig handelend
behoeven op te treden, maar zich kunnen be
palen tot surveilleeren met voldoende macht ge
durende de avonduren langs onze drukste stra
ten, die de laatste drie avonden zelfs nog min
der druk bezocht en stiller waren- als gewoon
lijk; wel een bewijs, dat men hier niet gediend
is van dergelijko kwajongens-demonstraties.
Leeuwarden, 23 Sept. De chef van ds
Stoouimeelfabriek der hoeren Swildens en Kui
pers alhier, is heden nacht met het vliegwiel
in aanraking gekomen en onmiddellijk gedood.
BUITENLAND.
toch zoo veel op u, en zoudt gij
dan verwonderen?®
Een dikke rookwolk verborg op dit oogen-
blik het engelengelaat voor hem.
„Het verwondert mij volstrekt niet! Mijn
zuster is een verrukkelijk meisje, een juweel,
zij ’t dan ook nog niet aan alle kanten gesle
pen
„O ja, dat is het juist!® riep hij vurig uit;
„zij is iets zoo aparts, zoo iets buitengewoons
’t Is alsof zij telkens een nieuw raadsel opgeeft
„Zeker! Maar daarom juist is dat edelge
steente niet gemakkelijk te bereiken! Roland
stelt hooge eischen voor zijn zuster.®
Hij verschoot van kleur. „Ja, dat zal wel lend! Niet tegenover mij, ,,mÜn goede broe-
zoo wezen, en Lo, 7. -
Stefanie zelve te winnen Och, als u mij zou boos, als ik ^o^k, hoe laag hij^ bij u opziet
willen helpen, mevrouw!®
„Dat kan ik u op ’toogenblik nog niet be-
looven. Ik moet eerst nauwkeurig weten, hoe
Stefanie over u deuktMijne zuster moet ge
heel vrij, ongedwongen en zonder dat er
neiging kunnen kiezendat’s de begeerte
mijn broeder evenzeer als de mijne.®
„En mejuffrouw uwe zuster zal een keus
kunnen doen zonder dat zij behoeft te let
ten op de finantieele positie van haar aanbid
der?®
Haar oogen begonnen te flikkeren.
„Zeker! Zij verkeert in een zeer gunstige
positie! Daar staat mijn broer borg voor!®
Een uurtje later zat zij bij Stefanie in de
kamer. Deze stond in rijcostuum en was bezig
langzaam hare lange zweedsche handschoenen
aan te trekken.
„Dat fajkleed zit u uitstekend goed! Wie
heeft dat gemaakt? Bepaald chic! Gaat gij
met Winterfeld uit rijden?®
„Neen! Dat wil Roland niet hebben! Ten
strengste verboden, kortaf en onherroepelijk!
Gij weet, hoe hij is!“
„Dat’s onuitstaanbaar! Maar wat moet dat
dan toch beteekenen? Winterfeld istochzoo’n
volmaakt gentleman, dat men hem gerust zijn
volle vertrouwen kan schenken. Die goede
Roland! Hij is zoo bekrompen en onwelwil-
’t moeilijkste is nog, juffrouw i der! Maar het maakt mij telkens op nieuw
UWO, aio oix UOV.XK, uw xuug uy uy i* vpzilvt 60
j hoe verkeerd hij u beoordeelt!®
Stefanie was niet in staat te antwoorden,
maar een sombere vraag lag in den blik waar
mee zij haar pijnigster aankeek.
i.
i
ai
I
i
i
•i
I I
11
ll
heeft dat het den voorgeschreven stempel aan de keerzijde
draagt, in de bus.
Bij het sluitingsuur wordt de stembus gesloten en verzegeld
en proces verbaal opgemaakt. Na afloop wordt het aantel kie
zers dat gestemd heeft en het aantal niet gebruikte (of terug -
gegeven) stembiljetten aan de aanwezige kiezers bekend ge
maakt: laatstgenoemde verzegeld met de kiezerslijst, terwijl dan
onmiddellijk de opening plaats beeft, en het proees-verbaal
daarvan aan het hoofdstembureau gezonden, dat als het in
bezit is van alle proeessen-verbaal een zitting houdt tot het
vastetellen van den uitslag der verkiezing, hetzij vóór 9 uur
’s avonds of den volgenden dag ’s ochtends 9 uur en daarin
den einduitslag bekend maakt.
Ik® wetsontwerpen tot kiesreehthervorming zijn verschenen.
Het zijn drie wetsontwerpen: le. tot regeling van dekiesbe-
^voegdheid voor de Tweede Kamer en voor de Provinciale Sta
ten; 2e tot regeling van de uitoefening van het kiesrecht voor
die colleges; 3e. tot regeling van de benoeming en aftreding
der afgevaardigden ter Eerste en Tweede Kamer der Staten
Generaal Deze drie ontwerpen hangen nauw samen, maar
vormen elk een op zich zeif staand geheel, De regeling van de
kiesbevoegdheid voor de gemeenteraden wordt overgelaien aan
de gemeentewet.
In eerstgenoemde wetsvoordracht wordt voor kenteeken van
geschiktheid door art. 80 der grondwet vcor den kiezer geëischt
gehouden: kennis van lezen en schrijven, te bewijzen door
eene eigenhandig geschreven aanvraag om op de kiezerslijst te
worden geplaatst.
Als Kenteeken van maatschappelyken welstand wordt gehou
den het voorzien in eigen onderhoud en in dat van het huis
gezin en neemt aan dat dit geschiedt door hem, die gedurende
.het laatstverloopen burgerlijk jaar geen onderstand heeft geno
den van eene instelling van weldadigheid of van een gemeen
tebestuur. Onderstand aan de vrouw of inwonende kinderen
verst ekt. wordt geacht door den echtganoot of vader te zyn
genoten,
Uitgesloten werden: a zij, die bij rechterlijk vonnis het be
heer over hunne goederen hebben veiloren of aan wie bij rech
terlijke uitspraak het kiesrecht is ontzegd, voor den duur van
dit verlies of die ontzetting; b. zij die den verschuldigden aan
slag in dj rijks directe belastingen niet hebben voldaan, gedu-
rende het burgerlijk jaar volgende op dat belasting iienstjaar
c z j die zich opzettelijk aan den by de wel opgelegden krijgs
dienst of aan eene bij de wet cpgelegde verplichting ten aan
zien yan ’s lands yerdediging hebben outnokken d, zij die
onherroepelijk "Wegens misdrijf zijn veroordeeld tot een y rij-
heidsstrai «r<u 4 jaar of langerc zij die door den millitairen
rechter zijn ontslagen uit den militairen dienst met ouwaardig-
^4g^*w<||uverklaring cm bij de gewapende m:-cht te dienen.
Vcortfi zijn uiigcsloten gevangenen en krankzinnigen.
Het kiesrecht wordt geschorst voor militairen beneden den
rang van officier bij de zee- en landmacht, voor den tijd gedu
rende welke zy zich in werkeljjken dienst onder de wapenen
bevinden,
De leden der Prov. Staten worden gekozen door de ingezete
nen der provincie, die bevoegd zijn tot het kiezen van leden
V-Oor de Tweede Kamer.
Het aantal kiezers tengevolge dezer regeling wordt geraamd
op ruim SOJ.Oüü, of ongeveer 74 percent der meerderjarige man
nelijke ingezetenen, tevens Nederlanders.
Ten aanzien van de uitoefening van het kiesrecht ia bepaald,
dat er eene kiezerslijst zal zyn voor Tweede Kamer en Provin
ciale Staten. Tot grondslag daarvan dienen de bevolkiugsre-
—aist its der gemeenten. De vereisehten voor de kiesbevoegdheid
moeten aanwezig zijn op 15 Januari van elk jaar. Wettelijk
wordt nu verplicht de kiezerlyst alphabetisch in te richten.
De kiezerslijsten worden op 15 Februari vastgesteld door de
gemeentebesturen en blijven van 1G Februari tot en met 21
Maart op de secretarie der gemeente ter inzage. Vóór 15 April
moet beslist zijn door de gemeenteraden over verzoeken tot
verbetering bij gemotiveerde beslissing, Nu 15 April blijft de
lijst voor een jaar van kracht.
Ingevoerd wordt bij deze voorstellon van wet het stelsel van
caudidaa(srel-ing met het couloirstelsel. Op een daarvoor aan
gewezen dag kunnen de kiezers van 9 uur tot 4 uur opgaven
van candidaten inleveren bij den burgemeester Deze opgaven
moeten door tenminste 50 kiezers zijn onderteekenden de ver
klaring bevatten, dat die candidaat zich beschikbaar stelt. De
ze cundidaatstellingcn worden openbaar gemaakt en achtereen-
volgens worden de namen der candidates op e.en lijst doorge-
-*zSi*W»su m me rd
Ten minste drie dagen v-óor de verkiezing ontvangt elk be
voegd kiezer een oproeping voor de stemming, die van des
morgens acht uur tot des namiddags vijf uur duurt, in verschil
lende stemdistrikten, ten overstaan van stembureaus: van drie
lede» en twen plaatsvervangets, Het stembureau in elk district
krygt, verzegeld, zooveel stembiljetten als er kiezers zyn en 20
percent daarboven, De kiener, na zich gelegitimeerd te hebben,
ontvangt eei^tembiljet, waarop aan een zijde de namen der
candidaten gedrukt zijn en aan de keerzijde de handteekeniug
van den burgemeester der hoofdplaats van het kiesdistrict is
gestempeld. De kiezer begeeft zich met dit biljet naar een der
les&naars in het stemlokaal, geplaatst zóó dat zij geheel van
elkander zijn afgescheiden, me ar dat de toegang zichtbaar is
voor het stemburea en voor het publiek en aan eiken waarvan
^^^de invulling van het biljet in het geheim kan geschieden. De
teekent nu’ op nader bij bestuursmaatregel vast te stel
len wijze, zijn stem op het biljet aan, vouwt het toe en steekt
het, nadat de voorzitter van het stembureau zich overtuigd
