F11
ffllfflMT OiWSSffliïï SfflL
L
HBS- El ilIBHfflHUI Ï008 l)E
Loting voor fls Nationale Militie.
B
k
1
1892.
ALGEMEEN KIESRECHT.
KALVERMARKT
I
'"B
i,
9
12 OCTOBER.
WOK5^DAQ
3
ue-
■'i.
';3
toi
H
i1
■t l-.H
■g
IL
in
jhtte
MT
f Ten opzichte der souvereiniteit wordt
hoofdzaak tweeërlei standpunt ingenomen.
Deze CO KRANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
zijn,
den
oor-
V V
eon-N
flits,
aar- 1
srte, I
den I
ter- I
u
irf:
BEKEN DMA KING.
BURGEMEESTER ex WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de eerste
dit jaar invalt op Maandag den 17 October e. k.
Sneek, den 4 October 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
BENNEWITZ, Secretaris.
ng;
aar
■raa
ild-
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
vbij,
J ge
nree-
d I
11 I
1- I
ir I
ir I
in I
id I
is 3 I
etI
>n - I
e- s I
id n I
t- -1
r' I
ip d I
Pd. I
ir isl
>>p I
trqsl
r- tr I
t, :s|
1- ui
te
it ii.
t- N
r- )p
Ie k-
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER ex WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op het besluit van den heer Commis
saris der Koningin in Friesland van 7 Septem
ber 11. Ie Atd. M'S no. 1038 (Prov. blad no. 83)
Brengen ter openbare kennis: dat de LO
TING van hen, die in dit jaar voor de lich
ting der Nationale Militie van 1893, dezer ge
meente, zijn ingeschreven, zal plaats hebben in
de Concertzaal alhier, op WOENSDAG den
26 October e. k., des voormiddags ten 10 ure;
dat op Donderdag den 27 October d. a. v. ter
geineente-secretarie door of vanwege de lote-
lingen aanvrage kan geschieden voor de ge
tuigschriften ter bekoming van vrijstelling van
den dienst wegens broederdienst of als eenig
wettig zoon
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
tairen dienst of dien van broeders te verkrij
gen, de paspoorten of andere bewijzen van ont
slag, uittreksels-stamboeken of bewijzen van
werkelijken dienst, ten minste tien dagen vóór
den dag, waarop de eerste zitting van den Mi
litieraad wordt geopend, ter Secretarie voor-
noemd moeten worden ingeleverd.
Sneek, den 30 September 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester
BENNEWITZ, Secretaris.
ver-
jj del
|«Micll
o II
- '1
idienl
x lliotrl
vail
- Hl
paalden tijd af moet. Nooit we mogen het
wel zonder tegenspraak zeggen werd zoo
verbalend hard gewerkt, terwijl de staatkundi
ge hemel meer en meer betrekt en verduisterd
wordt door de electorale wolk.
Wanneer straks de kieswet in behandeling
komt, zal er waarschijnlijk voorloopig wel niet
meer te doen vallen. Wanneer dan de wolk
zich ontlast over de velden, mogen de zaaiers
de voldoening smaken, dat de nedervallende
kiezerswolk er den wasdom aan geven zal.
Het is er mee als wanneer men een kanaal
graaft. Eerst wanneer de gansche lengte en
diepte verkregen is, steekt men het dammetje
door, om het water te laten binnenstroomen
het element vindt zijn bedding bereid en zijn
richting aangewezen het element mag dus
rusten; of als het schip, dat kant en klaar, aan
het laatste koordje blijft hangen, tot zijn kom
is uitgegraven, waarin het vrij zal kunnen neer
plonzen, zonder kant of wal te raken.
Driewerf gezegende periode Slechts dit valt
er op aan te merken: dat onze regeering wat
al te veel uit het oog verliest dat de volks-
souvereiniteit zich niet laat binden als het
vochtig stroomend element in een kanaal met
sluizen; de regeering is te eenzijdig wanneer
ze het schip op stapel laat tot de kom omzoomd
is met gemetselde kaden en een ringmuur van
geheid paalwerk, alsof het vaartuig levenslang
in die kom zou moeten doorbrengen.
Intussehen moet erkend, dat het revolutie-
denkbeeld zijn verwezenlijking heel wat nader
bij is gekomen. Zoovelen er in den voorhof
zijn toegelaten, even zoovelen zullen, wanneer
althans de theoretiseerende heeren niet al te
hartstochtelijk aan hun grauwe theoriën han
gen, straks toegang verkrjjgen tot het binnen-
hof.
Tot aan de uiterste grens wordt thans de
slagboom-verplaatsten al is het nu nog niet
hetgeen men verstaat onder algemeen kiesrecht,
er is alle reden tot dank dat eindelijk de buit
wordt binnengebracht, die de revolutie voor
honderd jaren heeft bemachtigd.
Waarlijk er behoefde in de rangorde der
werkzaamheden slechts een kleine wijziging
gebracht te worden om ons ministerie een bij
uitstek radicaal ministerie te noemen.
Het kabinet heeft, ten spijt van de familie
der haarklovers, eindelijk den knoop flink
doorgehakt en wanneer we niet onverdeeld
kunnen goedkeuren wat het in zijn schild voer
de, wanneer we onze bewondering in zijn op
treden een weinig moeten temperen, dan licht
het hieraan, dat het niet meer vertrouwen
toont te stellen in het toekomstig kiezersvolk.
We vinden dat jammer van ons kabinet, omdat
het daardoor de poezie wegneemt van het her
nieuwd staatkundig leven en poezie die alleen
reeds voldoende ware geweest om het liberale
beginsel tot in het late nageslacht te blijven be
zingen. Met geestdrift zou men hebben gewaagd i
van het feit dat de liberale regeering eindelijk I
ten; men vond dien stand nut belanghebbend
-r-»
moeilijke vraag, die voortdurend zich voordeed het aangenomen werk geldt, dat binnen een be-
bij ’t bepalen der grens, was dus deze: Waar
begint de vierde stand En die vraag wordt
met den dag moeilijker in haar beantwoording.
Maar bovendien deed zich hierbij de moeilijk
heid voor, dat men niet kon uitmakenwie wel
geschikt waren tot het uitoefenen van het kies
recht en wie men daartoe onbekwaam moest
rekenen.
Een examen zou daartoe niet afdoende
Immers het doen eener keuze dient bij
bekwamen kiezer op vrij en zelfstandig
deel te berusten.
Daartoe nu is meer noodig dan kennis.
Heemeer deze zaak daarom wordt besproken,
hoe nauwlettender daarbij wordt toegezien op
het trekken der grens en hoe aandachtiger men
de practijk beluistert en nagaat wie binnen de
grens vallen en wie er buiten bleven; kortom
hoe ernstiger men aan de hand van het con
stitutioneel staatsrecht met de ervaring raad
pleegt, des te duidelijker treedt aan het licht
hoe elke grensbepaling willekeur is en daarom,
in haar karakter van willekeur, een daad van
onrechtvaardigheid zijn moet
Men zie slechts hoe hier en elders gewerkt
is met het censusstelsel. Zoodra het volk zich
begon te beklagen over de kieswet, kwam de
wetgevende macht den census wat verlagen en
daarmee de grens wat uitzetten.
Van de Fransche revolutie af, waarvan het
eeuwfeest reeds gevierd is, zien we in de hi
storie van ons land en volk periodiek de elec
torale quaestie opgoworpen, als een zaak die
om oplossing, vroeg.
Periodiek kwam dan de vraag ter sprake)
hoever men de grens wel moest uitzetten om
geen onbekwamen in den kring te krijgen; en
dan was de slotsom onveranderlijk, dat men,
om de klagers den mond te stoppen, den cen
sus wat liet zakken.
Na het theoretiseeren en bespiegelen, wist
men het dan, hier te lande althans, telkens
weer zoover te brengen, dat een deel van het
wachtend publiek werd buitengesloten.
Zoo is men aan den arbeid gebleven. Zon
der nochtans te kunnen zeggen, dat die arbeid
vruchteloos is geweest, heeft het toch op den
voortgang van de staatsmachine zeer hinderlijk
gewerkt; telkens en telkens was het wacht
woord: halt! en dan verliep er heel wat kos-
telijken tijd met niets doen. Wanneer de elec
torale quaestie weer kwam opdagen, was het
of er een geest van verlamming heerschte in
de wetgevende vergadering.
Men sprak wel niet van „hoeksteen", maar
men gevoelde, men begreep dat er iets haper
de, zonder het rechte woord er voor te kunnen
vinden.
Gezegende uitzondering daarop maakt de
periode van wetgeving, waarin we thans leven.
De minister heeft den hoeksteen gevonden en
hoezeer deze periode ook bij uitstek de electo
rale mag genoemd worden, staat de machine
volstrekt niet stil.
i
i- ^B
"I I
1- lij-1
1 |’1>1
4 z‘e'
>'-■ I
r I
kveer 1
Ir te 1
jrden I
fende 1
over I
i Eu I
klaar J
den I
teluk
bnen. I
leien, 3
1 aanl
Erbij
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter openbare kennis,
dat het door hen opgemaakt Suppletoir Kohier
van Belasting op de binnen deze gemeente ge
houden wordende Houden, dienstjaar 1892, van
den 12en dezer maand, gedurende acht dagen
ter Secretarie alhier voor een ieder ter inzage
zal liggen, binnen welken termijn belangheb
benden tegen hunne aanslagen op ongezegeld
papier bij hun College bezwaren kunnen in
brengen.
Voorts worden de belastingschuldigen herin
nerd aan artikel 10 der Verordening op de in
vordering van bovengenoemde belasting, luiden
de alsvolgt
- „Van de aangifte in eene mindere klasse dan
het feit dat de liberale regeering eindelijk I verschuldigd is, van het houden van belastbare
Het anti-revolutionaire, dat God beschouwt
als de bron van alle recht en waarbij dus van
natuurrecht geen sprake kan zijn.
Het hoogste gezag, uit de handen der God
heid ontvangen en met Gods gratie omhangen,
,deelt, wanneer het de omstandigheden daartoe
geschikt acht, van dat goddelijk recht mee aan
het volk; het blijft dan echter altijd een gunst
en het volk dat door de souvereine macht
wordt begiftigd met kiesrecht, blijft tegenover
de hooge regeering altijd een macht van infe-
rieuren rang, dat wil zeggen: eigenlijk in het
jwjgeheel geen macht
V Naast dit staatsrecht, overheerschend voor de
Fransche revolutie, staat een ander dat door
die revolutie geschapen is; dat is: het constitu
tioneel staatsrecht.
Het is dat recht, hetwelk in staten met een
vorst aan het hoofd, aan het volk werd ver
leend om eigenmachtig op te treden naast den
vorst en met dezen de souvereiniteit te deelen.
Het is dus niet een gratie van den vorst, aan
het volk toegekend, maar een recht, door het
volk geschapen, om met den vorst in overleg
e treden over de grens waarin de bakens ge
zet zullen worden, tot hoever elk hunner gaan
kan; dat compromis is de constitutie.
Het heeft de onbeperkte macht van den
vorst aan banden gelegd en aan het volk het
.recht toegekend om zelf mee deel te nemen
aan de regeling van zijn eigen belangen.
Van dit standpunt nu beschouwt de liberaal
de zaken. Of men nu dit recht van het volk
noemt een natuurrecht of een historisch recht,
doet o. i. tot de zaak niet af.
Het constitutioneel staatrecht nu der libera-
1 len geeft aan het volk aandeel in ’t bestuur en
j heeft voor hier te lande kamers van wetgeving
in ’t leven geroepen, die met den vorst saam-
1 werken en „het geheele volk" vertegenwoordi-
gen. Zoo luidt dan ook het grondwetsartikel
dat hierop betrekking heeft: de Staten-Gene-
raal vertegenwoordigen het gansche Nederland-
sche volk.
Zoover heeft de derde stand bet weten te
drijven, dat de vorsten dit recht van samen
werken moesten erkennen. Wat al stroomen
menschenbloed, hoeveel jammer en ellende,
gingen als weeën gepaard met de geboorte van
dit volksrecht! Hoe dankbaar moet het de
tegenwoordige menschheid niet stemmen, wan
neer het ziet hoeveel menschen zich opofferden,
om haar dat recht te verschaffen!
Toch heeft niet het gansche Nederlandsche
volk tot dusver het recht genoten, zijn verte
genwoordigers mee te helpen verkiezen.
De regeeringen, die elkander na den revolutie
tijd zijn opgevolgd, trokken grenzen. De derde
stand was er om verschillende redenen op uit
den veroverden buit voor zich te behouden.
De vierde stand moest dus worden uitgeslo-
Integendeel, het bonst en dreunt en ratelt den honderdjarigen slagboom had weggenomen
in deze quaestie en dan ook niet geschikt. De dat het een aard heeft; het kookt en sist alsof thans zal het op zijn best prozaïsch klinken:
Het liberale ministerie gaf wetten op elk ge
bied, het verbeterde wat nagelaten, het haalde
in wat verzuimd was gedurende een reeks vau
jaren en ten slotte gaf het bij testamentaire
beschikking groote uitbreiding aan ’t kiesrecht
op zijn best, herhalen we, want de moge
lijkheid van plotseling sterven zonder testament
blijft niet uitgesloten, terwijl de successierechten
reeds vooraf betaald zijn.
Hoe prozaïsch
F
.-’in''
