liEIEUE DJIETAIUIOiXNSSEJIEXT S1H
BWS- Ell 1D IfflfflMID VOOR DE
1 w 1
uur
1
1
d I
11 I
Loting voor de Natale Militie.
1[J
B1
f892.
No. 83.
Z E V E N-E N-V E E R T I Q S T E J A A R Q A N G.
ALGEMEEN KIESRECHT.
a
'O
1- I
jr I
ir I
m I
id
as 31
et j I
m - I
e- s I
id n I
it- .- I
r' I
ip id I
l?d.l
w as I
e- >p I
15 OCTOBER.
Z AT El I> A O
ni.
>.50.
il.
,00,
-
1
jrac j
}-
H
n.B
--■g
r- >pH
i'
i'
p
r Bi
1 1 K
•t Bi
Het meest moderne, we zouden zeggen, het
'neek.
IMA.
onze
G
40
10
50
30
i ffi r
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
>rJ
*.ha-
i en
’46
>4
i 45
123
>3S
52
5
12
26
keur
50
a
1 4
00.
it
r-
kie-
l.i tqH
1 V
>on-3
dlts,
kar- I
rte, 1
1-
ks
I
ll6
G
4
voorz
geest, dan
voor deze
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7% Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
leu
er-
>rf:
k+4-zv M
j-bij,
ge-
(UUU*..
>4,50
•0.
5Q
7
2^
15
35
45 r
ver-
ij del
-V-id
I to i
til ienl
Alietn
\n b J
v vail
l14
ng;
aar
ild- j
1
r- ar
f’
1- n
Eindelijk laat de Tijd iets hooren over het
tóswei-ontwerp. Zij schrijft
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op het besluit van den heer Commis
saris der Koningin in Friesland van 7 Septem
ber 11. Ie Afd. M/S no. 1038 (Prov. blad no. 83)
Brengen ter openbare kennis: dat de LO
TING van hen, die in dit jaar voor de lich
ting der Nationale Militie van 1893, dezer ge
meente, zijn ingeschreven, zal plaats hebben in
de Concertzaal alhier, op WOENSDAG den
26 October e. k., des voormiddags ten 10 ure;
dat op Donderdag den 27 October d. a. v. ter
gemeente-secretarie door of vanwege de lote-
lingen aanvrage kan geschieden voor de ge
tuigschriften ter bekoming van vrijstelling van
den dienst wegens broederdienst of als eenig
wettig zoon
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
tairen dienst of dien van broeders te verkrij
gen, de paspoorten of andere bewijzen van ont
slag, uittreksels-stamboeken of bewijzen van
werkelijken dienst, ten minste tien dagen vóór
den dag, waarop de eerste zitting van den Mi
litieraad wordt geopend, ter Secretarie voor-
noemd moeten worden ingeleverd.
Sneek, den 14 October 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PERS.
men geneigd zijn te besluiten dat het nauwe
lijks minder geschikt had kunnen zijn.
In 1887 heeft men door middel van ver
laagden census de geschikte kiezers vooral ge
zocht ten platten lande; natuurlijk bij ongeluk
kwam men terecht waar men eigenlijk niet
had willen zijn.
En den welstand Welke van de tegen
woordige kiezers bezit dien welstand waardoor
hij onafhankelijk is?
Buitendien gaat het met dien welstand niet
vooruit, en voor wie, als minister Tak, lang
en rijpelijk hierover nadenkt, blijft er, om aan
de letter der wet te voldoen, ten slotte slechts
deze oplossing over
In welstand verkeert hij, wie niet ziek is.
Dat zijn de bezwaren van alle afsluitingen,
dat men, bij eenigen aandrang van buiten, aan
iet rationeele der afsluiting zelf gaat twijfelen
en uit vrees voor een mogelijke verbreking, de
larrière maar open zet.
Daarom hebben we het steeds betreurd, dat
de nieuwe Grondwet, die bestemd was ruimte
te geven aan de moderne begrippen, moest wor
den bewerkt door een bedaagd man, die, met de
voorzichtigheid aan zijn leeftijd eigen, de sneeuw
in den oven wilde drogen.
Vooral bij beslissende gelegenheden moeten
eugdiger en moediger mannen aan ’t roer staan
om het schip met den kop in de golven te hou
den.
Intusschen: komt de tijd, dan rijpen ook de
laatste vruchten, en er zullen er weinigen zijn
die niet erkennen dat die tijd begint aan te
breken.
Nu de minister heeft begrepen, dat het korte
vlas ook lange draden geeft, blijft voor ons
geen andere verwachting over dan deze, dat de
liberale fractie Heemskerks geschiktheidsmotief
in welstand zal oplossen, d. w. z. dat ze geschikt
rekent, wie in welstand verkeert.
Dat deze verwachting niet overdreven is,
wordt ons door de ervaring onmiddellijk toege
geven.
In het welhaast afgesloten tijdperk had het
kiesrecht, wie tot een bepaald cijfer offerde in
de staatskas. In die periode dus had ieder het
kiesrecht, die in welstand verkeerde, en was
welstand de eenige maatstaf van geschiktheid.
Waarom dan nu een andere beteekenis aan
dat woord geschiktheid geheeht? Wanneer
vroeger degene, die in welstand verkeerde, kie
zer was geweest, dan bestaat er geen reden om
te breken met dien meer dan volmaakt verle
den tijd van „ik was geweest.®
Natuurlijk bedoelen we hier niet dien wel
stand welke vroeger dienst deed, en die het
kiesrecht kocht met een belastingsom, gelijk in
dertijd de officiersplaatsen in het Engelsche le
ger werden verhandeld voor geld.
De oudere broeder zal toe moeten geven naar
den eisch der moderne begrippen, maar ook en
vooral nu zijn jongere aan den toestand der
huidige maatschappij tal van bewijsgronden kan
ontleenen, om broeder Senior op verpletterende
wijze duidelijk te maken, dat zijn werk droevig
onvolmaakt is.
niet toonen te begrijpen; en wjj gelooven niet
aan hun helder inzicht dat hen de vele on
rechtvaardigheden doet voorbijzien, waarvoor de
massa steeds meer en beter oog begint te krijgen.
Ook wij zouden ons in beginsel aan hunne
zijde scharen, wanneer ze in ’t afgetrokkerie
beweren, dat het gezag niet gedwongen mag
wordenmaar dat beginsel is het juist wat ons
noopt het gezag tot toegeven te bewegen.
Met dat beginsel voor oogen hebben we den
kloeken stap van den minister met vreugde be
groet.
Wat de burgemeester der residentiestad be
oogde, maar door zijn optreden geheel verloren
zag gaan, dat wenscht ook onze minister, maar
langs anderen weg, naar onze wijze van zien
langs den eenig praktischen weg, te verkrijgen
namelijk de bevestiging van het gezag.
Terwijl maatregelen als die van den Haag-
schen burgemeester slechts instemming zullen
vinden bij de anarchisten, hebben de vrienden
van het gezag alle reden tot juichen over de
maatregelen die onze minister straks met
volksvertegenwoordiging zal beramen.
Laten zij, die volksvertegenwoordigers, er voor
waken, dat niet te onzaliger uur van hen mag
gezegd worden
„Jeruzalem, Jeruzalem, gij die de profeten
doodt en steenigt, die tot u gezonden zijn hoe
menigmaal heb ik uwe kinderen willen bijeen
vergaderen, gelijkerwijs een hen haar kiekens
bijeenvergadert onder de vleugelen:
En gijlieden hebt niet gewild/
r-
e i'ii3
jm.H
i- lij-«
l> ‘>>B
t
>'é‘- I
Iweer 1
F teil
jrden I
rende I
over I
En 1
klaar J
den I
;eluk I
enen.I
ielen,fl
;i aan'!
iarbij_
Een eigenaardig verschijnsel in onze men-
schenwereld is de zucht van den oudere om
zijn jongeren broeder onder zijn hoede te wil
len nemen. Wanneer deze beschermende harts
tocht zich nu wist te bepalen tot het steunen
van zwakkeren naar lichaam en
zou men eerbied moeten hebben
menschelijke passie.
Gewoonlijk echter zien we deze edele drift
ontaarden in heerschzucht, en zoo zijn de ge
vallen niet zeldzaam dat zelfstandigheid bij
jongeren niet te verkrijgen is dan na botsing
met de ouderen, die, nog altijd in de meening
verkeerende dat zij het beter weten, de jon
geren kort en goed voor vroegrijp of waanwijs
natmaken.
Op het terrein van de volkssouvereiniteit
hebben we meer dan eens mogen opmerken,
hoe de oudere helft niet dan noode een deel
van de jongeren toeliet, op voorwaarde natuur
lijk, dat ze zich fatsoenlijk wisten te gedragen,
dat wil in dezen zeggen: hun mond hielden
en aanhoorden wat ouderen en meer verstan-
jligcn over deze of gene zaak zeiden. En om
daartoe te komen was de taktiek onveranderd
deze, dat men een getal binnenliet, klein ge
noeg om in den gang van zaken geen wijzi
ging te brengen. Zoo bleef dan alles bij het
oude.
Alsof een verandering in deze taktiek te
vreezen ware, heeft mr. A. Heemskerk er bij
de jongste grondwetsherziening voor gewaakt,
«-Hat niet op eens de traditioneele slagboom kan
worden verwijderd; in zijn geschiktheid en
welstand heeft hij de middelen gevonden om
het algemeen Kiesrecht voorshands nog te kee-
ren, het voorrecht dor oudere helft alsnog te be
stendigen en nog eens een periode van
stagnatie in uitzicht te stellen.
Men mag er zich over verwonderen, dat de
^Voorstanders der volkssouvereiniteit hierin zijn
meegegaan en aldus terug deinsden voor de
consequentie van hun eigen beginsel. Men
mag met reden vragen hoe het mogelijk en
verklaarbaar is dat liberalen zoo bevreesd kon
den zijn voor den aanwassenden stroom der
democratie, dat zij de Grondwet niet meer be-
schouwden als een bolwerk tegen vorstelijke
«willekeur, maar als een slagboom tegen het volk.
Het verstand zegt het spreekwoord
doet nu eenmaal het dwaze en er zijn nog al
tijd verstandelijke wezens die de dure eieren
niet eten, maar ze bewaren tot goedkoopere
I tijden zijn aangebroken.
Goede gedachten komen, als berouw of brand-
têj^uiten, gemeenlijk te laat, en zoo kunnen we
f ons voorstellen dat minister Tak in zijn bin-
I nenste niet altijd dankbaar zal geweest zijn
voor Heemskerk’s nalatenschap van „geschikt
heid en welstand®.
Wie is geschikt tot kiezen Die vraag zal
wel niemand ooit afdoende oplossen. Wanneer
We het huidig kiezerscorps overzien, dan zou
Het meest moderne, we zouden zeggen, het Wij gelooven niet aan het doorzicht van die
specifiek moderne begrip is wel dat omtrent de voorzichtigen, omdat zij den geest des tijds
voogdijschap. Men mag het betreuren, er over -- -
jammeren, weeklagen, het blijft niettemin een
feit dat de geest van onzen tijd, in afwijking
van dien onzer ouders, aan de menschheid te
verstaan geeft, dat alle- menschen voor God ge
lijk staan, dat allen aanspraak hebben op een
menschwaardig bestaan, en dat naar de conse
quente opvatting van dat begrip een eind worde
gemaakt aan alle voorrechten en monopolies.
Het volk wenscht zijn rechten te goen gel
den op staatkundig gebied, en dwingt als het
ware om het kiesrecht.
Het volk wenscht een woordje mee te spre
ken in de sociale quaestie, en eischt daartoe
dat het kiesbevoogd worde verklaard.
En nu kan men met meer of minder recht
dat dwingen en eischen van het volk afkeuren
zelfs kan men zoover gaan met te beweren dat
toegeven aan dien dwang afbreuk doet aan het
gezag; dat alles is denkbaar en tot op zekere
hoogte begrijpelijk ook.
Maar voor hen, die aldus te goeder trouw
redeneeren, brengen we dan deze vraag ter be
antwoording: hoe ze wel oordeelen over hun
voorvaderen uit den derden stand, die wel ver
der gingen dan „dwingen® en „eischen® toen
ze zagen dat de zaken averechts gingen?
Hebben zij niet eenvoudig geweld gebruikt
toen men hun het recht wilde onthouden?
En is er dan in onze dagen niet veel dat den
vierden stand noopt tot dwingen, tot het gebrui
ken van geweld, al is het dan nog maar, wat
Thorbecke eens noemde: douce violence?
Bleek het niet nog in den jongsten tijd hoe
het gezag niet schroomt dat „zacht geweld®
met geweld te keeren, alsof het den „werken
den stand® wil noodzaken tot dwingen
En de eischers gingen hun gang tot groot
nadeel van het gezag. Natuurlijk
„Wo das Ge walt recht hat, hat das Recht
keine Gewalt.®
Nu was het een klein verzet tegen 't gezag
wanneer de autoriteiten aldus voortgaan, wordt
het straks opstand en dan verder
Och, men behoeft geen profetenblik, om te
zien waar het op uitloopt wanneer het gezag
niet wortelt in de laagte maar in de hoogere
lagen; wanneer men, wat thans in sommige
kringen gebruikelijk is, gaat koketteeren met
de vorsten en aan het volk der onmondigen
minachtend den rug toekeert.
We behoeven dan slechts den blik achter
waarts te richten en uit de verovering der Ba
stille slechts deze woorden aan het gezag voor
te houden, woorden die de ongelukkige Koning
vernam van de autoriteiten, die meer hun
kracht zochten in het „in naam des Konings®
dan in het „in naam des Volks®
Sire, ce n’est pas la révolte, e’est la revolu
tion. (Sire, het is niet een oproer, het is de
omwenteling.)
Nog eens: wij gelooven aan de goede trouw
van hen, die het dwingen af keuren en daar
om het toegeven ontradenmaar verder gaat
ons geloof niet.
:®I|
EN.
