s
ffllfflKTl II UH llHOJDISSilHï Sill
Klims- H ilHHHHHU) NR 111
B
n.B
1892.
No. 87.
ZE V E N-E N-V EERTIGSTE JAARGANG.
Lr' k-
KALVERMARKT
B
B
I'! H
d- p
er H
K
•-2D O CTO 13 U IS.
ZATERDAG
Di: IIERVORMLW;,
0.
U I T DE PERS.
)0
'.aten
-
Bl
•ui |g
'.IS IH
1Pt B
ur'iSB
i1’ "I
>1-
de B
en|
kt 'I
ii-B
m,|
En
klaar
den I
el uk
snen.
AelenJ
3 aan
larbij
CT
ar
a
de
Een vaste burcht is onze God,
Een toevlucht voor de zijnen;
Al drukt het leed, al dreigt het lot,
Hij doet zijn hulp verschijnen.
De vijand rukt vast aan met opgestoken
vaan,
3
3
0’
a
0
a
a
1.
2.
3.
4.
la vM
v i
jon-j
illts, J
Var- I
rte, I
ng;
aar
ras.
ild-
len 1
er- I
u 1
jrf: a
i
Jhtte I
V
•bij, s
ge-
SNEEKER COURANT.
in
jdier.l
jhourl
n >J J
vail
X ii.l
In dien onverdraagzamen tijd verrees Maar
iv
{at
jr-
Deze CO UB A NT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Adie brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */3 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij.
den uitgever.
Paulus waarheen „’k Breng het landvolk
den zegen,
Zegen van Hem die geen kleenen veracht 1“
Beef! in ’t gebergt grimt de roover u tegen
’t Woudgediert brult in den donkeren nacht.
„Neen, ik moet heen, 'k breng het landvolk
den zegen,
Zegen van Hem die geen kleenen veracht
Alleen strijd voert tot de waarheid.
En voor dien strijd is geloof, krachtig geloof
onmisbaar.
Nog altoos geldt al is de vorm der on
verdraagzaamheid minder ruw en scherp
nog altijd geldt wat ecns een duitsch dichter
zeide„Vervloekt zij wie zijn leven aan het
groote en waardige wijdt den narrenkoning
behoort de wereld.
Nog altijd is het waar, al breekt ook het
licht aan de kimme door, dat de wereld
verkiest bedrogen te worden.
Maar daarbij is liefde onmisbaargeen geloof
in schoolsche wijsheid, maar innige overtuiging
aan de waarde van den mensch, aan zijn zielen
adel, aan de eindelijke wording der zedelijke
wereldorde en daarnaast de liefde, die den strij
der geduld moet schenken bij de vele vooroor-
deelen op zijn levensweg; nog altijd blijven de
góden vergeefs strijden tegen de domheid.
Zich wapenend tegen bekrompenheid, vergete
de strijder nimmer dat nog veel in het duister
ligt wat hij niet begrijpt en hem het vergeven
moeilijk maakt. Tegen vooroordeel heeft een
agressief optreden slechts zelden gunstig resul
taat. Alleen dan, wanneer de bekrompenheid
gesteund wordt door mannen die onder een
huichelachtig mom den vooruitgang der wereld
willen te keer gaan uit louter egoïsme, daar is
hetwee u, gij geveinsden op zijn plaats en
dient de massa te worden gewaarschuwd voor
haar pseudo-vrienden. Dan begint de moeilijk-
ste periode uit den strijd dat ondervond Luther
en met hem alle groote hervormers vóór en na
zijn tijd. Dan hitst de heerschzucht de massa
tegen hen op, en wat hiervan de gevolgen zijn
heeft het drama uit de geschiedenis der Bran-
denburgsche joden kunnen leeren al waren
deze zelfs geen hervormers nog.
Tegen deze reactie zijn de meeste hervormers
niet bestand, tot zelfs de groote man van Na-
zaret bezweek daaronder
dat vereischt dikwijls bovenmenschelijke
krachteen moedig mensch wie in zulke tijden
met Luther zeggen durft
„Hier sta ik, ik kan niet anders". Daarvoor
is het geloof in het goddelijke, aan het ware
noodig; daarvoor moet men ook met Luther
kunnen zeggenGod helpe mij
In ’t Dev. Dagbl. wordt gepleit voor de kies-
rechtontiverpen, door den minister Tak inge
diend. Het blad is blijkbaar ontstemd over da
wijze, waarop de N. R. Ct. meent de voorstel
len te moeten bestrijden.
„Waar gaan we heen roept het D. D. uit
als zelfs een orgaan der openbare meening als
de N. B. Ct. in duizend vreezen verkeert, voor
ziende als gevolg dier voorgestelde wet de heer
schappij van het proletariaat, van het schuim
der natie.
„Heel vleiend voor ons volk in zijn geheel is
die vrees niet. Als men zoo leest van den in
vloed, die door orgeldraaiers, straatventers en
baliekluivers, en smokkelaars en zuiplappen in
de toekomst zal worden uitgeoefend, dan zou
een vreemdeling kunnen meenen, dat ons volk
voor minder dan de helft plus een uit zulk
volkje bestaat.
„Omdat in enkele groote plaatsen, waar de
om een of andere reden ontevreden bevolking
zich ophoopt, ook schuim naar boven drijft en
in het openbaar met brutale woorden van groot
vertoon wordt geschreeuwd, daarom is de goe
de geest nog niet uit het geheele volk gewe
ken. Een opstootje op enkele plaatsen kost nu
en dan spiegelruiten, maar werpt de maat
schappij, den staat nog niet omver. Dat is slechts
k waj ongens ver wachting.
Al degenen, die zich, gelijk de N. R. Ct., be
angstigen, wijst het blad op hetgeen in ’48 is
gebeurd. Toen ook werden onheilsprofetien
over het land uitgestort, er waren oproerige
bewegingen, maar de Kamers met Thorbecke
aan het hoofd bleven aandringen op een rege
ling, waardoor het aan het volk werd gegund
rechtsstreeks invloed uit te oefenen op het be
leid van ’s lands zaken. En zij bereikten hun
doel.
De nieuwe kiezers zullen eerst veel moeten
leeren, veel kiezerspractijk, evenals de kiezers
van ’48, eer zij hun recht over het algemeen
goed gebruiken.
Er zal hier en daar wel eens iets zonderlings,
BEKEND MA KING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de tweede
dit jaar invalt op Maandag den 31 October e. k.
Sneek, den 18 October 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
BENNEWITZ, Secretaris.
I vorstin, geplaatst te midden van een kring dier
bedele menschenkinderen.
We herhalen: dat zijn uitzonderingen en ze
bevestigen, dus wat thans als regel geldt, dat
alle godsdiensten geduld moeten worden, omdat
en dat men met
ver-
ij de
,*»8ch
„Siiid Christ urid Jude eher Christ
Und Jude als Mensch?4
Wij verplaatsen ons in de mark Branden
burg; het jaarcijfer is 1510.
Er is op zeker dorp een kerkroof gepleegd
i Paul Tromm, een liederlijke ketellapper, bekent
1 den koperen monstrans in de stadsgracht te
"Bernau te hebben geworpen en twee gewijde
hostiën te hebben verkocht aan den jood Salo
mon. Salomon wordt thans door alle mogelijke
folteringen gedwongen tot de bekentenis dat hij
de hostie onder het uitbraken van allerlei gods
lasterlijke woorden met een mes in stukken ge
sneden en met twee andere joden gedeeld heeft.
(J Alle joden in Brandenburg worden nu gevan-
I gen genomen en met behulp van de pijnbank
weet men de arme joden tot bekentenis te drij
ven van de ongeloof lijkste misdaden.
Ze zouden de heilige hostie in een deeg ge
bakken hebben;
Ze zouden christenkinderen vermoord hebben
Het bloed dier kinderen zouden ze als too-
verdrank hebben gebruikt.
Tot straf werden 38 joden op één dag aan
den vuurdood prijsgegeven; de overigen werden
ten eeuwigen dage uit Brandenburg verbannen.
Dat was onverdraagzaam, dat was wreed, dat
was gruwelijk van de scholastieke priesters;
zulk een straf het gevolg van een afgedwongen,
waanzinnige bekentenis!
Die tijden zijn voorbijdank zij het huma
nisme is de godsdienstige onverdraagzaamheid
Iminder fel en laten we er bij voegen min-
Vder onmenschelijk geworden.
Wel is waar vindt men nog hier en elders
menschen, die in joden niet hun evenmensch er
kennen willen;
Er zijn er nog, die bij den aan vang des j aars
bidstonden houden voor de redding van de ka-
I tholieke afgoden-dienaars.
y Dat zijn echter uitzonderingen van ons ge-
I slacht, even zonderling als die, welke meenen en
ons diets willen maken, dat baronnen van ede
ler structuur zijn dan de gewone stervelingen
en dat het Godsbestel is, hetwelk in verschillen-
de landen het gezag toekende aan een vorst of
zich naar de rijksvergadering te Worms begaf
om zijn geschriften tegen het hoofd der kerk
te verdedigen.
Dat Luther, aldus sprekende, met de duive
len rekening hield, valt genoegzaam te verkla
ren met de boven aangehaalde proeve van woe
dende onverdraagzaamheid.
We zijn Luther dankbaar voor zijn optreden,
overtuigd dat hij zulks deed, niet uit ijdelheid,
niet uit eerzucht, maar uit gewetenstrouw, uit
kracht van zijn geloof. Met zijn godsdienstige
opvattingen mogen we het al of niet eens zijn
zijn geloof aan het ware is het wat ons eer
bied moet afdwingen.
We gevoelen ons gelukkig over het optreden
van dergelijke helden, omdat we beseffen hoe
oneindig veel we aan hen verplicht zijn niet al
leen, maar ook wijl ze uit liefde voor den even
mensch, voor ons zijn uitgetrokken ten strijde
met verloochening en opoffering van zich zel-
ven.
„O, het is schoon zich door een held bemind
te zienhet is nog schooner hem te bemin
nen
Het geloof maakt sommigen waanzinnig; maar
het maakt helden ook.
Niet alle geloof is heilzaam geweest voor
menschheid; maar het geloof aan den mensch,
aan zijn waarde; het geloof aan het ideale werkt
verheffend op allenhet kweekt verdraagzaam
heid en slaakt knellende banden. Dat geloof
is niet specifiek het liberale; men vindt het in
alle godsdiensten, al doet het zich niet altijd
even luide hooreu, even levendig beseffen, even
krachtig gelden tegen de tyrannie der uitsluiting.
Slechts wanneer de toestanden in het rond
schreeuwen van dwingelandij en gewetensdwang,
rijst dat geloof op en slaat in ’s menschen hart
den toon der liefde aan
het is de stem van medelijden met het ver
drukte en van verontwaardiging over den ver
drukker
het is de stem der waarheid, welke de
snoode leugen den huichel onder het oog brengt.
Mag die stem gesmoord worden
Er zijn er die met al hun macht er zich te
gen verzetten
die alles in ’t werk stellen om aan die stem
in hun geweten het zwijgen op te leggen.
Dat zijn niet „de helden die den evenmensch
minnen als zich-zelven,“ en zulke karakters
kan men dan ook niet begroeten met eerbied,
al moet ook erkend worden, dat ze niet een
product van eigen schepping zijn en dat hun
gemis aan wilskracht en energie ons medelijden
vordert.
Daartegenover prijzen we ons gelukkig met
Luther-naturen en karakters als die van den
heidenaposteltoen hij nog Saulus heette was
zijn geloof een verterende vuurgloed onver
draagzaam in hooge mate;
maar eenmaal Paulus geworden, wekt de stem
der liefde met onverbiddelijken aandrang zijn
geloof, en vol vuur, maar thans niet met het
zwaard, trekt hij heen om de heidenen in stad
en land, waar ze gevonden worden die in ver
drukking zitten, te bekeeren of te steunen.
Hij draagt zijn rusting nog
Van gruwel en bedrog,
Maar zal als kaf verdwijnen.
VERGADERING
van den Gemeenteraad van Sneek,
op Zaterdag den 29 October 1892,
’s namiddags ten 6 uur.
PUNTEN VAN BEHANDELING:
Resumtie der Notulen.
Mededeeling van ingekomen stukken enz.
Adres van J. en E. Sanders.
Gemeentebegrooting voor 1893.
Paulus waarheen? „’k Ga de wereld be
keeren
Liefde voortaan is het groote gebod
’t Zweet dekt uw voorhoofd, Apostel des
Heeren
Rust hier een wijle, bij ’t feestelijk genot
„Neen ,ik moet heen, ’k ga do wereld bekeeren;
Liefde voortaan is het groote gebod
I
i'-B
■i-i B
st- Bi
>r'
°i’ i Hl
d? B
ar K
tk.l
'h ictB
l» cnl
na.l
tteri
"Pi
I P°" I
ze- I
weer 1
r te 1
irden
fende
over 1
God ze ook duldt
geduld alles overwint.
V4.4- T V/X VIA til V kA {J VI 1 VA j AlA.ClK.lA
I ten Luther en op 31 October a.s. is het 33/4
('eeuw geleden dat hij het koene waagstuk on
dernam om, met trotseering van den paus, de
geestelijkheid, den keizer en de rijksvorsten, zijn
stellingen tegen de kerkelijke misbruiken aan
de kapel te Wittenberg aan te plakken.
„Al waren er ook zooveel duivels te Worms
als er pannen op de daken zijn, toch zou ik
<-mij derwaarts begeven."
Dat was de taal van een onverschrokkene
dat was de taal van Maarten Luther toen hij
