rm
SIKHS- I
UKifflWIHLM M I'E
G! W
11
iS
r a
No. 19
HET PROEFWERK
1893.
I
I
W O Ill o <a
en
op
UIT DE PERS.
;cr
>r-
-V
al
nd,
nt-
?e-
i
ten
m-
zal
ci- I
m- I
ti-
Ni I
Jr. I
kt
de I
iz. I
aar
len
L.
M.
Nog een groepje verdient vermelding onder
de groep van non volwmus het zijn de fijn
proevers, die gesteld zijn op groote afwisseling
van gerechten en diensvolgens op groote tus-
schenruimten van dezelfde gerechten.
Naar hun gevoelen hebben we nog zoo kort,
De Stand, wijdt een enkel woord aan ’t ver
slag door de afdeelingen van de Tweede Ka
mer uitgebracht over de kiesrechtontwerpen,
maar feitelijk alleen om te zeggen dat
er niets in staat en ook niets in
kon staan dat niet reeds gezegd is. ’t Is een
repetitie van hetgeen dagbladen, tijdschriften en
sprekers hebben gezegd. Alleen een schoone
vorm, een gelukkige formuleering zou het in
teressant kunnen maken, maar ook dat is het
geval niet.
„Belang boezemen dan eigenlijk ook alleen
de nota’s in, die bij het verslag gevoerd zijn,
aldus besluit het blad.
Minder nog die van mr. Levy, wiens nota
weinig anders doet dan nogmaals de bedenkin
gen formuleeren, die tegen het grondwettig ka
rakter van de ingediende voorstellen zijn opge
worpen.
Maar wel die van den heer Schepel, die er
protest tegen aanteekent, dat Zuid- en Noord-
Holland saam twee vijfden van de Kamerleden
kiezen, en blijkbaar voor de andere provinciën
meer invloed cischt.
En bovenal die van den heer Vrolik, die het
stelsel van de cumulatieve stemming aanbeveelt,
zoodat een zeker aantal kiezers drie, anderen
twee en weer anderen slechts éen stem zouden
uitbrengen.
Dit laatste stelsel is, gelijk men weet, reeds
zit er veel billijks in.
Jammer slechts, dat in Engeland, waar dat
stelsel ten deele gold, de oppositie er tegen zoo I
hevig is geworden, dat onder de leus „one man l
one vote11, Gladstone, zich reeds opmaakt om
het af te schaffen."
Ook in de Prov. Gr. Ct. wordt een korte be-
een plechtig oogenblik zal het zijn, wanneer
Tak voor de golvende lijnen van de sterftetafel
staande en aangegrepen door het memento mori,
coute qui coute de periode van gisting moet
ontraadselen; een plechtig oogenblik temeer,
als men bedenkt dat het leven, op zichzelf een
raadsel, in dit geval door een raadsel of rebus
wordt bepaald cn dat alleen het vinden der
oplossing hot raadselachtig leven verlengen kan.
De lijvige rapportbundel draagt o. i. voor
een groot deel het karakter van
essays on tacties.
Niet de vraag dus met welk recht onthou
den we het kiesrecht, maar de vraag
de slagboom moet omhoogzoo niet, dan
wordt hij door dringen verbroken hoevelen of
hoe weinigen zullen we doorlaten
„Wie kan honig van zijdewormen verkrijgen
Maar er zijn gelukkig bijen ook, en volgens
de verslagen hebben ze hun best gedaan om
het spinrag te verstoren cn de vliegjes door te
laten.
Als een warme luchtstroom, die den winter
zijn vertrek aankondig!, trekt de milde geest
hunner adviezen door het verslag; het is de
voorj aarsluw te, die herleven doet en hoop geeft
betere dagen.
Gelijk soms luwte lente spelt
In langen wintertijd,
Heeft zich het voorgevoel gemeld
En droom en hart geleid
Naar ’s levens heerlijkheid.
recht.
Naar hun gevoelen is er geen hulp noodig
ze kunnen ’t alleen wel, waar men het volk bij
roepen wil. Best mogelijk maar neen,
we spreken niet van ijdelheidaan ijdelheid
gelooven we niet immers wie is beter in staat
over werkkracht te oordeelen dan de werkman
zelf
Maar een weinig hulp als drijfkracht bijvoor
beeld waretoch niet absoluut overbodig, naar
we meenen.
Met allen eerbied voor uw talenten, zij het
gezegd, dat we sinds lang vragen om meerdere
gelijkheid, ook in het recht, ook voor de wet-
Onze eeuw spoedt ten einde de beschaving
en ontwikkeling nemen toe. Welnu, toenemen
de beschaving vordert toenemen in gelijkheid,
en nog steeds zijn de rozen niet geplukt die
reeds aan het begin dezer eeuw beloofd zijn.
Waarschijnlijk hebben we hier te doen met
de vrienden van rust en warmte par excellence;
wee hem, die er kwaad van denkt. Wat bij
hen heethebben is hebben, dat heet bij het
volk der kleenen
krijgen is de kunst.
Zij zijn alzoo de geestverwanten van het om
stemrecht roepende volk beiden vechten voor
materiëele belangen en aan bijzaken is het te
wijten dat ze elkaar bestrijden een zeer na
tuurlijk verschijnseldoor luttele bijzaken im
mers worden vrienden niet zelden gezworen
vijanden
Al verder zien we leden die aandringen op
grondwetsherziening, bevreesd als ze zijn dat
de voorstellen ongrondwettig ziju.
Geplaatst voor de keus grondwetsherziening
of tegengaan van kiesrechtuitbreiding, valt hun
voorkeur natuurlijk op het eerste maar dus
doende krijgen ze het andere er bij op den koop.
Het is zeker prijselijk dat er voorzichtig
gehandeld wordteen mensch kan niet te voor
zichtig zijn, vooral waar het een grondwet geldt.
Maar grondwetsartikelen, die zich laten uit
rekken en naar willekeur langer of korter ge
maakt kunnen worden, zoodat de een zegt dat
de voorstellen naar de maat zijn en de ander
beweert dat ze te lang zijn zulke grondwets
artikelen missen toch het ernstig karakter, waar
door eed en consciëntie den mensch vastpakken
en zijn overtuiging kristalliseeren.
Nog vallen „eenige" leden in ’t oog, die den
leeftijdsgrens willen omhoog schuiven ja het
i heeft er den schijn van dat de voorstellen van
Tak juist het grootst gevaar loopen in die gis-
tingsperiode. Het is een gissing, maar niet
zonder grond, dat de sterftetafels van prof, van
Pesch een conditio sine qua non zullen stellen
aan de voorstellen. Alvorens te leven, dus ken-
nismaking met de vergankelijkheid het heeft
I wel iets van de inwijding des vrijmetselaarsI
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post f 1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
schouwing gewijd aan het verslag der Tweede
Kamer nopens de kiesrechtontwe-rpen. In drie
hoofdpunten splitst het blad de opmerkingen en
wel: 1. de omvang der regeling; 2. haar bestaan
baarheid met de grondwet3. hare gevolgen.
Wat het eerste punt betreft blijft do redactie
bij de reeds dadelijk door haar uitgesproken
meening, dat ook de gemeenteraadsverkiezingen
bij deze gelegenheid belmoren te worden gere
geld en de Kamers althans bekend dienen te
zijn met de voornemens der regeering in deze.
Het tweede punt, de bestaanbaarheid met de
grondwet, weegt blijkbaar bij haar niet zwaar.
Tegenover de bedenkingen van sommigen
o. a. van den heer Levy stelt zij de opvatting
van vele anderen. Trouwens dat de ontwerpen
op deze klip zullen stranden is niet te verwachten,
ook niet blijkens het verslag.
Het derde punt is ook in het oog van de
Prov. Gr. Ct. blijkbaar het meest belangrijke.
Zij wijst op de vele hooggaande bedenkingen
tegen de voorgedragen regeling aangevoerd.
Zelfs wordt de vraag opgeworpen, of de grond
slagen onzer staatkundige en maatschappelijke
instellingen, of de constitutioneele monarchie e.i
het eigendomsrecht op den duur tegen de ge
volgen der uitbreiding bestand zullen zijn
„Hot heeft in de afdeelingen naar ’t blad
doet opmerken niet ontbroken aan protesten
van „vele andere leden" tegen dit pessimisme.
En inderdaad geldt hier niet eenigermate het
woord van Scherer on redoute l'avenir parce-
qu'on idealise le passé Men vreest de toe
komst, omdat men het verledene te schoon kleurt.
Is het dan nu ahes goud wat er blinkt in de
inrichting van ons staatsbestuur Al wijsheid
wat wij te zien krijgen van onze kiezerskeur-
bende Al rechtvaardigheid wat ons te gemoet
treedt uit onze wetgeving en onze toestanden?
Het verslag wijst op de langdurige handhaving
van onevenredig zwaar op de minvermogenden,
drukkende belastingen, op de regeling van. het
dienstbodencontract, op het taaie leven der plaats
vervanging, als zoovele bewijzen, dat ook de
censuskiezers de volmaaktheid niet in pacht
hebben. Er zouden er meer zijn bij te brengen.
Maar bovendien ons komt het voor dat met
betrekking tot de voorgedragen kiesrechtregeling
van toepassing is wat de commissie voor de
grondwetsherziening van 1848 schreef van de
vervanging der getrapte verkiezingen door de
rechtstreeksche„het is de vraag niet moer of
rechtstreeksche verkiezing de beste vorm zij,
het is de vraag of thans een andere vorm mo
gelijk zij."
,,Gelijdelv/ke“ ontwikkeling is de telkens her
haalde uitroep der angstigen van aanleg. En
zij wijzen dan op Engeland. Maar zij vergeten,
dat zij zelve de geleidelijke ontwikkeling heb
ben onmogelijk gemaakt door haar tegen te hou
den, toen het voor haar de rechte tijd was en
dat zij haar willen nu het voor haar te laat is.
Zij vergeten, dat de geleidelijke ontwikkeling
in Engeland reeds voor een vierde eeuw is be
gonnen, terwijl wij in een halve eeuw niets heb
ben gedaan. Dat maakt dat wij thans op een
maal veel sneller moeten gaan dan elders noo
dig was. Maar a qui la faute?
„Onopgeloste kwesties laten het staatsbestuur
niet met rust. Dat bewijst de kiesrechtuitbrei-
in 1878 ook door ons aanbevolen, en metterdaad ding van 1887. Daarom moet thans het kies-
- - recht worden geregeld-voor goed. De voorge-
j stelde regeling doet dit en het is hare beste aan-
beveling. Zij zal ons geenszins brengen in het
I beloofde land, maar ons evenmin van slechtere
conditie maken. En wat zij wèl zal doen, is
de kans vermeerderen, dat de belangen van al
le lagen der bevolking worden in het oog ge
vat in gelijke mate. Als daad van rechtvaardig-
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7 */2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
I heeft de revue gepasseerd en is aan den be- i
I werker en eigenaar teruggezonden met streepjes
I en haaltjes en hier en daar met een streep of i
I een haal er onder. te kort, geleden uitbreiding gehad van ’t kies-
J, Het is met dit voorloopig verslag gegaan als -, j-
I met zooveel zijner voorgangers. De een vindt I
I het te zoet, de ander te zout, en dan zijn er
I ook onder de proevers die het gebak alleszins
I smakelijk vinden maar tot die categorie be-
I hoeren slechts weinige ennatuurlijk, niet
I waar, zijn er ook die er maar eens aan gero-
I ken hebben omdat ze niet belust zijn op
jj gebak van saucysebrood. We zouden deze
I leden van onze wetgevende vergadering wel
I tot de vegetariërs willen rekenen en er dan de
I waarschuwing aan toevoegen, in de ijdelheid
I onzer verwachting dat ze ons schrijven eens
I wilden inzien, dat vegetarianisme volgens dr.
I Snijders in de Vragen des Tijds leidt tot wa-
I terzucht, bloedarmoede en een vroegtijdig
I sterven.
u Om met deze laatsten te beginnen, keeren
I we dan onze reeks om, en dan valt van deze
I onthouders al dadelijk iets goeds te zeggen.
I Ze noemen het voorstel ontijdig, wijl we een
I regentschap hebben. Alzoo, niet uit eigenbe-
I lang, maar terwille van het hoogste, scharen
I ze zich om de vorstin.
Is het niet of we aan het tooneel van The-
resia worden herinnerd Ja wel, de Hongaren
I riepen als het ten minste waar mag zijn
I Moriamur pro rege nostro
(Laten wij sterven voor onze Koningin.)
En dit bezwaar geldt, zooals men weet, nog
I tot ’98.
Indien deze wakkere „Hongaren" in ’t gelijk
I worden gesteld door de Kamermeerderheid, en
jL. dus uitbreiding der volksrechten onvereenigbaar
I is met den bestaanden regeeringstoestand, dan
I zullen we wellicht moeilijke tijden doorleven,
I omdat het den voorstanders van die uitbreiding
I voor een alternatief stelt
En daartoe uit te lokken is zeker niet de
I bedoeling geweest.
Het heeft zoo den schijn alsof men het denk-
beeld van een firma wil opwekken, welker le
den voor eikaars belangen wederzijds w’enschen
op te treden wanneer nu het volk tot de stem
bus werd toegelaten, aldus onze voorzichtige
vrienden was een aanval op ons medelid niet
onwaarschijnlijk.
En het is ons als hoorden we weer de woor
den van voor honderd jaar uit „de rechten
ynn den mensch" over la force publique. Cette
force est done instituée pour l’avantage de tous
et non pour l’utilité particuliere de ceux aux-
quelles elle est confiée. Hetwelk overgezet lui
den zou met het oog op onze quaestie
Vriendenmonarch en parlement zijn inge
steld ten voordeele van gansch het volk. Zoo
lang de meerderheid die handhaaft, moet gij
mee handhavenmaar nimmer moogt ge u te-
I gen den wensch der meerderheid verzetten
dat zou revolutionair zijn.
-
KAN
jg-Sa^ES
«ass^ïï
[C-
0’
in-
en,
I
at.
■nfl I
■«- g
101'
xe-j
EL,
>vr.
.EM
or
te
res
te
ter,
ide
te
te
te
tje
na
uk
an
38,“
ige-1
(Tat
mmtï h k immssmw sa
I
■'&V
