I
fflUMBS IBMIllSSfflfflT Sffiffi
1
IQ
No. 56.
ACH T-E N-V EERTIQSTE J
1893
EEN POLITIEK TESTAMENT,
„When musing on companions gone I
We doubly feel ourselves alone.
HT.I
37
cen
15 JULI.
leton-nummer 147.
HIT DE PEES.
man
was
gelooven,
A
10
a
a
Alle brieven
in te zenden.
i.
8
den
)0,
:il,
J:
H. zijn
e oppo-
77
a
8
J belanghebbenden
Vindt van Houten in den gang van zaken
in Frankrijk en
ADV EETEN T1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
ooi eiken regel meer 7’/3 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
Bij deze Courant behoort als Bijblad Fa uil-
-- stem in ’t kapittel moet gegeven worden, eilieve! I
- waarom dan niet de verdediging van den vader-
landschen grond ook alleen opgedragen aan de
van Houten nog ecns breodvoering zijn bezwa
ren tegen de kieswet. Wilde men van dit ar
tikel een kort begrip geven, het zou kunnen
moet
men in strijd met art. 80, waar aan geschikt
heid den voorrang wordt toegekend.
We kunnen dan ook niet anders gelooven,
v. Houten hier spitsvondig te werk
den „vijfden" stand uit het kiezers-
te houden zou van Houten er ook
wanneer die vijfde stand werd uitge-
zeg-
stem-
Maar de heer Borret staat als roomsch-geloo*
vige in zijn overige opvatting van de dingen
oneindig dichter bij de anti-revolutionairen, dan
een zoo radicaal-moderne als de heer Van’Loe-
nen Martinet. En zoodoende waren er twee
redenen voor éen voor de anti-revolutionairen
van Beverwijk, om Borret en niet Van Boenen
Martinet te nemen.
Wie zieh hieraan nu weer ergeren wil kan
onzerzijds zijn gang gaan.
Eerst te Gouda stemmen op den liberaal. Ka
weer te Beverwijk gemeene zaak met de room-
schen
Wij hooren het liedje al zingen; en wat ons
Deze CO LEANT verschijnt WOENSDAGS on ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.—franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
De N. Pr. Gr on. Courant acht het noodig
om de houding der anti-revolutionaire partij te
rechtvaardigen, die te Gouda haar stemmental
uitbracht op den liberaal Valette en te Bever
wijk zich verplicht achtte de verkiezing te be
vorderen van den Roomschen heer Borret.
Dat de anti-revolutionaire stemmen te Bever
wijk op den heer Borret gingen en niet op den li
beralen heer v. Loenen Martinet bewijst, naar het
blad meent, hoe de anti-revolutionairen gewoon
zijn in zulke gevallen politieke redenen den
doorslag te geven.
Immers aldus vervolgt het blad was
ook de heer Van Loenen Martinet voor de fi
nale uitbreiding; en in zoover, zou men
gen, behoefden zij op geen roomsche te
men.
'- de kieswet niet royaal wordt aangenomen, sterft
ze, zooals dr. Schaepman reeds opmerkte, bij
haar tocht door de Eerste Kamer. En dan heeft
Nederland dit vooral aan v. H. te wijten.
Dwaas noemen we die oppositie, omdat ieder
een overtuigd is geworden, en dat wel door de
ervaring, dat het census-kiesrecht een verrotte
vrucht is die niemand meer opneemt dan met
de bedoeling om ze als projectielen te gebrui
ken tegen acteurs van inferieuren rangmaar
zooiets is het werk van den engelenbak en niet
van een liberaal staatsman, iemand die zich
noemt een „koel beoefenaar der wetenschap en
bevorderaar van recht en welvaart."
Wat dan het motief des heeren v.
zou bij het voeren van deze gevaarlijk*
sitie
We kennen v. II. uit zijn vroegere geschrif
ten als den voorman van het opkomend radi
calisme, het hoofd opgevuld met idealen en
nieuwe denkbeelden den weg bereidendthans
echter vertoont zich het schaamtegevoel en komt
de lust boven om het produkt van eigen zaai
sel als onkruid uit te rukken. Mag hier niet
gedacht worden aan roekeloosheid Ook de
jongste daad, zijn oppositie der kiesvoorstellen,
daagt daarvan de sporen en we gelooven dat
v. II., indien zijn advies werd gevolgd, nog eens
bitter berouw zou hebben over dit nieuwe on
kruid.
Maar ook de vrees voor het socialisme werkt
er toe mee, zal men zeggen.
Als het waar is, en v. H. met de uitsluiting
van den vijfden stand bet socialisme wenscht
te belemmeren, zal hij bedrogen uitkomen de
sociaal-democratie zou er door buiten de volks
vertegenwoordiging worden gehouden, wellicht.
Maar dat beteekent niet hetzelfde als een ver
wijdering der sociaal-democratie uit de maat
schappij. Dit historisch verschijnsel laat zich
niet door kunstmiddelen eclipseeren integen
deel
hoe meer kunstmiddelen, des te sneller de
groei van deze partij zijn zal; een palliatief is
iets anders als een palladium het palladium
der volken is de vrijheid dit geldt ook van
elk volk op zich-zelf een staatsman van „nuch
tere waarneming" kan zoo iets niet onbekend
zijn.
De vijfde stand moet worden uitgesloten, zegt
v. H. Maar weet v. H. dan niet dat deze stand
gerecruteerd wordt in sterke mate uit den vier
den stand ten gevolge de maatschappelijke ver
rotting
Wat moet er van worden, wanneer we zien
hoe reeds thans en we zijn in ’t midden van
den zomer honderden menschen, ja zelfs een
Amsterdamsch gemeenteraadslid, werkloos rond-
loopen Die menschen uit te sluiten van het
kiesrecht, is te dwaas om er nog meer woorden
aan te verspillen.
de Fransche staatkundige geschiedenis leeren
hoe noodlottig de Clemenceau’s zijn van H.,
die het Journal Officiel bij houdt, weet dit beter
dan wij en zal zich daarvoor wel wachten.
Maar onwillekeurig drijft hij met zijn dwaze
In de Vragen des Tijds ontwikkelt de heer 1Q Frankrijk en Duitschland het bewijs, dat oppositie de zaak op de spits wanneer toch
het algemeen stemrecht de plutocratie niet ver
nietigtis van II. mede op grond van die er
varing niet bereid tot concessieën, dan moet
hieruit volgen, dat van Houten de plutocratie
wenscht vernietigd te zien en maakt hij zich
aan schromelijke inconsequentie om geen
erger woord te gebruiken schuldig, door zich
als de vertegenwoordiger der plutocratie aan te
stellen, als een boetprediker, die bij vergissing
zijn boetpredikatie gaat houden niet tegen die
gevaarlijke plutocratie, maar tegen dien gevaar
leken „vijfden" stand van „bedelaars, dakloozen,
vagebonden, van hen, die door de officieële be
sturen onwaardig geacht worden bedeeld te
worden, of aan de door hen gestelde voor
waarde niet voldoen van de klasse, die
vrouw en kinderen laten bedelen, enz."
Zijn dat nu de klassen der plutocratie?
Waarlijk, op van H. is van toepassing wat
Multatuli van het leven gezegd heeft
„Het is een raadsel maar als dat raadsel
opgelost ware, zou ’t geen raadsel, en alzoo het
leven geen leven meer zijn. Het zou niet zijn."
Van H’s staatkundige loopbaan was vaak
raadselachtig ze loopt ten einde, en het artikel
in de Vragen des Tijds is de uiterste wil van
den politieken v. Houten in dat artikel is
het raadsel tot oplossing gekomen en we zien
dat het leven er uitgaat.
Een ander bewijs van zonsondergang zien
we in de aanhalingen uit zijne staatkundige
brieven. Die aanhalingeq moeteu het bewijs
leveren, dat v. II. reeds vroeger dezelfde mee-
ningen heeft verkondigd als thans. De brief,
waaruit deze aanhaling is getrokken, dateert
van 16 Oct. 1885. En sedert dien tijd is deze
liberale staatsman niet veranderd
De zon zou nog even hoog staan
In trouwe, zien we hier niet een
die in ’s levens herfst verkeert In den kra-
nen-zomer, wanneer het schijnt of de zon even
hoog wil blijven staan
Immers, in 1877, dat is acht jaar vroeger,
kwam cen voorstel van v. II., waarin ieder
kiezer zijn zou, die schrijven kon en in drie
jaar niet was bedeeld.
Dat was de Julizon en sedert is het minder
geworden. In ’85 begon v. H. te spreken van
non-valeurs, fiscaal ergo electoraal.
Er zijn landgenooten die v. H. beschuldigen
van dwarsdrijven, en zij hebben er hun be
wijzen voor.
We antwoorden hierop, dat het uiterst moei
lijk is een blik in ’s menschen hart te werpen
en blijven tegenover deze beschuldiging neu
traal vooral omdat we het onverklaarbaar vin
den wanneer in ernstige tijden als die we door
leven, een man als v. H., die in de Kamer op
dit oogenblik nog al eenigen aanhang schijnt
Mil men voorkomen dat iemands denkbeel
den en daden tegenmaatschappelijk zijn, dan
behoort men er toe mee te werken dat zijn ge
voel voor de gemeenschap niet bedorven wordt.
En zoo iets is het noodzakelijk gevolg van
bekrompen maatregelen als v. H. wenscht in
te stellen.
Daarom gelooven we dat de afgevaardigde
v. H. zijn nazomer doorleeft.
Het doet ons leed voor dien afgevaardigde,
die altijd getoond heeft naast helderheid van
blik den moed zijner overtuiging te bezitten.
Inderdaad geen erger dood dan die van zich
zelf te overleven. We hopen daarom nog voor
v. H. zelf, dat hij berouw over zijn daad ge
voelen en zijn wilsbeschikking herroepen zal.
We hopen voor v H, dat het hem mag ge
geven zijn in zijn herftavond nog eens het hei
lig vuur weer aan te blazen
We hopen van hem nog eens de afschaffing
te hooren decreteeren van de erfelijke rechten
van de plutocratie en ook in de kiesquaestie
een lans te zien breken voor de bedeelden, wier
aantal met den dag toeneemt, zooals de „nuch
tere waarneming" hem kan leeren.
En voor de oplossing der kiesvraag hopen we
niets met v. H. of zonder hem, maar een fina
le oplossing komt spoedig, misschien met een
jaar vertraging, maar dan finaler nog. Mocht
de staatsman dan nog m leven zijn, hij zou de
herroeping van zijn testament kunnen achter
wege laten, zich bergende voor het
Vae victis
Den oude heer v. Houten moet aan het ver
stand worden gebracht, dat de „vijfde stand"
niet meer een troepje staatkundige kinderen
zijn, die aan Sinterklaas geloof hechten.
Wie belast zich met die taak
een
luiden
De grondwet wil de grenzen niet zoover uit
gezet zien ook mr. van Houten kan zich hier-
mede niet vereenigen en dus ontstond er tus- i
schen deze twee een overeenstemming, een
band, die ten slotte leidde tot een bondgenoot
schap, waarin de grondwet wordt vooropge-
schoven, terwijl v. H. zich daarachter opstelt
in gedekte houding.
Natuurlijk begint het betoog met een ontken
ning van wat niet door het publiek der een-
voudigen, maar door hooggeleerden is verklaard
van art. 89, namelijk, dat de bepalingen in dit
artikel het algemeen stemrecht niet uitsluiten.
Het bezwaar ligt, zooals reeds vroeger door
ons werd vermeld, in de quaestie der bedoeling.
Volgens v. H. behoorden meerderen te wor
den uitgesloten dan die op de officieele bedee-
lingslijsten voorkomen; dat wenscht de grond
wet en van H. wenscht hetzelfde op grond van
art. 89, op grond van de ervaringen in het
buitenland opgedaan met het proletariaats-kies-
recht en op grond ook van eigen overtuiging.
Een ander bezwaar acht v. H. gelegen in de
kenteekenen van bevoegdheid slechts één ken-
teeken is volgens hem noodzakelijk, en de ont
werpen noemen er twee terwijl bovendien het
tweede kenteeken er eigenlijk geen is.
Daarop heeft v. H. een middel ter oplossing
bedachten hij acht de twee bezwaren op zij
geschoven door het aannemen van één positief
kenmerk, het betalen van belasting.
Het aantal kenteekenen van twee op éen te
willen brengen heeft cp zichzelf iets aantrek
kelijks wanneer de grondwet het toeliet,
zou men zulk een plan van liberale zijde van
harte kunnen toejuichen. Maar de grondwet
spreekt hierin wel zoo duidelijk, dat ieder, die
art. 80 leest „met de bedoeling om het te in-
terpreteeren en niet om het te escamoteeren,"
overtuigd zal zijn, dat één kenteeken niet vol
doende is.
Wanneer men geschiktheid en maatsohappe-
Ijjken welstand in één kenteeken moet vinden
eu meent het er in gevonden te hebben, kan
het niet anders, of de maatschappelijke welstand
Moet op den voorgrond treden, en zoo komt
®en in strijd met art. 80, waar aan geschikt
heid den voorrang wordt toegekend,
dan dat
ging om
lichaam
Voor zijn,
Bloten van den dienstplicht
Wanneer men de belangenquaestie er bij U1i, xxv6 ouuyui
aalt en beweert, dat alleen zij, die belasting te hebben, zulk een gevaarlijk en hoogst licht-
^eta en, belanghebbenden zijn en als zoodanig zinnig spelletje ging uithalen we kunnen uit
Wi
t
SKSJS
>9
>9
1
!9
6
5
9
92
en,
.5
,5
5
13-
en
35
U
29
13
65
8
15
--fiwMaamanu ■ijmni'wimn mm imwt irfHiriiMm—MF «ui
OEEKER COURANT
mins r imimuii m hü
