JIBS- n IDIBBTHID fWIt DE
CHBffl ffl IH fflOIDISSiW SIM.
•was
No. 61.
AC II T-E N-V EERTIGsTE J
!893
en verdiepen zich
hedondaagsche maatschappij vrij
de rij-
A.
)0,
5.
Alle brieven
in te zenden.
ADVEB TEN TIEN
voor eiken renel meer
kt
1.
i.
ke
jn.
bÜ
;ii.
van wat hij ongaar- I
Deze CO UEANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
Ze laten zich bedoelen en verdiepen zich
zal worden toegestaan wat hij met niet in de zaken des lands, zoolang hun lotge-
K E N N IS GE VING.
beheeracht worden op dien grond berust het
grondwetsartikel hier te lande, waarbij bedeel
den worden uitgesloten. Van dat standpunt
gezien had de regeering gelijk met de bedeel
den uit te sluiten.
Of onze regeering in haar voorstellen de
juiste grenzen aangeeft van bedeelden en niet-
bedeelden
Naar de letter der wet kan niet gezegd wor
den dat de regeering te ver is gegaan ze had,
integendeel, gerust iets verder kunnen gaan,
door alleen uit te sluiten de vast-bedeelden, zij,
die zich wegens ouderdom of zwakke constitu
tie moeten vergenoegen met een plaatsje in
het armen- of oude mannen- en vrouwenhuis,
of wel tevreden moeten zijn mot den aalmoes
der diakonie. Er zijn evenwel in ons tijdperk
van overgang menschen, veel zelfs, die perio
diek niet alleen, maar zelfs tusschentijds nog
werkloos staannaarmate die werkeloosheid
toeneemt, zullen meerderen van deze ongeluk-
kigen met hun onafhankelijkheid tegelijk ook
hun vrijheid moeten inboeten.
Tegen dergelijke verschopte medemenschen
het grondwetsartikel als wapen te gebruiken,
zou gelijk staan in de toekomst, wanneer de
machines in hoofdzaak het werk verrichten,
met een onmondigverklaring van den geheelen
vierden stand.
Wanneer echter naar de bedoeling van den
scherpzinnigen grondwetgever de geest der wet
wordt nageleefd, volgens welke alle onmanne
lijkheid, onzelfstandigheid moet werden geweerd
van de stembus, dan moeten we erkennen met
mr. S. van Houten, dat het nu toch al te ver
gaatmaar dan zouden we, om zeker te zijn
dat geen halven of geheel afhankelijken op
de lijst worden geplaatst, den heer Van Hou
ten en geheel de liberale bescheidenheid moe
ten voorbijstreven in de zorg der inkrimping.
Want die onafhankelijkheid is zoo zeldzaam
in den derden stand reeds. Dan zou men al
leen mogen toelaten wie leven kunnen van hun
renten en ook onder dezen zijn nog zooveel
geestelijk bedeelden, mannen, die in politieke
zaken liever het oordeel van anderen volgen,
omdat ze te gemakzuchtig zijn en vooralsnog
te weinig belasting betalen om warme belang
stelling te koesteren in dergelijke quaesties.
Zoolang geen clericaal of sociaal krijgsalarm
hen opschrikt, slikken velen dier gemakzuohti-
gen nog hetgeen hun door vertrouwde „geest
verwanten44 wordt voorgekauwd.
van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents:
c ven regel meer 7% Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever. J
7e°v”E
perhHAY00IJaar ®eue overbemesting met 150 KG, Chilisalpeter
Wie in de 1
wil zijn, en dat willen wij allen
wie er prijs op stelt om onafhankelijk van
anderen te mogen denken, spreken, handelen,
en daarop stellen we allen geen prijs helaas,
omdat nog altijd zoo velen, dank zij de aan
houdende en trouwe zorg der „oomes44, niet ge
leerd hebben zelfstandig te denken
wie begrijpt dat de mensch zijn verheven
standpunt in de natuur te danken heeft aan de
gave der rede en dat hij het groote voorrecht
prijsgeeft van in de natuur als heerscher over
al het levende op te mogen treden, indien hij
zijn geestesoog sluit en blind volgeling wordt
van leidslieden op elk gebied des levens en nog
talloos velen zijn er, die toonen dit niet te be
grijpen, die ja en amen zeggen, op wat hoofd
mannen voor waarheid uitgeven en die hun
geestelijke behoeften bevredigen met door te
slikken als jonge tortels wat hun door voeder-
meesters wordt voorgekauwd
wie in het besef leeft dat het hem niet ver
heft en geestelijk sterker maakt wanneer zijn
geestelijk verteeringsorgaan slechts dient als
doorvoerkanaal, waar de voedende bestanddee-
len doorheen stroomen, zonder dienst of nut te
doen, en hoevelen nog zijn er wier denkver
mogen niet anders is dan een doorvoerpijp van
godsdienstige, staatkundige en maatschappelijke
ideetjes en aangenomen theorietjes
wie zich bewust is dat het ondankbaar en
den mensch onwaardig is aldus do gaven, hem
door de natuur geschonken, ongebruikt te laten
of te misbruiken
Wie dat gevoelt, en begrijpt, hem moet het
duidelijk zijn, dat een mensch, die niet denkt
maar slechts aanneemt en gelooft, niet veel
hooger staat dan het dier, dan de visch, die
het klaargemaakte, aanlokkelijke aas meent noo-
dig te hebben om aan zijn lichamelijke behoef
ten te voldoen
hij moet inzien dat een aldus handelend
mensch een bedeelde is, iemand, wien volgens
ort. 80 onzer grondwet het kiesrecht niet toe
komt.
Daaraan dacht onze regeering toen ze die be
deelden uitsloot. Een mensch die kiezer zal
4)11, die dus mee te beslissen zal hebben over
de zaken van algemeen belang, moet zelfstan-
ig zijn keuze doen hij moet gebruik maken
van hetgeen de natuur hem toedeelde om goed
te onderzoeken in hoeverre hetgeen de men-
8°hen hem willen toedeelen deugdelijk is en
'vat daarin als waardeloos of nadeelig, bedrie-
gehjk en valsch voorkomt.
Maar de regeering dacht meer daarbij.
Er is in de menschenwereld een zucht op te
rierken, algemeen bij menschen waar te nemen,
om hun medemenschen geestelijk te willen be-
ee en, terwijl ze de stoffelijke bedeeling een
oodzakelijk kwaad achten, een handeling die
*e ongaarne verrichten. Daarom, zoo rede-
eerde de regeering, zal men om zijn antipa-
me tegen de stoffelijke bedeeling te overwin-
eu allicht er toe komen als beding daarbij te
stellen, dat ter vergoeding
ne deed, i
zoo groote sympathie, zoo van ganscher harte nooten, die gewoon zijn de wacht te betrekken,
doet, dat hij dus hem geestelijk mag voorlich- hun vrijheid nog niet bedreigd achten.
En verder zou men bij de kudde der bedeel
den moeten indeelen allen, die gewoon zijn over
te nemen wat uitgebroeid werd in het hoofd
hunner geestelijke herders. We zouden dan
ten slotte niet veel meer overhouden als zelf
standig en geschikt, dan de stand van dominees
en pastoors, zoodat er dan gemakshalve een
eind aan te maken ware, indien men voorstelde
het kiesrecht slechts wordt verleend aan
ging van klassen die heerschen en andere die 1 keeren kapitalisten en aan heeren geestelijken,
aangevuld met de klasse dergenen, die niets te
verliezen hebben, als bedelaars, landloopers,
flesschentrekkers, kortom al diegenen, wier be
staan zoo onafhankelijk is, als dat van den
kapitalist, omdat hetgeen hun wordt toebedeeld,
hoofdzakelijk van hun onbekenden komt en te
gering is om den gever den moed te doen heb
ben, een aanval op de onafhankelijkheid van
den vrager te wagen. Er is dan ook, zooals
de ondervinding leert, geen klasse die bouter
van zich afspreekt, tot brutaal wordens toe, dan
deze categorie van medemenschen, en daarom
is het ons totaal onverklaarbaar, dat scherp
zinnige menschen deze categorie als niet onaf
hankelijk genoeg willen uitsluiten, tenzij men
het kenteeken van geschiktheid bij deze men-
sehen niet aanwezig verklaart.
Wat zou het kiesstelsel er toch eenvoudig
uitzien indien aldus gemaatstaft werd En hoe
eerlijk was zoo’n stelsel niet in de toepassing
der grondwetWe zouden, in die richting
voortgaande, met den afgevaardigde Haffmans
mogen uitroepen:
Loop naar den duivel met het algemeen
kiesrecht
Laat dat maar over aan de „oomes,44
ke „oomes44 en de geestelijke dito’s.
Er zit veel in, wanneer men er dieper in
door gaat denken, zooals men ziet, en die moei
lijkheid zal blijven bestaan, zoolang er heer-
schende en beheerscht wordende klassen in de
maatschappij zijn, vrijen en onvrijen, zoolang
macht boven recht gaat.
Maar pijnlijk onrechtvaardig is, hoe men ook
gaat uitsluiten en grondwetsartikelen gaat uit
leggen, dat onder bedeelden alleen moeten ge
rekend worden de misdeelden, zij die door de
verkeerde inrichting der maatschappij misdeeld
werden, hoe goed ook de natuur hen bedeelde
met de gave des verstands.
Meer onbillijk zouden we dit idee vinden,
dan hot denkbeeld om tot de stembus alleen
toe te laten, wie door de natuur niet werden
bedeeld met gezonde hersens, dat zijn: stumperds,
idioten en gekken. Dat alleen toch zijn niet-
bedeelden in geestelijken zin.
ganscher harte nooten, die gewoon zijn de wacht te betrekken,
ten en onderhouden, die in het stoffelijke zijn
ondersteuning vraagt. En zoo kwam de regee
ring, wie het voor alles te doen moest zijn om
zelfstandige kiezers aan de stembus te zien,
tot de conclusie, dat het gevaar moest worden
ontweken van menschen te roepen tot het ver
kiezingswede, wier lichaam en geest beide be
deeld zijn door medemenschen.
De maatschappij is nog altijd een vereeni-
3
en
ji'.
iwe
.nd,
ige-
II-
A
ior
lu
ier,
tas,
te
te
vd.
en
d.
6
OEEKER COURANT.
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS Vfin Sneek vestigen in
voldoening aan eene uitnoodiging van wege den Minister'van
Binnenlandsche Zaken, de aandacht van Belanghebbenden on
het in de Staatscourant van 15 Juli 1893 no. 164 opgenomen
in eene Vergadering van den Inspecteur vau het Middelbaar
Onderwijs met de Rijkslandbouwleeraren en waarnemende
Rjjkslandbouwleeraren uitgebracht.
Advies aan de landbouwers, betreffende de middelen die aan
gewend kunnen worden om te voorsten in de behoefte aan
veevoeder,
licht wanne“r p innHh d zorg Dos ““““rkelijk worden ver
teverbeuwen ?^uwers er streven, om veevoeder
iTpt «nbHnt 1 6 maar ^enigszins kunnen.
daf zfk f de &eSevön omstandigheden van jrroot belang
^oonlUa“edkwXe\2iCh Z°0VeeI mogel«k hondenmaan de
liikkine zoo iw6n5e,gb4'4l-3>en' ota daardoor de kans voor mis-
dère behandel°®ehjk te doen zyn. Door eene zorgynl-
hulnmeststnffpn ovorv!oedige bemesting met stalmest of
gewPo“^ een grooteren oogst dan
deDzakendaCllt der IaIldbou"’er3 wordt gevestigd op de volgen-
I. op kleigronden en goede zandgronden verbouwe mm
mengsel van gewone wikken en haver. verbouwe men een
Daarbij is als volgt te handelen
“an if percent ne? ha dtrlna 200 4 ?00 K.G. superphospbaat
volt-ens te zlaie? h»vpv' egge <’«2Ü meststof met de ver-
bruikt
vofet begroo“gewa8 makcu kosteQ worden per H.A. als
voor 1« HL. wikken ƒ10 de H.L. 15.00
I H.L. haver a 4 de HL. 4 on
a 300 KG. superphospbaat
^4,50 de 100 KG. 9 00 A ƒ13 50
voor 12 HL. kalk 4 50 cent de HL, 6.00 J
vo?gt begroot?0'™3 maken kosten worden per HA. all
cent°de"KG^^' Wi‘ m03terdzaad 4 50
deYlOoo^0 KG-Wrphosphaat’4 ƒ4.50 S10'00
«WA
en“ogeKGkkaïnSt °P z“Jldgrond Per HA- 600 KG, slakkenmeei
BB2S0 SF—
opzatS
De kosten voor bemesting worden, wat de hulnmeststoffen
aangaat, voor zandgronden per HA, als volgt begroot
voor 600 KG, kaïniet tl ƒ2,75 de 100 KG, ƒ16,50
600 „slakkenmeei a f2,75 1K50
Chilisalpeter 4/12,50 Y$5
Te zamen f 5175
wordt de kostenberekening aldus
voor 460 KG, superphospbaat a 4,50 de
600 slakkenmeei 4 ƒ2,75’ dè
100 KG,
laO Chilisalpeter 4 12,50 „18,75 „18,75
tv v u. Tezamen 36,75 4 ƒ35,25
IV, Om op lichtere zandgronden den groei van stoppelknol»
len te bevorderen, is het wenschelijk, vooral daar, waar niet
over een voldoende hoeveelheid stalmest kan worden beschikt
om 400 KG, slakkenmeei per HA., met de stoppels onder tè
ploegen, Men zaaie de knollen niet te dicht en zorge vooral
y°°I ‘j ?£?s?.ehn.;K,ort, voor,het opeggen strooie men per HA,
100 4 loO KG, Chilisalpeter uit,
De kosten van deze bemesting zijn de volgende
voor 100 4 150 KG, Chilisalp. 4 ƒ12,50
400
de 100 KG, 11,11,
Samen 23,50 4 ƒ29,75
V, Voor die streken waar de grasbouw hoofdzaak is en waar
het van overwegend belang zou zijn nog eene tweede snede te
maaien, moet worden aangedrongen op een zoo spoedig mo
gelijk begieren van geschikte perceelen of het bemesten met
150 KG, Chilisalpeter per HA,
VI, Verder moet de aandacht der landbouwers gevestigd
worden op het leit, dat groote hoeveelheden groen voeder door
inkuilen en persen bewaard kunnen worden, Daarvoor komen
vooral in aanmerking de tweede snede gras (by regenachtig
weder), knollen, maugelwortel- en bietenloof met koppeu, klS
Ver, wikken enz,
In de meeste gevallen zal de volgende wijze van bewaring
aanbeveling verdienen,
In gronden, die geen last van hooge grondwaterstanden heb
ben, grave men een kuil met rechtopstaande wanden van on
geveer M meter diepte, waarvan de wanden boven den grond
met zoden stevig worden opgezet, Hierin brenge men het in
te kuilen groen voeder, trappe de massa Inzonderheid aan de
kanten goed vast en zorge door ’t overdekken met eene laag
aarde van ongeveer X meter dikte voor eene zware belasting
die minstens 500 KG, per vierkanten meter moet bedragen S’
Voor gronden, waar men last van water heeft in den winter
zette men den hoop op den grond, zorge eveneens voor vast
intrappen, het afsnijden van de kanten, waarbü het afgesne-
dene weder op den hoop wordt gebracht en voor eene belas
ting van minstens 500 KG, per vierkanten meter,
VII, Nog moet den landbouwers worden aangereden om da
benoodigde meststoffen en voedermiddelen gezamenlijk (coöpe
ratief) aan te koopen, Hoe meer zulks geschiedt, hoe voordes-
liger kan worden gekocht,
