fflllffl’E H W IWMHIfflf Slffll.
H 1DÏMWIH11D until Dl
[T,
No. 81.
A O TI T-E N-V EERTIGsTE J
A A R G A N G.
1893.
a
Loting voor de Nationale Militie.
015 vrijmaking.
W O EA I) AG
11 O <D T* O
IC i
niet begrijpen.
Alle brieven
in te zenden.
hjk^
gen.i
bij
den.
irkt
eren
veg.
A.
.OU,
a
4«
M.
)ct.
I,
!6
jen-
A&
WA
VAN
Cents. Bij abonnement is de prijs
-te vernemen bij
Het verstand
eeua begraven
sterven.
En het verstand
over de kieswetten.
Natuurlijk waar 1
van zulk een eenvoudige
zaak ter wereld
den is van hoogst bekwame i
der rede sinds lang zich heeft losgI
het ver-
het geldt de oplossing
en allernatuurlijkste
en waar die oplossing in han-
-.j mannen, bij wie de
gave der rede sinds lang zich heeft losgewron
gen uit het keurslijf van conventie of traditie
moest de melancholieke toon van den voorzit
ter hem tot nadenken stemmen en doen vra
gen of de geachte voorzitter, op het oogenblik
dat deze sombere tonen werden aangeslagen,
ook onder den invloed was van van Houten’s
cacao, een drank, die, hoe goedkoop ook en
best in ’t gebruik, den gebruiker slaperig maakt.
Ons bestek laat niet toe voor ditmaal verder
de vrijgemaakte rede te volgen in haar verrij
zenis. Het jubellied waarin zij haar verlossing
bezong uit de knellende banden der theorieën
en stelsels van de algemeene kennis, haar door
de heerschende geldmacht aangelegd, was in
drukwekkend schoon. We kunnen niet nala
ten één coupletje ervan weer te geven, waarin
zij zichzelf er over verwondert door de pluto
cratie misleid te zijn.
Het luidde aldus
Konntest du in ihren Augen
Niemals bis zur Seele dringen
Und du bist ja sonst kein Esel
Teurer Freund! in solchen Dingen.
(Kondt gij dan niet in haar oogen doordrin
gen tot de ziel Gij zijt toch anders geen
ezel, waarde vriend in zulke dingen).
bekendmaking.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de eerste
alver marlet
dit jaar invalt op Maandag den 16 October e. k.
Sneek, den 29 September 1893.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester
BENNEWITZ, Secretaris.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op het besluit van den heer Commis
saris der Koningin in Friesland van 7 Septem
ber 1.1. Ie Afd. M/S. no. 1071 (Prov. blad no.
85)
Brengen ter openbare kennis, dat de loting
van hen, die in dit jaar voor de lichting der
Nationale Militie van 1894, dezer gemeente,
zijn ingeschreven, zal plaats hebben in de Oon~
certzaal alhier, op VRIJDAG den 27 Octo- j
ber e. k.des voormiddags ten 10 ure dat op
Wbensrfuiz den 1 November d. a. v. tergemeen-
Deze COER AN T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
het griezelige feit wees, dat de mensch, die op
springt, onmiddellijk door de aarde wordt terug
getrokken.
xun aldus in de wolken geraakt over de won-
derschoone gave der rede, valt zijn aandacht op
de neerslachtige gedruktheid van den voorzitter
onzer hooggeleerde volksvertegenwoordiging,
waarin ernst en bezorgdheid te ontdekken valt
over hetgeen door die vertegenwoordiging der
hooge levensbeschouwing zal worden besloten
Het is nu eenmaal zoo, en we zullen er in
moeten berusten maar het is niet genoeg te
betreuren, uat er in de maatschappij geen plaats
meer zou zijn voor een versche aanvoer van
geleerden.
Er is nog zooveel wat we niet begrijpen.
En een ander feit, dat niet minder te betreu-
I ren valt - we hebben er reeds op gewezen
[/is, dat zooveel verstand wordt verduisterd en
begraven onder den overvloed der algemeene
kennis.
Reeds dit feit is niet te begrijpen en eischt
dringend verklaring
toch het stof niet
sorgvoldig gedoodschouwd
verantwoordelijk
aanvrage kan geschieden voor de getuigschrif
ten ter bekoming van vrijstelling van den dienst
wegens broederdienst of als eenig wettig zoon
voorts dat om vrijstelling wegens eigen militai
ren dienst of dien van broeders te verkrijgen
de paspoorten of andere bewijzen van ontslag5
uittreksels-stamboeken of bewijzen van werke-
lijken dienst, ten minste tien dagen vóór den
dag waarop de eerste zitting van den Militie
raad wordt geopend, ter Secretarie voornoemd
moeten worden ingeleverd.
Sneek den 10 October 1893.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PERS.
ADVEBTEE TIÉN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
voor eiken regel meer 7 Cents. Bi; abon
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent
den uitgever.
M het verstand van hen, die tot de burger-
3-886 behooren, wordt verstompt door het wer-
kaloos te maken.
Er is geen eind aan het inpompen en door-
?en, zoo<iati W1 Terterea geen sprake kan
He menschelijke geest wordt daardoor een
Machine en de mensch erg machinaal. Wan
eer het proces der doorvloeiing is afgeloopen,
6glnt dan ook eigenlijk de ontwikkeling door
Wstudie.
Eau eerst, wanneer de gedwongen doorvloei-
ophoudt, ontwaakt de lust om te verteren
on verbetering. Terwijl
wordt begraven alvorens
-1 te zijn, is het on-
verantwoordelijk en misdadig zooveel geesten
R levend te begraven onder kennis of kennis der
I kennis.
V at ontwikkeling zou zijn, wordt in wikkeling,
I en zou het dan nog verwondering wekken, dat
I zij, wier geest het meest werd ingewikkeld, de
I meeste beweging maken om verlost te worden
I mt de duisternis en snakken naar een weder-
I geboorte, die hun opnieuw het levenslicht doet
aanschouwen
I Door allerlei hypothesen, formules, theorieën
en stelsels wordt de geest van den mensch ge-
bypnotiseerd, gebracht in een toestand van
waken en slapen, waaruit alleen de prikkel der
I suggestie hem wekken kan.
Haar er behoort moed toe en kracht om dien
I aardhoop van zich te schudden, want zij die er
I oven op zijn, leven met de ontwakende en
I verrijzende geesten als de tuinman met de mol-
I -en in zijn slatuin als deze teekenen van le-
I geven en den grond in beweging brengen,
letooten ze hun neus aan de leelijke valsche
Iglasscherven van „tuinman.®
|j-4e Zweert: kennis is machtmaa r, zooals
I een woord uit den volksmond zegt, is er altijd
paus boven baas.
I Dat is ook hier het geval, want ook geld is
I macht en in ons wereldje speelt het geld
Bo8 de eerste viool.
Daarom laat die heerschende partij
üLnd niet ongehinderd verrijzen.
Het verstand zoekt ze machteloos te maken,
om daardoor de waarheid
Kennis is macht, te maken tot een sinecure,
van arme menschen wordt niet
mon laat het den hongerdood
Heeft het optreden van den heer van Hou
ten tegen de kieswet veel verbazing gewekt
de derde staatkundige brief, waarin hij de kies
wet reeds dood verklaart en op Grondwetsher
ziening aandringt, ten einde voor den gewonen
wetgever meer vrijheid te krijgen ook ter wille
van het stemrecht der vrouw, heeft die verba
zing nog doen klimmen. Onder hen, die thans
met oen heer van Houten instemmen, zijn er
toch onderscheidene, die zelfs tegen de vorige
herziening gestemd waren, terwijl het deel der
liberalen, t welk hem bijvalt, zeker allerminst
bereid is tot de algemeene vrijheid voor den
wetgever door hem gewenscht, mede te werken.
In bladen van verschillende richting vindt
de verbazing, door van Houten’s optreden en
door zijn nieuw plan gewekt, uiting. Van het
artikel in de Standaard maakten wij reeds
melding. J
Ook dr. Schaepman heeft in het Centrum
den heer van Houten onder handen genomen.
Hij noemt de verklaring verbazingwekkend erï
vraagt „Hoe nu, wilt gij met uwe grondwets
herziening niets anders bereiken dan de vrij
heid voor den wetgever om aan de vrouw het
kiesrecht toe te kennen of om hem meer vrij
heid te laten Wat wilt gij met die meerde
re vrijheid doen Uitbreiden of inkrimpen
Op deze vragen komt het toch altijd neer. In-
krimpen kunt ge nu reeds 5 uitbreiden meeaen.
sommigen, meenen velen zelfs reeds nu te kun
nen, hoezeer het u mishage. Wat wilt ge dan?
Het kiesrecht der vrouw? Deze quaestie
kan volgens den heer van Houten, „toch niet
meer voor langen tijd onderdrukt worden.”
Welnu, het beste antwoord op de stoute pro
fetie is de eenvoudige vraagof er reeds oor
zaak is, om van het onderdrukken eener quaes
tie te spreken, zoolang die quaestie in mejuf
frouw Drucker haar voornaamste voorstandster
vindt Men kan die vraag nog rustig ontken
nend beantwoorden.
Op dit oogenblik aldus besluit dr. Schaep
man is het verkrijgbare de kiesrechtuitbrei-
ding naar het gewijzigd of ongewijzigd voorstel-
Tak. Het betere is de Grondwetsherziening
ja, maar zichtbaar alleen door een wemeling
van vraagteekens, als de herfstzon door regen
wolken. Al dat twijfelachtige betere ligt in de
toekomst en het is een groote vraag of de ver
werping van het mogelijke het gewenschte ooit
zal doen verkrijgen.
De heer Poelman, afgevaardigde van Veeu-
dam en een der krachtigste voorstanders van
de kieswet, heeft in de Fr. Gr. Ct. de nieuwe
leuze van den heer van Houten besproken. Hij
noemt het een schoon verschietgrondwetsher
ziening waardoor de stembevoegdheid tot de
uiterste grenzen van maatschappelijke zelfstan
digheid wordt uitgestrekt en tevens aan den
wensch van politieke emancipatie der vrouw
en gevoelt men zoo „ein bischen® walging om
als gepatenteerd getuige dienst te doen.
Dan eerst begint men in te zien, hoe de men
schelijke rede met behulp der algemeene ken
nis verblind wordt en onbewusthoe die god
delijke gave der rede wordt afgestompt tot in
stinct, een erfelijke gewoonte die alles goedvindt
wat uit den goeden ouden tijd stamt en instinct
matig dom deu neus ophaalt over het nieuwe
licht.
Dan eerst begint men te gevoelen, dat het
instinct eigenlyk is de phase van het kindzijn
der rede, waarin verkeeren, behalve de dieren
wereld, zij, wier verstand niet ontwikkeld, en
zij, wier verstand door den zondvloed der alge
meene kennis ingewikkeld werd, mitsgaders de
ouderen van dagen, bij wie de kracht der ge
woonte die der rede overtreft en die in het
pikdonker, op den tast, alle hoeken en holen
in hun aardsche woning weten te vinden.
Dan eerst, wanneer men des morgens op
staat, gaat men denken over het verschijnse
dat oude sokken niet zoo warm zijn als nieuwe
en komt men tot een redelijke oplossing van
de vraag waarom oude menschen in den regel
conservatief zijn, door aan te nemen dat de
mensch al ouder wordende weer nadert tot den
staat der kindsheid, der tweede kindsheid, zoo
als Shakespeare zegt
Sans eyes, sans teeth, sans everything (zon
der oogen, tanden of iets), de periode waarin
men niet meer tracht te begrijpen, maar uit
verlangen naar rust de gewoonte gaat volgen
als de tweede natuurhet tijdperk waarin het
redelijk overleg meer en meer plaats maakt
voor zijn major domus het instinct.
Dan eerst begint hij na te denken over de
vraagwaarom kennis in de wereld van ’t he
den zoo machteloos is, dat men durft spreken,
for shame, (o, schande) van een geleerd prole
tariaat, terwijl toch op school reeds werd ge
leerd dat kennis en macht hetzelfde zijn.
En terwijl al deze vragen oprijzen voor zijn
geest en hij do verandering van dien geest in
den doorgang der wedergeboorte mee doorleeft,
rijst voor hem de figuur van mr. van Houten,
den volijverig ingeslapenen maar gelukkig we
dergeborenen correspondent van Houten, en van
dezen heer loopt zijn gedachte over op de schild
luizen, een insectenorde, die al stervende haar
eieren legt en met haar lyk de uitkomende
jongen beschut, en gaat de gedachte al verder
over op lijkengif en denkt hij aan giftige lij
sterbessen die den lichamelijken mensch vergif
tigen op dezelfde manier als de redelijke
mensch vergiftigd werd door het sop der alge
meene kennis terwijl ze den sierlijk zingen-
den lijster geen kwaad doen, en vraagt hij,
waarom biefstuk niet voor alle menschenmagen
even heilzaam wordt gehouden.
Dan eerst begint hij zich gelukkig te gevoe
len bij het zweven van zijn opgestanen geest
vrij naar omhoog, en kan hij van zich zetten
het griezelig gevoel, dat hem op school aan
waaide, toen hij de eerste lessen ontving in de
aantrekkingskracht der aarde en meester hem
ten bewijze van het bestaan dier kracht, op wege’
01
A
It
116
Oct,
na te
ring-
,d. -
mud.
KERCOIKAV
S1E E
