11
1
1
WEB-1 IDmm-M IW DE
fflHK HI IH JBMIIISSHW SJfflL
in
1
A
Waarom landnationalisatis?
No. 82.
ACH T<E N-V EEK.TIG-STE; J
1893.
e-
10
7
14 O <D T O 13 IS JE€.
-
van
zoe
ft
t.
-
1
I
Alle brieven
in te zenden.
ur
>0.
N.
10
'0,
10
a
4
ft
0,
10,
11.
1:
a-
ii
noo-
in het allernoodigste te voorzien
- do menschehjke ellende slechts
een gelijkmatige ver
zeggen dat deze
enJ 11'
EN"
SP.
50
No.
op
van
RS,
de
IA-
len
ngt
n is
de
ge
niet moeielijk te begrijpen valt, is,
- -a geen re-
l zou
ADVERTENT1ÈN van
voor eiken regel meer 7‘/2
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent
den uitgever.
1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
Cents. Bij abonnement is de prijs
-te vernemen bij
Wanneer we het kenmerkend onderscheid
moeten aangeven tusschen philantropie en so
cialisme, dan zouden we vooral hier op willen
wijzen, dat de philantropie symptomen der maat-
schappelijke ziekte geneest, terwijl het socialis-
me de oorzaken der verschijnselen verwijdert.
Welke geweldige verandering is dan ingetre
den en waardoor is de last der maatschap-
pelijke verhoudingen plotseling zoo drukkend
zwaar en waarom is de drang naar hervorming
i zoo groot geworden
Het antwoord hierop is
De natuurkrachten, de elementaire machten
zijn dienstbaar gemaakt bij de productie, en de
menschenklassen, die arbeiden, zijn een macht
geworden, niet enkel physisch meer, doch ook
geestelijk.
De omwenteling, ontstaan door de inspanning
der natuurkrachten, is oogenschijulijk niet meer
dan de voortzetting van den geleidelijken ont-
wiskelingsgang wanneer echter meer van nabij
de verandering wordt onderzocht, moet men
erkennen dat de arbeidsvoorwaarden zoo geheel
en al zijn gewijzigd, dat alle tot hiertoe ge
maakte vorderingen op het gebied van den ar
beid er mee ophouden en verdwijnen de spier
kracht der menschen was beperkt; de kracht
der elementen is grenzenloos.
Wij kunnen thans onuitputtelijk produceeren.
Maar opdat we zulks werkelijk doen zullen, is
onvermijdelijk noodig dat wij in staat zijn den
geproduceerden rijkdom te benuttigen, te ge
bruiken en daartoe zou weer noodig zijn dat
het verbruik gelijken tred houdt met de ver
meerdering in de productie. Dit is echter niet
het geval.
Hoe het komt
De arbeider wordt niet beloond naar het be
drag van hetgeen hij produceerde, maar met
een loon dat rekening houdt met zijn gewoon
levensonderhoud.
Daardoor reeds wordt het verbruik belem
merd om gelijken tred te houden met de mild
heid van den arbeid.
Om hiermee terug te komen op de zooge
naamde overproductie, merken we nogmaals op,
dat deze slechts schijnbaar bestaat. Millioenen
van menschen hebben behoefte aan schoenen
en kousennu behoefden we slechts de schoen
makers, die nog werken met de spanriem, en
de personen, die nog met de hand kousen ver
vaardigen, aan machines te helpen, om ons te
overtuigen dat niemand gebrek behoeft te heb
ben aan schoenen of kousen, wegens beperkt
productievermogen. Maar hoewel de fabrikan
ten in de dringendste behoefte aan schoenen en
kousen zouden kunnen voorzien, is het hen
niet mogelijk ze van de hand te doen, omdat
juist diegenen, welke behoefte er aan hebben,
veroordeeld zijn in ontoereikende kleeding en
barrevoets te loopen. Ze zijn daartoe veroor
deeld omdat ze niet kunnen koopen. We heb
ben aan de eene zijde de productie, die door
en in hoofdzaak voor de bezittende klassen ge
schiedt, en aan de andere zijde de zeer beperk
te, ja tot aan het laagste peil gedaalde koop
kracht der groote massa.
Deze CO GRANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden L— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
II.
Langen tijd neeft men het woord „socialisme”
aanstootelijk gevonden en ook thans nog zijn wc
niet geheel vrij van het vooroordeel dat achter
het socialisme iets schrikwekkends schuilt.
Maar langzamerhand is de antipathie gewe
ken, die men gevoelde voor do socialistische
ideën en die haar ontstaan dankte aan de totale
onbekendheid met de veelzijdigheid dier gedach
te, waardoor men zich van socialisme geen an
dere voorstelling wist te maken dan die van
een ruw communisme.
Dit is dan ook de roden waarom onze tegen
standers met voorliefde landnationalisatie de
naam geven van grond-communisrne men
■«eet dat communisme en communards woor
den zijn die een minder gunstigen indruk maken
en de groote massa, maar vooral de gegoede
burgerklasse, tegen ons inneemt.
Het is onwetendheid, die aldus spreekt, maar
die, wijl ze zich richt tot onwetenden, niet na
laat effect te sorteeren en de laatsten in hun
behagelijke onwetendheid te versterken.
Zoo gaat ook de onwetendheid of boos
opzet te werk in haar bestrijding der soci
al-democratic het vermoedelijk totaal inko
men wordt berekend de totale som deelt men
door het cijfer der bevolking en dan zegt men:
zie je wel, dat de uitkomst geen inkomst is,
toereikend voor één persoon
M ie aldus argumenteert vergist zich echter
xei keert in. de dwaling dat de som van den
feitelijk voorhanden rijkdom niet voor uitbrei
ding vatbaar zijn zou naar zijn meening heeft
de socialistische idee aldus zich ontwikkeld
»De toestanden van heden deugen niet; som-
De kloof nu, ontstaan tusschen productie en
koopkracht brengt de zoogenaamde crisis te
weegde mogelijkheid voor de arbeiders, om
geproduceerde goederen te koopen, richt zich
naar hun loon, of anders uitgedrukthet aan
deel der arbeiders in de productie wordt gevon
den door het loon, en met het laatste wordt
dus het eerste zoo laag mogelijk gehouden.
Zoo is het verbruik nooit in verhouding tot de
toenemende opbrengst van den arbeid.
Het ware te wenschen dat de ondernemers
zich eens goed voor oogen stelden de wijze
waarop en de yoorwaarden waaronder do afzet
plaats heeft. Voor hen beperkt zich het ver
bruik der arbeidende klassen tot het arbeids
loon, terwijl voor de ondernemers steeds de
vraag moet gelden wat kunnen de arbeidende
klassen afnemen
Vermeerdering van productie kan dan ook
slechts een geluk worden genoemd wanneer de
producent aftrek heeft; daar dit niet afhangt
van de werkelijke behoefte maar van do on
berekenbare consumtie, is de producent voort
durend belemmerd in de vrijheid van productie.
Hierin verbetering te willen brengen door aan
den arbeider een hooger aandeel te verzekeren
in het geproduceerde met behulp eener bepa
ling van minimumloon b. v. kan niet baten
het verhoogt de bezwaren en vermeerdert het
aantal belemmeringen voor den werkgever.
Het doel van iedore sociale politiek moet
zijn, de oorzaken der kwaal aan to tasten
zonder dat is van sociale politiek geen sprake.
Van de verschillende sociaal-politieke stroo-
mingon hebben we een drietal op te merken
en van elkaar te onderscheiden naar het doel
waarnaar wordt gestreefd.
De eene zoekt te verwezenlijken
Het recht op bestaan
de andere
Het recht op arbeid
en de derde wil
Het recht op de volle arbeids-opbrengst
ken door te voeren.
Wat het eerste betreft, het recht op bestaan,
hiermee mag noch kan iemand zich tevreden
stellen zonder duidelijk omschreven voorwaar
den riekt het naar aalmoezendienst. Do ver
zekering er aan toe te voegen, dat het bestaan
menschwaardig moet zjn, leidt er zoo licht toe
dat men het beproeft met 25 cents per dag,
een kunststuk dat, zooals ieder erkennen zal
met do ware levenskunst noch met mensch-
waardigheid iets gemeen heeft.
V at het recht op arbeid betreft, hierover
zijn de opvattingen al vrij zonderling blijkens
de toepassing die vorst Bismarck hierop voor
stelde toen hij in Mei ’84 zijn beroemde rede
voering hield waarin hij de wensch uitsprak,
dat het Pruisisch landrecht het recht op arbeid
zou erkennen.
De daarop betrekking hebbende voorstellen,
al gaan zo ook vrij ver in vergelijking met
hetgeen daaromtrent in andere landen valt waar
te nemen, loopen uit op armen-ondersteuning,
zonder meer, De sociaal-politieke wetgeving
van Bismarck, die ah uitgangspunt aannam het
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeen,e Sneek maken bekend, dat de eerste
IBk. a 1 v e r n i a i* l i t
dit jaar invalt op Maandag den 16 October e k
Sneek, den 29 September 1893.
Burgemeester en IJ ethouders voornoemd
ALMA, Burgemeester.
BENNEVITZ, Secretaris.
KENNISGE VING.
Verkiezing van Leden voor do Kamer
Koophandel en Fabrieken.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek,
Overwegende, dat door het bedanken van het
lid, den heer Jac. Bouma en het nog steeds
ontbreken van een lid, eene verkiezing van
twee leden der Kamer van Koophandel en Fa
brieken in deze gemeente noodzakelijk is
maken bekend
dat op Maandag 20 November e. k. des
voormiddags van elf tot ’s namiddags één 'uur
ten gemeentehuize eene vergadering van kies
gerechtigden voor leden dier Kamer zal wor
den gehouden, ter verkiezing van één lid, af
tredende 31 December 1896 {wit stembriefje)
en één lid, aftredende 31 December 1894 {geel
stembriefje).
Sneek, 13 October 1893.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op de artikelen 6, 7 en 14 der Wet
van 2 Juni 1875, {Staatsblad no. 95), tot re
geling van het toezicht bij het oprichten van
inrichtingen, welke gevaar, schade of hinder
kunnen veroorzaken
Brengen ter openbare kennis, dat ter Secre
tarie der gemeente ter visie is gelegd, een ver
zoek met bijlagen van de firma Johs. HAL-
BERTSMA alhier, om vergunning tot het ver
groeien van hare Boterfabriek, staande aan
den Leeuwarder Straatweg alhier, Wijk 18,
no. 36l, kadastraal bekend gemeente Sneek’
Sectie D, no. 557, en het plaatsen daarin van
recht op arbeid, is dan ook niet anders gewor
den dan wat men zou kunnen noemen een
sanctioneeren van het recht op bestaan.
Wat echter bij de behandeling duidelijk
worden is en i
dat op de bazis der bestaande wetten g
geling te treffen is, die het recht op arbeid
kunnen waarborgen.
Wie daarom sociale politiek wenscht in ge-
gronden zin, moet bij al zijn pogingen slechts
uitgaan van het denkbeeld, dat den arbeider
worde gewaarborgd het recht op de volle ar-
beidersopbrengstop dat recht en daarop al
leen moet hij aansturen.
Dit recht door te voeren sluit in zich, be
strijding der werkloosheid omdat het ophooping
der pioducten zal voorkomen door de koop
kracht te vergrooten, wat natuurlijk een einde
maakt aan de zoogenaamde overproductie en
dientengevolge leidt tot uitzetting der grenzen
voor de productio en meerdere vraag naar
werkkrachten.
I ffligen ontvangen meer dan zij noodig hebben
I en gebruiken anderen hebben minder dan
I Mg is om j
I daarom kan de i
I worden opgeheven door
I deelingwe behoeven niet te
voorstelling èn van ’t socialisme èn van het na
tionaal maken van den bodem geheel verkeerd
is.
Het heeft lang geduurd voor dat de socialis
tische gedachte werd toegelaten in de welge
stelde kringen en nog is ze er niet overal toe
gankelijk, zoodat men nog heden kan zeggen
dat de meeste bekeeringen tot het socialisme
worden bewerkt door het gemoed hetzij eigen
ontbering of het zien ontberen van anderen
met het gevoel van onmacht om te helpen, is
leestal de aanleiding tot overweging der vraag,
daarom dat zoo moet zijn en de daaraan vol
gende vraagof het niet anders zou kunnen
lederen voorslag, elk plan dat geopperd wordt
°mJe komen tot verdrijving van de maatschap
pelijke ellende, zijn we verplicht te naderen en
te onderzoeken en niet eerder houde het on
derzoek op, voor we den voorgeslagen maatre
gel goed hebben begrepen. We zijn daartoe
verplicht en mogen dit nooit uit het oog ver
hezen.
t 0 U R A N
BBSS
BEE3
as.
de
ad,
?n
