Vrijwillige oefeningen in den
Wapenhandel.
No. 88.
J 893.
A. C H T“E N-V
HOOGE POLITIEK.
-4 .X O V E M B 15 JU.
lotoil-nummer 155.
>0.
a
)0,
)0,
I.
ct.
Alle brieven
in te zenden.
N.
50
)0,
ier
an
en
le
en
te
A,
nr
)0.
;e-
en
ler
en
ste
fee
al
>et
le
nd
re-
40
4
er-
rij-
il.
d:
en
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post fl.25.
en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
om der groridwets wille, zegt
Bij deze Courant behoort ale Bijblad Feuil- j
155. Ze hebben het liberale vaandel bespot, door
- ----gich soo nu en dan te verbinden met dr. Kuy-
I per tegen hun eigen geestverwanten.
Daarom kunnen ze van dezen stal niet meer
zijn, zegt v. Houtenze zijn niet betrouwbaar
wanneer de liberale
ADVERTENT1ÈN van
meer 7';2 Cents. Bij abonnement is de nriis
-i te vernemen' bij
ongevraagd, door v.
voor het shibboleth
Vóór of tegen het socialisme.
Wij gelooven niet dat er vrijzinnigen zullen
gevonden worden die zich nog eens de wet
willen laten voorschrijven en uit de hand van
v. Houten accepteeren willen het dogma der
liberale kerk, zoöals v. H. dat heeft ontworpen.
De vrijzinnige partij, die als eerste artikel in
haar program wenscht „vrije ontwikkeling”,
gelooft niet meer aan dogma’s van Mahomed
of van den onfeilbaren paus.
Alleen die „Mozes en de profeten” nog voor
echt erkennen, zijn voor een nieuwen godsdienst
stichter nog te genaken misschien.
Het is dan ook niet bevorderlijk voor de
klaarheid, wanneer v. Houten telkens den naam
„liberaal” gebruikt voor zijn volgelingen. Daar
door ontstaat verwarring en wint de overtuiging
veld, dat „liberaal” niet meer is dan een naam.
Waarom noemt v. Houten zijn kuddeke niet
het nationaal-liberale of het conservatieve
En waarom zeggen de conservatieven in de
Kamer niet rondborstig wat ze denken van de
kiesvoorstellen
Dan toch werd de politieke hemel spoedig
wat klaarder. Voor wie toch geen vreemdeling
in Jeruzalem is, zal het duidelijk zijn, dat het
uitstel der kiesrechtbeslissing niet is, zooals
v. H. gelieft te beweren „als het gevolg van
meer of minder bewuste pogingen om een nieu
we partijformatie te verkrijgen”
maar wèl een gevolg van het heimelijk ver
langen der conservatieven dat uitstel zal leiden
tot afstel.
Het uitstel is te wijten aan de conservatieven
die het „liedje van verlangen” zingen en niet
zeggen waarom het hun eigenlijk te doen is.
De liberalen wachten nog geduldig op hun
geloofsbelijdenis, en mocht nu blijken dat de ge
schetste confessie van mr. v. Houten die was
waarop wordt gewacht, dan zal de inspiratie
waaronder v. Houten zich aan ’t schrijven zet
te, naar onze meening, de „liberale” partij, zoo
als v. Houten zich deze voorstelt, verlaten wor
den door alle vrijzinnigen.
Maar alle kansberekening daargelaten, moet
het o. i. ieder opvallen, dat een partij als van
v. Houten die wenscht te vormen in de toe
komst, alleen als remschoen kan dienst doen.
Wanneer de sociale hervormingen straks
worden ter hand genomen is een partij die staats
inmenging bestrijdt, slechts geschikt om schild-
wachtdienst te doen.
De heer v. Houten ziet in den strijd over de
ingediende kieswetvoorstellen het voorpostenge
vecht tusschen liberalisme en socialisme.
Zouden dan in onze Tweede Kamer de voor
posten van liberalisme en socialisme hebben
saamge troffen P
Wij vragen zulks, omdat de gegevens, zooals
die geput zijn uit de tussohentijdsche verkiezin-
En dat alles
v. Houten.
De vrijzinnige partij, die de vrijheid van ge
weten in haar vaandel voert en in de kerk
alle schakeeringen wenscht toegelaten, zal nu,
Houten worden gesteld
gen en uit de eenstemmigheid der vergaderin
gen van de liberale unie, zelfs niet doen denken
aan strijd over die voorstellen in de liberale
partij.
Maar dan is de voorstelling totaal scheef;
we hebben toch niet gehoord van socialisme
dat in onze zoogenaamde volksvertegenwoordi
ging zitting had en do wetten verdedigde ter
wijl het liberalisme in die vergadering voor de
grootste helft op de hand is van Borgesius c.s.
Zulk een voorstelling herinnert aan „hooge”
politiek, waarbij men den vasten grond niet
meer onder de voeten heeftde propaganda fide
kan er onmogelijk bij winnen.
De BURGEMEESTER van Sneek brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat bovengenoem
de oefeningen, beginnende 3 dezer, zullen wor
den gehouden des Dinsdags en V r ij d a g s
s avonds van 6 tot 8 uur, in de Concertzaal
alhier.
Sneek den 2 November 1893.
De Burgemeester voornoemd,
ALMA.
UIT D E P E RB.
Gelijk zich liet verwachten is inhetNovem-
ber-nummer van de Gids het eerste artikel ge
wijd aan mr. JT. Buys. Het is de voordracht
door prof. Quack den 9 Oct. jl. in de Koninklijke
academie van wetenschappen gehouden. Het
slotwoord laten wij hier volgen
»Buys stond buiten de practische politiek.
Om allerlei redenen had hij begrepen, dat hij
niet de geschikte man was om het voorbeeld
van Thorbecke te volgen. Waar deze deed en
vormend de elementen van den Nederlandschen
staat kneedde, bleef Buys slechts adviseeren en
wel uit de studeerkamer adviseeren. Hij wei
gerde in ministerieele combinaties te worden
opgenomen. Waar hij soms tot candidaat ge
steld werd bij een verkiezing voor de Tweede
Kamer der Staten-Generaal zooals te Gouda
in 1874 het geval was daar geschiedde dit
zonder dat men hem had gepolsd. Hij schreef
dan, als hij het geval vernam, dat men de zaak
haar loop kon laren, wanneer er geen tijd was
om een nieuwen candidaat te stellen, doch dat
hij stellig van plan was, om het mandaat niet
aan te nemen. „Mocht ik vroeger zoo schreef
hij aan een vriend al eens lust hebben ge
had aan het politieke leven een werkzaam deel
te nemen, van dien lust ben ik nu totaal ge
nezen. Minder dan ooit zou ik nu mijn positie
als hoogleeraar te Leiden voor het lidmaatschap
van de Kamer willen ruilen, en aan de moge
lijkheid om beide betrekkingen te combineeren,
heb ik zelfs geen oogenblik gedacht. Gij kunt
er zeker van zijn, dat ik mij nooit voor zulk
een combinatie zal laten vinden?
„Geen staatsman dus maar een professor i
en dat zal. hij blijven voor de nakomelingschap'.
Een type in dat opzicht. Zijn wetenschap ging
hem aan ’t hart, maar vooral zijn leerlingen*.
Hij ontving ze te allen tijde aan huis, hij leef
de met hen op. Men kon niet met hem wan
delen en ik heb wat uren met hem in de
natuur gedoold, hetzij in ’t buitenland of iu
Gelderland’s dreven, in Beekhuizen’s woud en
langs Berg en Dal’s heuvelen of hij sprak
over een of anderen jonkman, in wien hij von
ken van geest had bespeurd. En die jonge lis-
In den vierden zijner staatkundige brieven I
is mr. Van Houten weer op zijn wijze aan ’t
groepeeren getogen van hetgeen volgens hem
reeds gegroepeerd is.
Doel van zijn nieuw voorgestelde groepeering
is meer principieel te werk te gaan dan thans
Ivolgens Van Houten het geval is, ten einde te
geraken tot een splitsing in twee groepen
Socialisten van allerlei nuances en anti-socia-
listen.
Het motief is te zoeken in v. H.’s vrees voor
het socialisme en zijn ontdekking, dat in deze
dagen „veel knechten afdwalen van hunnen
heer.
Die afgedwaalde knechten, waartoe de ge
avanceerd liberalen worden gerekend, zullen
door mr. Van Houten zoo mogelijk worden
teruggevoerd de radicalen laat hij in zijn vier
den brief schieten, hoewel hij in een vorigen
de hoop nog koesterde, ook hen nog in het
liberale kamp te zullen terugbrengen.
Van dit standpunt gaat mr. v. H. recht op
Z1jn doel af, om uit de door hem waargenomen
verwarring tot klaarheid te komen.
Allereerst trekt v. H. een lijn van demarcatie
tusschen het individualisme en het socialisme
is dio lijn getrokken, dan volgt de,, waarschu
wing, dat het individualistisch dogma het eenig
Ware is en het socialistische uit den Booze, en
®idat niemand twee heeren mag dienen, is de
■edeneering van v. H. verder kort en duidelijk
leze
Ga over de lijn of blijf aan deze zijde, maar
niet uwe voeten ter weerszijden van de
[rens.
Jammer, dat deze redeneering verder wordt
langevuld met een reeks van bewijzen voor de
Uistheid, waarmee hij zijn gezichtspunt heeft
’ekozen.
Daardoor krijgt de gehcele voorstelling iets
fan een orthodoxe bijbellezing, waarin bij iede-
'e tekst de verdoemenis wordt te pas gebracht
,egen hen die het orthodoxe dogma niet accep
ter!.
I Dat zulk een preek voor den denkenden
Mensch heel wat verwrongens te slikken geeft,
lehoeft geen betoog, en dat zeer velen voor zulk
tpreek geen ooren meer hebben, zal wel geen
'^klaring noodig hebben.
„Voor of tegen het socialisme" is de tekst,
■n dat de predikatie van den orthodoxen leeraar
koevig schamper is tegen de grensbewoners,
'°a wel niet anders de schapen en de bokken
loeten van elkander gescheiden.
De radicalen behooren volgens v. H. reeds
°t de sekse der bokskens, vroeger, vóór 1887,
fas dat niet zootoen was de naam „radicaal"
lea eerenaam.
Maar de „Amsterdamsche malcontenten" heb-
ea door de aanvaarding van dien naam de
Oel bedorven.
Wat die malcontenten gedaan hebben
1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
voor eiken regel
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent
den uitgever.
in de ure des gevaars,
veste wordt aangevallen.
Die redeneering sluit als een bus, maar, uit
gesproken bij monde van v. H., geeft ze ge-
reede aanleiding tot deze bedenking, dat geen
staatsman uit de laatste kwart eeuw meer dan
v. Houten den spot heeft gedreven met partij
belang waaruit dan zou moeten volgen, naar
v. H.’s redeneering, dat hijzelf niet meer thuis
behoort in de schaapskooi en dat men dus hier
het geval heeft, waarop het Duitsche spreek
woord toepasselijk is
Den Bock zum Gartner machen.
Nu durven we niet ontkennen dat dieven
uitstekend dienst kunnen doen als politieman,
maar bij alle gevatheid van mr. v. H. geloo
ven we niet dat de vrijzinnige partij hem dank
baar zal zijn voor zijn groote ontwikkeling van
werkkracht.
Van den arbeid, waarmee v. H. zich thans
bezighoudt, mag toch gezegd worden, dat het
een arbeid van vertrouwen is, waarvoor niet
ieder te gebruiken is.
En nu zal men toch moeten erkennen dat de
verdediging van het dogmatisch liberalisme al
lerminst met vertrouwen wordt opgedragen aan
een wilde, als v. Houten, die, als het zoo pas
gaf, een uitstekend hekkespringer toonde te
zijn. Dergelijken arbeid zou dus meer resul
taat opleveren indien de Beaufort of Roëll er
zich meê bezig hieldenv. Houten erkent dan
ook dat genoemde heereu niet vreemd zijn aan
zijn bedrijf.
Hun meegaandheid, hun waarachtig liberaal
hart, heeft hem, v. H.geïnspireerd.
Risum teneatis amici.
Onwillekeurig denkt men daarbij aan den
hertog van Orleans, die zich het inspireeren
door de Marseillaise-tonen en zijn monarchale
afkomst begroef onder het „Egalité” om daar
door het hoofd te worden misschien van de
vrijheidshelden.
Vleesch of visch roept v. Houten en daar
mee aanvaart hij het commando over een af-
deeling troepen die noch vleesch, noch visch
zijn 1
Het troepje conservatieven in den Haag,
welks clubnaam „het Eilandje” is, zal vreemd
opkijken dat het zulk een aanvoerder gekregen
heeftde vetganzen zullen de kluts kwijt zijn
geraakt, toen men hun den naam noemde van
hun beschermer of ze 't zaakje wel vertrou
wen zullen Ons dunkt, we hooren mr. J.
Heemskerk reeds zoo iets mompelen van Ca-
coethes scribendi-schrijfmanie.
Maar het verwondert ons dat mr. v. Houten
niet begrijpt, hoe hij, door het verkeerde te spa
ren en voor te gaan, aldus verraad pleegt je
gens de goeden en dat hij zich niet herinnert
het aloude spreekwoord
Bonis nocit, quisquis pepercerit malis.
(Wie de slechten spaart, benadeelt de goeden).
-
■kje
I
6
ia-
-tl 1 J
