i.i ïii ii ui nu imiiaiim sira.
V
No. 7.
V TJ F T I rt H T l<
NT <4.
1893.
EENZIJDIGE HUMANITEIT.
1
d
UITN000IG1NG
tt'
26 J A A U A R I.
i?S
aan
MSB
IS.
3,
3,
Alle brieven
in te zenden.
>0
a
a
5
•e
0.
5 I
5 I
-d
5 «verderfelijk achten, en aan den anderen kant
van het rechte pad
we aan de beweging voor het
Zelfs in conservatieve krin-
en na-
Deze CO UB AN T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden L—franco per post ƒ1.25.
en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
zij, die de filantropie als onmisbaar beschou
wende voor onze samenleving, haar zoo hoog
in de hoogte steken, dat ze zelfs de baan van
het recht inperken, om de filantropie ruimte
te verschaffen.
’t Is alles uit humane bedoeling alleen, maar
Volgens den Haagschen Kroniekschrijver der
N. Gron. Ct. zou de heer Van Houten gereed
zijn met zijn ontwerp-kieswet. Als zij nog niet
naar den Raad van State is verzonden dan zou
dat tóch spoedig geschieden.
Bij deze Courant behoort als Bijblad. Feu.il-
leton-nummer 187.
Het hoofdbestuur der sociaal-democratische
arbeiderspartij heeft besloten dat het eerste
congres 14 en lu April (le en 2e Paaschdag)
zal worden gehouden. Het zal waarschijnlijk
te Deventer plaats hebben. Op het congres zal
het hoofdbestuur den afdeelingen een ontwerp-
program aanbieden, terwijl tevehs het volgende
ontwerp-strijdprogram in behandeling komt.
I. Invoering van algemeen direct kiesrecht
voor alle wetgevende lichamen, voor mannen en
vrouwen, die hun 20e jaar hebben bereikt, met
geheime stemming. Vertegenwoordiging der
minderheden. De gekozenen zijn lasthebbers der
kiezers.
Afschaffing der Eerste Kamer.
Rechtstreeksche wetgeving door het volk, door
invoering van het volksinitiatief (recht der’ bur
gers om wetten voor te stellen) en van het refe
rendum (goedkeuring door het volk) over be
langrijke wetten.
Uitgebreid'e zelfregeering der gemeenten.
II. Volledige vrijheid van vereeniging en
vergadering, van woord en schrift. Strafbaar
stelling van hen, die inbreuk maken op deze
rechten.
III. Kosteloos verplicht lager onderwijs tot
het 14e jaar met recht op voedsel, kleeding en
schooibehoeften voor de kinderen uit de open
bare kas. Algemeene invoering van ambachts-
onderwijs. Kostelooze openstelling van alle in
richtingen van onderwijs.
IV. Kostelooze rechtspleging. Invoering der
volksjury en schadeloosstelling aan onschuldig
veroordeelden en preventief gevangenen.
V. Afschaffing van het militaire stelsel; in
voering van algemeenen weerplicht in plaats
van het staande leger.
Beslissing van internationale geschillen langs
scheidsrechterlijken weg.
VI. Scheiding van kerk en staat.
VIL Sterk opklimmende belasting op de
inkomsten, het vermogen en de erfenissen, met
vrijstelling van de lagere inkomens en vermo
gens. Invoering van het staatserfrecht. Afschaf-
fing van alle belastingen op de noodzakelijke
volksbehoeften.
VIII. Landnationalisatie. Vergoeding aan de
pachters wegens door hen aangebrachte verbe
teringen van den bodem.
Uitbreiding van het onteigeningsrecht tot het
brengen van onbebouwden grond in handen der
gemeenten. Verbod van verkoop van grond
ADVEE EEN E1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
vooi eiken lege! meer 7';1 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek, voldoende aan het besluit van
heeren Gedeputeerde Staten van Friesland van
den 17 Januari 1895 no. 30, 3e Afdeeling
Statistiek, Provinciaal blad no. 5, brengen ter
kennis van de ingezetenen, navolgende
„De Gedeputeerde Staten van de provincie
Friesland,
Gelet op art. 73 der wet van den 4 Juli 1850
(Staatsblad no. 37,) zooals dat artikel is gewij
zigd bij art. VII der additioneele artikelen van
de Grondwet, en bij de wet van den 11 Janu
ari 1894 (Staatsblad no. 5)
Noodigen de inwoners der provincie uit, om,
indien zij in andere provinciën in de rijks di
recte belastingen zijn aangeslagen, daarvan
vóór den 1 April aanstaande aan hunne ver
gadering te doen blijken, teneinde door haar
daarop kunne worden gelet bij het opmaken
van de lijst der hoogst aangeslagenèn voor de
verkiezing van de afgevaardigden ter Eerste
Kamer van de Staten-Generaal.”
Sneek, 25 Januari 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
B I N N E N L AN D.
De circulaire van ’t hoofdbestuur der Libe
rale Unie is te Middelburg behandeld in een
vergadering van de liberale kiesvereeniging „Een
dracht maakt Macht”. Mr. E. Fokker leidde
die in. Met algemeene stemmen is de volgen
de motie aangenomen
„De kiesvereeniging „Eendracht maakt Macht”,
zich vereenigende met de meening van het be
stuur der Liberale Unie dat de tijd gekomen is
om een hervormingsprogramma samen te stellen;
„Van oordeel dat de bij de circulaire van 2
Januari 1895 gevoegde vraagpunten de juiste
richting aangeven in welke in de naaste toe
komst na totstandkoming der met ongeduld ver
beide kiesrechthervorming behoort te worden
gestuurd
„besluit van dit haar gevoelen aan het bestuur
der „Liberale Unie” mededeeling te doen.”
De heer Frowein moet tot zijn leedwezen ver-
i klaren dat de burgemeester dit gevoerd onder-
houd verkeerd heeft medegedeeld. Hij verzoekt
daarom de Kamer in ’t oog te willen houden,
dat de Nota van Inlichtingen van den Minister
van binnenlandsche zaken gegrond is op een
onjuist ambtsbericht.
Voor eenigen tijd vermeldden wij wat de Mi
nister van binnenl. zaken aan de Tweede Ka
mer had bericht omtrent het adres van den
heer Frowein in Den Helder, ter zake van de
eedsaflegging als gemeenteraadslid. De heer
Frowein heeft thans een adres aan de Kamer
bericht en daarbij uiteengezet dat de Minister
gronden aangeeft, die berusten op mededeelingen
van den burgemeester, ontleend aan een parti- 1
culier gesprek, door hem met adressant gevoerd, j
Humaniteit vereischt toewijding maar wan
neer het hart eenmaal in de goede stemming
is laten de meestën aan de winden vrij spel
met de snaren, in plaats van de heerschappij
er over aan hun verstand toe te vertrouwen.
Zeer gunstig hiertegen steken onze conser
vatieven af. Hun kalme gemoedsaard, hun
gemakzucht, is te benijden, maar onmisbaar te
vens voor de maatschappij.
Hun waarschuwing voor overdrijving te min
achten, getuigt van gebrekkig inzicht in den
loop der dingenimmers, waar onze medemen-
schen meer en meer zich gaan toeleggen op de
beoefening der humaniteit, en waar de noodige
kennis en de scherpheid van blik bij verreweg
de meesten te wenschen overlaat, zoodat de
vaartuigen langzamerhand allen afwijken wil
len van den rechten koers hetzij te linker of
te rechter is het een zegen, een rijken zegen,
dat in ons midden conservatieven wonen, die
zich bereid toonen hun bystand te verleenen
en met hun licht en scherpen blik ons den
boeg weer in de rechte lijn willen brengen.
We behoeven hier slechts, ten bewijze, te
herinneren aan de wijze waarop het tegenwoor
dige ministerie in ons land aan het roer kwam
en om de toelichting nog gemakkelijker te ma
ken hebben we maar te wijzen op de bekende
noodwet tegen de raden van de Friesche ge
meenten, die de armen te goedgunstig waren
en nu wegens overdreven menschenliefde
de ketting gaan.
Waarlijk, indien er geen conservatieven wa
ren, men zou er moeten vragen, om de zaken
in ’t lood te houdenwanneer het hart den
boventoon heeft wordt het verstand zoo licht
vergeten, en gevaarlijk wordt het indien de be
stiering van het vaartuig wordt toevertrouwd
aan een opgewonden, aan overdrijving en te
groote menschenliefde lijdende massa dan mag
men de ergste dingen verwachten, want dan
is er geen rust, geen tijd om verloren kracht
terug te krijgen.
Zetten we onzen tocht ter onderzoeking van
eenzijdige humaniteit voort, dan treft ons al
dadelijk het verschillend inzicht der menschen
en het overdrevene in de opvattingrusten en
werken.
Voor het oogenblik willen we slechts erop
wijzen, hoe men er op zint wetten te maken
tegen overmatigen arbeid en middelen beraamt
naast de bestaande en werkende om de leeg-
loopende schare aan den arbeid te krijgen.
Naast arbeidswetten lezen we in het heden
nog van werkverschaffingbeide uitingen van
maatschappelijk leven duiden op scheeve toe
standen, waarvoor de eenzijdigheid van den
mensch alleen aansprakelijk kan zijn.
Spreuken als rust roest! of werkt en bidt!
helpen niet meer tegen de kwaal. De een leeft
onder den dwang der rust, en de ander weer
onder het dwangjuk van den arbeid; de een
ziet zich gedrongen te leven bij genot alleen,
en de ander bij zwaren lichamelijken arbeid
<vat eenzijdig en niet vrij van den invloed der voor de rustenden zoekt men werk of baantjes,
lage zelfzucht, den onverstoorbaren reisgezel, I en voor de werkers bescherming tegen over-
iie, trots alle verwijtingen, ons niet alleen laat. matigen arbeid ook om aan de rustenden
iets over te laten. Al deze verschijnselen zijn
bewijzen onzer eenzijdige humaniteit en ver
dienen als zoodanig overwogen te worden. Zij
wijzen op het gebrekkige in de leuze elk voor
zich, het best voor allen, zooals de humaniteit I
die eenmaal bedacht; en op onze geringschat
ting van de menschelijke krachten.
Alzoo overdrijving in de schatting van den
menschhier te hoog, zoodat de verwachting
niet werd beantwoord; daar te laag, zoodat men
iets beters had mogen verwachten - beide
proefondervindelijke bewijzen van onze beperkte
geestvermogens en duidelijke vingerwijzing dat
we niet zijn op ’t rechte spoor.
Ons is een gids noodig in de religie, 'het
geloof aan den mensch en zijn deugdzaamheid.
De versterking van dit geloof vinden we in
de medewerking aan het verwijderen van onrecht
of ongelijk recht en aan het brengen van an
dere toestanden, die minder zware eischen zul
len stellen aan onze humaniteit. De humaniteit
raakt overwerkt.
Zou minister van Houten niet soms een wet
willen maken van maximum onrecht en mini
mum eenzijdigheid
Hoever de humaniteit
kan wijken, zien
museum-Vetter.
gen spreekt men er afkeuring over uit,
tuurlijk op het allergunstigst genomen is het
stukje dat naar het fameuse museum zal ver
huizen niet anders dan door deze woorden te
*karakteriseerenvreesachtig patriottisme den
spot drijvende met heldhaftige vaderlandsliefde;
in ongunstigen zin opgevat raken we nog ver
der van huis, zoodat zelfs de hooggeroemde va
derlandsliefde ons alleen laat en we geen an
der reisgezelschap hebben dan het egoïsme, de
lage zelfzucht waardoor ieder „fatsoenlijk"
mensch zich gecompromitteerd moet gevoelen.
De meerderheid van ons geslacht echter is
gehoorzamer aan den onredelijken hartstocht,
•dan geneigd is te luisteren naar het redelijk
verstand
zoodat slechts een enkele snaar van het ge
moed flink getokkeld behoeft, om het verstand
het zwijgen op te leggen dan raken de boe
nen van de vloer uit humaniteit en ziet
men niet de verkeerde drijfveer uit blinde
humaniteit voordat de dans ten einde is
uit uitgeputte humaniteit, en de mensch, uit
geslapen, tot het inzicht komt, dat hij zich
heeft schuldig gemaakt aan eenzijdige huma
niteit.
Humaniteit is zoo moeilijk in zijn alzijdig
heid te treffen aan de eene zijde ziet men
humane menschen die het „blijde met den
blijden” als richtsnoer hebben verkozen, en aan
den anderen kant ziet men een massa die bij
Voorkeur weent met de weenenden. Vooral
in onzen tijd schijnt de massa zich langzamer
hand in deze twee fracties te willen oplossen.
Hier menschen die dansen om een Vetter-
monument, en daar menschen, die, dansen een
zonde achtende, zich er toe bepalen God den
Heere, die ons bewaarde in bangen nood, te
danken voor een generaal Vetter, die ons ’t be
staan wat gemakkelijker en ons den pot wat
vetter heeft gemaakt.
Aan de eene zijde menschen die alle aard-
sche zorgen op zij zetten, en genieten van het
vette der aarde als eenige levensleus hebben
gekozen, en aan de andere zijde menschen die
genotzucht de grootste zonde achten en daar
om alles wat zijzelven genieten in stilte genie
ten, om geen verkeerd voorbeeld te stellen.
Aan den eenen kant zij, die de filantrophie
o
o
I
OEEKER <01 RAAT
mb in inn-iuii im ui
i-
n
I I
12
;5
4
9
3
