MEliWS- ffl MWMWIHUDÏS03 N
1
L
II
J J
1 a I
)o, I
No. 21.
V IJ F T I G ST E J A A R O A N <4.
s
!W
5
.VI - V A. 12 rJ\
13
J2W HALF.
drie kwart-
HAEF
voor je ge-
voort
L
As
I
J Het onderwerp loont ongetwijfeld de moeite
31/»
al
ae
et
en noodzakelijk is bepalingen van loon
beidsduur voor te schrijven bij bestekken
aannemingen.
Waarom
Omdat de heerschende ontevredenheid niet
n.
I
Er heeft zich te Amsterdam een commissie
1 om het bezoek van werklieden aan de
ADVEBTENT1EN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents:
voor eiken regel meer 7',-2 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
We hebben evenwel de kotisekwente handel-
i wijze des heeren Rutgers te eerbiedigen.
Hij meent dat de wereld, zooals ze reilt en
en ar-
van
Deze CO USANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden f L—- franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
vloedigen aanbod, zijn diensten zou willen ver-
koopen voor een kwartje per dag, zou de
troon Rutgers ongetwijfeld antwoorden
W
kr
IRA
geschillen, 7. De vergaderingen der Kamers en
de schemering van den der afdeelingen terwijl algemeene bepalingen
het ontwerp, dat uit ruim 40 artikelen bestaat,
besluiten.
Door het bestuur der sociaal-democratische
arbeiderspartij in Nederland daartoe opgerorpen,
kwamen eergister in d’Geelvinck te Amsterdam
de vertegenwoordigers van 87 arbeiders-vereeni-
gingen, uit ongeveer 25 steden des lands, bijeen,
om te beraadslagen over de oprichting van een
„algemeen democratisch en arbeider-comité voor
de uitbreiding van kiesrecht.”
Aanleiding en gronden voorde noodzakelijk
heid, wenschelijkheid en mogelijkheid eener
algemeene agitatie, om Regeering en Kamer tot
een snelle en ruime uitbreiding van kiesrecht te
bewegen, had het bestuur ontwikkeld in een
circulaire, dd. 6 Febr. aan 965 vereenigiugen
en personen, die voorstanders van uitbreiding
van kiesrecht mochten geacht worden, toege
zonden.
Bij een voorstel over het stemmen bij het
nemen van besluiten bleek o. a. dat een persoon
vertegenwoordigde een bond, die meer dan 10
verschillende vereenigingen telde; voorts dat
een persoon uit Steen wijk vertegenwoordigde
een vooruitstrevend liberale, een radicale en
een anti-revolutionaire kiesvereeniging.
Een ander, die twee vereenigingen vertegen
woordigde, verklaarde in opdracht voor de eene
vóór, voor de andere tegen de oprichting van
een comité te moeten stemmen, terwijl mevr.
Schook-Haver verzekerde de vergadering te moe
ten verlaten, volgens opdracht der Vrije Vrou-
wen-Vereeniging, wanneer het comité niet voor
Vrouwen-kiesrecht in de bres sprong.
Besloten werd, dat ieder vertegenwoordigde
vereeniging één stem zou uitbrengen.
De quaestie, door mevr. Schook te berde ge
bracht, lokte zooals gemakkeljjk te denken
valt heel wat discussie uit.
De heer F. van der Goes zeide, dat naar
mevr. Schook zeer goed wist de Grondwet
de vrouw van het stemrecht uitsluiten dat het
niet aanging zich nu weder in theoretische be
schouwingen te verdiepen, waar men hier bijeen
was om een politieke daad te doen. Een comité
dat kiesrechtuitbreiding binnen de grenzen der
grondwet vraagt, mag in dat verzoek van de
vrouw niet gewagen. De vrouwen moesten zich
voorbands maar aan de arbeiders toevertrouwen
(applaus). Mevr. Schook verliet hierop, onder
protest tegen de beschuldiging roet in ’t eten
te hebben willen gooien, de vergadering, gevolgd
door nog 2 dames.
Hierna werd met algemeene stemmen tot de
oprichting van het comité van een algemeen
democratisch en arbeiders-comité voor de uitbrei
ding van het kiesrecht besloten en tot leden
benoemd: mr. P. J. Troelstra, voor de soc.-dem.
arbeiderspartij; Th. de Rot, voor ’t Alg. Ned.
Werklieden verbondM. E. Boekma, voor den
radicalen bond; P. Nolting, voor vakvereeni-
gingenH. Heikens, voor losse vakvereenigin-
gen D. H. Manshof voor den Bond voor Al
gemeen Kies- en Stemrecht, terwijl aan den
Bond voor Landnationalisatie zal gevraagd wor
den een lid aan te wijzen, en voor later zich
aanmeldende vereenigingen twee leden zullen
kunnen geassumeerd worden.
werkkring. leden. 3. De kiezers. 4. De zulks mochten verlangen, nog nadere inlichtin-
1 T j Z- I gen te verschaffen, en stelt zich voor over eeni-’
Naar de Tel. van wel ingelichte zijde ver
neemt zal weldra een ontwerp van wet tot in
stelling van Kamers van Arbeid, het departe
ment van justitie verlaten. Men schijnt bij de
samenstelling van dit ontwerp de Belgische wet gevOrmd
tot voorbeeld te hebben gekozen. Het ontwerp j wereldtentoonstelling van het hotel- en reis-
is verdeeld in zeven paragrafen, die achtereen- wezen, dit jaar aldaar te houden, te bevorderen,
volgens behandelen 1. De^samenstelling en Deze commissie is gaarne bereid diegenen, welke»
afdeelingen. 5. Het bestuur der Kamers. 6. De i
er eens over na te denken.
Overal ontwaart men
naderenden morgen. Laat ieder het, met zich
zelf ééns zien te worden, in hoever hij verant
woord is door dien morgen slapend af te wach
ten.
In ieder geval is denken er over nuttig het
verheldert den geest en vergunt ons een iet
wat helderder blik te werpen op den ont
wikkelingsgang onzer maatschappij.
B E K E N D M AKIN G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sn eek
Gelet op de wet van den 4 Juli 1850 (Staats-
Had no. 37), zooals die is gewijzigd bij het
Vilde Additioneele artikel der Grondwet,
Brengen ter openbare kennis, dat de lijsten
aanwijzende de personen, die in deze gemeente
tot het kiezen van leden van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal, de Provinciale Staten van
Friesland en van den Raad dezer gemeente
bevoegd zijn, zijn herzien, en gedurende veer
tien dagen van af den 13en dezer maand ter
Secretarie dezer gemeente voor een ieder ter
inzage zijn nedergelegd en aan het gemeente
huis aangeplakt
Dat bij die herziening van genoemde lijsten
zijn geschrapt
Theunis Asselman, Bokke Beeksma, Yde
Bergsma, Pieter Y. de Boer, Jacob P. Boor-
sma, Petrus N. Boots, Dirk Bouma, Jacob
Bouma, Hendrik Brandsma, Dr. Herman van
Cappelle, Wijbe Gnossen, Willem Deinum,
Adrianus A. van Eindhoven, Cornelis van Es
sen, Pieter van der Feor Jz., Teetse Gonggrijp,
Hendrik Gorter, Bernard Gros, Paulus Gijsen,
Hendrik S. Hofstra, Durk Jansen, Henderikus
Jongbloed Jz., Pieter Koene, Albertus J. Kok,
Paulus N. Kruiswijk, Henrikus Meijer Sr., Jan
Petersma, Anthimus G. Poiesz, Gerrit Rien-
stra, Jacob J. Sanders, Joachim Sanders, Fre-
derik Schaaf, Salomon Schaap, Franciscus T,
van Scheltinga, Dr. Menno A. Schepers, Jo
hannes Schrauwers, Steven van Sinderen, Tho
mas Teffer, Jan O. Tiddens, Hermanns Veen,
Sijtze Veltman, Abe Venema, Dr. Berend Ver
ver, Hendrik A. Visser, Johannes F. Visser,
Willem de Vries, Ale van der Werf, Jan Wie-
ringa, Thomas Wieringa, Gerrit Wiersma,
Frederik Wiffrie, Jan H. van der Woude, Boei
Wijnands, Sjoerd Zeijl en Gerben van der Zijl,
die de voor kiezers gevorderde vereischten ver
loren hebben of overleden zijn.
En daf naar aanleiding van art. 15 van het
Koninklijk besluit van 28 November 1887
(Staatsblad no. 211) bij bovengenoemde lijsten
zijn gevoegd, de vastgestelde Schattingstaten,
bedoeld in het voorlaatste lid van artikel 6 van
voornoemd besluit.
Sneek, den 11 en Maart 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
BINNENLAND.
spons zijn,
„Neen Jan je krijgt per dag
jes”, of vier wellicht.
„Je kunt niet met minder toe
In de Tweede Kamer werd de vorige week
de motie-Gerritsen besproken. De heer Ger- zin.”
ritsen wenschte de Kamer te doen beslissen Maar Jan Dop moet wel een
over de vraag, of het voor den Staat ge wenscht wanneer hij niet bij deze edelmoedige kneep
gevoelt, dat er toch iets hapert in de wereld.
i Hapert, omdat de werkman leeft bij de gta-
tie der werkgevers.
Voor zoover uit de debatten viel af te lei-
den, was deze motie de piece de resistance der
conservatieven, de wig die weer de kloof ver
wijdt, welke sinds de indiening van Tak’s kies- zeilt onder vigueur van zijn vrijheidsbeginsel,
het gelukkigst is.
De heeren Rutgers c. s. willen de anarchie»
alleen maar de werkman mag geen anarchist
zijn wel de heeren van het kapitaal.
Zoo stonden de voorposten van anarchisme
en socialisme, de twee legers, die eenerzijdsde
vrijheid, anderzijds de reglementeering willen,
tegen elkander in slagorde geschaard. Maar
de strijd was geen zuivere, omdat de vrijheids
vrienden in het biilijkheidajevoel der patroons
een maatstaf van beperking verlangden, terwijl
de voorstanders der wettelijke beperking slechts
de vrijheid wilden inperken zoover dit nood
zakelijk was gebleken. De strijders ter weers
zijden stonden dus op moerassigen bodem.
Aan beide zijden was het een hinken op twee
gedachten. De eene fractie was half anarchist,
de andere ten halve socialist. Voor hem die
besliste beginselen voorstaat, geen van beiden
aantrekkelijke figuren. Het is echter niet an
ders, we moeten hierin berusten. Ook brengt
de tijdgeest deze halfheid teweeg maar voor
alles hebben we in deze halfheid te zien een
gevolg van de ontwikkeling onzer maatschap
pij, die dwingt tot geven en nemen, zonder
welken stelregel we er niet meer komen. De
half-socialisten willen, door toe te geven, voor
komen, dat het vrijheids-idee der productie te
loor gaat, om plaats te maken voor ’t socialis
me in plena. De andere vreest, dat men, door
halverwege te gaan, in de noodzakelijkheid zal
komen den weg in zijn geheel af te leggen
een illustratie dus van het spreekwoord, dat
men de hand moet toesteken, wanneer men
eenmaal den vinger aan de kinderen heeft ge
reikt.
De een meent dat de werklieden meer te
vreden zullen gesteld zijn door ze langs wet-
wetten was gemaakt.
Vóór de motie spraken de radicaal-liberalen
en de democratische anti-revolutionaire, - er te-
gen de conservatief-liberalen en de katholieken;
de aristocratengroep der anti-revolutionairen
ging ditmaal onverwacht uit de flank voor
een deel tenminste.
De eersten deden uitkomen dat de Manches-
terlcer van vraag en aanbod op de arbeids
markt niet vol te houden is, daar het aanbod
stijgt in dezelfde mate als de vraag daalt. Dit
zal leiden tot trapsgewijze vermindering der
loonen, wat voor den werkman noodlottig
wordt.
De voorstanders wezen et verder op dat de
wetgevende macht, in onzen tijd vooral, zich
heeft bezig te houden met sociale hervormin
gen, die ten doel hebben den werkman te be
schermen tegen de voor hem thans fatale wet
van vraag en aanbod.
Tegenover deze theorie van staatsbemoeiing
werd van andere zijde geprotesteerd; men
noemde het een aanranding der vrijheid.
„De natuurlijke toestanden wordeu door het
beginsel in de motie vernietigd,” aldus de heer
Rutgers v. Rozenburg.
Men kan niet ontkennen, dat deze partij het
zuiverst van haar standpunt redeneerdeze
wilde het beginsel der vrijheid ongerept hand
haven. Alleen maar hield ze geen rekening
mot de werkelijkheid, die met dit beginsel spot.
De andere partij wilde rekening houden met
de werkelijkheid en evenwel haar beginsel,
hetzelfde als dat der tegenpartij, handhaven.
Deze partij wil dus bij uitstek praktisch zijn,
van haar beginsel alleen loslatende wat in het
maatschappelijk leven onhoudbaar is gebleken;
zij verkiest de vrijheid, maar vraagt regiemen-
fAainno- lof uraarKAra vnnï. liot Uoolaat, l.n>.
die door de vrijheid worden uitgezogen en
vertrapt.
Men kan niet aannemen dat de tegenstan
ders zoo vast op hun beginsel staan, om niet
in speciale gevallen te willen transigeeren *^7^^ ov^rsïaZ
dit willen zij echter overlaten aan Je beoor- Het wil on9 voorkomen dat de laatsten »t
deeling der patroons. We mogen verwachten lljk aau hun zyde hebben<
dat zij zelven als patroon zouden rekening hou- i
den met de levenseischen bij het vaststellen j
der loonen hunner ondergeschikten. enkel voortvloeit uit bekrompenheid der levens-
Wanneer Jan^ Dop, tengevolge van den over- om8tandigheden, maar ook uit een gevoel van
j onrecht, voortkomende uit de alom rijzende
Pa” 1 zucht naar emancipatie of vrijmaking.
teering tot waarborg oor liet bestaan van hen, fe]ijkeil weg iets te waarborgen; hun socialis-
i me, zoo meent deze partij, vloeit alleen
uit ontevreden stemming over hun lot.
De ander daarentegen meent, dat de werk
lieden door verbetering van hun lot, nog meer
de beoor-
I
J.
•I
je
0-
i
4
uo
ial
jn
tke,
ger
zV
do
,dv
met
ost*
rtje
pan
3ga.
U-
e-
i A
