s
CEIEEHE EK HET KRRMDKSUMF SNHL
HB- i' omwil) 1001i
No. 74
V IJ F T
A R Q A N G.
1895.
I G és T E J
VERDEELING VAN ARBEID.
L
1-4 l'B T E B E R.
mui!
po*-
wor-
BINNENLAND.
h
O
Alle brieven
in te zenden.
7
MRBflHBHMHBHnMHBaRI
radicale gezonde denkt
overweging verdienen, het gebruik dermachine
te verbieden bij de wet.
Éen middel slechts kan ons uit deze ongele-
Door 54 sigarenfabrikanten te Amsterdam is
de volgende kennisgeving aan hun sigarenma
kers gericht. Zij brengen ter kennis van de
sigarenmakers, dat zij verlangen 1. Erkenning
van de volle vrijheid van den patroon om werk
lieden aan te nemen of te ontslaan; 2. dat de
werklieden elkander onderling niet zullen hin
deren of bemoeilijken, hetzij direct of indirect,
om hun overtuiging of grondbeginselen. Zij’
die op deze voorwaarden het werk willen her
vatten, kunnen zich hiervoor aan hun respec
tieve fabrieken doen inschrijven tot 18 Septem
ber, ’s morgens tusschen 10 en 12 uur. Zij,
die zich gedurende dien tijd niet hebben aan
gemeld, zullen worden geacht te zijn ontslagen.
De datum wanneer eventueel de werkzaamhe
den kunnen hervat worden, zal zoo spoedig
j mogelijk worden bekend gemaakt.
Op bovenstaande verklaring der patroons
hebben leden van den Internationalen Sigaren
en Tabakbewerkersbond geantwoord, dat zij
deel onder de rubriek werkloozen een
onder die der overmatig werkenden voor,
schijnt in de industrieele wereld neiging
de mindere kwaliteit van werkkracht, als die
I van vrouwen en kinderen neemt deze vraag
toe waarop de statistiek in het buitenland
een bevestigend antwoord geeft dan gaat
het dezen weg langzamerhand op, dat de supe-
i rieure werkkracht geen werk vindt en dat de
i arbeid verricht wordt door de inferieure, die
bovenmate wordt geëxploiteerd.
Is het niet een vreemd verschijnsel dat de
werkende klasse voor een deel wordt afgebeuld,
terwijl een ander deel smeekt om werk
Niet zonderling dat men de krachtige, ster
ke mannen vervangt door kinderen en vrou
wen Ook dit onheilspellend phenomeen
schrijft men aan de machine toe.
De machine wordt dus ten laste gelegd dat
ze het werk voor een deel aan de arbeiders
onttrekt en voor haar assistentie bij het nog
overschietende de hulp inroept van de gebrek
kige werkkracht. Zij die deze beschuldiging
uitspreken moeten tot de logische gevolgtrek
king komen, dat terzijdestelling van de machine
gewenscht is in ’t algemeen belang.
Begrijpelijk is het zeker dat men terugschrikt
voor deze consequentie er hangt zooveel van
af. De machine is overal om zoo te zeggen in-
heemsch en ze te missen zou voor velen gelijk
staan met het ontberen van allerlei genieting.
Bij eenig nadenken zal men echter inzien,
dat het afschrikkeu van de conclusie voortkomt
uit het ombestemde gevoel dat aan die conclu
sie iets hapert. En eenmaal op dien weg voort
gaande, ontdekt men spoedig het verkeerde in
de gevolgtrekking, die zoo logisch scheen. Het
zat hem dan ook niet in deze logika, maar in
de praemisse waarvan men uitging. Indirect
mag men de machine aansprakelijk stellen, di
rect is de schuld te wijten aan de wanverhou
ding waartoe haar medewerking zeker heeft
bijgedragen.
We bedoelen de scheve positie van den één
ling tegenover de gemeenschap, die luide pro
pageert voor de stelling dat het belang van
het algemeen moet worden prijs gegeven, op
geofferd aan het individueele belang. Daardoor
komt de machine niet tot haar recht en
wordt zij ongemotiveerd aansprakelijk ge
steld voor een maatschappelijke fout, die haar
niet treffen mocht, wier bestaan ten bate en
gerieve der maatschappij als bron van genot
slechts ten halve wordt erkend en benuttigd.
Loonslaven en werkloozen worden door mis
bruik der machine de gelegenheid benomen
van de gaven der machine een gepast gebruik
te maken; aan den loonslaaf ontbreekt de tijd,
den hongerlijder het geld om te genietenkomt
na verloop van tijd een volledige verdeeling van
de werkliedenklasse tot stand waarbij slechts
deze twee groepen zich vormen, dan zou het
in ’t belang der groote massa van werklieden
Deze CO UB A N T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
Te Amsterdam is in den ouderdom van 68
jaar overleden de heer David van der Keilen,
directeur van het Nederlandsch Museum voor
geschiedenis en kunst, gevestigd in het Rijks-
museum, ridder van de Eikenkroon en van an
dere orden.
B E KENDMAKI N G.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter openbare kennis
de volgende
kennisgeving.
De COMMISSARIS der KONINGIN in de
provincie Friesland,
Gelet op art. 11 der wet van 13 Juni 1857
(Staatsblad no. 87)
Brengt ter kennis van belanghebbenden
dat, ingevolge besluit van Gedeputeerde Sta
ten van 5 September 1895, no. 25, le afdeeling
J, de opening van alle jachtbedrijven, genoemd
in art. 15 dier wet, zal plaats hebben op Maan
dag 23 September e. k.met uitzondering van
het vangen van waterwild met slagnetten, welk
jachtbedrijf zal worden geopend Donderdag 17
October e. k,onder bepaling evenwel:
1°. dat het jagen met geweer met of zonder
staande honden of brakken en het schieten van
waterwild slechts drie dagen der week zal zijn
geoorloofd, n.l. Maandags, Dinsdags en Zater
dags, uitgezonderd van Woensdag 23 October
tot en met Vrijdag 15 November e. k.gedu
rende welken tijd genoemde jachtbedrijven da
gelijks, behalve des Zondags, zullen mogen wor
den uitgeoefend
2°. dat de lange jacht slechts twee dagen
der week, namelijk Dinsdags en Zaterdags, zal
mogen worden uitgeoefend.
En zal deze op de gebruikelijke wijze
den afgekoudigd en aangeplakt.
Leeuwarden den 7 September 1895.
De Commissaris der Koningin voornoemd,
(get.) Van HARINXMA thoe SLOOTEN.
Sneek den 12 September 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DEFERS.
Het advies van prof. Cort v. d. Linden over
de kiesrecht-ontwerpen van den minister Van
Houten heeft, gelijk wij reeds dedeu uitkomen,
tot verschillende beschouwingen geleid. De
Arnh. Ct. viel het in hoofdzaak bij, terwijl de
Amsterdammer het afkeurde.
Geheel afkeurend luidde ook het advies van
de Volksstem, ’t orgaan van den heer De Koo.
Ook door hem werd in den tegenwoordigen stand
der zaken de behartiging bepleit van hetgeen
het spreekwoord leertbeter een half ei dan
een ledigen dop.
Het Vad. spreekt mede over het advies en
qualificeert het als «onverantwoordelijk." Het
1 blad hoopt dat de geavanceerde liberalen in de
Kamer, die mede voor ’s Lands zaken verant
woordelijk zijn, het professorale advies niet zul
len opvolgen.
Dat advies is misschien erg idealistisch, maar
zeker onpractische politiek.
,De mogelijkheid kan geboren worden, aldus
luidt het betoog in het Vadert., dat het ontwerp
nog zoo besnoeid en voor al wat conservatief
zijn minder handen noodig en in onzen tijd
i overvloedig aanbod van werkhanden, is ge-
J van den
(marktprijs. Ook al neemt men het voor den
Werkman op door minimum-loon vast te stellen,
||an blijft voor den patroon nog als uitweg over’
llat hij de werkkrachten door de voor hem
■tunstigste regeling voor een deel als overbodig
■fcat varen.
1.1 Als tweede schadepost voor den werkman
■koet gewezen worden op het eentonige al-
|aar-hetzelfde doen, wat natuurlijk den geest
de werklieden doodt. Nog mag gewezen
■(orden op de omstandigheid, dat de man die
■an kindsbeen af op de fabriek geplaatst werd
Jaar arbeidsverdeeling in gang is, zijn vak
■iet leert. Wat echter niette veranderen valt,
■aarover te klagen, is vruchteloos.
I Ons doel met dit opstel was, er op te wijzen
Jat verdeeling van arbeid niet alleen voor de
►dividueele ondernemers maar voor de maat-
Mchappij in haar geheel niet te minachten voor-
öeelen afwerpen moet en dat de niet-toepassing
tan dezen grondregel in ’t maatschappelijke
liorzaak is van veel misstand.
zoo smakelijk gemaakt wordt, dat een
tegenstemmen bij wijze van protest plicht kan
zijn.
Maar de Amsterdamsche hoogleeraar heeft bij
zijn advies de mogelijkheid vooral van verwer
ping in het oog gevat. En als men let op het
wonderlijke trioCort v. d. Linden, Hartsen,
S'^"1 dai1 zou inderdaad zulk een gebeur
lijkheid denkbaar zijn. Wat zou men dan ech
ter bereiken De tegenwoordige onhoudbare
toestand zou bestendigd zijn, zonder eenige kans
uit den impasse te geraken. Een meerderheid
voor het stelsel-Tak, door den heer Cort v. d.
Linden mede afgebroken, is zeker niet meer te
vinden. Alweer een ander stelsel uit te denken
moge voor de vindingrijkheid van den heer Cort
v. d. Linden een kleinigheid zijn, een meer
derheid voor zulk een stelsel bijeen te brengen
is een wanhopige zaak. Alzoo zal moeten aan
gestuurd worden op Grondwetsherziening, maar
tegen wanneer zouden de democratisch-liberaien
beschikken over de daarvoor noodige meerder
heid van twee derde
De andere gedragslijn, diq deze ishet aan
geboden stelsel aanvaarden, maar het door op
bouwende critiek verbeteren; trachten nog con
cessies in liberalen geest te verkrijgen, zoo mo
gelijk tot de totstandkoming eener, zij ook niet
geheel bevredigende kiesrechtuitbreiding mede
werken deze gedragslijn heeft niets tegen
Volgens den heer C. v. d. L. staan de geavan-
ceerden dan later voor het dilemmaöf hum
beginsel prijsgeven, öf obstructionisme toepassen.
In geenen deelede derde weg is geduld oefe
nen tot hun tijd komt.
En die zal komen. Veel van de critiek van
den heer C. v. d. L. onderschrijven wij. Wel
nu, de fouten van het stelsel-Van Houten zui
len bij de werking van dat kiesrecht zoo hel
der aan het licht treden, dat het binnen niet
te lang tijdsverloop zal blijken tegen de critiek
niet bestand te zijn. En dan zal deze uitbrei
ding door een verdere worden gevolgd.
De tactiek, vreest de hoogleeraar, zal de po-
•- Iitiek vermoorden. Neen, verstandige politiek
zal leiden tot zegepraal van het beginsel. Den
verantwoordelijken politicus voegt zelfverloo
chening en geduld."
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents-
voor eiken regel meer Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever. v
In de klasse der werkmenschen komt een genheid redden. Het is een i
ander verdeeling van den arbeid, waarbij niet de een
Er zestien uur en de ander in ’t geheel niet werkt
naar j terwijl een derde, die werkloos is uit vrijen
wil, zijn ledigen tijd doorbrengt met het ver
bruiken van wat de machine aanbiedt.
Het spreekt vanzelf dat voor dergelijke reor
ganisatie den steun vereischt wordt van alle
verongelijkten in dezen. In de eerste plaats
moet aan allen het recht van kiezen worden
toegekend.
De staathuishoudkunde leert, dat Verdeeling
ran arbeid besparing van arbeid ten gevolge
reeft.
De fabrikant is van deze waarheid overtuigd;
vellicht is geen der economische stellingen
neer onder zijn oog opgehelderd en bewezen
ÜS dezehij houdt er daarom in de praktijk
rouw rekening mee en zijn fabrikaat gaat dus i
loor verschillende handen. De opeenvolgende
icwerkingen, welke het artikel heeft te onder-
Dan, loopen vlugger af wanneer voor elke ope-
•atie afzonderlijke personen zijn aangesteld, dan
vanneer dezelfde personen het artikel vervor
men van zijn oorspronkelijken toestand af tot
iet geheel gereed is. Hoe vlugger het werk
iaat, des te meer verricht wordt in bepaalden
>jd. Ook de orde wint er bij en dit is weer
'au invloed op de snelheid van afwerking.
Ren twijfel, of de industrie zal ook bij ver-
■ere ontwikkeling dezen stelregel blijven vol
jen, dat zooveel doenlijk de arbeid verdeeld
Jordt, zoodat elk werkman van het te ver-
■a.irdigen artikel steeds een deel en wel door-
Jaaris hetzelfde fragment zal hebben gereed te
■laken.
Verdeeling van arbeid is in ’t belang van
■en ondernemer; of ook de werkman er bij
febaat wordt Helaas, neen. De scherpe con
currentie is oorzaak dat ook de afnemer gebaat
met de vluggere, goedkoopere fabrikatie
■usschen afnemer en ondernemer staat de werk-
Fan; de belang m van de twee eersten zullen,
in ’t algemeen gesproken, strijdig zijn met die
Ban de werkende klasse. Het finantieele voor-
Bcel dat tusschen fabrikant en afnemer wordt
Veideeld, moet aan den arbeid onttrokken zijn.
werklieden die hun weekloon ontvangen
Bullen daarvan niets bespeuren toch is het
■cht te begrijpen dat de schadepost komt voor
fakening van de arbeidende klasseimmers,
Br i
r ^an
Binger vraag gelijkluidend met daling
v-
■1
i
N
I
L
IRA A T.
OBE
’i.'
