JI
«MS- EI WÏBRTEKTIE BLO BE
L
a
No. 75.
VIJFTIGSTE J
KAPITAAL EN ARBEID.
Ip
1895.
I
UI
Nationale Militie.
de
IS K PT E Al 53 E BL
eds
I.
BINNENLAND.
toegeven,
U I T
DE PERS.
Alle brieven
in te zenden.
IS
Deze CO UR A NT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
ADVERTENT] ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
voor eiken regel meer 7*/j Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
Bij het departement van buitenlandsche zaken
is uit Tanger het telegrafisch bericht ingeko
men, dat het saldo der schadeloostelling, van
Marokko gevorderd wegens het afloopen der
Anna, dat nog verschuldigd bleef na de gedeel
telijke afbetaling, thans in handen is gestel<1
van den Duitschen zaakgelastigde, tijdelijk be
last met de waarneming van het Nederlandsch
consulaat-generaal aldaar.
Met het oog op de waarschijnlijkheid, dat
eerlang de indiening van een wetsontwerp te
wachten is tot invoering van eenheid van tijd
rekening, circuleert in verschillende plaatsen
van ons land een adres aan de Tweede Kamer,
waarin adhaesie wordt betuigd aan het ten vo-
rigen jare door prof. Fockema Andrae te Lei
den ingediende adres tegen de invoering van
den Midden-Europeeschen en vóór die van dea
Amsterdamschen tijd.
10,
a
I.
t.
hoofd hangt, is te zeggen.
De beslissing, zegt zij, ligt niet bij de Gids-
en vliegwerk wordt bedekt gehoudendie ar
beiders vinden daarin een waarschuwing tegen
de partij welke zich heeft opgeworpen als de
partij van den arbeid en worden aldus geschei-
i den gehouden van hen met wie ze gemeene
zaak moesten maken.
Het standpunt van het- Centrum zou volko
men zuiver zijn, wanneer het er bij kon ver
klaren dat dit ook het standpunt is van de
kerkmaar dit is helaas niet het geval en het
is niet aan te nemen dat het blad in dezen
onwetend zondigde.
Want zonde is het, de partij van den arbeid
te verzwakken, wanneer men als in één adem
er de verklaring op laat volgen
Wij willen in dien strijd neutraal blijven.
Zulk een houding is kenschetsend in een
christelijk zich noemend orgaan en noopt ons
de verzuchting te uiten
„Och, was Christus nog op aarde!”
Maar aan de toekomst zij overgelaten te be
slissen, of de belangen van maatschappij en
Kerk met elkander in strijd zijn. Voorloopig
moeten we er ons toe bepalen, het Centrum en
andere christelijke bladen het gebod der kerk
voor te houdendat men geen valsche getuige
nis spreke van zijn naaste.
KENNISGEVING.
De BURGEMEESTER der gemeente Sneek,
Gelet op art. 26 der Wet op de Nationale
Militie, van den 19 Augustus 1861 (Staatsblad
no. 72), zooals die is gewijzigd bij de wet van
4 April 1892 (Staatsblad no. 56)
Brengt ter openbare kennis, dat het Register
en de daaruit opgemaakte alphabetische naam
lijst van de ingeschrevenen, voor de lichting
der Nationale Militie van 1896, vanaf den 18
tot en met 26 September e. k. ter Secretarie
dezer gemeente voor elk ter lezing zijn neder-
gelegd en dat tegen register en lijst binnen den
tijd der nederlegging bij den Commissaris der
Koningin in deze Provincie op ongezegeld pa
pier, bezwaren kunnen worden ingebracht en
tegen bewijs van ontvang bij hem Burgemeester
ingeleverd.
Sneek den 17 September 1895.
De Burgemeester voornoemd,
ALMA.
aangewezen is om direct of indirect mee te
werken aan de verbetering der maatschappelijke
toestanden, moet weten hoe die toestanden zijn,
en indien zoo, het zal hem geen lang beraad
kosten om te komen tot de erkenning, dat die
toestanden alles behalve geruststellend zijn en
dringend verandering verlangd en geboden wordt.
Het Centrum schreef dezer dagen, dat het
hem er niet om te doen was een bepaalde re
geling der maatschappij voor te staan of te be
strijden, mits maar de geestelijke belangen niet
uit het oog verloren of opzettelijk benadeeld
worden. Met een variant hierop zeggen we,
dat het ons om ’t even is, welke regeling ten
slotte wordt getroffen, mits het een deugdzame,
proefhoudende regeling zij, waarbij de maat
schappij niet uit het oog verloren of opzettelijk
ondermijnd worde.
Een bekentenis als die van het Centrum is
overigens waard niet onopgemerkt te blijven.
Er ligt in ’t kort in opgesloten, dat de kerk
neutraal wil zijn in de oplossing van ’t sociale
vraagstuk en dat ze zich niet tegen een der
voorgestelde oplossingen zal kanten, indien die
oplossingen niet per se de belangen der kerk
nadeel zullen doen. De kerk zal blijven op
eigen terreinze zal doen wat der kerke is.
Men mag vragen of het Centrum in dezen te
goeder trouw is of het wel een goeden kijk
heeft op de dingen of het vergeten is dat Leo’s
rerum novarum zich beslist heeft verklaard te
gen afschaffing van het privaat bezitof het
niet de waarheid verdraait met de voorstelling
dat de kerk is opgetreden tegen ’t socialisme
toen dit de kerk had aangetast en of niet juist
omgekeerd het socialisme zich van zijn koers
heeft laten afbrengen en een flankbeweging uit
voerde tegen de kerk, toen het bespeurde dat
de kerk zijdelings het kapitaal steunde in zijn
strijd.
Men mag vragen of het Centrum onbekend
is met het bestaan van den driebond „troon,
beurs en altaar”; maar waartoe meer
De kerk prent haar zonen boetvaardigheid,
onderdanigheid en gehoorzaamheid in bleef
ze hiermeê op eigen terrein, men zou niet het
recht hebben er zich meê in te laten. Bleef
het daarbij Maar daarbij blijft het im
mers niet
Zondag aan Zondag wordt de gemeente voor
gehouden dat ze tevreden moet zijn, omdat de
toestanden, hoe onhoudbaar ze ook zijn, uitin
gen zijn van Gods wil en bestier. Hieruit blijkt
al vast dat de meening van het Centrum lou
ter persoonlijk is en niet die van de heeren
geestelijken.
Zulk een persoonlijke opinie uit te geven
voor iets van beteekenis, dunkt ons bedenke
lijk, vooral bij een orgaan dat allereerst een
katholiek orgaan wil zijn, dat weergeven wil
wat de kerk of een groot deel er van denkt en
gevoelt. Het sticht verwarring, omdat het zijn
geestverwanten misleidt, en onder hen zijn, vol
gens het blad, een zeer talrijke menigte arbei-
uitsluitend bij de Roomsche Kamerclub.
Eerst als die weet wat ze wil, en wat ze wil
merken laat, weten kabinet en natie waaraan
we toe zijn.
Men mag dit betreuren, maar het feit is niet
anders.
De Ned. Spectator geeft bij haar jongste num
mer een plaat, waarbij zij den heer Van Hou
ten voorstelt het zittingsjaar 1894/95 sluitende
met deze woorden: „Mijne Heeren. Deregee-
ring heeft dit jaar een proef genomen met de
toepassing van het principe minimum-werk
en maximum-loon. Zij dankt u voor wat gij
desalniettemin hebt tot stand gebracht."
Het Hand, is ook van meening dat de oogst
in het afgeloopen zittingsjaar niet zeer rijk is
geweest. Het hoopt dat het nieuwe jaar zich
in de eerste plaats moge onderscheiden door de
afdoening der aanhangige belastingwetten, en
vooral van het kiesrechtontwerp.
De Stand, is van oordeel, dat voorshands
nog niets van het lot, dat de kieswet boven het
ders, die zoodoende worden teruggebracht van
de overtuiging dat tueschen kapitaal en arbeid
een i
Dat tusschen deze twee de vrede niet be-
tendig van duur is, hebben de gebeurtenissen
er laatste dagen weer ten duidelijkste beves-
igd de beweging onder de sigarenmakers te
nnsterdam geeft ons het sterkste bewijs hier*
van; het ontslag der werklieden aan de fabriek
Wer firma Stork Co. te Hengelo herinnert
Bns aan de oorzaak van dezen toestand van ge-
wapenden vrede.
I De houding van Patrimonium en vooral die
van den Roomsch-Katholieken Volksbond in
den strijd te Amsterdam, bewijst al verder hoe
ue Kerk in dien strijd haar steun verleent aan
let kapitaal, terwijl de toon, in de katholieke
pers aangeslagen naar aanleiding der sigaren-
makersstrike, het vermoeden wettigt, dat tus-
Isclien haar en de patroons-kapitalisten een ge
heime, Fransch-Russische, overeenkomst is tot
stand gekomen, ten doel hebbende het ontwa
kend rechtsgevoel der arbeidende klasse zoo
njogelijk te smoren door overstelping van macht.
B Een en ander, afzonderlijk en in onderling ver-
1 'band met elkander te beschouwen, is in het
stadium waarin onze maatschappij thans ver
weert zeker de moeite waard zij die geroepen
‘zijn of zich geroepen gevoelen den klassenstrijd
nauwlettend te volgen, zullen ons toegeven,
dat de bovengenoemde feiten en toestanden met
ernst er op wijzen, dat er gevaar dreigt en dat
het struisvogelpolitiek is, zich te laten in slaap
wiegen door de redeneering dat het revolutio
naire element verzwakt blijkens de cijfers, en
Verzwakken moet, omdat het voortvloeide uit
Bzuivere beweegredenen.
1 We hebben ons daarom gewaagd op deze
gladde baan, om te trachten uit de nadere be
schouwing van de gebeurtenissen en van de
Bonding der voormannen rondom ons op het
maatschappelijk tooneel, tot een conclusie te
■omen, die, hoe weinig bemoedigend misschien
(jok, althans het voordeel ons geeft dat ze ons
fle waarheid teruggeeft, in den doolhof van het
maatschappelijk vraagstuk ons een uitweg
Vijst, kortom, ons leert waaraan we ons heb-
B611 te houden. Dit laatste hebben we noodig,
eiï zelfs wie sinds lang meent dit te weten,
Beeft noodig er van tijd tot tijd door in ’t oog
springende feiten aan herinnerd te worden, dat
T korst, die de lavamassa voor ons oog ver-
Ifergt, uiterst dun en teer is.
Wie zelfstandig den toestand beoordeelt laat
«oh door vrees voor gevaar niet van de wijs
Wengen. Vreesaanjagen ligt dan ook niet in
onze bedoeling. Maar wanneer iemand het
hierin met ons eens is, dat men, onbevreesd,
geen oogenblik zich heeft te bedenken met de
gevaren onder de oogen te zien, dan zijn we
voldoende verontschuldigd van het verwijt, dat
onze bedoeling met het wijzen op die gevaren
geen andere zou kunnen zijn dan rustige men
seden in een min aangename gemoedsstemming
B willen brengen. Vrees is een slechte raads
man, maar wie raad noodig heeft, d. i. wie
De commissie van rapporteurs voor het kiea-
wet-ontwerp, de heeren Rink, Mees, Hintzen,
Tak en Michiels, heeft tot voorzitter gekozen
(met ’t lot) den heer Michiels.
Men leest in de N. Roti. Crt.
Dat het eiland Schiermonnikoog voor het'
grootste gedeelte het eigendom was geworden
van een Duitschen graaf, die, als we ons niet
vergissen, van den heer Banck te ’s Gravenhage
daar bezittingen kocht is een bekende
historie. Maar nieuw is het bericht uit Parijs,
dat die graaf Schiermonnikoog heeft gekocht
voor de Düitsche Regeering. Dat is niet om
mee te lachen. Jules Rotaan geeft in l'Echo
de Paris uitvoerige mededeelingen over dat
listig uitgeyoerde plan, en andere Parijsche
bladen haasten zich mede te gewagen van de
moeilijkheden, waarin onze Regeering geraakt is.
Schiermonnikoog is een belangrijk eiland met
de hoofdstad „Dorp”, een uitmuutend militair
station voor Duitschland, zoo dicht bij het ka
naal van Kiel. Dat heeft de Düitsche Regee
ring heel goed begrepen, en ze heeft den graaf
BernstorffWehniugen gebruikt als tusschen-
persoon, iemand met een kolossaal fortuin en
bekend in de kringen van den hoogsten adel.
Het doel is, om daar groote depots van allerlei
aard te vestigenreeds is er in alle stilte oor-
logsmaterieel opgestapeld en een voorraad ko
len gebracht en levensmiddelen, kortom alles
wat het eilandje maakt tot een belangryk station
voor de marine. De Düitsche Regeering wist
wel wat ze deed, toen ze den graaf daarop
afzond.
Eu in Den Haag daar meende men met
een particulier te doente hebben, en gladweg
ging Schiermonnikoog in de handen van den
vreemdeling over. Wat ’n ontwaken Maar de
Ministers bleven niet werkeloos; zij vroegen
onmiddellijk aan den commissaris der Koningin
te Leeuwarden een uitvoerig rapport over de
zaak, en na ontvangst van dit officieele stuk
werd een commissie benoemd, bestaande uit een
marine-officier en een ingenieur van den water
staat (namen worden niet genoemd), en die
- heeren begaven zich naar gemelde hoofdstad
overtuiging dat tusschen kapitaal en arbeid redactie, niet bij de liberalen, en ook niet bij Dorp om ter plaatse te onderzoeken, wat wel
strijd is uitgebroken, die alleen door kunst- het kabinet, maar, ter eerster instantie althans, kan gedaan worden om den toeleg van Duitsch-
A Os
fl
E a
1
J
s
ept.
te
ost-
8
te
te
en
stra
en
;ma
ena
Een
htg,
een,
1
-1
AN
■U-
fej.
W.
:a,
■A,
W.
te
bij
F.
