I
n
1
1IB IDWfflMAD I00R DB
1 W
J jËj
(Hm ffl BIT imwssiffll HL
4
1
I
1
No. 84.
VIJFTIGSTE
R Q A N Gh
1895.
III.
memorabilia.
1-
KaLVERM AR K j.
dit jaar invalt op Maandag den 21 October e.k.
Z -A. T E K I
ID
leton-nummer 206.
ongetwijfeld terugschrikken,
voorts dat
II.
:g.
de
UIT
DE PERS.
de variatie,
■geon kiezer zijn en thans
i
1
Alle brieven
in te zenden.
verkiezing
de zaken
van
na
i en
een
JS
)T-
bo-
d:
ia- I
m,
50
a
a
30,
■1
geen voorrecht meer,
naar
g^hruik maken kan al lieten hem
■genlijk te geleerd om er kwaad
gen zeggen, en indien van
■et mocht worden, zou
Bjging onrecht begaan
Bruin i
50. Mf'rs van Houten staat in de motiveering
30.
Deze CO KRANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
om vrijstelling wegens eigen mili-
I w... c,,. ^lansi, oi dien van broeders te verkrijgen,
de paspoorten of andere bewijzen van ontslag’
uittreksels-stamboeken of bewijzen van werke-
lijken dienst, ten minste tien dagen vóór den
dag, waarop de eerste zitting van den Militie
raad wordt geopend, ter Secretarie voornoemd
moeten worden ingeleverd.
Sneek den 11 October 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
ADVERTENT1ÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents-,
voor eiken regel meer 7’/, Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
kiezers zal, zegt men, klein zijn; daarop had de i
prof, niet het oog, toen hij ging snuffelen in tairen dienst of dien
den duffen hoop historiebladen, die tijdens de
Fransche revolutie reeds afgewaaid zijn. Juist
die breede schare der middenstof zou hij gaar
ne in ’t vuur zienze behoeven wel niet te
schieten, maar ze behooren in ’t gelid en met
geweer „aan” en den vinger aan den trekker -
een patroon hoeft er niet bij, los kruit is vol
doende, maar meedoen moeten ze, want kies
recht is een fnnctie geworden neen ’t is altijd
een functie geweest. Onze voorvaderen zagen
dit over ’t hoofd en dus zijn alle verkiezingen
van vroeger onwettig de besluiten en wetten
in al dien tijd uit de onwettig samengestelde
volksvertegenwoordiging zijn nietig te noemen
de straffen gedurende al dien tijd opgelegd zijn
niet wettig geweest ergo men mag alle
wetboeken voor scheurpapier verkoopenze
moeten vernieuwd worden. En allo gevange
nissen moeten geopend en de opgeslotenen in
vrijheid gesteld alle rechters en andere
ambtenaren van den staat, tot de ministers toe,
worden ontslagen. Met den aanvang van het
nieuwe leven zijn er geen autoriteiten behalve
de koninklijke.
Moet men de adviezen der hoogleeraren, die
zoo’n totale omkeering in ons staats- en volks
leven zich ten doel stellen, niet hoogelijk waar-
deeren
En dan zijn er nog die prof. Fruin’s inspan-
nenden arbeid beschouwd willen zien als een
conservatieven koortsaanval
ad fundum, hooggeleerde heer
Op uw welzijn en met de hoop dat nog vele
degelijke adviezen door u mogen bijeengebracht
worden uit het oud vuil van de historie. We
zien in u geen conservatief, maar veeleer een
op en top revolutionair.
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de eerste
Sneek, den 4 October 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
K E N N I S G E VING
Lotinfl voor fie Nationals fflitia.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek,
Gelet op het besluit van den heer Commis
saris der Koningin in Friesland van 6 Septem
ber 1.1. Ie Afd. M/S no. 943 (Prov. blad no. 67)-
Brengen ter openbare kennisdat de lotin» I
van hen, die in dit jaar voor
Nationale Militie van 1896 dezer gemeente zijn
ingeschreven, zal plaats hebben in de Concert-
zaal alhier op DONDERDAG den 24 OCTO
BER k.des voormiddags ten 10 ure
dat op Vrijdag den 25 October d. a. v.\ ter
Gemeente-Secretarie door of van wege de’lote-
lingen aanvrage kan geschieden voor de ge
tuigschriften ter bekoming van vrijstelling van
den dienst, wegens broederdienst of als°eenig
wettig zoon
i fjorden opgenomen. En ook onder hen die
- _a_ -j er om vragen, bij
V achtbaar korps te worden ingelijfd, zullen
en moeten kiezen.
Zeoiets is voor ons, Nederlanders, iets onge-
words, en velen die thans mee verlangend
Btzien naar de finale oplossing van de kies-
Bcht-quaestie zullen, door den hoogleeraar uit
ik '1 8'aap wakker geschud, eenigen tijd noodig
om weer op hun verhaal te .komen.
■isschien wel worden ze daarna tegenstanders
elke uitbreiding, hoe klein ook, uit vrees
het idee van den hoogleeraar er in mocht
De Standaard ziet in de beweging, die in de
residentie van Roomsche en conservatieve zijde
op touw is gezet en levendig wordt gehouden
tegen den minister van binnenlandsche zaken,
een uitvloeisel van de altijd hier te lande be
staande zucht om den een of anderen minister
af te breken als het kabinet een weinig op gang
komt. Jaren lang richtte zich die ministerieel
getinte moordzucht bijna in den regel op oorlog
of marineen de kabinetten, die voor deze de
partementen al spoedig van dignitaris wisselen
moesten, vormen in onze parlementaire annalen
heel een reeks.
Thans echter schijnt men, voor de variatie,
het meer op binnenlandsche zaken gemunt te
hehben.
Tegen oorlog ligt in do quaestie-Seret en in
de geweren-quaestie ook wel een dubbele loop
graaf gereedmaar de eigenlijke onweerswolk
pakt zich meer saam boven het Torentje.
Van Houten was van meet af de doode vlieg
in deze Roëlliaansche zalf.
Voor Tak een man als Van Houten in de
plaats en dat na zulk een campagne
het stuitte Roomsche en Protestantsche conser
vatieven van meet af tegen de borst.
En nu deze zoo weinig gewilde man boven
dien nog de stoutigheid heeft om zich, ten koste
van de Roomsche bondgenooten, bij zijn vroegere
vrienden te willen rehabiliteeren, door extra-
douceurs aan de openbare school in den zak te
stoppen, nu loopt het water nog wel niet over,
maar staat het toch op het kantje.
Gaat dat spelletje nu door, en valt Van Hou
ten, dan kan men een deftiger man in zijn plaats
nemen.
Die deftiger figuur moet dan het kiesrecht-
ontwerp weer onderzoeken, en wijzigen, en voor
de nieuwe positie pasklaar maken.
Daar gaat licht weer drie kwart jaar mee heen.
En dan hebben de conservatieve heeren hun
spelletje gewonnen; want dan wordt de kans
metterdaad groot, dat men nog over de periodieke
aftreding in ’98, zonder nieuwe kieswet, heen-
schuift.
*Caveant Consolesl”
In de Nederlander, ’t orgaan van de hb. Bor-
gesius c. s.wordt een enkel woord gewijd aan
II J 7 t
Van Houten zal kunnen brengen, ook in ver
band met de opmerking dat een geleidelijke
uitbreiding nog altijd gewenscht is. Het blad
Bij deze Courant behoort als Bijblad. Feuil- j
-er ongetwyteid terugschrikken, wanneer ze van
-- j deze verplichting hooren. Want wanneer een
voorrecht het officieel karakter van plicht heeft
gekregen, verliest het een groot deel zijner aan
trekkelijkheid. Niet waar? We eten een
sappige peer en onze buurman neemt den
schijn aan er ook wel een te lusten we pre-
senteeren o ja, dank je, heel graag
Ja, maar je moet die peer dadelijk opeten,
zie jeje mag hem niet meenemen naar huis
of er mee in den zak loopen.
Buurman’s lust is reeds ten halve bekoeld.
Maar in een logische verhandeling maalt een
professor natuurlijk niet om wat men gaarne
zou willen.
Wat? Gaarne willen? Een voorrecht?
’t Kiesrecht is geen kiesrecht maar kiesplicht.
Natuurlijk brengt ieder recht een plicht mee
den plicht namelijk om van dit recht geen mis
bruik te maken. Maar den plicht om van dit
recht wel ter dege gebruik te maken, zie dat
ligt in geen enkel recht opgesloten, tenzij dat
recht een natuurlijk recht is. En dat kies
recht een natuurrecht zou zijn is immers in
de oogen van prof. Fruin onjuist?
De geleerde schrijver heeft dan ook voor de
argumenten van zijn betoog elders moeten zoe
ken in het heden waren ze niet te vinden en
zoo kwam hij terecht in de revolutiedagen.
In dien gedenkwaardigen tijd hebben onze va
deren zich eens een langdurige formule laten
ontvallen, waaruit met eenige vingervaardigheid
den kiezer-functionaris voor den dag komt.
Er is steeds geklaagd over de lauwe geest on
der de kiezers in veel districten komt niet
meer dan de helft of een derde deel aan de
stembus; alleen als het er spant en de rijtuig
jes in beweging komen, wordt de reserve iets
kleiner iu getal. Voor hen die rijtuigjes moe
ten bekostigen op verkiezingsdagen zou het
voorstel-Fruiu misschien een voordeeltje af wer
pen maar waarschijnlijker nog is, dat dan
meer aan rijtuigjes werd uitgegeven, want wie
onverschillig is en toch maar moet, vult zijn
briefje in naar den zin van hen die zich de
onkosten getroost, hem even naar ’t bureau te
rijden.
Maar inderdaad heeft de heer Fruin gelijk
waar het de belangen des lands geldt vraagt
men niet naar de neiging of tegenzin van zijnen
individueele bewoners. Ook de militie vraagt
niet of iemand lust heeft ’t soldaten-pakje aan
te trekken.
En buitendien, als ’t waar is, wat sommigen
beweren, dat ’t kiesrecht het wapen is waar
mee men in den staat voorrechten van stand
en kapitaal verdedigt en dus ieders belang mee
brengt van dit recht te profiteeren, is die kies-
dwang toch immers in het eigenbelang van
hen die ’t voorrecht hebben kiezers te zijn
Rechtsgeleerden zullen misschien de aanmer
king maken, dat een wet geen terugwerkende
kracht mag hebben en dat dus de dwang niet
mag worden opgelegd dan bij de nieuw bevor
derde kiezers als deze aanmerking juist wordt
bevonden, zal de heer Fruin zich ongetwijfeld
teleurgesteld gevoelen, want het getal nieuwe
te geleidelijkheid in den tijd waarin zij had
moeten worden betracht, van 18501887, ge
heel is veronachtzaamd. Wie thans nog op dit
j gebied de vaan der geleidelijkheid hijst, op hem
is van toepassing het „te laat”, dat zoo vaak
de les der geschiedenis is.
In ’t orgaan van den heer De Savornin Loh
man werden bij de bespreking dezer aangele-
genheid nog de volgende opmerkingen gemaakt:
1 „Vraagt men, of dan niet aan het stelsel-Van
Dat we niet gaan over een nacht ijs
vreemdeling drijft er soms den spot mee
blijkt ook hieruit, dat elk wetsvoorstel
staatkundigen- of maatschappelijken aard,
door den raad van state te zijn uitgeplozen
beoordeeld, nog door de spitsgarde van i
Pubbele haag hooggeleerden moet, voor het
pigenlijk als een stokvisch genoeg is gebeukt,
Pm voor de opdiening en vertering te voldoen
kan een minimum van eischen, maar dan ook
pnafwijsbare eischen.
I We zijn er sinds jaren her zoo aan gewoon,
iat het ons alleen op zou vallen wanneer geen
rnkele prof, in ’t openbaar iets van het ingedien-
gemeente Sneek,
saris der Koningin in Friesland
ber 1.1. Ie Afd. M/S no. 943 (Prov. blad^o.GT)-
a ~ï- i unoreiumg uog anyu gewensens is. net mad
de lichting der doet uitkomen, dat de thans door velen gewensch-
de becijfering van ’t aantal kiezers, dat de wet
Bo voorstel hadde gezegd. Gewoonlijk worden
Be rollen'met onderling goedvinden verdeeld,
Hoodat elk der hoogleeraren uitkomt voor het
Ifak zijner speciale studie. In den kaatsten tijd
Beidt prof, de Geer voor den cijferaar, prof.
®ort van der Linden voor den oplosser van ’t
jraagstuk en houdt prof. Fruin er algemeene
leschouwingen over, om aan ’t licht te bren-
ten of de historische lijn er doorloopt of niet.
J Deze gewoonte op prijs te stellen ligt zeker
!de bedoeling van een iegelijk die Neerlandsch
Bloed, van vreemde smetten vrij, door de ade
len vloeien voelt. Want de hoogleeraren heb-
jen alleen het nationaal belang op ’t oog.
B Prof. Fruin gaf ons onlangs een pleidooi te
■zen voor invoering van den kiesdwang, d. i.
■e verplichting van kiezers om bij verkiezin
gen aan de stembus te verschijnen. Het be-
wog van den professor ziet er erg geleerd uit,
1 van te mo-
Houten’s ontwerp
de volksvertegenwoor-
met den door den heer
verlangden kiesdwang af te wijzen; im-
De heer Fruin noemt het kiesrecht een func-
B wie dus kiezer wordt is daarmee kiezer
in functie.
I Het kiesrecht is dan i
■aarvan de gelukkige bezitter
y <*i UULL1 uo zaKen
■3 lands ten eenenmale koud, hij zal kiezer
i.
ssn
k
1S
53 *-* ma. vv> 'T1JZ.U11 j
SS
C
- .-vr vxy** aaa LUVHVUCUUg V8.I1
■jn voorstel heel wat in geleerdheid ten ach-
bij prof. Fruin’s toelichting.
