CmHE a BET fMIKMW SBL
i?
sn j
1
L
S
l
13,
No. 86.
TOSTE J A A R
1895
1
III.
KLEINE POLITIEK.
N GK
I
i
VTJFT
k
r
iden
Z^TK1< 1A. <j-
26
OCTO II K II.
«SHÜ
De voorstellen, die de minister Van Houten
3
a
BINNENLAND.
Is
t
we
s
T-
o-
i
it.
«1
i
i van
I schijnt of de geest des verdcrfs
I
Het comité voor kiesrechtuitbreiding, dat op
10 Maart te Amsterdam werd gekozen, heeft
aan de comité’s en vereenigingen, aangesloten
bij de beweging, en verder aan alle democra
tische en arbeidersvereenigingen in Nederland
een manifest gericht, waarin zij uitgenoodigd
worden zich te doen vertegenwoordigen op de
groote nationale bijeenkomst, te houden in de
Buitensocieteit te Zwolle, op Zondag 3 Novem
ber, des middags te 12 uren.
Het comité zegt, dat het den tijd gekomen
acht om op zijn post te zijn, nu het ontwerp
van een nieuwe kieswet verschenen, in de pers
besproken en in de afdeelingen der Tweede
Kamer behandeld is, en de gemaakte bereke
ningen omtrent het waarschijnlijk getal nieuwe
kiezers de vrees rechtvaardigen, dat het ont
werp weinig meer dan een schijnuitbreiding zal
geven, zóo zelfs, dat de Nederlandsehe arbei
dersklasse nog steeds vrijwel tot politieke on
mondigheid gedoemd zal blijven.
Eerst zullen in een huishoudelijk zitting de
stand der kiesrecht-agitatie en de belangen en
werkzaamheden van het comité besproken wor
den en daarna zal de bijeenkomst overgaan in
een openbare vergadering. Deze zal geheel
gewijd zijn aan de behandeling van het ont-
werp-Van Houten.
De heer A. de Goederen, boekhouder te Til
burg, heeft een uitvoerig adres aan de Tweede
Kamer gezonden, waarin hij uiteenzet, dat hij
door een fout van een procureur een proces
heeft verloren dat hij bij den raad van toezicht
te Breda geen hulp heeft kunnen vinden dat
hij, daarna tegen dien procureur procedeerende,
opnieuw tengevolge van een foutief opzetten
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
voor eiken regel meer 7% Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
dwaling en een hoogst bedenkelijke vergissing,
voor reactie aan te zien wat de kleine poli
tiek drijft de geldduivelvereering is erger
dan reactie de laatste doet zich voor als de
heele vijand, de ander is de halve vriend
waarvan de beste helft door den afgod, het
gouden kalf, is verdorven en verdord. Zoo’n
halve lamheid is niet berekend voor reactie.
Zijn eene hand dreigt u met het zwaard, maar
het lamme handje, dat u verpesten zal, is veel
gevaarlijker.
Pestziekte en dood
Wanneer zal het gouden kalf worden ver
brijzeld Want de menschheid zwerft heden
ten dage in de woestijn rond op weg naar ’t
beloofde land.
Des geldduivels vaderland is de woestijn
hij kan niet de Jordaan overtrekken en zal zich
inspannen tot het uiterste om het menschen-
geslacht te houden binnen zijn landpalen. De
Roomscho kerk, die zooveel heiligen vereert, is
tegenwoordig zijn machtigst w-apen. Aan ’t
hoofd van het politieke dwergengeslacht staat
de Jezuïetenpater en de bedelmonnik.
Een armzalig leven van zoo’n bedelmonnik
maar hoe kleiner de politiek en hoe dwerg
achtiger de menscben, des te beter zal hij zijn
buik smeren.
Was er nog maar een mr. van Houten die
kon schrijven over God, eigendom en familie
Maar die man is lang dood gegaan onder den
adem van den verdervenden geest is hij over
gegaan in de gelederen der politieke dwergen;
zijn schim waart nog rond en drijft kleine po
litiek.
En zoo zijn er velen naast hem, allen aan
getast door die vuile pestziekte welke in den
mensch het pessimisme kweekt en het idealisme
verlamt, hem voor oogen houdende„tot hier
toe en niet verder.”
Geestelijk dood, of neen politiek dood ge-
gaan in het rijk van den Mammon, rudimen
tale organen van het politieke leven van voor
heen, lotgenooten van koning Midas en bond-
genooten van koning Herodes.
Kleine politiek werkt verlammend op de
massa, want ze overlaat die massa met dwaal
begrippen en speelt den bedelmonnik.
Het moois is er af en de malaise, die
er van overhouden, is niet gemakkelijk uit te
drijven. Het schijnt meer en meer of alles
wacht op een gewelddaad, die groote schoon
maak zal moeten houden. En ook schijnt het
of de kleine politiek, die thans de teugels van
’t bewind in ons land in handen heeft, zich al
vaster begint te gevoelen in zijn zetel. Het
zou intusschen ongepaste aardigheid zijn de
te werpen.
HIT DE PERS.
te mesten en anderen voor zich te laten dansen.
We weten nog zoo weinig van de natuur j
rondom ons van haar krachten en den invloed 1
De voorstellen, die de minister Van Houten
1 bij zijn begrooting heeft gedaan in ’t belang
van tiet onderwijs, schijnen bij nader inzien
men reactie noemt is de geest die uitstraalt j thans ook door de Standaard te worden afge-
van de kleine politiek en die ieder mensch keurd. Het blad heeft er kort in een arterisk
vervolgt met zijn giftstofhet is een groote ’t volgende over geschreven
„De eenige loyale gedragslijn in zake onder
wijs in een kamer, die, buiten den schoolstrijd
om, ad hoe voor de electorale quaestie is ge
kozen, bestaat natuurlijk hierin, dat men over
en weer de onderwijszaken in statu quo laat.
Dit wil niet zeggen dat geen voorziening zou
mogen genomen worden in een bijzonderen nood.
Al wat een extra-ordinair karakter draagt,
valt, krachtens dat extra-ordinair karakter, van
zelf buiten den regel.
Een verhooging van subsidie voor een ge
meente, die in bijzonderen nood verkeerde, zou
geen stof op den weg hebben opgejaagd.
Anders komt daarentegen de quaestie te staan,
nu de minister van binnenlandsche zaken zich
allerlei sommen voor de openbare school wil zien
toekennen, die bet karakter dragen van verbe
tering van haar positie.
Zulk een voorslag brengt verandering in het
statu quo.
Niet enkel naar onze opvatting, maar naar
aller oordeel.
Immers de voorstanders der openbare school
hebben dadelijk victorie geblazen, en als in koor
geroepen: „Daar hebt ge nu den ouden Van
Houten weer! De vos verliest zijn haren, maar
zijn streken niet. Nu gaan we weer en corps
met hem mee.”
Kwalijk kan derhalve ontkend, dat hier een
poging wordt gewaagd, om in de slappe Kamer
weer wat spanning te brengen door aanblazing
van het oude schoolvuur.
Een afgedankt huzarenpaard neemt na jaren
de beenen nog op, zoodra het den galop op de
trompet hoort blazen.
En nu kan zeer zeker de oude schoolwetpartij
dit doordrijven, maar o. i. niet zonder op be
denkelijke wijze een veer te laten vliegen.
Ware bij de stembus de schoolquaestie uitge
speeld en had men na een strijd op die quaestie
de overwinning behaald, dan niet.
Maar wel nu, nu de schoolquaestie juist ter
zijde gesteld is, opdat de beslissing in zake de
electorale quaestie zuiver zou zijn.
Thans loopt het uit op misbruik maken van
positie.
Iets dat altoos demoraliceert.”
Het Vad. geeft gaarne toe dat de school
quaestie zelf moet blijven rusten, niet alleen
ter wille van den politieken toestand, maar ook
omdat het blad met de oplossing van 1889 van
harte instemt, maar het ziet niet in wat dat te
maken heeft met de thans gedane voorstellen.
Toen dezer dagen de organisatie van het tuin-
bouwonderwijs van rijkswege werd voorgesteld,
is van gemoedsbezwaren geen spoor ontdekt.
Niemand zag in dat voorstel een poging om
aan de weerpartij een voordeeltje af te snoe
pen. Ook vernam men niets van gemoedsbe
zwaren, toen de minister Tak de door den mi
nister Lohman voorbereide subsidien aan am
bachtsscholen zonder Bijbel of kruisbeeld schonk.
Waarom is het nu anders bij subsidien van in
dustrie- en kookscholen Van industriescholen
op Christelijk-historischen grondslag of van
kookscholen met den Bijbel vernam men nog
nimmer.
Of ia het herstel van de subsidie aan de
Tegerover hooge politiek staat kleine politiek
lage politiek, moest het zijn, maar deze uit
drukking is onbruikbaar omdat ze dubbelzinnig
is, en de kleine politiek is alles behalve dub- j
belzinnig. Kleine politiek is zoo klein, dat ze
eigenlijk niet meer verdient politiek genoemd
te worden.
Kleine politiek blijft laag bij den grond en
schuwt ziju tegenvoeter hooge politiek, zooals
deze van zijn antipood innig afkeerig is.
Kleine politiek is politiek en klein, maar
politiek in de eerste plaatsmaar een zeer eigen
aardige politiekniet de politiek zooals deze
in ’t algemeen reilt en zeilt, maar een zeer
ignobel zoontje van dezen. Gewone politiek is
ook niet altijd nobelook bij hem wordt het
eigenbelang niet over ’t hoofd gezien maar
in vergelijking met kleine politiek, ziju ontaar
de spruit, komt zijn beeld zoo gunstig uit, dat
we geneigd zijn hem thans te brengen onder
het fatsoenlijke, nette gilde.
Hooge politiek zoekt zich op te beffen tot
zijn ideaalpolitiek, de gewone, heeft ook een
doel, al kan men het niet een ideaal noemen
kleine politiek heeft echter noch ideaal, noch
doelhoogstens een of meer bedoelingen. Hij
leeft als de bedelaar van de hand in den tand,
den eenen dag niet wetende wat hij den ande
ren zal uitvoeren. Er is bij hem geen plan,
hoogstens een levensbeschouwing voor een dag,
hierop neerkomende, dat hij achter het mom
van de hedendaagsche netheid zal trachten slag
te slaan en zijn buikje gevuld te krijgen.
Kleine politiek dringt als een zakkenroller
door de menigte en vestigt zijn blikken op al
wat blinkt naar goud een ring, een horloge
ketting, een bril.
Vanwaar deze ontaarding Want ze komt
veel voor in dezen tijd en schaamt er zich niet
eens meer voor zoo klein te zijn; neen, laat er
2ich op voorstaan. Was Darwin nog in leven,
hij zou zich erover verbazen dat zijn hypothese
van keurfokking en veredeling door den stam
boom van de familie politiek zoo beslist wordt
gedesavoueerd. Want het geslacht gaat achter-
uit> wordt hoe langer zoo kleiner.
Waarom
Omdat politiek, als godsdienst en tal van an
dere fraaie zaken, den mensch demoraliseert
wanneer deze er niet mee omhoog stijgtgelijk
de godsdienst, welke niet verheft, den mensch
een drukkende last wordt, zoo is politiek erger
dan tweedracht is een broederschap van halve
Oroeders of stiefbroeders, die niet anders ge
meen hebben dan den naam zoo heerseht ook
in den kring der kleine politiek geestelijke dood
tengevolge van den doodenden geest, die spot-
hcht om al wat hooge politiek wil zijn.
De duivel bezielt hem met duivelachtige be
doelingen hij kent geen hooger leven, en zou
het niet willen kennen, danbezadigd zich vet
kweekschool voor bewaarschoolhouderessen het
afsnoepen van een voordeeltje aan de tegen
partij Als men zich herinnert, hoe van een
toevallige meerderheid indertijd is gebruik ge
maakt om die kweekschool baar subsidie te
ontnemen en haar in ongelegenheid te bren
gen, vereischt de qualificatie herziening.
En eindelijk wat de kweekschool voor onder
wijzeressen betreft, zoolang het de grondwettige
plicht is van Regeering en Kamer het open
baar onderwijs te beschouwen niet als „den
Moloch, die de ziel onzer kinderen verslindt”
(stijï-Residentiebode'), maar als een voorwerp
barer aanhoudende zorg, is het slechts het in
halen van een te lang verzuimden plicht, als
eindelijk ook eens voor opleiding van onderwij
zeressen op denzelfden voet als voor opleiding
van onderwijzers gezorgd wordt. - Reeds bij
bestuursmaatregel van 1878 was de stichting
van kweekscholen voor onderwijzeressen ver
ordend en de in 1891 door den minister Loh
man gecontrasigneerde bestuursmaatregel her
haalt dat voorschrift. Het bijzonder onderwijs
is met de uitvoering van dat voorschrift niet
benadeeld, want art. 12 der wet geeft gelegen
heid tot subsidieering van bijzondere kweek
scholen. Vanwaar dan die verbolgenheid
„Nu zouden wij, aldus besluit het Vad., dat
alles moeten laten rusten, omdat wij er partijen
mede ergeren, voor wie de ontwikkeling der
vrouwen blijkbaar uit den Booze is Wij zou
den voortreffelijke maatregelen, die strekken
om de vrouw te stalen voor den strijd des le
vens, om haar voor te bereiden voor den werk
kring, die haar wacht, om tevredenheid aan te
kweeken en welvaart te verspreiden, achter
wege moeten houden Dat durft men noemen
een eisch van politieke moraliteit
Ou diable va-t-elle se nicher, la moralité?*
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
haren adem op den menschmaar ’t brandende lucifer in den beerput
s er door heen- Daarvoor zijn de lucifers niet gefabriceerd,
trekt, alles wat mensch heet aanwaaiend om i
er de kiem van ’t bederf op over te brengen.
Men zegt dat de reactie zich begint te
beffen. Alsof er een greintje verheffends in
reactie zou stekenSchnick-SchnackWat
F
whs- h immtwiii ra k
G.
1
a
i
VAN
er
cm;
VAN
van
mtie
,.-A'
■i
L
V Gt’“
