HUB III IBTERTEÏT1E BLiD WOB BE
(HKffl Bffl IWWSSffilT SJEEK.
DE POLITIEK VAN ROME.
No. 88.
VIJFTIGSTE
A R Q A N CÏ.
1895.
ie
e-
Z ATEK 0^0-
2
N O V E M B E JR.
en
vloed heeft gezocht in geheimzinnigheid en te- In
j rughouding, verdient niet onopgemerkt te blij- i elementen, de zorg voor ’t stoffelijk bestaan
De kerk
k
ja
-
5
0
Van
geen
;e-
.n-
Bij deze Courant behoort ale Bijblad Fanil -
leton-nummer 207.
Alle brieven
in te zenden.
in-
sr-
?3S
or
>m
•dt
i.
et
n-
ok
de
te
en
lit
n-
Id
en
en
ia
ën
van Rome zou gaarne in haar ehris- i vertrouwelijk
telijken schoot alle menschen-kinderen willen klasse der werklieden, durven
Deze CO Uit ANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
In de Avondpost is door het Kamerlid den
heer Pyttersen, een uitvoerige beschouwing ge
wijd aan het wetsvoorstel der regeering betref
fende Kamers van Arbeid. Zooals men weet
heeft de heef Pijttersen indertijd in 1892 ook
reeds een wetsvoorstel over dat onderwerp in
gediend.
De schrijver stelt op den voorgrond dat zij,
die in het kapitaal een oeconomischen diefstal
zien, evenmin door het regeerings-ontwerp zul
len worden bevredigd als zij, wier doel het is
dat de arbeiders moeten komen tot een begin
van staatsrechtelijke organisatie om hun be
langen als zoodanig later in de Kamers van
Arbeid wettig te kunnen representeeren en be
spreekt dan, na een overzicht te hebben gege
ven van inhoud en strekking van zijn voorstel
en dat van den heer Schimmelpenninck van
der O yen, de onderdeelen van het regeerings-
voorstel. Hier en daar vindt hij wel wat af
te keuren, maar de eindconclusie is gunstig.
,In zijn geheel genomen, aldus besluit^hij,
voldoet het regeeringsontwerp aan alle billijke
eischen.
„De zoo dringend noodige regeling van het
leerlingswezen, het verzamelen van gegevens
voor een arbeidscontract, waarbij rekening0wordt
gehouden met de uiteenloopende belangen der
verschillende bedrijven; de regeling van quaesties
over loon, arbeidersduur, nacht- en Zondags-
daad wil aintoonen dat die zonde specifiek
roomsch isalsof die gesignaleerde zonde alleen
te vinden ware ouder de roomsch-katholieken,
worden alom de geloofsgeuooten onder de ar
beiders bijeengeroepen om afdeelingen te vor-
i men van den grooten Volkbond der roomsch
katholieken.
De middelen welke aan de arbeidersklasse
ten dienste staan om haar lot te verbeteren zijn
uiterst beperktmaar indien een dier zacht-
werkende middelen, welke alle te brengen zijn
wor
de R. K. Volksbond dus ge
er zijn oordeel over uit te spre-
door de ervaring spoedig tot
ADVEBTENT1ÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents-
voor eiken regel meer 7‘Z1 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever. J
onder de afdeeling passieven tegenstand,
den toegepast en - -
dwongen wordt
ken, komt men
de wetenschap, dat die bond huivert een dier
middelen toe te passen.
Toen de werklieden van Regout te Maastricht
de kwellingen eindelijk moe werden en het
werk staakten, toonde de Maastrichtschc burge
rij niet onduidelijk haar sympathie met deze
uitgebuite werklieden, en wat deed de Volks
bond, dat zijn zij die met de werkstakers tot
dezelfde maatschappelijke laag behoorden Ge
voelden zij ook de mishandeling van hun broe
ders? Wie kan zich iets anders denken van
menschen, die met de strijdenden in nauwer be
trekking stonden dan de burgerij Waren zij
niet beter dan de hoogerstaanden in de gele
genheid het lot van de wanhopige makkers
van nabij te kennen Welke was de houding
der Maastrichtschc afdeeling van den R. K.
Volksbond Ze keurde de werkstaking af
Dit feit en we kunnen er uit het leven
van den nog in prille jeugd verkeerenden
Volksbond meer noemen moet velen onder
de katholieke arbeiders de oogen hebben ge
opend voor hen, die van den bond steun had
den verwacht in den troosteloozen toestand
waarin zij tegenover het kapitaal verkeeren,
was het ongetwijfeld een pijnlijke teleurstelling
want men wist dat besluiten en officieele oor
deelvellingen van den Volksbond eerst worden
uitgebroed in de studeerkamer van den gees
telijken adviseur men begreep dus, dat de
Kerk in dezen de Maastrichtsche afdeeling tot
haar spreekbuis gebruikte dit kan
„domme” August ooit recht praten.
Maar meer dan een teleurstelling zou ’t niet
zijn de arbeiders zagen niet in de meer
ontwikkelde hieronder niet gerekend dat
de Volksbond niet anders 'zal zijn dan een wa
pen in de handen der kerk, daartoe dienende
de arbeidersbeweging tot stilstaan te brengen.
■opnemenwelke kerk wil trouwens niet het
zelfde
Zich uitbreiden, zich vermenigvuldigen, is men, na eerst de stelling te hebben uitgespro-
het doe! van elke vereeniging, of ze Kerk heet ken dat de zonde en deze alleen oorzaak is van
M Staat of Staatkundige partijzelfs de meest al de misstanden, al dadelijk hieruit met de
ht de verdediging of bescherming
werk, en zooveel meer, dit alles kan door mid'
del van de voorgestelde organisatie, al zou ik
deze op sommige punten gewijzigd wenschen,
worden verkregen.
„Zij, die van de Kamers wenschen te maken
een wapen in de hand van den arbeider tegen
den patroon zij, die den arbeid willen georga
niseerd zien tot een zelfstandige macht in den
Staat, worden door dit ontwerp niet bevredigd:
doch zij, die uit de samenwerking van patroon
en werkman goede vruchten verwachten ter
bevordering van den socialen vrede, zij zullen
de oprichting dezer Kamers met vertrouwen
tegemoet zien en van harte wenschen, dat ook
dit ontwerp niet wederom door allerlei politieke
combinaties en persoonlijke consideraties op den
achtergrond worde geschoven.”
Patrimonium is minder met het ontwerp in
genomen. „Wie als wij dit ontwerp met aan-
dacht leest, zal, aldus schrijft het blad,' den
naam vinden van hetgeen in onze wetten ont
breekt, maar niet wat van den kant van Patri-
monium in overeenstemming is met hetgeen van
anti-revolutionaire zijde sinds jaren wordt be-
geerd en ia bepleit. Tot bevordering der be
langen van den arbeid behoort ook wat in dit
ontwerp als taak en doel omschreven wordt,
maar wij zouden er liever in lezen, wat in art.
10 ya.n ons Sociaal Program aldus geformu
leerd is:
„Daar de aan zichzelf overgelaten arbeid in
zijn verhouding tot het met allerlei rechten be-
kleede kapitaal onvermijdelijk uit zijn natuur
lijke wegen wordt gedrongen, vraagt Patrimo
nium, dat de overheid ook aan den arbeid die
rechten verzekere, die voor zijn gedijen onmis
baar zijn”,
en daartoe rekenen we in de eerste plaats
„dat van overheidswege zekere bepalingen
voor het arbeidscontract verplicht worden e-
steld.”
Welnu, het aangaan van zulk een arbeids
contract zal tot de taak der in dit ontwerp be
doelde Kamers van Arbeid niet behooren.
een arbeidscontract spreekt het niet.”
Het blad wijst er voorts op dat de Kamers
van Aibeid zullen moeten optreden als verzoe-
ningsraden. Maar ook in dit opzicht verwacht
het er weinig heil van. Wanneer de te Am
sterdam bestaande arbeidsraad als zoodanig was
opgetreden bij de staking der diamantbewerkers
en der sigarenmakers, dan zou hij toch hoogst
waarschijnlijk te vergeefs hebben aangeklopt,
en het blad meent dat de Kamers van Arbeid
even machteloos zullen zijn.
De Standaard voegt aan deze beschouwingen
de volgende woorden toe
„Deze teleurstelling is natuurlijk.
Onzerzijds waren Kamers van Arbeid steeds
bedoeld als staatsrechterlijke organisatie van den
arbeid; en wat geboden wordt is niets dan een
collegie van advies, advies bij de regeering en
advies bij strijdende partijen.
Eenige macht of bevoegdheid ontvangen de
Kamers van Arbeid volstrekt niet.
Ze brengen ons dan ook weinig anders dan
de copie van wat elders reeds lang bestond.’,
BINNENLAND.
De Haagsche correspondent der Zutphensche
Courant, die in dat blad de behandeling van
het wetsontwerp op het personeel bespreekt,
geeft, naar aanleiding van het verleden Vrijdag
door den heer Borgesius in de Tweede Kamer
gesprokene, als zijn meening te kennen, dat er
slechts één weg openstaat om eenigen waarborg
te verkrijgen, dat door de invoering van het
personeel in vele gemeenten de financiën niet
npg meer in de war geraken, nl. in de wet te
die beweging werken hoofdzakelijk twee
i en
de zucht naar emancipatie, d. i. het vurig
verlangen om zich te ontworstelen aan de over
macht van t kapitaal in vrijheid te kunnen
ademhalen. Welnu, Rome begrijpt dat het
tweede element innig verbonden is met ’t eerste,
dikwijls er uit voortvloeit als ’t ware.
Voor de hand ligt dus dat Rome, alles zoe
kende te vermijden wat de vonk der vrijheids
zucht zou kunnen aanblazen, de openlijke oor
logsverklaring, al is deze ook louter om den
broode bedoeld, onvoorwaardelijk afkeuren zal
zoolang de omstandigheden dit toelaten. Daar
om moest ook de Maastrichtsche staking getrof
fen worden met de ongenade van den Volks
bond.
Is het niet bedroevend, wanneer gemeenschap
van belangen niet leidt tot broederlijke samen
werking Niet een treurig feit, dat de broeder
den broeder desavoueert waar deze algemeen
erkende rechtmatige eischen stelt aan den uit
buitenden kwelgeest? Niet een ergerlijke histo
rie, wanneer men van deze dwaze inkonse-
kwentie de schuld moet werpen op de
christelijke kerk Is dit niet een coup a la
Judas AugustAugustIs dat uw kerk
We beklagen diep de arbeiders, die zich door
den kus laten ten val brengen.
BE KENDMA K ING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de tweede
KAE V1G lOIARKT
alhier dit jaar invalt op MAANDAG den 4
NOVEMBER e. k.
Sneek den 22 October 1895.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PERS.
3
-
ven, omdat het een schrede voorwaarts is in
de goede richting en een bewijs van afdaling
tot de „lagere” klassen. Maar of bet waar-
deeriug verdient wanneer de heerooms meer
en fideel gaan worden met de
i we niet verkla
ren. En dit om verschillende redenen.
Eerstens komt het ons zeer vreemd voor dat
veieemging, of ze Kerk heet ken dat de zonde en deze alleen oorzaak is van
j van de stoffelij
ke belangen barer leden ten doel stelt, maakt
propaganda voor haar beginsel.
Het is zeker niet het schitterenst bewijs van
.den maatschappelijke!! vooruitgang in bescha
ving, dat zooveel corporation ten tooneele wil
len imporeeren tot verkrijging van recht.
Maar van andere zijde beschouwd doet het
toch aan vooruitgang denken wien de vrijheid
onmisbare voorwaarde is voor dien vooruitgang
op zedelijk gebied. Want al dat samenbinden,
die manie om te vereenigen, wijst er op, dat
de deelen, in plaats van rustig bijeen te liggen,
meer los van elkaar worden en zelfstandig zoe
ken te worden.
I Het individualisme ontwikkelt zich met den
dagkrachtiger treedt het op tegen de over-
heerschende machten, onder den invloed zoowel
van de 'omstandigheden als van de toenemende
verstands-ontwikkeling.
W as het dan mogelijk deze factoren op non-
actief te stellen en kon men deze elementen in
onze maatschappij door bijmenging van een
i nieuw element vastleggen, zoo zou het indivi
dualisme minder stout opgroeien en was het
voor de oude machten een minder moeilijke
taak de teere, tengere spruiten in bedwang te
houden.
Dit vraagstuk stelt Rome zich voor in ver
loop van tijd op te lossen. Zien we hoe het
daarbij tewerk gaat.
Uitgaande van ’t denkbeeld dat ’t zwaarste
moet wegen wat ’t zwaarste is, komen de om
standigheden eerst aan de beurt. De zorg voor
de stoffelijke levensbehoeften maakt sinds eeni
gen tijd bij de geestelijkheid een punt van on
derzoek uithet resultaat van dat onderzoek
levert echter tot heden niets positiefs op, tenzij
de verklaring, dat de grondslagen van het eco
nomisch stelsel, zooals het overal in ons we
relddeel in werking is, zeer soliede zijn bevon
den. In Me encycliek Berum Novarum wordt
Wel scherpe afkeuring uitgesproken over som
mige maatschappelijke misstanden, maar deze
zijn niet onherstelbaar, omdat ze niet het ge
volg zijn van verkeerde economische wetten,
maar als een verwijt aan werklieden en werk
gevers moeten gelden.- Rome noemt dit eigen
aardig een gevolg van de zonde en ziet dan
ook niet in dat hierin verbetering komt tenzij
imen afdaalt tot de oorzaak. Deze radicale ge-
idachte en deze ridderlijke verklaring van een
(lichaam dat ten allen tijde z :n politieken in-
tl-
NNEEK
I CO
Ml
IW
0 30
5S.
u-
45*
30*
I 5
7 42
8
8 35
914
9 2»
9 43
9 55
0 8
.015
6 50
7-
77
7 20
8
8 -
815
8 35
8 45
in
im
in-
i.
- p.nvy icuï utj meest
bescheidene onder de vereenigingen, die zich
