n
rk.
W
I
No. 10.
1896
d-
E E N-E N-
13,
dé
is
>k-
aar,
JA.
k.
J>I O Z E s.
ook onderling
I.
van
andere vogels dit symbool
oda
5’
71.
L
12.
13.
10.
11.
8.
9.
IS
Ver-
■uim
vrij-
d:
ra
60
i
X>,
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
at.
:er
urn
Cents. Bij abonnement is de prijs
- -te vernemen bij
In de boeken van Mozes, zooals de eerste
vijf bijbelboeken gewoonlijk genoemd worden,
vindt men het gronddenkbeeld uitgewerkt van
den god Jahveh, die als de god van den oorlog
VERG ADE RING
vak dek Gemeenteraad van Sneer,
op Zaterdag den 1 Februari 1896
des namiddags ten 6 uur.
Resumtie der Notulen.
Mededeeling van ingekomen stukken enz.
Benoeming van een Wees voogd.
Adres der gemeente Tietjerksteradeel.
Alsvoren van de firma N. J. Wouda.
Alsvoren van den Rijks-Ontvanger.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen onder de aandacht van
degenen, die gedurende het jaar 1895 iets voor
de gemeente hebben verricht of aan haar ge
leverd, dat hunne pretentiën, voor zoover ze
niet vóór of op 30 Juni e. k. zijn ingeleverd,
moeten worden gehouden voor verjaard en ver
nietigd, volgens art. 228 der gemeentewet, in
verband met de wet van 8 November 1815
{Staatsblad no. 51).
Sneek den 30 Januari 1896.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE PERS.
Eenige dagen geleden kwam iu de Arnh. Ct.
een zeer scherp artikel voor over de Radicale
partij, een artikel waarvan te verwachten
was dat het wel tot nadere bespreking zou lei
den. Dit is dan ook sedert geschied. Wij
geven thans een en ander weer.
De beschouwing was als een vervolg aan te
merken op de artikelen welke de A. C. had
gewijd aan het ontwerp.program der .Liberale
Unie“, artikelen waarin aan het ontwerp de
critiek niet werd gespaard. De A. C. bleek
van meening te zijn dat voor het gelukken der
onderneming, voor het optrekken van ’t gebouw
een deugdelijke grondslag noodig was. Hetgeen
door het bestuur is gegeven was h. i. niet van
dien aard, dat daarop stevig werk kan worden
geplaatst. Gevraagd waarom zij dan zelf geen
program gaf, luidde haar antwoord dat dit niet
op haar weg lag en tot haar competentie be
hoorde een organisatie te ontwerpen voor de
Liberale Unie, of een nieuwe liberale of demo
cratische of' vooruitstrevend liberale partij te
ontwerpen, zoolang de toongevers in de Ver-
eeniging het zelf niet doen.
De vraag, of het program der radicale partij
niet als zoodanig dienst kan doen, beantwoordt
het blad aldus:
.Geheel voor ons zelven sprekende, hebben
wij het hoofdbezwaar tegen den Radicalen Bond,
dat ons alle toenadering en samenwerking be
denkelijk onraadzaam deed achten, niet uitslui
tend, zelfs niet hoofdzakelijk gevonden in zijn
programma, maar in het beginselloos heulen
van deze gemanqueerde partij met allerlei par
tijen en groepen, welker programma lijnrecht
tegenover het hare stond. In spijt van het
scherp, kantig gesteld programma van die partij,
die men geleid zou meenen door de bekende
spreuk.mijn hand tegen allen, aller hand te
gen mij“, heeft zij gedurende haar kort leven
nu hier, dan daar diensten aangeboden, is ze
heden met katholieken, morgen met anti-revo-
lutionairen samengegaan, uit een zenuwachtige
haast om toch maar de hand aan de bank te
krijgen, die aan het fraaie programma alle be-
teekenis ontnam. Het samengaan van partij en
kan in zekere omstandigheden, doch alleen in
het parlementair leven, geoorloofd zijnnu en
x dan is het zelfs onvermijdelijk, wanneer bii-
Alsvoren van het Bestuur van het Hui- voorbeeld alle oppositiepartijen, hoe verschillend
ook onderling van meening, bij een stemming
hetzelfde afkeurend votum hebben uit te bren
gen.
Het is echter een even verfoeilijk als ver-
dertiijk beginsel, als uitgangspunt voor een
nieuwe partij, die zich in den boezem der nati e
zelf vormen wil. Hoe scherper programma, des
te meer afsluitend van anderen, des te grooter
isolement. Een partij daarentegen, die, nadat
ze haar programma met de meeste beslistheid
en duidelijkheid laat ons zeggenmet groote
opzettelijke onhandelbaarheid heeft geredi
geerd, al dadelijk begint met zoetsappig en over
dreven handelbaar de hand te reiken aan prin-
cipieele tegenstanders, om elkander wederkeerig
een handje te helpen tot bereiking van macht,
toont niets dan eigen gemis aan levensvatbaar
heid en gebrek aan ernst. Zij begint met haar
eigen programma ontrouw te worden. Door
zoodanige handeling heeft de radicale bond alle
aanspraak op achting en sympathie verbeurd.14
De heer J. de Koo, die eerst in de Amster
dammer en thans in de Volksstem voor de ra
dicale beginselen opkwam, drukt deze krasse
verklaring over en geeft het als een proeve ter
karakteriseering van een liberaal. Iemand, die
zoo durft schrijven, teekent alleen zijn eigen
portret. Hoe laatdunkend, bekrompen, ongema
nierd, hoe zwak van onderscheidingsvermogen
en hoe grof van geest moet men niet wezen,
om een geheele greep zijner politieke tegen
standers alle zedelijke drijfveeren te ontzeggen,
haar doodeenvoudig te brandmerken als een
verzameling van vlegels, het aankijken niet
waard En dit alles met geen ander practisch
doel dan om te bewijzen, dat het geen „persoons-
quaesties“ zijn, die de liberalen beletten toe te
treden tot de radicale partij
De heer De Koo meent het noodig te achten
den hoofd redacteur der Arnh. Ct. zelf in ’t debat
te moeten betrekken en voegt er nog het vol
gende aan toe
.De heer Gerard Keiler is een te fatsoenlijk
man om gehouden te worden voor den schrijver
van dezen uitval tegen de radicalen en den
radicalen bond. Wij vermoeden zelfs, dat hij
in goed vertrouwen op den ernst en de beza
digdheid van zijn politieken medewerker, dit
geschrijf geplaatst heeft, zonder het vooraf te
hebben gelezen. En die politieke medewerker
is natuurlijk weer een van die dapperen, die
voor geen geld ter wereld zou willen weten,
dat hij zoo iets geschreven heeft. Van dat soort
van helden is Nederland vol. Of vergissen wij
ons? Zal de heer Gerard Keiler zijn politicus
doen weten, dat hij weigert medeplichtig te zijn
aan deze rauwe loochening van alle zedelijk
besef bij de radicalen en zal hij zijn polieken
vriend, die de Arnh. Ct. misbruikt heeft, nood
zaken voor den dag te komen en zich persoonlijk
verantwoordelijk te stellen voor zijn beleedDen-
de taal?
.Wij zullen zien.“
Terwijl de Volksstem den heer Gerard Keller
in het debat sleept, meent de president van den
radicalen bond, de heer C. V. Gerritsen, de ge
heele liberale partij er voor aansprakehjk te
moeten stellen. Hij schrijft aan de Tel.:
,Wie recht moge hebben aldus te razen en
op hooghartigen toon tegen den .radicalen bond”
uit te vallen, toch zeker allerminst een orgaan
van de partij, die tot groot nadeel der volksbe-
langen, wegens het jarenlang beginselloos sa
mengaan van politieke tegenstanders onder de
zelfde vlag en met hetzelfde program, ten langen
leste zoodanig is gedemoraliseerd, dat de meest
op regeeringsmacht verzotte „vooruitstrevend
vrijzinnige" zulk heulen niet langer durft ver
dedigen.
A1)VE11TENT1ÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents-
voor eiken regel meer T’/j C
belangrijk lager. Voor waarden daaromtrent
den uitgever.
lievelingsnatie, haar wetten voorschrijft, de lei-
ders aauwjjst en verder zijn hefoge bescherming ,T -
belooft, wanneer het volk afstand doet van een adelaar’ Nu 18 dlt dier de konill& der
geloof in alle andere góden zelfs wordt dit
laatste aan de Israëlieten bepaald verboden.
Voor de verschijning dier boeken waren de
Israëlieten als de andere volken waarvan in
de geschiedenis der oudheid melding gemaakt
1 wordt, polytheisten of, zooals de Pentateuch,
(de boeken van Mozes), dit noemt: afgodendie
naars. Na de verschijning dezer boeken wer
den de Joden monotheïsten en ten gevolge van
dien werd ook Europa bekeerd tot het mono
theïsme.
Met dezen overgang ging gepaard de over
name van Mozes’ denkbeelden over de verhou.
ding tusschen de volkeren en God; gehoor
zaamheid van een volk aan dien God was, zoo
niet den waarborg, althans het middel tot ver
werving van Gods gunst en tot op den huldi
gen dag bestaat de gewoonte ook in ’t beschaaf
de werelddeel, om bij ’t ten oorlog trekken
godsdienstoefeningen te houden, waarbij die
gunst wordt afsmeekt, en om, wanneer de oor
log eindigt met een overwinning, dien God te
danken. De gewoonte om te bidden en te dan
ken wordt als waren de oorlogvoerende mo
gendheden nog dienaren van het heidendom
trouw nagekomen; daarover behoeft men zich
niet te 'verbazen, want volken die oorlogvoe
ren zijn in de oogen van verlichte menschen
niet anders dan heidenen.
De oorlog is het spel der koningen, zegt men;
maar ook heeft het beschaafd Europa verklaard
dat
De oorlog een schandvlek der natiën is.
Daarom is het niet ongepast te noemen, wan
neer een of ander vechtmajoor hij zij dan
wetenschappelijk ontwikkeld of niet den
oorlog niet voeren wil zonder aanroeping van
den naam des Heeren. Ja hij is daartoe ver
plicht zelfs, wanneer hij zich den vorst noemt
bij de Gratie Gods, d. i. de regent en de be
stuurder de aanvoerder des volks, die
door God zelf voor die taak werd geroepen.
Een gratie, een gunst van God, werd ons be
wezen in Wilhelm, Nicolaas en Victoria, maar
die gunst komt niet rechtstreeks uit Gods hand.
Ze is te danken aan de omstandigheid dat
Wilhelm de zoon van Frederik en Wilhelmina
de dochter van Willem is, en aan het feit dat
de wetgevende vergadering goedvond te beslui-
ten dat de kroon erfelijk zou zijn.
Bij de Israëlieten was Gods gratie meer direct,
niet zoo van verre of door bemiddeling van een
geheel volk bij de kroniug des konings betrok
ken. De profeten, zoo lezen we, werden door
God gezonden om den nieuwen vorst aan te
bedrog.
order zijn hdoge bescherming 1
u roofvogels en
ook in den oorlog zijn symbolen geen contra
bande is voor het Duitsche volk, dat den
ken kan en niet door den catechismus werd
doodgevoèrd, begrijpelijk het zegt hem dat het
oorlogende Pruisische volk den grooten roof
vogel gelijkt.
Hij de brave Michel zal bij eenig na
denken komen tot de gevolgtrekking, dat God
wordt voorgesteld met dien geweldigen arend,
en wanneer dit zijn verstand niet in de war
brengt en zijn afkeer van den God des oorlogs
niet opwekt, zal Michel van God een voorstel
ling vormen waarvan de God van Jezus ón
mogelijk de pendant kan zijn.
De ervaring heeft geleerd dat de voorstelling
van den persoonlijken God verschilt zooals de
menschen onderling verschillen. Mozes zegt
dat God den mensch schiep naar zijn gelijkenis
en beeldin onzen goeden tijd is het precies
omgekeerdGod wordt geschapen door den
mensch naar zijn gelijkenis en beeld, d. i. naar
hetgeen de mensch volmaakt noemtdeze vol-
maaktheidsidee is niet vastgesteld of gekristal
liseerd ze drijft als het schip op de golven en
hangt af van de waardeeriug deugd of deugden
de hoogste deugden zijn Gods deugden. Maar
daarover heerscht verschil van meening. De
een noemt zelfverloochening de hoogste deugd
men denke aan Jezus; de ander, Wilhelm, de
zoon van Frederik, de zoon van Wilhelm, noemt
gehoorzaamheid de hoogste deugd Krapotkine
weer vindt het ideaal der deugden in de vrij
heid Epicurus vindt wellust de hoogste onder
de deugden der menschen en Muitatuli meent
dat alleen genot zoo mag heeten. Welnu, deze
verscheidenheid van opvatting, die met een heele
reeks van evenzeer afwijkende te vermeerderen
zou zijn, leidt tot een rijke nuanceering in de
Godsvoorstelling die den eisch
een volk, éen God
eenvoudig tot een utopie verlaagt, gezwegen
nog van de velen, die er geen enkele voorstel
ling van God op nahouden willen.
wijzen en te kronen.
Er is dus eenige afwijking tusschen het toen
en het heden, een verschil zoo hemelsbreed, dat
men geneigd is de vraag te opperenof men
in de verkondiging dier theorie onverstand of
bedrog heeft te zien. Bij menschen van wie
we gewoon zijn verstandige redevoeringen te
i optreedt, hot Joodsche volk beschouwt" als"zijn !eZfn’ valt de keu8 Onwillekeurig op het laatste:
De Duitschers scharen zich in den oorlog om
zumer- en Goutumer Nieuwland.
Alsvoren van de Wed. J. Tijsma.
Bepaling tijdstip der vereeniging
Scholen 1 en 2.
Opzegging huur van gemeentegrond.
Rekening der Kamer van Koophandel en
Fabrieken, over 1895.
Alsvoren van de Waag, over 1895.
Kohier van den Hoofdelijken Omslag,
dienst 1896.
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
I
aS
i.
io,
VAK
7 -
PUNTEN VAN BEHANDELING;
