®£.UE III III! mmiSSIHI SHI.
mms- 0 illRfflfflHU) IIIIIH 1)8
h
a
o*
R a a n a.
No 16
E E N“E N-V IJFTIG8TE J
1896.
BIJ DE G8ATIE GODS.
I
Je
is
k-
S2 I BMi U A R I.
•erg
3.
4.
5.
da
Alle brieven
in te zenden.
9.
10.
6.
7.
8.
zich I
een
ver
loot'
Las
illa-
van
gen
mu
seer
inst
lem
and
dun
rgd
Ja-
uw,
i te
Jan-
-d
tia-
59
1 a
i k
10,
1.
A
Bij deze Courant behoort als Bijblad Fouil-
leton-nummer 214.
Meer oprecht ook dan de geavanceerd-liberale
lieden, die ’t met den werkman zóo goed mee-
nen, dat ze er met hun minder liberale confra-
ters over in twist geraken, wanneer deze den
met de handen werkende een minimaal mensch-
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
I
I
i
waardig bestaan niet willen verzekeren bij wet-
I telijke regeling. Toch zou de hervormingsijver
dier geavanceerde groep, indien hij succes had,
niet elk het zijne geven, maar krasser dan te
j voren de exploitatie der werkende klasse in
de hand werken; en zou men mogen onder-
1 stellen dat de geavanceerd-liberale man niet
zoo oordeel-kundig was om dit gevolg er van
te verwachten
Meer oprecht ook hoe zou men ze kunnen
vergeten dan de roomsch-katholieke ziele-
herders, die zich bemoeien met de werklieden
beweging met het klaarblijkelijk en kennelijk
doel, de roomsche kerk in stand te houden en
i de beweging onder de werkbijen te smoren of
ter beoordeeling te brengen voor den troon waar
men naar Mozes’ uitvinding recht spreekt in
naatn des allerhoogsten.
Zeker, atheïsten, die aldus redeneeren, zijn
oprecht in het belijden hunner egoïstische ge
aardheid, welke ze drijft tot de priesteren in
toga en bef, om dezen te verzoeken zoo goed te
willen zijn hen, door wie ze benijd worden we
gens de bevoorrechte plaats aan den etensbak,
bezig te houden met gebed, psalmgezang en
predikatie, om gevrijwaard te zijn voor wanor
delijkheden en om zonder vrees d. i. dub
bel te kunnen genieten van ’t vette der
aard dat van hun respectieve kinnen druipt.
Ook zijn ze niet de eersten die den godsdienst
met nevenbedoelingen aanwenden; in hun tekort
koming mogen ze ’t oog gericht houden op
Mozes. Hij, de man Mozes, kende aan de God
zijner vinding, de God der joden, het karakter
toe van den absoluten koning, voor wien alles
en allen te buigen hebben. En wel hebben
deïsten van lateren tijd er den constitutioneelen
vorst van gemaakt; maar deze vinding, schoon
wijl ze gelijken tred hield met den maatschap-
pelijken vooruitgang in de staatkundige ontwik
keling, kan met vreugde aanvaard worden als
de sluitsteen van liberalistisch-atheïstische staats-
bouw-plannen, en als een herziene verbeterde
uitgaaf van Mozes’ inventie. Wie verwondert
zich dan wanneer moderne predikanten, wien
’t bezwaarlijk valt den „God van leven en dood“
te verkondigen van den kansel, er geen bezwaar
in zien in de pers het eenvoudige, nederige
volk der kjeenen toe te roepen, dat God regeert
als constitutioneel vorst, dat Hij niet zegent
die Hem vloeken of die Zijn apostelen hun in
komen benijden maar dat alle dingen worden
toegeworpen aan hen, die ’t koninkrijk Gods
zoeken. Is ’t niet of Mozes hier in eigen
persoon spreekt?
ADI ERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
vooi eiken regel meer 71/, Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
VERGADERING
van den Gemeenteraad van Sneek,
op Zaterdag den 22 Februari 1896
des namiddags ten 7 uur.
1. Resumtie der Notulen.
2. Mededeeling van ingekomen stukken enz. personeel verwerpen, omdat het zich
meening niet leent voor een rijksbelasting. Hij
wenscht het personeel bij de gemeenten. Wordt
’t ontwerp verworpen, dan zou, volgens hem,
ook vervallen de kieswet, en zou als tijdelijken
maatregel kunnen worden aanbevolen kiesrecht-
uitbreiding tot allen die personeele belasting
betalen, t zij met of zonder remissie.
Het Vaderland heeft eenige bedenkingen te
gen bet plan van den heer Veegens. Vooreerst
acht het blad het bedenkelijk het personeel af
te stemmen, alleen omdat bet niet aan het ide
aal het personeel voor de gemeenten vol
doet. Het is zeer gemakkelijk een programma
op te stelleneerst het personeel verwerpen
dan een^ noodkieswet maken, vervolgens een
nieuwe Kamer kiezen en met deze Kamer een
definitieve kieswet maken en het personeel aan
de gemeenten overdragen, maar welken waar
borg heeft men dat dit programma in de wer
kelijkheid aldus zal worden opgevolgd? De
geavanceerden kunnen zeker a zeggen, maar
het ongeluk is dat het niet in hun macht ligt
b te zeggen. Zij kunnen het personeel doen
vallen, maar met behulp van anderen, en nu
zijn het juist die anderen op wie zij denkelijk
niet zullen kunnen rekenen, om verder het
klaargemaakte programma af te werken.
Het kan zijn, dat ten slotte de nieuwe per
soneele belasting zoo weinig verbeteringen be
vat en den middelstand zwaar drukt, dat geen
andere keus dan verwerping overblijft, onver
schillig welke de gevolgen mogen zijn. Maar
brengt zij werkelijke verlichting en billijker
belastingverdeeling mede, dan zou het Vad.
niet tot verwerping willen adviseeren, alleen
omdat het ideaalhet personeel gemeente-be-
lasting, niet wordt bereikt. Want het is nu
eenmaal niet anders; terwijl dit vroeger alge
meen als het ideaal werd beschouwd van al
onze belastinghervormers, heeft een tegenge
stelde strooming zich geopenbaard van die kracht
dat het hoogst twijfelachtig is, of er spoedig
een meerderheid is te vinden, die wederom
daarheen stuurt. Mag men hopen, dat een ver
wijderde toekomst ons toch weder dat ideaal
zal terugbrengen, dan is dat evenzeer mo.. elijk
met een verbeterd als met een verouderd per
soneel.
Het Vad. bespreekt mede het bekende advies
van den heer Treub, om de kieswet van den
heer Van Houten te verwerpen. Het blad kan
ook dit betoog schering en inslag daarvan
is de overweging, dat het uit een partijoogpunt
beter voor de geavanceerden zal zijn niet
ondersteunen. De vraag, welken 'indruk de
partij in het land zal maken, is toch geheel
ondergeschikt aan de vraag wat het landsbelang
eischt. De heer Treub meent, dat als de ge-
avanceerden nu berusten in hetgeen zij het vo
rig jaar als verderfelijk bestreden, een dubbele
verantwoordelijkheid op hen rust; dubbel omdat
I zij die dan dragen én voor de gevolgen van
datgene, waaraan zij heden medewerken, én
voor het ergerlijke feit, dat als de aanneming
van hetgeen thans geboden wordt, hoewel het
geen finale regeling geeft, in ’s lands belang is
te achten zij en zij alleen er de schuld van
dragen, dat die aanneming noodeloos twee ja-
ren en meer is vertraagd. Het Vad. is intus-
schen van oordeel dat dit een geheel averecht-
sche voorstelling geeft van den stand der zaken.
Als de geavanceerden nu berusten, dan is dat
een lijdelijk berusten, niet in hetgeen verder
felijk is, maar in hetgeen naar hun oordeel
minder goed is dan het twee jaar geledenege-
bodene. Keuren zij het beginsel van de thans
aangeboden kiesrechtregeling af, een ruime
uitbreiding van het bestaande kiezerskorps kun
nen zij moeilijk verderfelijk achten zoo zij er
Vaststelling Kohier van den Hoofdelijken
Omslag, dienst 1896.
Wijziging Raadsbesluit van 16 October
1880 no. 7.
Verordening op de heffing van School
geld, lagere scholen.
Adres van J. Zwart en Co.
Alsvoren der Scherpschuttersvereeniging.
Hoping ^er ®e“ra^ei“srec‘1(:ea’ over
Alsvoren van „Floralia”, over 1895.
Benoeming van Commissiën, inzake re
clames tegen den Hoofdelijken Omslag.
UIT DE PERS,
Het bestuur van den Radicalen Bond heeft
een laatste woord aan de Am. Ct. gericht be
treffende de bekende beschuldiging van begin
selloos heulen dezer partij met politieke tegen
standers. De verdediging, welke het bestuur
houdt, komt in hoofdzaak hierop neerHet
feit dat de radicale kiesvereeniging Amsterdam
bij gemeenteverkiezingen heeft saamgewerkt met
roomschen en anti-revolutionairen, geeft geen
recht de partij het bovengenoemde verwijt naar
het hoofd te slingeren. Bij de Kamerverkie
zingen was nooit sprake van samenwerking van
radicalen met een andere partij, terwijl bij ge
meenteraadsverkiezingen evengoed door liberale
vereenigingen candidaten van alle richtingen
worden gesteld, omdat het daarbij meer aan
komt op een rationeele vertegenwoordiging der
plaatselijke belangen dan op politiek.
De Am. Ct. plaatst dit laatste woord en
voegt er harerzijds een laatste opmerking bij.
Wat de liberalen in den loop der tijden '’heb
ben gedaan of nagelaten, doet ter zake niets
af, althans voor de A. Ct. niet, die, waar ’t
voorkwam, zich niet heeft gegèneerd om af te
keuren wat zij afkeurenswaardig vond, onver
schillig wie de handelingen pleegde. Dat voor
gemeenteraden vaak bekwame mannen ook
door kiesvereenigingen van andere richting zijn
gecandideerd, is de A. Ct. ook wel bekend
zij bezit met den Radicalen Bond de weten
schap dat voor deze soort van verkiezingen po
litieke richting niet altoos den doorslag geeft.
„Maar aldus besluit de A. Ct. te Am
sterdam is heel iets anders gebeurd dan dit.
Wat noch liberalen, noch anti-revolutionairen,
noch Katholieken gedaan hebben, dat heeft de
Radicale Bond gedaan. Niet slechls voor den
gemeenteraad met radicalen gecandideerd, maar
bij hun eerst georganiseerd optreden als poli
tieke partij hebben de radicalen, in stede van
de beginselen hoog te houden en het non foe-
dari in practijk te brengen, zooals men dat
noemt „aansluiting gezocht bij andersdenken
den”, met andere woorden eigen invloed aan
geboden tegen genot van invloed van anders
denkenden. Dit is immoreel en af te keuren,
en voor de pas georganiseerde partij is dit be-J
gin van werkzaamheid dan ook geworden le
commencement de la fin.”
De naderende hernieuwe behandeling van het
Personeel geeft nog bij voortduring aanleiding
tot besprekingen in de pers, vooral in verband
met het ons reeds bekende artikel van mr. J.
D. Veegens. Daarbij sluit zich aan een be
schouwing van de ontwerp-kieswet en de vraag
of aanneming van het ontwerp; al of niet be-
langrijk gewijzigd, is aan te bevelen voor hen
I die behoorden tot de voorstanders van de kies-
rechtuitbreiding door ’t vorig ministerie voor
gesteld.
De heer Veegens wilde het ontwerp op ’t
'i naar zijn
II.
Om de maatschappelijke orde in stand te
houden is ’t nuttig en zelfs noodzakelijk dat de
onontwikkelde schare in de orthodoxe geloofs
leer worde onderwezen.
Aldus beweren sommige atheïsten.
Men zal zeggen dat dit beweren getuigt van
onoprechtheid, en geheel tegen te spreken is
dit nietinkonsekwent is hetwat men voor
zich zelf ongeloofelijk acht, anderen op den
mouw te willen spelden. Maar oprecht is het,
waar het ons de egoïstische kern openbaart die,
liever dan de menschen tot zich op te heffen,
er de voorkeur aan geeft de massa met een
dosis orthodoxie naar omlaag te doen zinken.
Meer oprecht zelfs dan de staatkunde, die het
misbruik afkeurt dat van alcoholische dranken
wordt gemaakt en die middelen aangeeft om
t kwaad te stuiten, maar welke zeer mensch-
kundig het tegenovergestelde uitwerken van
wat men beweert er door te willen tegengaan.
Meer oprecht dan de landsregeeringen, welke
de volken niet in vrede met elkaar kunnen
laten leven, omdat de voornaamste, zoo niet de
eenige grond voor hun bestaan ishet stuiten
der wederzijdsche vijandschap hun raison d’etre
zou vervallen met de pacificatie der natiën.
Het is, zegt Tolstoï, op grond hiervan, dat
de regeeringen dergehjke vijandige betrekkingen
in ’t leven roepen, om daarna blijk te kunnen
geven van hun macht welke vrede sticht. Zoo
handelt ook de Zigeuner die zijn paard in den
stal onthaalt op slagen en het peper onder den
staart wrijft om het dan buiten te brengen, aan
den teugel te gaan hangen om zoodoende het
denkbeeld op te dringen dat het vurige dier
slechts op die manier te beteugelen zou zijn.
Inderdaad, het patriottisme, zegt T. in zijn
eenvoudigste, klaarste en on betwistbaarste uiting,
is niet anders dan een middel der heerschers
om hun eerzucht en wenschen te bevredigen
Toor de overheersehte massa beduidt het de
afstand van menschelijke waardigheid, verstand,
bewustzijn en de slaafsche onderwerping aan
de machthebbenden.
Meer oprecht ook dan de liberale staatsman
in Nederland die wat hem tot eer strekt
de vrijheid hemelhoog verheft, en als blijk zü-
üer liberaliteit niet verzuimt zijn stelsel van
laisser aller aan te prijzen, ofschoon ’t hem niet
onbekend kan zijn dat dit systeem onverbeter-
lijk dienst doet bij de exploitatie der niet met
fortuin bedeelde werkliedenklasse. Niet waar
begeven een bepaald volume vrijheid in I
onze samenleving alles behalve volumineus
en gegeven een groote menigte liefhebbers die
in ’t veroveren van hun deel niet over gelijke
;npaeiteit kunnen beschikken
Is dan voor de groote slokkers niet onbe-
?erkte volmacht ’t meest fortuinlijk
u
s
0 30
S'
A
J
c
45»
W*
I o
7 4*
8-
35
9U
9 29
9 43
9 55
08
015
3'1,
6W
7-
77
7 20
S 1»
iSi
iii
WEKER
PUNTEN VAN BEHANDELING:
(‘1 Patriottisme eq Christendom,
