fflUffl IIBITIIMMHT Slffl.
n a.
No. 20.
E E N-E N-V IJ F T I G 8 T E J
1896.
HET GEZAG DER RELIGIE.
kW
I
)0.
van
eer
len
an
irk
Alle brieven
in te zenden.
rer-
met
i te
)0,
DO
meening zijn verstandig
De eerste beeten gronden
50
a.
'0,
zien
b.
d:
la
in,
oed
'en-
:ur
inr
N.
,50
)0,
i een bo-
venmenschelijken heerscher, die willekeurig en
en beloont, be-
RS-.I
larro
aar
t overige treedt deze heerscher
op in theologischen mantel maar
Bij deze Courant behoort als Bijblad Feuil
leton-nummer 215.
het slaafsch geloof blijft voortleven in
heerschzuchtig regeert, bestraft
veelt en
geeft.
Voor
niet alleen
ook in den filosofischenliet zoeken naar den
oorsprong der dingen, naar het wereldbeginsel,
de axiomatische opvatting van een regeerend
metaphysicum, hetzij dan een .zedelijke wereld
orde" cf een „absolutum”, is één uitvloeisel
van dezelfde onderworpenheid welke zich een
leven zonder regeering, zonder heteronomie
volstrekt niet kan voorstellen. Voor den mensch
mag men zeker hopen, dat hij eindelijk uit de-
xen gedachtengang worde verlost door een na
tuurfilosofie, welke de autonomie der werkelijk
heid proclameeren zal.
De vrije mensch is niet geneigd voorstellin
gen te vormen of aan te kweeken van een groot
machtige transcendente tirannenheerschappij; hij
verzet er zich tegen hij is de Prometheus, van
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
De BURGEMEESTER der gemeente Sneek,
Gezien de missive van den heer Commissaris
der Koningin in Friesland van den 21 Febru
ari 1896, le Afdeeling M/S no. 222 (Provinci
aal blad no. 16), betreffende de opkomst in
werkelijken dienst voor herhalingsoefeningen
van de Zeemiliciens-Verlofgangers, van de lich
ting 1894;
Roept bij deze op: de in deze gemeente ge
vestigde Zeemiliciens-Verlofgangers, van de lich
ting 1894, om zich op den 18 April 1896 voor
herhalingsoefeningen in werkelijken dienst te
begeven, te Willemsoord bij de Directie der
Marine aldaar.
De betrokken verlofgangers worden herinnerd:
a. dat zij zich op genoemden datum behoo-
ren aan te melden bij den Commandant van
H. M. Wachtschip te Willemsoord, voor zoo
veel dit mogelijk is, ten 12 uur des middags,
gekleed in de bij hun vertrek met onbepaald
1 1 1 t 4 v
i en voor-
Dg beslissing in de Tweede Kamer gevallen
in zake de invoering van het Personeel, wordt
verschillend beoordeeld. Hier en daar is men
geneigd er een politiek votum in te zien. De
katholieke leden zouden het Kabinet een kleine
onaangenaamheid hebben bezorgd als straf voor
de houding van den minister van Houten ter
gelegenheid der onderwijszaken bij de Staatsbe-
grooting, terwijl de meerderheid der zoogenaam
de Takkianen ter zake van de kieswet het ka
binet deze kleine nederlaag zouden hebben be
rokkend. Beide groepen hebben intusschen hun
motieven niet onder stoelen of banken gestoken
en duidelijk gezegd waarop hun houding rustte.
De vraag, wat er nu zal geschieder, wordt
nader besproken. Volgens het Vaderland is de
bedoeling blijkbaar geweest de invoering van de
nieuwe personeele belasting te doen plaats heb
ben als ook de kieswet is aangenomen. Dan
blijft alleen de vraag over of de verkiezingen
van 1897 moeten plaats hebben op den grond
slag der oude wet op het personeel dan wel of
die verkiezingen bij de wet worden uitgesteld.
De Telegraaf meent, dat door deze strek
king aan het amendement toe te kennen, die
strekking zeker tot de kleinst mogelijke pro
portie gereduceerd wordt. Daar mr. Van Hou
ten echter zoo stellig gezegd heeft, dat men een
noodkieswetje niet nu reeds van hem te ver
wachten heeft, weet de Tel. niet, .waar dit
KENNISGEVING. 's
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek brengen ter openbare kennis,
dat het Primitief Kohier van den Hoofdelijken
Omslag, dienst 1896, goedgekeurd door heeren
Gedeputeerde Staten van Friesland, aan den
Gemeente-Ontvanger ter invordering is ter hand
gesteld en een ieder verplicht is zijn aanslag
op den bij de wet bepaalden voet te voldoen
dat een afschrift van dit Kohier vanaf 9
dezer, gedurende vijf maanden ter Secretarie
dezer gemeente ter inzage is nedergelegd, alle
werkdagen van ’s morgens 9 tot ’s namiddags
1 uur.
Sneek den 6 Maart 1896.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UIT DE P E lÜk
Zoo is de meening, dat op den bliksem
j en vuur; en dat de vrije mensch dus in de
autoriteit zijn doodelijken vijand heeft te zien,
wiens vernietiging hij vieren mag als de grootste
triumf.
De godsdienst is autoritair, van welke zijde
ook bezien; zijn góden zijn autoriteiten, zijn
stellingen en organisatie ’t is alles autoritair in
elkander gezet.
Wat zoo’n godsdienst des geloofs kweekt is
onverstand en onderworpenheid, en met het oog
hierop past het woord van Voltaire: Ecraser
1’ infame
De góden zijn autoriteiten, en wel de hoogste;
ze zijn dé meest uitstekende pyramiden welke
de dwaze slaafschheid der menschen heeft op
gebouwd. De eigenschappen van geweldige
heerschers met grootse he macht toegerust en
gepersonifieerd zoo is de grootmachtig re-
geerende, bevelende en straffende of genadige
hemelheer, die van de menschen, zijn slaven,
welke hij met één frons zijner wenkbrauwen
vernietigen kan godsvrucht, onderdanigheid en
eerbied voor zijn geboden verlangt.
Een der stoutste revolutionaire pogingen waagde
de idealistische anarchist Jezus,anarchie in den
zin vanlos zich gevoelen van heerschappij
die aan ’t denkbeeld van den sterken, ijverigen
God ’t begrip zocht vast te knoopen van den
liefdevollen God-vader, daarmee in de liefde
het tegendeel uitdrukkende van hetgeen men
onder heerschappij heeft te verstaan. Zijn po
ging mislukte echter.
De wereld was te diep verzonken in de knecht
schap. Hij-zelf, de bevrijder, zou later het
middel worden waarmee de voorstelling van den
hemelheerscher nieuw voedsel gegeven werd
Jezus zoo meende een onvrij volk, is ge
storven als een rein offerlam, om den toornigen
God te verzoenen met de zondige mensehheid.
En toch was God de liefde?
De fantasie van ’t volk was te zeer bezoedeld
door knechtschapde aardsche autoriteiten
bleven, en zoo bleef ook de hemel-autoriteit.
Ja, de verhouding tusschen deze twee, welke
in de eerste eeuwen van ’t christendom ietwat
gespannen was, verkeerde in harmonie, waartoe
ze als van nature bestemd was: de heer des
hemels was vóór de Middeleeuwen Opperste
Veldheer; hij beleende de heeren der aarde
met hun heerschappij en zij dienden hem als
vazallen.
Zoo zullen godsdienstige en wereldlijke auto
riteiten elkander steeds steunen of bijstaan; „alle
macht is uit God” zegt Paulus en gaarne wil
de vorst zijn gezag afleiden uit het goddelijk
gezag,ende vrijheid,die’s menschen hart ver
vulde, zal zich laten verontschuldigen, zoolang ¥erlof medegenomen kleedingstukken
de kerkelijke heerschzucht en paedagogische
tirannie.
Zulke motieven, door een af andere autori-
teit opgedrongen, zijn ’t teeken waaraan men
’t gezag herkent. Wie ze aanbrengt, heeft ge-
zaS> of, zooals men ’t uiturukt: vertegenwoor
digt ’t gezag en is dus een autoriteit. Voor
de hand ligt, dat gezag en verstand, gezag en
vrijheid zich tot elkaar verhouden als water
en vuuren
van hunne verlofpassen en zakboekjes;
hun verlofpas vóór vertrek naar boord te
doen afteekenen, en
goedkeuring verleent, verbiedt en fiat i f’ zicl1 een twee dagen vóór den dag van
opkomst ter Secretarie der gemeente te ver
voegen tot het bekomen van daggelden en ver-
voerbewijzen.
Zij, die wegens ziekte niet aan deze oproe-'
ping op den bepaalden tijd kunnen voldoen,
zullen van hunne opkomst in werkelijken dienst
niet voor diligent worden gehouden, maar zijn
verplicht, om
1. van hunne verhindering tijdig ter Secre
tarie der gemeente te doen blijken door inle
vering van eene geneeskundige verklaring, en’
2. om zich onverwijld na hun herstel” aan
boord van het Wachtschip te Willemsoord te
vervoegen.
Tevens brengt de Burgemeester nog in herinne
ring, dat voor deze opkomst geen gebruik mag
worden gemaakt van de vervoerbewijzen, voor
komende in de zakboekjes, zijnde deze bestemd
om te worden gebruikt bij opkomst met spoed.
Sneek den 28 Februari 1896.
De Burgemeester voornoemd,
ALMA.
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cente-
voor eiken regel meer 7^ Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voor waarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
De oorzaken eener
of ze zijn dit niet,
en bestaan in waarnemingen of waarheden
waaruit ze met logische noodwendigheid voort
vloeien. 7
de donder volgt, daarom gegrond, wijl dit steunt
op onze persoonlijke waarneming.
En de meening, dat een werelddeel bestaat
hetwelk Amerika heet, is gegrond, omdat een
menigte waarheden daarvoor en geen enkele
zich er tegen verklaart. Onderwijzers of school
boeken, die ons dit aan ’t verstand brengen, kun
nen natuurlijk dwalen of ons misleiden. Maar
is er voor deze verdenking wel eenigen grond
aanwezig
t Bestaan van Amerika is met onze kennis
Van den aardbol volkomen vereenigbaar en
wordt op duizenderlei wijze bevestigd. In de
bladen lezen we telegrammen en berichten uit
Amerikawe zien Amerikaansche postzegels
on illustraties we ontmoeten betrouwbare lie
den, welke beweren in Amerika te zijn ge
weest kortom, tal van bewijzen, die wel is
waar ieder op zichzelf niet voor streng kun
nen doorgaan maar te sameugenomen beslissend
zijn en ’t bestaan van Amerika bepleiten en
de juistheid onzer overtuiging vaststellen.
Hetgeen dergelijke meeningen steunt en als
juist kenmerkt, is de innige samenhang met
ware begrippen waarin ze zijn opgenomen als
onderdeelen en waaruit ze voortspruiten tegelijk.
Nu zijn er meeningen, voortgekomen uit be
grippen of verstandelijke oorzaken, welke niet
met logische noodwendigheid zijn af te leiden,
maar welke hun ontstaan vonden in onverstaan
bare oorzaken door psychologische werking.
Nemen we een voorbeeld
Niet lang geleden of is het nóg zoo mis
schien werd op de scholen in Duitschland
geleerd, dat zich in ’t binnenste der aarde het
helsche vuur bevindt, waarin de door God ver
doemden helsche pijnen hebben te lijden. Durf
de een leerling nu de vraag stellen hoe men
hieraan kwam of waarom dit zoo was, dan werd
hem op eenigerlei wijze het zwijgen opgelegd,
Misschien wel werd hij gestraft; in ieder geval
werd hij voor een deugniet of schavuit uitge
raakt en indien zijn duivelachtig verstand zich
het aan ’t geloof onderwierp zoo werd den
Jnaap verzekerd dan zou hij voor zijn on
geloof in ’t hellevuur moeten boeten. Aan den
‘uderen kant werd de streng geloovige geprezen
3n zijn geloof heette ’t middel tot de eeuwige
;aligheid_ Deze bewerking van ’t gemoed
boekte in menig kinderhart ’t vaste geloofin
leze godgeleerde theorieën.
’t Geloofde uit rees voor de gevolgen van ’t
mgeloof en uit hoop op de belooning, welke
i geloof stellig had te verwachten geen lo-
‘sehe gronden dus hier, maar psychologische
rotieven, die werkten in de gevoelswereld
'au ’t kind en die hem werden ingeblaxen door
verzet er zich tegen hij is de Prometheus,
wie Goethe zegt
„Ik ken niets armzaligers onder de zon dan
u, o Goden Gij onderhoudt in kommer met
verplichte offeranden en den adem des gebeds
Uw Majesteit, en gij zoudt moeten ontberen
indien kinderen en bedelaars geen hoopvolle
dwazen waren. Toen ik een kind was, niet
wist waar uit of heen, toen richtte ik mijn
dwalend oog naar de zon, alsof daarboven een
oor was om te hooren mijn klachten, een hart
als ’t mijne om zich te erbarmen over de nood-
druftigen. Wie hielp mij tegen den overmoed
der Titanen Wie redde mij van dood en sla
vernij Hebt gij niet alles zelf volbracht, gij
heilig gloeind hart? Ik u eeren Waarvoor?”
En zoo heet het verder terwijl Zeus
slechts bekrompen slaven kweekt, heeft de ver
standelijk vrije mensch het eenig heerlijk be
wustzijn
„Hier zit ik en vorm de menschen naar mijn
beeld en geslacht, dat mij gelijk zij om te lij
den, te weenen, te genieten en om zich te ver
heugen, maar om u te minachten, zooals ik u
minacht.”
O'
7'
0 U R A Si
6
30
L8
C
OEEKER
HiB n uirmuhui ms h
5*
o*
15
35
4»
15
111
I-
133
111
>2»
>43
I5>
IS
>15
iv.
SO
7
'20
- t
OPKOMST ONDER DE WAPENEN.
