IF
Milns amimm-iiuo ioor de
tui EU lift mOMISSMW 8WM
F 11
L I -
No. 78
E EN-E N-V IJFTIQSTE
A R G A. N GJ.
1896.
«HSSS
e
Herhalingsonderwijs.
Z A. T IS R I>
2G HJ I» T i M K B jj
la
r.
>o
■Mgg
,1
A
s
Abonnemen tsprij
Alle brieven
in te zenden.
V OORB E R EIDI.5G.
IV.
1.
na
7.
a
l
r
A
onder deze laatsten zijn die met Rome
ven sympathiseeren, maar hun invloed
naar de regelen der natuur met den
’’s
’I
vajf den Gemeenteraad van Sneek. wardeD te 1,38 n<Ia- aankomen.
Ie Steenbergen heeft de raad een motie van
afkeuring uitgesproken over een onderwijzer
die in t openbaar een der leden van den raad
had uitgemaakt voor „ploert4 en „aap4. Deze
motie is aau den onderwijzer zelf en aan den
betrokken inspecteur meegedeeld.
In dezelfde vergadering heeft de burgemeester
de personen, die de openbare zitting van den
ficeerdbldW0°ndSn’ »baliekluivers“ gequali-
Men schijnt in Steenbergen wat los in den
mond te zijn.
Maandag is te Swalmen in Limburg bij den
landbouwer Poels de keukenzolder ingestort
daar er te veel graan op geladen was. Vier’
personen waren in de keuken bezig hunne ge-
wone bezigheden te verrichten. Twee van hen
hadden het geluk bijtijds te ontvluchten, doch
een AJ-jarige dochter, die haar moeder wilde
redden, werd door den balk getroffen en bleef
op de plaats dood. De moeder werd bewuste*
loos onder de ingestorte massa gevonden, voor
t fornuis, waardoor zij schijnt beschermd te
zyn geworden.
De meubelen in de keuken zijn geheel ver
pletterd. Een oudere dochter werd in de stal
naast de keuken, bewusteloos gevonden.
Woensdag avond is te Schiedam de lucifer-
labnek Lumen 4 afgebrand. Van het personeel
der fabriek werd een jongen, deerlijk gebrand,
door den directeur gered, die bij zijn mensch-
lievende pogingen zelf ernstige brandwonden
bekwam. Een ander jongen werd, verwezen
van schrik, door een toeschouwer van de aan
het pand aanwezige brandladder gehaald. Men
vreest dat er twee jongens in de vlammen ge
bleven zijn.
De Haagsche klompenschutter Duivensteyn
is Zaterdag ochtend, dus binnentijds, uit de
provoost ontslagen. Vermoedelijk staat dit in
verband met een adres, door hem aan den mi»
nister van binnenlandsche zaken verzonden en
waarin hij zich beklaagt over wederrechtelijke
behandeling.
De rechtbank te Amsterdam veroordeelde de
gebr. Pijnappel, den luitenant, tot 2 maanden
den student, tot 45 dagen gevangenisstraf, we
gens verzet en geweldpleging tegen de openbare
macht in vereeniging met anderen, en het ver
wekken van een volksmenigte, de eerste tevens
aan mishandeling van een politie-inspecteur, we
tende wien hij sloeg.
Het gerechtshof te Amsterdam heeft in hoo*
ger beroep het vonnis der rechtbank te Haar
lem, waarbij Hermans, redacteur van de Boode
Duivel, werd vrijgesproken van een beschuldi
ging van majesteitsschennis, bevestigd. De offi
cier was van dit vonnis in hooger beroep ge
komen en de advocaat-generaal had 2 maanden
gevangenisstraf geëischt.
Het openbaar ministerie bij de rechtbank te
’s Hage eischte twintig jaar tegen Jan Beude-
ker wegens bedreiging^ met misdrijf tegen het
leven en doodslag van den veldartillerist Por
tuin in de herberg op de Kalvermarkt in Den
Haag.
De gewezen luitenant-kwartiermeester bij
het 4e rigiment infanterie M. L. Jochem die
voortvluchtig was, doch door de Belgische auto
riteiten is uitgeleverd, is schuldig verklaard aan
ADVERTENT1ÈN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents-
voor eiken regel meer Cents. Bij abonnement is de prijs
elangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bü
den uitgever. 3
Deze GOLEM AT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
js voor 3 maanden f 1.franco per post ƒ1.25.
en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
Gymnasium.
4. Adres van het
school.
5. C -
seradeel.
,..6* ?e°Iames tegen den Hoofdelijken Omslag,
by Ged. Staten ingediend.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
brengen ter openbare kennis, dat op
v no* 3 gelegenheid zal worden gegeven
tot het ontvangen van
2*11 tiliii^’soiiclcwvijs.
Dit onderwijs is bestemd voor leerlingen die
de gewone lagere school hebben doorloopen,
en bevat onder anderen ook het handteekenen
en de nuttige handwerken voor meisjes.
Zij, die leerlingen op den Cursus, die tot 1
April 1897 loopt, wenschen te plaatsen, moe
ten zich, onder overlegging van het vaccine-
bewijs der leerlingen, aanmelden bij het Hoofd
van den Cursus, den heer J. BERGMANS,
vóór den Isten October e. k.
Sneek den 22 September 1896.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
BINNENLAND.
Het niet opnemen van Ede in de tabel bij
de kieswet is bekend. Thans wordt er op ge
wezen dat Wonseradeel op een te laag cijfer is
gesteld wat betreft de huurprijs van woningen
enz. Het valt onder de laagste, terwijl het
steeds tot de meer welvarende heeft behoord.
Het bestuur der Vereeniging tot bestrijding
van knoeierijen in den boter- en kaashandel
deelt mede, dat het aan den minister van wa
terstaat, handel en nijverheid, alsook aan den
minister van justitie adressen van adhaesie heeft
gezonden naar aanleiding van de adressen ge
zonden door het Nederlandsch landbouw-comité
eemge wijzigingen behelzende aangaande de’
thans in gebruik zijnde boterwet. Daar in na
burige landen de regeeringen de wettelijke be
palingen tegen het bedrog in den boterhandel
steeds meer hun aandacht waardig keuren en
daartegen strengere maatregelen nemen, vor
dert het belang van onzen Nederlandschen bo
terhandel, dat er ook door onze regeering meer
de aandacht aan geschonken zal worden en
strengere straffen zullen worden toegepast.
De volgende wijzigingen zijn gebracht in het
yastgesteld ontwerp voor de aanstaande win*
terdienstregelmg op de lijnen der H. U S M
voor zooveel betreft de lijn Amsterdam—Énk-
huizenStavorenLeeuwarden
De markttrein, welke alléén des Dinsdags te
5.04 vm. uit Amsterdam vertrekt, zal met 1 I
October te 5.50 vm. vertrekken en te 6.26 te
Purmerend aankomen.
De morgen-sneltrein van Amsterdam naar
Leeuwarden, m aansluiting op den stoomboot-
dienst Enkhuizen—Stavoren, zal in plaats van
10.01 vm., te 10.07 vm. vertrekken en te Leeu-
Minister van Houten heeft den oorlog ver-
klaard aan ’t clericalisme en ’t socialisme, met
de klaarblijkelijke bedoeling om onder de leus:
weg met het clericalisme de liberalen weer on.
der één vaan te scharen.
De heer van Houten heeft daarmee aange-
geven welke richting hij wenscht ingeslagen
door de liberale partij bij de nieuwe campagne
en zijn voorstel is door de geheele pers bespro
ken, wat men dus kan beschouwen als bewijs
van ernstige opvatting. De organen der libe
rale pers kunnen ’t er nog niet over ééns wor-
epreken, hebben zij wel overwogen dat Rome
om meer dan één reden leed gevoelt over deze
verwachte zwenking der liberale partij? Niet
alleeu hindert het Rome dat de eens opper
machtige liberale partij weer anti-clericaal gaat
weiden, maar ook is het haar een onaangena
me gewaarwording dat de liberale partij met
haar ook thans nog machtigen invloed op sociaal
gebied anti-Roomsch zal worden. Want hoe
er ook geoordeeld wordt over van Houten’s
denkbeeld, men zal eindigen met de leus te
accepteeren, met dien verstande dat anti-cleri
caal niet doelt op de kerkelijke partijen in
't algemeen, maar in ’t bijzonder gericht is te
gen de kerk van Rome. Daarover moet de
roomsche geestelijkheid zich teleurgesteld ge
voeld hebben omdat ze reeds een eindweegs
gevorderd was op den weg die leidt tot kame
raadschap met de oud-liberaleu ongetwijfeld
zullen er 1
zullen blij
neemt
dag af.
Hoofdzaak is dat Rome hiermee haar voor
uitzicht in illusie ziet opgaan en geen kans
meer heeft, voor de naaste toekomst althans,
de jong-liberale partij onder haar invloed te
krijgen. De vertrouwelijkheid tusschen deze
en de roomsch-katholieke geestelijkheid, welke
reeds bedenkelijke afmetingen begon te krijgen,
loopt dus op eens te niet. Daarover heeft Rome
reden bezorgd te zijn, omdat van eenmaal win
nende vertrouwelijkheid zooveel schoone kan-
sen te verwachten zijn. Een zieltje te winnen
en daarbij den invloed van dat zieltje, de wel
gevulde portemonnaie zooals dat bij de „rijke4
partij geen zeldzaam voorkomend verschijnsel
is heusch, wie zal ’t Rome kwalijk nemen
dat ze reeds bij zich-zelf overlei: 2 x 1 2?
En nu valt de praktische waarde van die
Vermenigvuldiging in eens weg! Heusch, wie
kan ’t in Rome misprijzen dat ze er een oogen-
blik zich teleurgesteld over voelt? Rome zal
t niet laten merken; Rome is te politiek om
t zoo openlijk neer te schrijven als wij hier
■oen. Maar wie over de zaak een weinig na-
lenkt, gevoelt dat het keerpunt der liberale
mrtij op haar pad, aan Rome om meer dan
sen reden onwelgevallig moet zijn.
VERGADERING
op Dinsdag den 29 September 1896
des namiddags ten 7 uur.
punten 'van behandeling:
1. Resumtie der Notulen.
2. Mededeeling van ingekomen stukken enz.
3^ Benoeming van een Leeraar aan het
Hoofd der Herhalings-
Overdracht Nijlanderzijl, door Wymbrit-
Voor de roomsch-katholieke burgers zal ’t nu
een zaak van belang zijn, welke houding de
teleurgestelde geestelijkheid zal aannemen tegen
de liberale partij. Een geïsoleerd standpunt is
voor een partij het meest wenschelijk, maar
een kerkelijke partij maakt hierop ten deele
uitzondering en de roomsch-kerkelijke partij
vooral zou door isolement aan den eenen kant
verliezen, wat ze aan den anderen kant won.
De vraag, die we ons niet vermeten te beant
woorden maar die we geheel ter oplossing over
laten aan de Jezuïeten, is de brandende vraag:
of de roomsch-katholieke kerk, voor wat de
naaste toekomst aangaat, haar krachten hoofd
zakelijk heeft te wijden aan versterking naar
binnen of naar buitenwij hebben er geen be-
- - --bloeit of in ver
val is. Maar neemt Rome zich voor een ge
ïsoleerd vijandig standpunt aan te nemen, dan
kan dit haar geen louter voordeel aanbrengen-
Romes politiek is gebaseerd op de leuze:
Eén kudde onder één herder!
Zou de kudde bijeenblijven wanneer de her
der ook in de maatschappij den kleurrijken
roomsehen mantel omhing Och, de maatschap
pelijke behoeften zouden velen van de schapen
doen afdwalen zooals men dagelijks ziet zijn
godsdienstige en maatschappelijke behoeften bij
elkaar betrokken als bij sommige menschen het
bittertje voor ’t eten. De brood vraag is voor
de katholieke burgers even brandend, als voor
de katholieke geestelijkheid de vraag der katho-
liseering der kettersche maatschappij. Men moet
August den Domme zijn om dit te kunnen
loochenen.
Neen, voor Rome is ’t jammer, want het
kameraadschappelijk samenwandelen met de
rijke partij waarborgde het een en het ander
het aaneengesloten blijven van de eigen kudde,
zij t ook met ietwat slappe banden, en de over-
gang van schaapkens der andere kudde.
Wat Rome nu doen zal mag ze zelf weten.
Wanneer de liberale partij na her- en der ge
praat te hebben eindelijk „anti-roomsch4 in
haar vaandel heeft geschreven, zal het van de
voorgangers afhangen of, met deze leuze ten
strijde getrokken, voor de maatschappij iets gun
stigs valt te verwachten. Want we mogen ons
al verheugen dat we niet meer bezorgd behoe
ven te zijn over het gevaar dat velen onder
de geld-liberalen roomsch zouden gaan worden,
daarmee hebben wij allen tezamen genomen
eigenlijk nog niets gewonnen. Natuurlijk is het
een verlichtend gevoel, immers wanneer al het
liberale geld roomsch-katholiek werd, mocht
men zich voor de wankeling der liberale armoe
met recht beducht maken. Maar zóo’n vaart
zal ’t wel niet op eens loopen, en daarom heb
ben we uit maatschappelijk oogpunt de zaak te
bezien en ons af te vragen, of de liberale partij
met de anti-clericale vaan in top iets nuttigs
zal kunnen verrichten, wat door sommigen
wordt betwijfeld.
J
u«
!0
I
>2
2
8
4
i
LN
D.
T
IÓ
J5
S
3r-
I»
ir
•X„‘i
