IIIEIIWS- KI 19 WHTIHLII) 1WR Bi'
O
Lotinfl voor ao Nationale ffililio.
r
'B.
w
l|
No. 83.
E E N°E N-V IJ F T IQ8TE J A A R Q AN Gh
1896.
KALVERM a tiKT
dit jaar invalt op Maandag den 19 October e.k.
WOEIN^O^o-
14 O <D T O IS E 15.
n
J
aan
Alle brieven
in te zenden.
1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents;
Cents. Bij abonnement is de prijs
-j te vernemen bij
J
geluk!
j ’t geluk vinden in zich-zelfvolkomen juist
waarom laat men hem dan niet geheel
i vrij in het zoeken ernaar
i Tevredenheid is de grootste schatwie spreekt
In de Nederlander, het vrijzinnig weekblad,
komt een eerste artikel voor over partijvor
ming der vooruitstrevende liberalen. Daarin
wordt geconstateerd dat het oogenblik om al»
zelfstandige partij op te treden, thans voor hen
gekomen is, terwijl de redactie zich verheugt
over de wijze waarop het artikel van mr. A.
Kerdijk is ontvangen. Meer speciaal noemt zy
ze de prijzen zijner artikelen doen rijzen
Tegen zulke opflikkeringen van den geest
zich met hand en tand teweer te stellen is
handelen in strijd met de natuur, die ons men-
schen niet op eens uit de duisternis plaatst in
’t volle licht, om ons gezichtsorgaan niet te
’t volle licht,
beleedigen.
Daarom, jongen moed gevathet daghet in
den oostenEr zal een tijd aanbreken dat
ADVERTENT1ÊN van
voor eiken regel meer 7,/1
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent
den uitgever.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
men in ’s menschen hersenen het denkvermo
gen zal weten vrij te houden van den enormen
overlast van wetenschap. Een geluk voor u in
deze dagen, dat de donkerheid van uw gemoed
weerspiegelt wordt door moeder natuur. Hoe
zoudt ge u beleedigd gevoelen wanneer Septem
bermaand helder en klaar was, pijnlijk als de
gewaarwording van hem, die z’n liefste pand
langs een feestterrein naar z’n laatste rustplaats
heeft te brengen.
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de eerste
Sneek den 2 October 1896.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek,
Gelet op het besluit van den heer Commis
saris der Koningin in Friesland van 7 Septem
ber 11. Ie Afdeeling M/S no. 1048 (Provinciaal
blad no. 58)
Brengen ter openbare kennis, dat de loting
van hen, die in dit jaar voor de lichting der
Nationale Militie van 1897 dezer gemeente zijn
ingeschreven, zal plaats hebben in de Concert
zaal alhier op Maandag den 19 October e. k.
des voormiddag» ten 10 ure
dat op Woensdag den 21 October d. a. v.
ter Gemeente-Secretarie door of van wege de
lotelingen aanvrage kan geschieden voor de
getuigschriften ter bekoming van vrijstelling
van den dienst, wegens broederdienst of als
eenig wettig zoon;
voorts dat om vrijstelling wegens eigen mili
tairen dienst of dien van broeders te verkrij
gen, de paspoorten of andere bewijzen van ont
slag, uittreksels-stamboeken of bewijzen van
werkelijken dienst, ten minste tien dagen vóór
den dag, waarop de eerste zitting van den Mi
litieraad wordt geopend, ter Secretarie voor-
noemd moeten worden ingeleverd.
Sneek den 9 October 1896.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
UITDEPERS.
a
1
het tegen Maar van het oogenblik af dat men
zich moeite moet geven om dit den mensch
aan zijn verstand te brengen, is men reeds van
den rechten weg afgedwaald. Wat is de te
vredenheid van onze zedeprekers anders dan
een vergiffenis schenken aan het heerschend
despotisme Men vergeeft niet wanneer men
lief heeft. En toch, zonder zich deze onver
schilligheid eigen te maken behoort de mensch
tot de kaste der bannelingen. Men begrijpt
hem niet, z’n gevoelens zonderen hem af en
z’n omstanders, inplaats van hem vrij te laten,
I naderen hem om hem te wonden.
En daarom is het voor hen, die hun gevoel
niet hebben kunnen dooden, een verkwikking,
wanneer van elders een revolutionaire toon tot
hen doordringt.
Men moet, zegt Turgot, evenzeer haat heb
ben tegen het despotisme dat de onkunde be
stendigt, als tegen de onkunde die het despo
tisme bestendigt.
Het heilige moeten wordt, evenals de chris
telijke godsdienst, meestal ontheiligd in de eer
ste plaats door z’n verkondigers. Zeker, het
moeten is heilig, mits vrij van anderer inmen
ging en dwang opgelegd. De jongens die op
zettelijk school verzuimen zijn de slechtste niet,
en meer dan uit de zoete jongens zijn uit hen,
die niet met een stok naar school waren te
krijgen, de mannen voortgekomen waaraan de
wereld iets gehad heeft. Waarom ’t Is geen
bijgeloof wanneer ik beweer dat zij gehoor
zaamden foei over dat leelijk woord, maar
er is nog geen ander, ja toch omdat ze ge
hoor gaven aan de eenige ware stem die van
moeder natuur, van hun verstand en impulsie.
Hun leven was gewijd aan het heilige moeten
zie, zoo moest het zijn, zoo moest het kunnen
in de wereld. En zoo kan hetonze verstands
ontwikkeling zou niets beteekenen als ze niet
diende om het geluk van jong en oud te be
vorderen, neen absoluut te maken.
De verstandsontwikkeling leidt in onzen tijd tot
absoluut onhoudbare toestanden en dat is de straf
van moeder natuur, wijl ze zich in dienst stel
de van de verkeerd opgevatte meening, dat
macht gelijk staat met despotisme, waar het
geldt de promotie van ’s menschen geluk. Zij
die dit inzien, mogen de stem van het heilig
moeten niet smoren in hun binnenste. Van welke
naam of partij ook, is ieder mensch voor de
maatschappij waardeloos, die niet meehelpt aan
de wedergeboorte van ’s menschen geluk, dat,
volgens de sage, bij het eerste menschenpaar
door Jahveh’s tusschenkomst zoek is geraakt.
Misschien zijn we nog lang gedoemd in dik
ke duisternis te arbeiden aan ’s menschen ge
luk maar al gingen we niet merkbaar vooruit,
dan nog zouden we gerechtigd zijn om met mr.
van Houten te sprekenHet determinisme
zal er ons brengen. Vooruit gaan we zeker.
Wie noemt t niet een bewijs van vooruitgang
wanneer fabrikanten als Regout, wonende te
midden eener zwarte duisternis, na jaren lang
enorme kapitaalwinsten gemaakt te hebben, op
merkten dat hoogere loonen nadeelig zij voor
de consumenten, dat zijn wij allen omdat
r -j-
De weini- I haar valsche opvatting
weer terug verlangen naar de eento- Tolstoï. Macht is gelukwelzeker Maar mp.o.ht
schoollokaal, verplichte is iets anders dan despotisme. De mensch moet
--- ovuuuiweiK., zijn niet de types van j ’t ge
>„6aa geluk. Ze hebben zich in de vacantie - Maar
-en moeder geen geld er j
hunne jongens naar buiten te
'atuur hebben ze hun lusten botgevierd
s t weer uit met het lieve leven.
>eu die r-
“‘gheid van bank en
°f. 8cho<^werk> zijn niet de types
'er veel d omdat vader
'°°r hadden om
II E II E S T.
Vanneer de herfst in ’t land is en ons over
stelpt met een onafgebroken reeks van koude
regenvlagen, komt in de harten van de meea
ten het verlangen boven naar een zomer die
niet eindigt; dezelfde harten die na een reeks
van zonnige zomerdagen gevraagd hebben naar
ben frisschen herfstdag. Filosofen zeggen des
wege, dat de mensch houdt van afwisseling en
afkeer heeft van eentonigheid en sleur. Zeer
juist, wanneer men deze twee in logisch ver
band samenvat aldus: het afkeer hebben van
eentonigheid wekt den lust naar variatie.
Wanneer de schooldeuren weer geopend zijn
na een vacantietijd van langen of korten duur,
wanneer we gedwongen worden onze zomer-
t^feedij te verwisselen tegen een lichaamsbe
dekking van wolliger stof, wanneer de regen
langs onze ruiten blijft stroomen en de lucht
>rauw blijft dag aan dag, dan ontstaat na de
nelancholieke bui in ons binnenste de begeerte,
iet verlangen; iets wat de menschen geluk
noemen.
Wie zal ontkennen dat zulk begeeren den
nensoh een gelukkige stemming geeft?
Een mijner kennissen hield van niets meer dan
okker en veel eten. Om dit groot genot te
rerhoogen, de menschen van onzen tijd zijn
foor de omstandigheden bij uitzondering afge
licht op ’t slaan van records was-i gewoon
halven, zelfs een heelen dag niets te ge-
•ruiken en tegen dat z’n portie klaar was zoo
vel alcohol in z’n maag te gieten, als die ver
dagen kon zonder zich om te keeren. Het
leerlijk genot, dat hierop volgde, te beschrijven,
aat ik aan meer bevoegde krachten over. De
aan was op zijn manier gelukkig.
Ik vraag of dit geluk het eenige ware is en
Doe langer ik er over denk des te meer word
k overtuigd van z’n valschheid. Afgezien van
•en valschen honger, komt ’t mij voor dat ’s
r--
ónderen
dlijken aanleg hebben,
'ovenal luisteren naar de stem van hun maag.
in hebben
Ük redeneeren
let dierlijke speelt in den mensch
ol
k
^Seerten ontving om ze te bedwingen. Helaas despotaisme,
hun natuur en
met haar willen roepen:
le maitre a la potence
indien ik niet wist dat ook deze de afwisseling
- - aan ’t einde der vacantie minder begeerlijk
s 1Q gezelschap van die goede moeder 'I vindt dan die bij den aanvang.
en nu Het lijden der menschheid spruit voort uit
j van het leven, zegt
nans lust en begeeren thuis behoort onder de
i van moeder natuur, die ook verstan-
wel is waar, maar die
Er zijn nog velen onder ons die hier of daar
-1 en die niet door verstande-
van dien zin zijn af te brengen.
-1 een groote
en maakt ons vaak speelbal onzer begeerten,
zou niet durven beweren dat de mensch ziin
er niet weinigen, wier leven een aanhou-
M temmen van lust of begeerte is; driewerf
'elaasde velen die meenen dat zoo’n moor-
enden strijd de eigenlijke deugd moet zijn.
Onze jongens zijn met de vacantie uit ge
laten gaan. Ongelukkige jongens! Ze doen
weer bun uiterste best en vinden er genot in
op school nummer één te zijnze worden aan
andere jongens ten voorbeeld gesteld, watintus-
sclien streelend is voor hun ijdelheid. Het ge
not dat zij smaken is in onzen tijd het genot
par excellence. Elkaar voorbij, den prijs beha
len, geprezen en geloofd te worden, wie doet
er niet aan mee? wie moet zich niet inspannen
om te trachten een groot man te worden?
De kanker van dit genot is het gedreven
worden en het moeten; z’n schaduwzijde de
schadenfreude.
Zoover ontwikkelde zich het verstand, dat
we met overtuiging konden zeggenmacht is
en zoover bleef ’t menschelijk verstand
ten achter, dat het van macht maakte despo
tisme. Daarmee verdreef dc mensch zelf, wat
hij met zooveel moeite had verkregen.
Ovolken zoo roept V. Hugo gij hebt
een melaatschheidde onkunde! Gij hebt de
pest het fanatisme! Gij draagt een der af-
sehuwélijksteziekten! Despotisme! Gaat, loopt,
verbrijzelt deze banden van het kwaad en ge
neest u
Geneest u! Zoo iets gaat maar niet op eens.
Een teeken dat wijst op vooruitgang zie ik
in den lust naar afwisseling. Alle dag het
zelfdeeentonigheid en sleur in de opgelegde
werkzaamheden, in spijzen en dranken en in
de vastgestelde uren nach Uhr und Schuur,
zooals onze slaafsche buren het noemen de
zelfde orde in huiskamer, in de plaats der meu
belen en de zitplaats der huisgenootenwie
gevoelt z’n gemoed niet revolutioneeren tegen
zoo’n gezaghebbende orde? Want de sleur is
erger dan 't gezag. En zoo komt de mensch
tot de verzuchting, dat er eenige afwisseling
mocht komen in de eentonigheid van z’n be
staan en meent hij, bij de gelukkige aandoening
welke hem die afwisseling brengt, dat afwisse
ling voor ons geluk onmisbaar is.
En onze jongens? Zouden ze wel aan afwisseling
en geluk denken, wanneer met den aanvang van
September voor de variatie de school weer be
gint? Ik heb me in m’n jonge jaren nooit
gelukkiger gevoeld dan op de laatste dagen
vóór de vacantie. Zou ’t luiheid of gemak
zucht zijn van de jeugd? Neen, want van de
vacantie-uren laten ze geen ledig voorbijgaan;
wel is ’t afkeer van den gedwongen arbeid, haat
tegen het moeten, het gedwongen worden, het
en uit medelijden met deze in
geluk beleedigde jeugd zou ik
■S
u'ii i ii i: ra fff im MssHffl smis
OEEKER (01RAA
tr. I
---MVWSM V MU uuu uraug.
