ffliffil MT B0WSS8HMW.
B
1
■US-1 IDIlffl MID Wil DE
r1
i
Ko. 89.
E E N-E N-V IJFT IG ST E
A R G A. N G.
f896.
IS.
4 IV O V E: m J3 IG l£.
stukken, uitgave of redactie betreffende,
TEJN DEELE.
B-
au
slenteren.
BINNENLAND.
iet
kt
c
ga
;ie
te
NS
er
ge
10,
a
r.
B
5*
S-
o
ft-
;en
>e-
zij
jp-
rk
Ss<
fe'Xg
Mr':-
RTEE I1EN y&n 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents’
oor e en regel meer 7% Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever. J
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.— franc0 per po8t fL25
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Bij de onlangs vermelde circulaire van het
Rotterdamsche Comité tot wederinvoering der
doodstraf toekent de redactie van het Paleis van
Justitie het volgende aan
„Hoewel in dit eigenaardig manifest aan de
rechtsgeleerden de oorlog wordt verklaard, willen
wij toch de plaatsing in ons blad niet weigeren
De doodstrafquaestie bestaat in do landen waar
die straf eenmaal is afgeschaft slechts dan als
kan worden aangetoond, dat hare afschaffing het
getal der dusgenoemde kapitale misdrijven heeft
doen toenemen. Dit bewijs is voor ons land al
lerminst te leveren. Het plegen van een gru-
welijken moord als waarop het Comité doelt
(nl. den moord op den jongen Hoogsteden te
De Tweede Kamer der Staten-Generaal is
tot hervatting der werkzaamheden bijeengeroe
pen tegen Dinsdag 10 Nov. a. s.des voormid-
dags half twaalf.
Eene declaratie, door een der Nederlandsche
gezanten ingeleverd en waarop 200 francs voor
kwam wegens fooi voor het gebruik van hofrij-
tuigen bij de overhandiging van zijne geloofs
brieven, is door de Rekenkamer eerst verevend
nadat zij met dat bedrag was verminderd’
Mocht het geven van zulk een fooi al overeen
komen met de in het betrekkelijk land bestaan
de usantie, de Rekenkamer was van oordeel
dat zulk een uitgaaf door de gezanten zelven
moet worden bekostigd, wier honorarium juist
wegens zulke uitgaven zooveel hooger is dan
van andere staatsambtenaren.
Door het Centraal-Bestuur van den Neder-
landschen Roomsch-Katholieken Volksbond is
aan de commissie uit de Katholieke Kamerclub
tot samenstelling van een Katholiek program
het volgende schrijven verzonden
Mijne Heeren! Het is ons uit de bladen
gebleken, dat eene commissie uit de Katholieke
Kamerleden zich belast heeft met het ontwerpen
van een Program voor de Katholieke Staatspartij.
Met het oog op de belangen van een zeer groot
gedeelte van hen, wien de wet het kiesrecht
gaat verleenen, veroorloven wij ons uwe bijzon
dere aandacht te verzoeken voor de volgende
punten, die een deel van ons program uitmaken
1. Wettelijke regeling van het arbeidscontract
(welke zou bevatten de verbetering van de Zon
dagsrust, vaststelling van loonstandaard en ar
beidsduur, beperking van nachtarbeid, invoering
van het leerlingstelsel en bekwaamheidsdiploom
verzekering tegen ziekte, ongelukken en ouden
dag, en wat verder daarmee in verband staat).
2. Regeling der arbeidsinspectie in dien zin'
dat ook den ontwikkelden arbeiders de gelegen
heid tot benoeming in het korps inspecteurs en
scheiding
sweeten.
Maar het stelsel van hangen, bangen en
vangen, door het Hoofdbestuur met zoo groote
nauwgezetheid gevolgd, doet verwachten dat
deze zweetkuur niet afdoende zijn zal. Er zit
in die voorgangers nog te veel van den ouden
zuurdeesem, of er zit iets anders achter. Er
zit wel eenigen gang in deze vooruitstrevende
neeren, maar het drentelslof-tempo is nog het
gewenschte niet; gewenscht door hen die wil
len: zuivering door afscheiding; dat zijn in
casu de heeren zelf. Meenemen van dat oude
zooveel mee te sleepen zal zijn, en in ’t oog
houden, naderbij komen, hen die al een eind
vooruit zijn, is het dubbele leitmotiv van
deze patriarchale democraten.
De broederlijke gevoelens, die daarbij voor
den dag komen, zouden meer waardeering ver
dienen, indien de heeren niet op en top demo
craten, volksmannen, wilden zijn. Twee heeren
‘e dienen is echter een moeilijke taak; te moei-
'üker wanneer ze nog buiten die dubbele taak
zich ongevraagd verplichten, bij hun intrede in
t kamp der democraten als wegwijzende leiders
°P te treden.
Diplomatisch aangelegde naturen kunnen zoo
ondoorgrondelijk zijn
Een program, zoo lang als het rondgezonde-
kon natuurlijk niet zijn een program van
acta. Daarom werd een aanhangsel noodig,
^houdende de opgave van het voor de hand
i'ggende werk.
Waarvcsr
kunnen doen
vvild© een i
tot dat einde een soort 1uvz,
Catechismus, door sommige oud-liberalen reeds
onbarmhartig aangevallen als te bindend en te
cgmatisch voor liberale hoofden, hnnft oogen-
aan de
democraten die de sociale vraagstukken in de-
mocratischen geest d. i. door de democraten
zelf willen opgelost zien en die dus aan
deze oplossing willen laten voorafgaan den so
cialen eisch van het recht dat, wendende naar
links noch rechts, aandringt op algemeen
kiesrecht voor mannen en vrouwen met daar
aan, zoo noodig, voorafgaande revisie der grond
wet. Niettemin moet erkend worden, dat we
door het bestuur der L. U. in beweging komen
naar het ware doel.
Het strekt den bestuurderen tot eer dat ze
zich opofferen willen, want er zullen offers ge
vraagd worden, ten einde den stroom in bewe
ging en in de juiste bedding te krijgen. Het
zou daarom jammer zijn wanneer liberale kies-
vereenigingen, die bij de Unie aangesloten wa
ren, daarbij willen blijven wanneer ze het
gronddenkbeeld van de program-ontwerpers
niet deelen een houding als die van het libe
rale „Eendracht maakt macht44 te Gioningen is
niet in ’t belang der democratie en voor de
democratie mag men daarom hopen dat het
voorbeeld weinig of geen navolging vinde, al
moet men toegeven dat bestuurderen der L. U.
door hun ten deele-program aanleiding er toe ge
ven, dat oud-liberalen nog een eindweegs mee-
jaiihWiiM
hun aanneming eenige vragen te
men wilde die vragen voor-
j en om ze
bij de hand te hebben. Maar gelijk elke an
dere catechismus, heeft ook deze nog het bij
oogmerk novici op te leiden voor de opneming
in de gemeente.
Men mag dus met eenigen grond aannemen,
dat het program van de „Liberale Unie44 werd
opgesteld door heeren bestuurderen in de over
tuiging, dat de liberalen de communie nog eens
over moeten doen om in de kerk der liberale
restauratie te worden opgenomen.
Men ging daarbij uit van de meening, dat
de oud-liberale kerk haar tijd gehad heeft en
dat bij het voorbijgaan van ’t oude iets nieuws
moest worden gereed gemaakt. Langzamer
hand zal de her- en der dwalende kudde der
liberalen begrijpen dat haar voorland is: de li
berale unie der vooruitstrevers. En ze zal zich
gaan oefenen in ’t memoriseeren van de vragen
en antwoorden in het belijdenis-program. Er
zullen er allengskens velen zich komen aan
sluiten, al is de opneming waarschijnlijk in den
beginne niet zeer talrijk. Zoo redeneerde men.
Immers zonder groote schokken komt men bin
nen. Angstvallig, scrupuleus, diplomatisch voor
zichtig en daarom zoo weinig pittig misschien,
hebben bestuurderen de reformatie ter hand ge
nomen.
’t Is alles
deele dit
sance, nieuw-renaissance-rijk in verschei-
Vraagt men aan de hand van 1
program der „Liberale Unie44 of de ontwerpers
behooren tot de radicale partij, dan moet het
antwoord zijn: ten deele; vraagt men daaren-
tegen, in hoeverre de bestuurderen nog behoo
ren tot de partij der liberalen van wier unie
zij het hoofd voorstellen, dan kan het antwoord
moeilijk anders zijn dan een: ten deele;
Wenscht iemand naar aanleiding van het
concept-program te onderzoeken, of de Unie-
bestuurders zich daarin doen kennen als volks
vrienden, democraten van helderen klank, dan
is het resultaat van dat onderzoek dat de heeren
aan die verwachting beantwoorden ten deele
Eu zoo iemand mocht vermoeden dat ook in
deze vooruitstrevende politici de gevoelens der
conservatieve broederen worden gevonden, het
zou hem bij nauwkeuriger beschouwen blijken
dat ook zij daarvan slechts gezuiverd zijn ten
deele.
Een der grondtonen van de gedachte welke
aan de kiesvereenigingen thans wordt voorge
legd is, meenen wij, deze: Zuivering door af
scheiding; men wil het oud-liberalisme uit-
onder-inspecteurs van den arbeid worde geopend;
en dat tevens voor het toezicht op die bedrijven’
waarbij het toezicht door mannen uitteraard
weinig afdoende kan zijn zooals in naaihui-
zen, modemakerijen, strijkinrichtingen enz.
vrouwelijke inspecteurs kunnen benoemd wor
den.
3. Inkrimping van den fabrieksarbeid der
vJ°“w®n t0*; he,t onvermijdelijke en geleidelijke
afschaffing der benoeming van vrouwen in open
bare ambten en betrekkingen, zooals bij poste
rijen enz. J
4. Bescherming van den arbeid en de binnen-
landsche nijverheid.
5. Invoering van betere waarborgen voor de
vrijheid van arbeid, met dien verstande, dat or
delievende arbeiders niet gewelddadig en stelsel
matig in de uitoefening van hunnen arbeid kun
nen worden verhinderd.
gehê vau ^et woningvraagstuk in zijn
7. Oprichting van een Ministerie van Arbeid
wijl, naar onze overtuiging, eene deugdelijke en
duurzame verwezenlijking van bovengenoemde
en andere sociale hervormingen niet uitvoerbaar
zal zijn tenzij door middel van zulk een Mini-
stene.
Wij houden ons overtuigd, dat u bij het ont
werpen van het program der Katholieke Staats
partij rekening zult houden met deze wenschen
die zeer zeker door de overgroote meerderheid
der Katholieke werklieden ia Nederland wor-
den onderschreven.
Mocht bedoeld program door u reeds zijn vast-
gesteid, dan twijfelen wij niet, of uw belang
stelling zal alsnog een middel weten te vinden
om die punten, welke in bovenstaand schema
zijn aangestipt, en wellicht in uw ontwerp over
het hoofd mochten zijn gezien, daaraan alsnog
toe te voegen.
De strijd, ontstaan in den boezem der anti
revolutionaire partij, heeft nieuw voedsel gekre
gen door het bekende Unie-rapport over de
school. De Stand, is niet tevreden over de
conclusie van het rapport, wijl het hoe langer
hoe meer de hulp van den staat voor de school
vraagt. E>e Nederlander het orgaan van
den heer de Savornin Lobman verdedigt het
rapport. De eerstvolgende weken zullen daar
over wel meer brengen: In eene Provinciale
Vereemging van Christ. Onderwijzers en On
derwijzeressen is Zaterdag o. a. deze motie
voorgesteld: „De Vereeniging van Christelijke
Onderwijzers en Onderwijzeressen spreekt als
haar overtuiging uit, dat de verwezenlijking
van het Unie-rapport ons afvoert van het doel
dat de Christenen in ons vaderland in deze
eeuw, met den schoolstrijd hebben nagejaagd:
beperking van de staatsmacht op het gebied'
der opvoeding, opdat zoodoende de taak der
ouders, hun door God opgelegd, kan worden
vervuld.44
novici voor I
kunnen voorleggen
het ontwerp- f°rmuleeren om der eenheidwille
behooren tot de radicale partij, dan
reformatie naar tweeërlei stijl. Ten
en gedeeltelijk dat. Gothisch, renais-
denheid en arm aan karakter. Niet halfbakken
maar te gaar
Iets wat ons denKcn doet aan de moderne
theologen, die hun god niet gevonden hebben
in den bijbel, of in de natuur, maar in hun
hart, wat toch niet anders zeggen wil dan deze
eenvoudige waarheiddat een mensch zijn af
komst nooit geheel verloochent. Gelijk het
hart der moderne theologen op een gegeven
oogenblik den dienst doet van een fonograaf
die de klanken uit vroeger dagen teruggeeft,
zoo is ook deze nieuwe sekte voor alles een
selctex met nieuwe leerlingen en dogma’s wel
is waar, maar niet vrij van dogma’s uit vroe
ger dagen en daarbij omgaande met de onver
holen bedoeling, om aan de oude leerstukken
een vooral niet geringere waarde toe te kennen
dan aan de nieuwe. Door deze duidelijk uit
gesproken bedoeling maakt het program den
indruk dat zijn ontwerpers meer luisterden naar
de stem der politiek, dan naar die der evolutie,
en missen we er vooralsnog den zuiver-demo-
cratischen klank in. Toch behoeft dit de de
mocraten niet af te schrikken of te weerhouden.
De politiek is politiek en na een paar teleur
stellingen komt alles terecht. Wanneer de
nieuwe kiezersmacht er maar op letten en voor
de eerstvolgende periode weren wil al wat op
- - W..U j
zal men spoedig voor verrassende ontpoppingen
St&3>D.
Voor de aanstaande verkiezingen kan de de-
i mocratie geen andere candidaten stellen dan
oor zou dan het program anders dienst
-■f dan als een soort belijdenis? Men
nieuwe staatkundige sekte en maakte
- catechismus; deze dit vooruitstrevend program wordt gecandideerd*
^barmhartig aangevallen als te bindend
ogmatisch voor liberale hoofden, heeft
Scbijnlijk geen andere strekking dan
jr-
6
to
6
Cu
o
5 45*
6 25*
7 20*,
650
7-
77
720
8-
|8-
I 815
83»
845
