MH MS H WlfflfflHUl) M 1)8
(BUS BMSStM SIM.
No 93.
1896
Nationale Militie.
E E N-E N-V IJ F T I Q S TE JA ARGAN Gh
WO ETVSD AC4
18 IX O V E 31 B 12
it
a
enz.
)t
a
a-
a,
I
AD VEH TENT1ÊN
meer
e
k
I.
>n-
T-
k-
let
eu
en liberale celebriteiten als wijlen minister Pier
son, ja, last not least, het fameuze Daily News en
Advertentieblad, kortom, heel een korps van
welsprekende woordvoerders hebben het ieder
in zijn kring erover gehad, dat zoo’n ontwerp
toch niet opging in liberale hersens. Ieder
nain een deel van de natie voor zijn rekening.
vormingsprogram. Namens het bestuur bestreed
de heer Goeman Borgesius het amendement,
en raadde onveranderde aanneming van beide
considerantia aan.
Te zes uur wordt besloten de debatten te
sluiten en tot stemming over te gaan. Het
amendement-Oppenheim werd verworpen met
36 tegen 16 stemmen.
Ten slotte werd het geheele urgentie-pro-
gram met de considerantia, waarin niets ver
anderd is, aangenomen met 42 tegen 12 stem-
moeraat, in haar vaart tegengehouden door het
Rotterdammer blad, wordt de jongeling einde-
Iflk gepakt door een paar Rotterdammer heeren.
Maar als een hem bij de kraag heeft, komt er
Van achter verdacht gemompel mr. vaa Kaalte
verschrikt het buisje van den jongeling, die
zich heeft losgerukt, ontvalt, aan zijn vingeren
en hij Iaat den vluchteling ontkomen. En nu
is o. i. het opmerkelijke, dat dé eene Rotter
dammer hem bijna vogelvrij had verklaard en
de ander hem bijna had gevat. Zou het ook
hieraan liggen dat Rotterdam bijna de grootste
stad is van ons land?
KENNISGEVING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
Gemeente Sneek, voldoende aan art. 87 der wet
op de Nationale Militie van den 1 Oden Augus
tus 1861 {Staatsblad no. 72), zooals die is ge
wijzigd bij die van 4 April 1892 {Staatsblad
no. 56), brengen ter openbare kennis dat de
eerste zitting van den Militieraad voor deze
gemeente zal worden gehouden in het gemeen
tehuis te BOLSWABD, op Woensdag den
IJ December 181)6 des voormiddags ten 10',4 ure
in welke zitting uitspraak zal worden gedaan
omtrent
1. De verschenen vrijwilligers voor de militie;
2. de lotelingen, die redenen van vrijstelling
hebben ihgediend;
3. de lotelingen, in de artt. 55 en 56 be
doeld
4. alle overige lotelingen.
Zullende voor dien Raad alleen behoeven te
verschijnen
zich als vrijwilliger voor de Mi
litie hebbeij aangeboden
2. de lotelingen, die vrijstelling verlangen
wegens ziekelijke gesteldheid of gebreken of
gemis van c|e gevorderde lengte.
Sneek den 10 November 1896.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
B I N N E N L A N U
De vergadering der Liberale Unie werd Za
terdag te Amsterdam gehouden.
De voorzitter, de hoogleeraar mr. G. A. van
Hamel, zeide in zijn openingsrede o. a. het
volgende
,Bij een zoo groot program is verschil van
opvatting natuurlijk. Maar men zal het ééns
worden, waar het allen te doen is, om vereeni-
ging van hen, die eerlijk en principieel op het
zelfde standpunt staan. Hier komt spr. tot een
subtiel punt. De eisch is gesteld om de can-
didaten aan het program te binden. Wij heb
ben genoeg van vage phrasesEerlijkheid in
de politiek en duidelijkheid in de verklaring is
noodig. Men wordt niet aan letters gebonden-
V™“o™v“en \d°el iS Caüdi’ v—w|BHUlg) uai
aten en kiezers te binden, heerscht er mis- candidaten met volle overtuiging instemming
verstand. Een zoo subtiele kwestie als deze betuigen met de strekking van het geheel her-
band kan slechts door loyale opvattingen wor-
den opgelost."
De rede werd herhaaldelijk toegejuicht en
gaf den heer De Kanter aanleiding tot een
voorstel, dat met instemming begroet werd om
het bestuur uit te noodigen, deze rede geheel
onder het oog te brengen van het Ned. volk,
opdat alle twijfel over de strekking van het
programma worde opgeheven.
Die rede moet inderdaad een bevredigenden
jndruk gemaakt hebben.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.— franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave o Jredactie betreffende, franco
in te zenden.
De A. R. C. koos de renteniers en de keur
van de natie het Handelsblad sprak tot het
hart des lands, de handelaren en gros en dé
tail mr. Pierson voerde het woord voor de ad
vocaten en staatslieden en dr. Ritter, die toch
niet voor niemendal hoofdredacteur is van een
zeer verspreide krant, kwam toen op de geluk
kige gedachte dat ook de hof]esbewoners belang
hebben bij sociale liberale hervormings-plannen
en diensvolgens sprak dr. P. Ritter op welspre
kende wijze voor allen die leven in ballingschap
of die zuigen aan de achterste speen.
En ziet! Al het spreken schijnt vruchteloos
geweest; het ontwerp ging door, bijna zelfs ver
scherpt nog van geavanceerd liberaal tot demo
cratisch. Mr. A. Kerdijk, ziende dat er zoo
weinig oppositie was, en vurig begeerend een
hoop van die liberale lui van zich af te stooten,
nam het elixirfleschje, om er nog een druppel
twee, drie bij te doen. Maar de eensgezinde
broederliefde, waartoe de N. R. C. c. s. te on
zaliger ure de liberalen opriepen en die in deze
vergadering wilde ontaarden in slaafsgezinde
broedermin,, ze kwam op dat oogenblik boven;—
en mr. A. Kerdijk kon er de kurk weer op
doen; ’t was bitter genoeg.
De menschen die zich spitsten op standjes
in ’t liberale kamp, ’t zij uit nieuwsgierigheid
of uit eenige andere oorzaak, zijn natuurlijk
teleurgesteld als de anderen. De democraten1
van allerlei slag hebben uit deze vergadering
den indruk meegenomen dat ze op hun hoede
dienen te zijn; het eenige wat hen gerust kan
stellen is het feit dat de vergadering tegen mr.
Kerdijk zei: niet meer, dank je!
Een feit van ondergeschikt belang maar toch
zeer opmerkelijk in een vergadering als deze
dienen we even te releveeren. Het bestuur der
Liberale Unie heeft in het Rotterdamsche blad
zijn hardnekkigsten tegenstander gehadvoor
deze Rotterdammer teleurstelling echter werd
het bestuur schadeloos gesteld door een sur
prise, ook uit Rotterdam herkomstig. Slechts
twee der vergaderden, de heeren van Raalte
en van Gilse, beide Rotterdammers, hebben de
kern der democratie, het algemeen kiesrecht,
durven aanbevelen. De eerste zelfs noemde in
zijn rede het woord van het raadsel. Maar
later trok de heer van Raalte het weer in, want
er kwam storm opsteken in de effene water
vlakte van deze naam-democraten. En zóo had
de heer v. R. het niet bedoeld; nu ’t zoover
rustig was afgeloopen eu de vogels gelijmd
schenen, deinsde hij terug voor zijn eigen stout
moedigheid. Eu daarmee viel de kern
weer in ’t water, om voor eenigen tijd rust te
vinden in de onderste lagen.
Is het feit niet opmerkelijk? De liberale partij
De heer Oppenheim althans meende, dat als
de rede des voorzitters den leden der Unie
vooraf bekend ware geweest, de Leidsche mo
tie met zou gekomen zijn. Toch wordt de mo
tie gehandhaafd, omdat er nog eenig verschil
in den lande kan bestaan over de bedoeling
der Unie.
Nadat nog was medegedeeld, dat de land-
bouw-paragraaf in het urgentie-program Was
opgenomen, werd de Leidsche motie behandeld
en op de reeds uit de beschouwingen der bladen
bekende gronden verdedigd en bestreden.
Terwijl de bestuürsleden zich buiten stem
ming hielden, werd do Leidsche motie verwor
pen met 46 tegen 25 stemmen.
Dat de verdedigers, die genoemde motie na
t aanhooren van de verzoenende strekking der
rede des voorzitters inderdaad van meening wa
ren, dat die motie wel achterwege had kunnen
blijven, bleek o. m. uit het feit, dat de voor
standers ervan, ook na haar verwerping, aan
de verdere behandeling der programma’s bleven
deelnemen.
Het hervormingsprogram werd in zijn geheel
aangenomen met 60 tegen 2 stemmen en 8 bui
ten stemming.
Daarna was het urgentie-program aan de orde.
De heer van Meurs (Arnhem) wil aan par. 3
(vaststelling van bepalingen tot ingrijpende ver
betering van woningtoestanden)’ toevoegen „en
de daartoe noodige hervorming van het ont-
eigeningsreeht."
Dit amendement wordt aangenomen, waarna
het program van urgentie zonder hoofdelijke
stemming wordt goedgekeurd.
Daarna volgde de behandeling van de con
siderantia van het program van ürgèntie, aldus
luidende
„De Liberale Unie
„Overwegende:
„dat, met het oog op de algemeene verkie
zing van 1897, het noodig is, eenige der in haar
„Hervormings-programma" genoemde maatre
gelen wegens hun bijzondere beteekenis voor
de welvaart van het geheele volk en voor de
verbetering der maatschappelijke verhoudingen
in dien zin op den yoorgrond te brengen,
dat zij van de te stellen candidaten verlangt
niet enkel dat zij instemming betuigen met de
strekking van het geheele hervormings-program-
ma, maar ook dat zij van na te noemen maat
regelen met volle overtuiging de urgentie er
kennen;
„dat de omstandigheden meebrengen, kies-
recht-hervorming onder de urgente maatregelen
voor het oogenblik niet op te nemen, omdat,
hoe onbevredigend de tot stand gekomen rege
ling van het kiesrecht ook moge wezen, het
eisch van goede staatkunde is, niet op een
nieuwe aan te dringen, zoolang de ervaring
omtrent de uitkomsten der vastgestelde kies
wet met betrekking tot het aantal kiezers nog
geen uitspraak heeft gedaan;
„verklaart enz."
Prof. Oppenheim, uit Leiden, wilde uit de
eerste considerans verwijderen de bepaling, dat
van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents’
voor eiken regel meer 7^ Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
I li, 12 u IX X JE. leen öe N. Rotterd. maar ook het Handelsblad
De vergadering van de Liberale Unie moet
veel liberalen hebben teleurgesteld zij verliep
zonder incidenten, kalm en eensgezind met aan
neming der vrijwel ongewijzigde voorstellen
van het Bestuur.
In deze feiten het specifiek Noderlaudsche
flegma voorbij te zien en op de bewonderens-
waardige eensgezindheid tevens te gaan bou
wen, zou een gevaarlijke dwaling zijn. Voor
de geavanceerde liberalen ligt in deze omstan
digheid een oorzaak van bezorgd zijn. Zij had
den zich voorbereid op scheiding en zuivering
en in die blijde verwachting zich versterkt ge
voeld in de smalende houding van de Nieuwe
Rotterdammer, wier invloed zij na de Takki-
aunsche periode nog voor geducht hielden en
zie, in de vergadering werd zelfs niet de flauw-
ste natrilling vernomen van de zwaar dreunen
de, gewelfde klaagzangen van dit blad. Na
tuurlijk kwam bij dezen en genen geavanceer
de de vraag op, of de liberalen de N. Rotter
dammer afvallig waren geworden en of zij zelf
den invloed van dit blad wellicht overschat
hadden. Een andere vraag die zich moet heb
ben voorgedaan was, o£ de aanhangers van de
K. R., voor zoover ze in de vergadering aan
wezig waren, om een of andere reden zwegen,
misschien om straks, wanneer het op werken
aau komt, een spaak in ’t wiel te steken,
enfin, zoo iets specifiek liberaals in den trant
van de N. R. Zoo zullen deze vragers gedacht
hebben aan den Groninger professor, die de
Liberale Unie vergeleek bij een misgeboorte,
terwijl de professor Oppenheim, die afgevaar
digde was van de kiesvereeniging waarin deze
droeve kenschets werd gegeven, zich bijzonder
beijverde om do vergadering te overtuigen, dat
van de ontwerpen wel iets goeds was te maken.
Inderdaad moeten geavanceerden, die deze
en andere vragen zich stelden, onrustig gewor
den zijn over het vreedzame en snelle verloop
van eene vergadering, die weinig sprak, geen
zweem van hartstocht verried en die bestond
nit liberalen, waarvan de Groninger hooggeleer
de -- niet prof. Oppenheimer getuigde, dat
*e uitteraard verschillen moeten van meening
zoo’n lange „waschlijst" van stellingen. Die
onrust wordt de bron van nieuwe vragen nu
het liberalismus voorloopig althans bijeen blijft;
mettegenstaande het besluit tot zoo’n vervaar-
*Ükeu reuzenstap zullen de geavanceerden reden
hebben te vermoeden, dat hier politieke libe-
aleu in piaat8 Vaa liberale politiek aan de
ank waren; de herinnering aan partijen, die,
tonder in de protestantsche kerk thuis behooren
er in blijven met het oog op het buitenkansje
eenmaal aan ’t roer te komen, om dan de an-
eien machteloos te maken of overboord te
"'erpen.
Zooals het niet verwacht succes in zijn voor
spoedige geboorte voor de geavanceerde libe-
alen de soep minder smakelijk maakt en dreigt
*un veerkracht te verlammen, is aan den an-
®ren kant voor de N. Rotterdammer liberalen
uitslag evenmin een opfnssching. Niet al- achtervolgende den snelvoetigen, jeugdigen de^
■V
z«
9
o
0
r
SO®K«> <<MKA V T.
L
5
6
i
S
i
0
