HR
■mw imwsffliwsii.
il
MIIIIIS-1 ADVERT E1ÏI HUD 1001’. DI
L©
No 25.
PARTIJHEERSCHAPPIJ.
PE
slai
jzij
rei
rde
>vis
Bekendmaking Hinderwet.
T W E E -E N-V IJ F T I G 8 T E J A A R Q A N Q.
1897
zaterdag
27 MAA It T.
BINNENLAND.
r
i
aa
»rd(
Hid
lezi
lari
roe
lie
ve
de
des|
^lac
ing
rso
job
d:
a-
!D,
JO
M
o,
menigmaal ontzaglijke gevolgen heeft. Zoo
wil Morelly in zijn .Wetboek der natuur,*
dat mannetje en wijfje op een bepaalden leef
tijd elkaar moeten trouwen en, voor ’t geval
ze zich niet gelukkig gevoelen, eerst na tien
jaar het huwelijk ontbinden. Lieden die zich
xruar deze omzichtige overheids-bemoeiïngeu, die
de welvaart ten doel hebben, niet verkiezen te
richten, vinden in een tuchthuis gelegenheid
om tot beter inzicht te komen.
.Hier sluit men ze op, die verdiend hebben
een tijdlang uit de maatschappij te worden ver
wijderd. Dicht er bij is de begrafenis-akker,
met muren er om heen, waarin zich zeer rui
me, goed getraliede holen bevinden van zeer
sterk muurwerk gemaakt, waar die burgers
voor altijd worden opgesloten en later begra
ven, welke den burgerlijken dood verdiend heb
ben, d. w. z. voor altijd gescheiden zijn van
de maatschappij.* Morelly gaf zijn wetboek uit
in 1755.
Door het centraal-comité, aldus leest men jn
de Standaard, is in zijn vergadering van jl. Za
terdag het ontwerp voor het concept-program
van actie, dat aan de deputaten-vergadering zal
worden voorgelegd, met de daarbij beboerende
resolution vastgesteld.
De deputatenvergadering is voorloopig vast
gesteld op Woensdag 28 April e.k., en met het
oog hierop worden ?de kiesvereenigingen uitge-
noodigd afgevaardigden te benoemen en over
het ontwerp van gedachten te wisselen.
Reeds nu kan worden meegedeeld, dat het
ontwerp geen .program van urgentie* is, in den
zin van een parlementaire werklijst voor de
eerstkomende vierjarige periode, maar dat het,
met het oog op de gewijzigde politieke periode
die we tegengaan, in uitgebreider zin bet stand
punt en de gedragslijn der auti-revolutionaire
partij afteekent.
Mr. A. P. de Lange, lid der Tweede Kamer
voor Alkmaar, die reeds eenigen tijd ongesteld
was, is Dinsdag aan de gevolgen van zijn ziek
te en van een ondergane operatie bezweken.
gieten. In plaats van de burgerlijke regeering
wenschen de sociaal-democraten een nieuwe
heerschappij van parlementery en wettenfabri-
catie, het jammerlijk compromis tusschen vrij
heid en knechtschap. Hiertegen mogen Proud
hon’s woorden worden gesteld: Wie de hand
op mij legt om mij te beheerschen, ie een over
weldiger, en een tiran; ik verklaar hem voor
mijn vijand.* Met dezen waren vrijdenker be
hoort men alle politiekers, die willen regeeren,
een Bebel of Liebknecht, tegemoet voeren:
Ieder wil zich van de autoriteit bedienen
voor ziju vrijheid tegen de vrijheid van ande
ren. Dit is de bestemming en drijfveer van
alle partijen. Niet zoodra had de autoriteit
haar intrede in de wereld gedaan, of ze werd
het voorwerp waarop algemeen jacht werd ge
maakt. Autoriteit, regeering; macht, staat
er is tusschen deze woorden geen wezenlijk
verschik Voor ieder zijn ze het middel van
overheersching en uitbuiting.
Absolutisten, doctrinairen, demagogen hebben
op het gezag onafgewend hun blikken gericht
als op de eenige pool. Vandaar de fraze der
democraten, die zelfs by absolutisten noch doc
trinairen op tegenspraak zal stuiten: De
maatschappelijke revolutie is het doel, de poli
tieke omwenteling (d. w. z. het overdragen van
’t gezag op andere personen) het middel. Of
anders uitgedrukt: Geef ons het recht van le
ven en dood over uw personen en goederen
en wij zullen u vrij maken I
Sinds meer dan zesduizend jaren zeggen ko-
ningen en priesters ons hetzelfdeDe macht
moet niet staan over maar in de maatschappij.
En de filosofie keert de stelling der democraten
dan ook om en concludeert:
De politieke revolutie of da afschaffiug der
autoriteit onder de menschen is het doel, de
sociale revolutie is het middel er toe.*
De hoofdfout van het democratisch socialisme
is het staatssocialisme; de sociaal-democraten,
ofschoon ze er niet mee te maken willen
hebben, zijn wel beschouwd niet anders dan
staats-socialisten. Ze stelllen zieh voor, door de
regeering van den Staat het socialisme inge
voerd te krijgen. Niet wezenlijk, doch slechts
in den vorm onderscheiden ze zich van de mo
narchale en minder ver gaande staatssocialisten,
in den wensch naar een nieuwe, zuiver demo
cratische socialistische regeering. Met dezen
tegader vormen ze een reactionaire massa te
gen het libertaire socialisme.
Het staatssocialisme is geen nieuw gesternte
aan het polieken firmament. Het is oud, zoo
oud zelfs als het socialisme zelf. Het spruit
voort uit de bijgeloovige vereering van den
staat, als een soort godheid, begaafd met de
hoogste macht, wijsheid en voorzorg. Om nu
van de leiding dezer godheid alle denkbaar
profijt te trekken, wordt de economie, ja, heel
het sociale terrein waarover het .socialisme*
zich uitstrekt, aan de regeering van den Staat
ondergeschikt gemaakt.
De staatssociaiist ziet er geen been in, een
despotisme over de individuen in te voeren, dat
We worden door het bestuur van de natio
nale tentoonstelling van vrouwenarbeid, die in
1898 in Den Haag gehouden zal worden, bijna
overstelpt met propaganda-geschriften, steeds
vergezeld van het verzoek ze te bespreken of
in hun geheel op te nemen. Het bestuur
spaart geen moeite om het denkbeeld ingang
te doen vinden in alle deelen van ons land
en dat is ook noodig zal de tentoonstelling be
antwoorden aan het doeleen zooveel mogelijk
juist, volledig en sterk sprekend beeld te geven
van het arbeidsaandeel dat de vrouw tot op
heden in het bedrijvig menschenwerk in ons
land heeft gehad. Het is ons echter, met het
oog op onze plaatsruimte, niet mogelijk aan al
die verzoeken te voldoen en wij moeten ons
dus tot «en enkel woord bepalen.
Voor hen, die meer wenschen te weten om
trent de beginselen, waarop het plan berust,
verwijzen wij naar de toespraak, door mej. Ma
rie Jungius in verschillende plaatsen in ons
land gehouden en in brochure-vorm uitgege
ven. Ze is op aanvraag verkrijgbaar bij het bestuur.
Een tweede brochure ,Een woord aan allen*,
bevat reeds eenige nadere bijzonderheden over
de organisatie. Het bestuur heeft een aantal
rubrieken in het leven geroepen, terwijl zij voor
iedere rubriek éen of meer dames heeft aange
wezen, die zich met het verstrekken van inlich
tingen hebben belast. Ieder, die wenscht mee
te werken, kan zich tot haar vervoegen.
Deze rubrieken geven tevens een denkbeeld
van de algemeene inrichting der tentoonstelling
en wij laten het lijstje daarom hier volgen met
de namen der comité-leden
Maatschappelijk werk, mevr. C. Goekoop,
Den Haag; handel en nijverheid, mej. Marie
Jungius, Scheveningen; huisvlijt, mej. Marie
Jnngius of mej. M. Meyboom, Den Haag; let
teren en wetenschap, mevr. C. Goekoop histo
rische afdeeling, mevr. C. Worp-Roland Holst,
Groningen; beeldende kunsten, mevr. C. Goe
koop; muziek, mej. Anna Fles, Utrecht; tooneel,
mevr. Mulder-Roelofsen, Rotterdamonderwijs,
mej. Marie Jungius; kook-en huishoudscholen,
mevr. Scholten-Commelin, Amsterdam; indu-
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.—franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
Prinses Sophie der Nederlanden, Groother
togin van Saxen-Weimar-Eisenach, is Dinsdag
plotseling overleden. Een beroerte maakte een
einde aan haar leven.
Wilhelmina Maria Sophia Louisa, prinses der
Nederlanden, werd den 8 April 1824 geboren
en bereikte dus den ouderdom .van bijna 73
jaar. Zij is den 8 Oct. 1842 gehuwd met
den Groothertog van Saxen-Weimar-Eisenach.
Men zal zich zeker nog levendig herinneren
met welk een luister iu 1892 de gouden brui
loft van het vorstelijk echtpaar te Weimar
werd gevierd en welke sprekende bewijzen van
hartelijke toegenegenheid de vorstin toen uit
heel haar land toevloeiden. Zij had zich die
waardig gemaakt als gade, als moeder, als vorst
in, als beschermvrouw van al wat steun ver
diende.
Maar ook in haar nieuw vaderland bleef zij
aan Nederland gehecht. Menigmaal werd er
bier een beroep op haar medewerking en hulp
gedaan en bijna nooit te vergeefs. Bovenal
hielp zij als ramp en leed ’t volk troffen, maar
niet minder kon men op haar rekenen als het
aankwam op het handhaven van nuttige in
stellingen.
ABVERTENT1EN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 71/, Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
BURGEMEESTER on WETHOUDERS van
Sneek,
Gelet op de desbetreffende bepalingen der
HINDERWET;
Brengen bij deze ter openbare kennis, dat ter
Secretarie dier gemeente ter visie ligt een bij hun
college ontvangen verzoekschrift met bijlagen
van S. G. RUITER, van beroep Smid, wonen
de te Snee/c, strekkende tot het erlangen van
vergunning tot het plaatsen van een STOOM
WERKTUIG in het gebouw staande aan den
Oosterdijk, Wijk 2 no. 64, kadastraal bekend
gemeente Sneek sectie B, no. 2086.
Dat op Zaterdag den lOen April e. k.des
middags te 12 uur, ten gemeentehuize aldaar
gelegenheid zal worden gegeven om tegen het
gedaan verzoek bezwaren iu te brengen en de
ze mondeling of schriftelijk toe te lichten en
dat zoowel de verzoeker als zij, die bezwaren
hebben in te brengen, gedurende drie dagen
voor evengemeld tijdstip ter Secretarie der ge
meente, in de gewone bureau-uren, van, de ter
zake ingekomen schrifturen kennis kunnen ne
men.
Sneek den 27 Maart 1897.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
VIII.
Dr. de Paepe, de leider der werklieden in
België, zei in 1864 in een rede te Patignie o. a.
het volgende
„Het ideaal der democratie kaE uil* anders
zijn dan de anarchie, niet de ordeloosheid
maar de anarchie naar de etymologische betee-
kenis van het woord De afwezigheid van
ieder© regeering, van iedere heerschappij
ja deze is het die we eens zullen bereiken,
door de macht van het democratisch beginsel,
de logika, de historische bestemming Maar,
zoo meent de redenaar, voor de hand ligt de
noodzakelijkheid van heerschappij van demo
cratie.
Deze meening is puur proletarisch. De ar
beiders hebben alle reden om in de regeering
door den Staat, in plaats van een middel tot
vrijmaking, te zien een instrument van heer
schappij.
Maar bij de bourgeoisie ontwikkelden zich
de denkbeelden niet zelfstandig maar broksge
wijze uit de burgerlijke filosofie. Omdat de re
geering voor de bourgeoisie een steun en werk
tuig was tot uitoefening der heerschappij, gaf
z? aan haar bevrediging uitdrukking in de leer,
dat de Staat een hoogst vernuftige organisatie
van de maatschappij was en dus regeeringen
en wetten onontbeerlijk waren. Lassalle en
Marx zijn, terwijl ze aan de proletarische be
weging doei en middel aanwezen, niet ontko
men aan dit dwaalbegrip.
„Verovering der politieke macht* was de
taktiek van deze burgerlijke arbeidsleiders, het
zij dan dat ze revolutieplanneu smeden, „voor-
ioopige regeeringen* instellen of verkiezings-
agitatie bedoelen
Hierbij merkt John Muller in zijn werk „de
JC© historische ontwikkeling van het anarchisme,*
opIn de te Geneve aangenomen statuten van
ra '66 heet het„dat om deze reden de econo-
il mische vrijmaking der arbeiders hetgroote doel
Ol waaraan iedere politieke beweging onderge-
schikt moet worden.* Dat wil immers zeggen,
dat iedere politieke beweging moet op zij ge
schoven voor de economische, - en het is vol
komen juist.
Iu de Engelsche vertaling van 1867 zijn de
woorden: as a means als middel achter
de woorden „politieke beweging* ingelascht
zonder autorisatie van een congres; een arglis
tige vervalsching waarop men zich later beriep
om de politieke actie, het meedoen aan ver
kiezingen enz. aan de internationale op te drin
gen. Want „als middel ondergeschikt* wil
1 zeggen: „als middel dienend,* aldus is de po
litieke aktie het aan te wenden middel; dit
I was de private opvatting van Karl Marx maar
nooit die van de Internationale.*
Zooals van alle partijen in 't parlement kan
men van de democratie zeggen, dat haar stre
ven tot bemachtiging der teugels ten doel heeft
den Staat te verjongen, en dit ©ogenschijnlijk
op vrijheid doelende middel nieuw bloed iu te
SHEERER COURAN
