’ork.
mi
e
■IÏS- HI ADTERTEWIE BLAB 11)011118
CHffl 1.1 HET ARRÜABISSEHEItT SMIL
r., 4
JI].
Bi
No. 61.
T W E J£-E N-V IJFT I Q ST E J A A R Gt A. N Ci.
1897.
DE GEWELDSTAAT.
Me
JAARMARKT of KERMIS
Zxï TKU D .k (I
a. v.
V.
Hl
5,50.
bij de compositie van een schilderij de klein*
keur
keur
goh:
kilo,
erd
eha-
gen,
Tot
van
Deze CO UH ANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f 1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
ren.
Het U. D. besluit zijn overzicht van de»i-
EN.
34,50
3,00,
f50
9 k
10 A
69,
16.00
-.00
li
jobus
d.
Ier, d.
M.
i.
JlB
ADV EBTEN TIEN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7 Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorw aarden daaromtrent te vernemen by
den uitgever.
sevens. I
„de I
1 het -
K
A
BEKENDMAKING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeente Sneek maken bekend, dat de
acien
S 14a.
r. vax
leiden voor de gansche natuur, schuld er aan
heeft dat deze onze nieuw-modische denkwijze
opgang maakt, of ook misschien de militaire
zijn hun zonder uitzondering door overheid en
heeren afgenomen door oorlog, bedreiging of
moreele pressie zoo b.v. de rechten der vrije
Keus van woonplaats en beroep, en die van
4 yereeniging, van vergadering en het kiesrecht
aan al deze rechten kleeft het bloed der strij-
ders van 1792 on 1848 en de regeeringen we
ten zeer goed dat aantasting van deze rechten,
of van een er van, zou leiden tot verzet en
burgeroorlog.
Zoo is de rechtsorde de zuivere reproduktie
van de bestaande machtsverhoudingen, waarom
ze dan ook verandert van gedaante zoodra deze
verhoudingen wijziging hebben ondergaande
verzameling van staatswetten is daarom tot
zekere hoogte een wapenstilstand van vijande
lijke machten, een vorm dus van heerschappij
en knechtschap en niet van de vrijheid; de
waarachtige vrije mensch vraagt geen recht of
verlof, omdat niets hem is verboden.
Deze natuurlijke spanning tusschen overheid
en onderdanen wordt erkend door den eerlij
ken politicus Gumplowicz. „De strijd, het es-
sentieele van den krijg zegt hij heeft
in de heerschappij slechts de vorm van den
krijg afgelegd en is latent geworden en deze
latente toestand van den strijd is het, die tus
schen heerschers en beheerschten een eeuwige
f.spanning van krachten onderhoudt; de hoogste
regeerkunst is tusschen deze krachten de rust
en het evenwicht te bewaren/ Even als van
twee elkaar vijandige machten de een zijn best
doet om zijn tegenstander te overtreffen, was
en is ook de overheid er op uit haar heer
schappij, haar bevoegdheden en haar rechten
uit te breiden ten koste der onderdanende
gevolgen hiervan zijn ernstig.
Möser zag het reeds, toen hij in 1772 deze
stelling verkondigde: de tegenwoordige lust
naar algemeene wetten en verordeningen is
gevaarlijk voor de algemeene vrijheid.® Bij
de behandeling van dit onderwerp zegt hij
„De heeren van het departement generaal zou
den gaarne alles terugvoeren en plaatsen op
eenvoudiger grondstellingen vermoedelijk
u fcjnet het doel de regeerkunst wat gemakkelij
ker te maken en toch de eenige drijfveer der
gansche machine te zijn. Voor de ijdelheid en
het gemak dezer heeren niet verkeerd, en onze
eeuw die zwanger gaat aan algemeene wetboe
ken, werkt hun verwachtingen vrijwel in de
hand. Metterdaad raken we langs dien weg
- .steeds verder van het plan der natuur af, die
haar rijkdom ontplooit in de menigvuldigheid,
en we banen den weg voor het despotisme, dat
alles wil dwingen naar weinig regels en daar
mee den rijkdom der verscheidenheid verliest.
Ik wil niet onderzoeken of de natuur der
geleerden uitgaat naar deze lust tot eenvormig-
..heid, dan wel het rustig genot om algemeene
J waarheden te ontdekken, daaruit wetten af te
worden gebracht door het sterk spreken van
De heer De Beaufort toch heeft
zich steeds als de meest principieele drager der
oud-liberale beginselen doen kennen en menig
een zal zich met eenige bezorgdheid afvragen
of hartelijke samenwerking van eenzelfde pro
gram bij zoo heterogene elementen op den
duur mogelijk is. Intusschen spreekt het van
zelf, dat voorioopig overeenstemming moet zijn
verkregen. Men weet trouwens, dat zoo de
heer De Beaufort steeds huiverig zich toonde
om met de theoriën der geavanceerden mede
te gaan, hij voor practische sociale hervormin
gen, waar die hem uitvoerbaar bleken, wel te
vinden was. En dan kan bij misschien met
zijn voorzichtige, ietwat sceptische natuur, de
zeer nuttige rol van den dwarskijker in het
kabinet vervullen, wiens critisch oog de her
vormingsgezinde elementen dwingt tot voort
durende zelfbeproeving en behoedzame omzich
tigheid.
De beide militaire ministers begroet het Vad.
mede met groote ingenomenheid. Van den mi
nister van oorlog is bekend dat hij zich niet
blind tuurt op de vestingbouwerij, maar ten
volle overtuigd is dat versterking der levende
strijdkrachten met invoering van persoonlijken
dienstplicht een eisch des tijds is.
Over het programma van het nieuwe kabi
net zal het Vad. zich niet aan bespiegelingen
wagen. Het wacht dat met vertrouwen af,
overtuigd, dat het zal doen, wat in de politieke
omstandigheden van het oogenblik kan gedaan
wordep.
Dat er geen nieuw landbouw- en arbeidsde-
partement bij is gekomen, verheugt het blad,
want van een nieuwe organisatie of een heir-
leger nieuwe ambtenaren moeten onze land
bouwers en onze arbeiders hetiniet hebben,
maar van den ernstigen wil en met de kracht
die ter beschikking der regeering staan, beide
levensvoorwaarden te verbeteren.
Ten slotte spreekt het blad den wensch uit
dat de kamerleden, die ministers zijn gewor
den, zich doordrongen mogen toonen van de
zen eisch der parlementaire beginselen, dat het
Kabinet zijn steunpunt moet vinden in de Ka
mermeerderheid en daartoe in voortdurend
contact moet kunnen staan met die meerder
heid.
„Speciaal zouden wij het gewenscht achten
aldus eindigt het blad dat de formeer
der van het Kabinet en de ministers van bin-
nenlandsche zaken en van waterstaat, of al
thans een van die beiden, lid bleven der Kamer,
en daarvoor in den vollen zin des woords ook
leiders der parlementaire meerderheid. En zoo
er bezwaar voor overstelping van werkzaam
heden wezen mocht, laten dan deze bewinds
lieden ook eens den moed hebben tot invoe
ring der nieuwigheid, om zich in ’t Parlement
bij verdediging van wetsontwerpen te doen bij
staan door ambtenaren, met speciale onderwer
pen bijzonder vertrouwd.®
Het Haagsche Dagblad is heel wat minder
vriendelijk gestemd. Het is van meening, dat
de nieuwe ministers geen schitterend aureool
zullen vormen in het kroningsjaar om den troon
en de invloed van de kroon met hun mede
werking niet zal stijgen. Het blad vreest o. a.
voor de benoemingen van binnenlandsche za-
I ken en doet opmerken dat de heer Pierson
wel een dankbetuiging zal erlangen van de ge-
j meente-besturen van Wiesbaden, Brussel, enz.
voor de nieuwe bezending Nederlanders, die.
men daar kan verwachten. Hij toch wil de
denkt hier aan zekere doctrine, die leert dat kip met de gouden eieren ter slachtbank voe-
bij de compositie van een schilderij de klein
ste partij met de grootste in evenwicht moet
De rechten, waarvoor onderdanen opkomen, 1
volen de waarheid is en blijft dezehoe een
vormiger de wetten en algemeene regelen wor
den, des te despotischer, droger, en armzaliger
wordt de Staat Een Staat, waarin ieder
de meest volkomen vrijheid geniet en het al-
j gemeen welzijn tracht te bevorderen zooveel
in zijn vermogen is, is onbetwistbaar beter, ge
lukkiger en heerlijker, dan een andere, waarin
dit moet gekocht worden met een grootere op
offering der individueele vrijheid.®
Wat zou Möser wel zeggen van onze zucht
naar centralisatie der Staatsmacht! „Heden
zegt Peter Krapotkine is de staat er op uit,
beslist in te grijpen in al onze handelingen
van de wieg tot het graf houdt hij ons in zijn
armen geklonken.®
Inderdaad, nauwelijks geboren moet het kind,
nauwelijks gestorven moet de overledene bij
de regeering worden opgegeven de spruit wordt
ingeënt met staatslympha, lichamelijk en gees
telijk beide; het eene vóór, het andere in de
school; de jongeling stelt zijn krachten ter be
schikking van den Staat, hanteert desnoodig de
wapenen in zijn dienst, moet zijn leven er voor
veil hebben zelfs in werktuigelijke, blinde ge
hoorzaamheid kan hij zijn brood verdienen
dan vraagt de Staat een offer gevoelt hij be
hoefte zich in natuurlijke liefde aan een vrouw
te verbinden, dan wordt onderzocht of hij be
hoorlijk door den Staat is gesanctionneerd en
het paar blijft nauwelijks iets anders over dan
staatsverlof te gaan vragenwil men veran
deren van woonplaats, dan willen autoriteiten
het weten, zoo niet eerst goed vinden wande
lend over de straat worden we aan den Staat
herinnerd door den politie-agent op den hoek,
een waarschuwend opschrift aan den muur,
hier door een soldaat, daar door een rechterljjk
beambteheeft men zich een overtuiging ge
vormd en wil men deze uitspreken, dadelijk
komt dan het strafwetboek opgedoken met zijn
pijnlijke hoofdstukkenzoekt men door ver-
eeniging met geestverwanten invloed uit te
oefenen op den gang van zaken, dan houdt de
overheid toeziend, waakzaam oog op de ver-
eeniging. Kortom, in een overvloed van veror
deningen en verbodsbepalingen worden we op
gesloten daar achter staat met dreigend opge
heven vinger de Staatsautoriteit. In sommige
staten is deze staatszucht dermate ontwikkeld,
dat men met den duitschen recruut mag zeg
gen
Eigenlijk is alles verboden, op enkele uit
zonderingen na, die in ’t bizonder worden be
volen.
Het nieuwe kabinet is naar de opvatting van
het Vaderland in overeenstemming met de
eischen van het oogenblik. Gelijk het meer
dan eens heeft betoogd, was een ministerie uit
de beide fractiën der liberale partij, met het
overwicht naar geavanceerde zijde, een politie
ke noodzakelijkheid geworden. Stond dit een
maal vast, dan mocht worden aangenomen, dat
de heer Pierson, die een eerste plaats heeft
ingenomen onder de ontwerpers van het mani
fest der 83, de geschikte man was om de nood
zakelijke combinatie tot stand te brengen. Te
gen de hebbelijkheid van sommige geavan
ceerden, om den heer Pierson een conserva
tief te noemen, is het blad herhaaldelijk opge
komen. De man, die in ’t geavanceerde ka-
binet-Tak een gewichtige rol heeft vervuld
die een belastinghervorming heeft tot stand ge
bracht, waarop tal van voorgangers te vergeefs
hun pogingen hebben beproefd eu welke zeer
stellig aan een meer „geavanceerde® man niet
zou zijn geluktdie ook meer dan eens be
tuigd heeft, dat hij met het kiesreeht-ontwerp
van den heer Tak ten volle medegingdie
over hervorming van armenzorg reeds jaren
geleden denkbeelden heeft verkondigd, waar
toe vele geavanceerden eerst langzamerhand
zijn bekeerd die in zijn oeconomische werken
zich steeds vrij van vooroordeelen en voor
nieuwe inzichten en opvattingen toegankelijk
heeft getoond zulk een man van onbetwist
bare superioriteit, wiens overwicht gevoelt wie
het voorrecht heeft hem te kennen, als con
servatief op zij te zetten, getuigt van een vlug
heid en vaardigheid in ’t oordeelen, als ge
meenlijk alleen het deel is van hen, die min
der tijd hebben gehad voor veelzijdig weten
schappelijk onderzoek.
Bij de keuze zijner medewerkers heeft de
heer Pierson insgelijks getoond dat hij er niet
tegen op ziet aan mannen van beslist progres-
sistische kleur belangrijke portefeuilles toe te
vertrouwen. De keuze van de hh. Borgesius,
Lely, en Cremers drukt een bepaald stempel
op het kabinet, daar zij beteekenen de socia
le hervormings-politiek in Nederland en een j
politiek van beslisten vooruitgang in Indie.
En hierbij past ook mr. Cort van der Linden,
al had het Vad. hiervoor liever den heer Druc- I
ker aangewezen gezien.
Een wel wat overmatig sterk contrast vormt
in ’t oog van ’t Vad. met dit vooruitstrevend
gezelschap de heer De Beaufort. Het blad
UIT DE PERS.
I alhier dit jaar begint op Vrijdag den 13den
I Augustus, des morgens acht uur, om te eindi- I het sujet.
I gen op Vrijdag den 20sten Augustus d. a. v.~:-L
1 des morgens acht uur, en dat vóór den 22sten I
I dier maand alle kramen, disscheii, tenten enz.
zullen moeten zijn afgebroken en weg-geruimd.
I Tevens wordt herinnerd aan art. 12 der Al-
1 gemeene Politie-Verordening, waarbij is bepaald:
j dat niemand eene tent, kraam, tafel of iets der
gelijks op den voor den openbaren dienst be
stemden grond mag opslaan of daarop uitstal
lingen van goederen hebben, dan overeenkom
stig de aanwijzing van den Marktmeester of,
bij ontstentenis van dezen, van de Politie en
I na voldoening van het marktgeld.
Sneek, 20 Juli 1897.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
j gen op Vrijdag den 20sten Augustus d.
stand, die dikwijls van honderd duizend men-
seben oog en voet gericht houdt naar een punt, j
de navolging van zijn voorbeeld heeft aanbe- i
SI
KER COURAI
K35E
1
A
j
6 50
7
77
7 20
8
8
815
8 35
845
'4
'2
4
I
8
8
16
VAN
L.
ward;
S2Ö»
120*
n na* nn rl a f- «aak
