MEIIIS 1» lllll.i:ii:illl.-BUIII0IHI lit
N
Tork
B
?/a I
No. 85.
T W E E-E N-V IJFTIQSTE J A A R Q
KALVERMARKT
1897.
2S T E It I A. H
33 O (rJL O 13 K H.
WETHOUDERS der het gemiddelde gewicht
en dat gericht is
UIT DE PERS.
teeds
bij „Al moge ik nu
14,00
BINNENLAND.
Te Groningen is een afdeeling opgericht van
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden fl.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende, franco
in te zenden.
n Ge-
g van
iziek-
ver-
zen
?EN.
44,00
-,00,
kilo.
ierd
Icha-
Jgen,
4.00,
-.00,
etting
f60
7 a
10 a
000,
z.
Lucas
.M.
Vs
specteur van den Geneeskundigen Raad voor
Friesland en Groningen, de heer dr. Ali Cohen,
Levens-
„de/
an bat
keur
keur l
BEKENDMAKIN G.
BURGEMEESTER en “~ZC
gemeente Sneek maken bekend, dat de tweede
i dit jaar invalt op Maandag den 1 November e.k.
I Sneek den 19 October 1897.
Burgemeester en Wethouders voornoeuid,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Seeretaris.
Uit den Haag wordt aan de Tel. geschreven
In alle boekwinkels heb ik gevraagd naar
het portret van Wiebe Gaossen, den Ulster,
die met stoere friezigheid gedacht heeft„als’
ik niet mee mag stemmen, smiet ik jullie de
heele boel in de war/ tenzij een ander ’t
voor hem heeft gedacht, wat op hetzelfde neer- 1
komt. En in de jongste Wereldkroniek staat
Wiebe’s beeltenis ook niet. Vier Sarah’s zijn
er in, vier van Sarah die we allemaal kennen
en niet één van Wiebe, ’t Ergste is, dat de
boekverkoopers, bij wie ik zijn portret te koop
vroeg, veinsden den naam niet te kennen. Ik
hoop tenminste, dat ze ’t veinsden om er maar
af te zijn, want welke keizer weet niet, wie I
ADVERTENT1EN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7*^ Cents. Bij abonnement is de prijs
belangrijk lager. Voorw aarden daaromtrent te vernemen bij
den uitgever.
1 korte artikeltjes in van verschillende personen.
Tolstoy heeft aan de redactie toegezegd een
kopie van een geschriftje waaraan hij arbeidt
„aan de arbeiders van de
christelijke wereld** «n dat hij gaarne door
middel van Vrede openbaar gemaakt ziet.
Dr. Louis A. Bahler deelt in het eerste
nummer mee, dat hij 5 October zijn schrij
ven dateert van den 2en opgeroepen is te
verschijnen voor het klassikaal kerkbestuur
van Dokkum, ten einde gehoord te worden
over hetgeen hij den 28en April te Amster
dam in zake militaire dienstweigering uit een
godsdienstig oogpunt en den 16en Augustus jl.
in Den Haag gepredikt heeft.
Het blad komt voorloopig om de twee we
ken uit en onderscheidt zich van andere door
de wijze waarop het abonneeren is geregeld.
Men kan nl. zelf den prijs van het abonnement
bepalen. Waarom zou niet iemand zelf kun
nen bepalen uit sympathie of wederdienst, welk
bedrag hij wenscht af te staan voor de gere
gelde lezing van een blad naar keuze vraagt
de redactie.
In de Spoorhaven te Zuidbroek kwam dezer
dagen een vaartuig aan met een nieuwe ma
chine voor een stoomolieslagerij. Bij ’t opha
len echter brak de kraan en plofte de machine
met alle bijbehooren in ’t water.
Een deskundige nam op zich de machine te
lichten, wat ook gedeeltelijk gelukte. Een zwa
re ijzeren cilinder echter was met geen middel
van zijn plaats te brengen. Er werd nu naar
duikers gevraagd, maar, daar deze veel geld
zouden kosten, besloot men het gedeelte der
haven af te dammen. Ook dit baatte niet
ook nu nog bleef de weerbarstige cilinder zich
aan het modderbed, waarin hij was neergezakt,
vastklemmen.
Daar meldden zich twee mannen aan om
voor f 45 de cilinder boven water te brengen.
De een was een dansmeester en de ander een
scharenslijper. Hoewel de eigenaar niet veel
vertrouwen stelde in deze dilettant-duikers,
nam hij toch het aanbod aan en beloofde nog
f 10 bovendien.
De beide duikers lieten zich, met een spons
in den mond, in het water glijden, krabden
het zand onder den cilinder weg, sloegen
toen een ketting om het gevaarte en haalden
het daarna op.
Zij hadden binnen een uur f 55 verdiend.
rincien I
1 S 14a.
Bij de verkiezing van een lid der Tweede
Kamer in ’t hoofdkiesdistrict Enkhuizen zijn
Dinsdag uitgebracht 6810 geldige stemmen en
wel op de hh. C. V. Gerritsen (rad.) 1386, A.
Kool (lib.) 2308, H. Raat (r. k.) 2625 en N.
Sluis (a.-r.) 491 stemmen. Zoodat herstemming
moet plaats hebben tusschen de hh. Raat en
Kool.
KENNISGE VING.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der
gemeende Sneek brengen, ter voldoening aan
art. 8 der Hinderwet, ter openbare kennis, dat
i aan BAREND de WILDE, van beroep Slager,
I wonende te Sneek, en zijne rechtverkrijgenden,
vergunning is verleend tot het oprichten van
‘eene SLAGERIJ, in het perceel kadastraal
bekend gemeente Sneek, Sectie B no. 1181,
staande aan de Wijnkanstraat Wijk 9 no. 64.
Sneek den 21 October 1897.
Burgemeester en Wethouders voornoetnd,
ALMA, Burgemeester.
BENNEWITZ, Secretaris.
Voor de Huldebetooging der gezamenlijke
Nederlandsche Liefhebberij-Muziekgezelschap
pen (Harmonie- en Fanfare-corpsen) bij gele
genheid der a. s. Kroningsfeesten, hebben zich
tot heden reeds meer dan 200 Gezelschappen
tot deelneming aangemeld. Eene vergadering
der voorzitters dezer gezelschappen zal binnen
kort te Utrecht of Arnhem plaats hebben. Als
dan zal een difinitief bestuur worden gekozen
en vastgesteld worden wanneer, waar en op
welke wijze de betooging zal plaats hebben.
In geen geval» kan dezelve op den feestdag zel
ve gehouden worden, daar dien dag de gezel
schappen in hun eigen gemeente noodig zullen
zijn tot opluistering van te houden festiviteiten.
Zooals men weet wordt deze grootsche Hul
debetooging op touw gezet door den Heer M.
J. II. Kessels te Tilburg die in ’95 de zoo uit
muntend geslaagde betooging der Noord-Bra-
bantsche Muziekcorpsen inrichtte bij gelegen
heid van het bezoek H.H. M.M. de Koningin
nen aan Tilburg.
van
varkens in den Gilse belaagt en oorzaak is geweest van het
1 -1 t 1 1 1 1 i v
runderen, is de uitkomst der becijfering, door
Het Tolstoyanisme heeft ook in Nederland
zijn blad gekregen. Onder redactie van J. K.
van der Veer is verschenen Vrede, „orgaan tot
bespreking van de praktijk der Liefde.** Het
zal aan de menschen willen boodschappen dat
gene waarvan het meent dat ’t inderdaad vre-
I de kan brengen, hetzelfde wat de stem van
Nazareth reeds voor 18 eeuwen heeft doen
hooren, maar dat zoo bedroevend weinig in
vruchtbaren bodem is gevallen, aldus leest men de vereeniging voor Lijkverbranding. De in-
in het inleidend woord van de redactie.
1 Men vindt er voorts nog een aantal, meest
o ---van
loop der jaren evengoed gestegen is als dat der
runderen, is de uitkomst der becijfering, door
de centrale commissie voor de statistiek naar
zoo goed mogelijke schatting gemaakt, en met
inachtneming van verschillen tusschen in- en
uitvoer, deze, dat gemiddeld per 100 hoofd der
bevolking zjjn verbruikt
In 1853-56 11.33 stuks, in 1857—61 11.38
stuks, in 1862—66 11.46 stuks, in 186771
11.52 stuks, in 1872—76 13.94 stuks, in 1877—
81 14.23 stuks, in 188286 13.64 stuks, in
1887—91 14.20 stuks, in 1892—96 17.19 stuks.
Hier derhalve, met één enkele uitzondering,
een onafgebroken stijging, welke voor bet jong
ste tijdvak van vijf jaren zelfs buitengewoon
groot is geweest en mede in aanmerking moet
komen, waar de boven aangewezen daling van
het verbruik van rund- en kalfsvleesch in dat
zelfde tijdvak de aandacht trekt.
Voor dit tijdvak moet trouwens, in verband
met die daling, nog op iets anders worden ge
let namelijk op het, althans in sommige steden,
toegenomen verbruik van paardonvlcesch, het
welk waarschijnlijk bij velen met minder goed
voorziene beurs in de plaats van rund- of kalfs
vleesch is getreden. Nu ontbreken algemeene
gegevens daaromtrentmaar wij weten toch,
dat in de hieronder genoemde steden zijn ge
slacht (na aftrek van afgekeurde) gemiddeld in
elk der jaren
Te Amsterdam van 188791 1974 stuks en
van 1892—96 2319 stuks, Rotterdam 1214 en
1643, Den Haag 474 en 1001, Utrecht 93 en
134, Haarlem 548 en 611, Arnhem 220 en 112,
Nijmegen 45 en 138, Gouda 164 en 192, to
taal dus van 8791 4732 stuks en van 9296
6150 stuks. Alles te zamen genomen derhalve
stellig niet een resultaat zooals de heer v. d.
Zwaag had verwacht.
De heer Kerdijk voegt hieraan toe, dat hij
hiermede niet ten doel heeft een lofzang aan
te heffen op den economischen toestand van ons
volk, al verblijdt hij zich in elk teeken van
vooruitgang; ’t is zijn doel eenvoudig te doen
uitkomen, hoe gevaarlijk het is voor een alge
meen oordeel af te gaan op hetgeen men weet
of meent te weten uit eigen, altijd beperkte
omgeving en hoe noodig het is zijn gezichts
kring te verruimen met de hulpmiddelen der
wetenschap.
Men schrijft uit Rozendaal aan de Tel:
Zonder overdrijving verdienen thans in deze
streken, nl. in het westen van Noordbrabant,
met de suiker-campagne ruim 20.000 men
schen, die anders in dezen tijd van het jaar
geheel zonder verdiensten zijn, een goed stuk
brood.
In al de polders is het een en al leven met
het rooien, vervoeren en wegen der beetwor
telen. De landbouwschool te Steenbergen,
waarvan de opening bepaald was op 1 Octo
ber, heeft niet kunnen aanvangen omdat al de
leerlingen in het bietenbedrijf betrokken wa
ren de lessen zijn nu uitgesteld tot na de
drukte.
Berekend dat ieder arbeider of arbeidster
een gulden daags verdient, zoo komt den ar
beidersstand iedere week ruim f 10.000.
ten goede, zoodat de suiker-industrie een ze
gen mag genoemd worden voor den werkman.
de
s, is
oek-
In het debat over de troonrede gevoerd, heeft
I de heer Van der Zwaag ie kennen gegeven dat
de toestand des lands veel te rooskleurig is ge
schilderd. Hij voegde er bij „Al moge ik nu
I hier zijn te midden van menschen, die zich
I hebben gelaafd aan de verschillende bronnen
I van wetenschap aan de academiën, en dus dien-
I aangaande hun mindere zijn, wanneer het
Jente I aankomt op wetenschap aangaande de algemee-
f ne toestanden, opgedaan in den boezem des
I volks, dan meen ik dat ik opweeg tegen tien
van deze heeren, en dat ik krachtens deze we-
I tenschap het recht heb om te spieken zooals
ik doe.**
In het Soc. Weekbl. brengt mr. A. Kerdijk
deze opmerkingen ter sprake. Hij erkent dat
I er veel waars is in de woorden van het lid
‘voor Schoterland, maar daar staat tegenover
B I dat zij, die weinig of niet buiten hun eigen
I kring treden, gevaar loopen uit beperkte waar
neming te snel algemeene gevolgtrekkingen te
maken. En nu levert de heer Van der Zwaag,
volgens mr. K., door zijn redevoering bij de
troonrede hiervan het bewijs.
De heer van der Zwaag zeide o. a. dat spek
en vleesch, naar hij geloofde, lager genoteerd
zijn dan in vroegere jaren. In dit opzicht sprak
I hij naar hij zeide van vroegere ervaring.
Nu stelt de heer K. tegenover dit gelooven
van den heer v. d. Z. de feiten, bijeenverza-
'meld door de centrale commissie voor de - sta-
I ti tiek. Hij schrijft
„Beginnen wij met rund- en kalfsvleesch.
Neemt men niet enkel in aanmerking het aan
tal geslachte beesten, maar ook den in- en uit
voer van versch en gezouten, gerookt en ge
droogd vleesch, dan vindt men over het tijd
perk 18531896 de navolgende verhoudings-
.cijiers van verbruik per hoofd der bevolking
in 1853—56: 100.—, in 1867—71: 145.21,
- 1872—76: 153.43,
1877—81 164.62,
in 1882—86: 151.83,
-
vleesch. Terwijl ik aanstip, dat vermoedelijk Wiebe is, Wiebe Gaossen, die den heer
rl r\r rr 1 1 1 1 if zv zv zx cr» t n I. zv 1 za l i* 1 11 a. A I l 1
bestendigen van den arbeid eener geloofsbrie-
ven-commissie, die door het Wiebegeval aan
den arbeid gekomen, verworden is tot een
sehrabjeskrabjes-vlekjes-commissie.
Zij heet druk aan het werk te zijn, deze
commissie in een der sectie-kamers van het
.gebouw der Tweede Kamer, met de stembil
jetten anatomie.
Men zegt dat zij wordt bijgestaan door een
chemicus, die te onderzoeken heeft of de schrap-
jes, krabjes, vlekjes, van de kiezers, de stem-
opnemers of de Kamerleden, die in de biljet
ten doende zijn geweest, afkomstig zijn. De
chemicus schijnt daartoe een middel te hebben
gevonden.
Eetvlekjes b.v. houdt hij stellig voor niet door
kiezers veroorzaakt, ’t Kan een waardig rap- I
port worden. Blijft de conclusie zooals die nu
is, nl. invalidatie, omdat Wiebe niet mee heeft
gestemd, dan acht ik een nieuwe verkiezing
onnoodig. Dan vrage men eenvoudig aan Wie
be plechtig „op wien zoudt gij hebben gestemd,
indien gij gestemd haddet* dan stemt hij, in
het geheim natuurlijk, met een billet-vierge en
wat hij dan zegt, dat gebeurt.
Als ’t dan zoo mocht geschieden, of op een
andere manier ik ben ook voor een nieuwe
verkiezing te vinden dat de heer Heems
kerk de uitverkorene wordt van Sneek en des-
zelfs Ommelanden, dan is ’t jammer dat Sopho
cles dood is, want dan dient te worden ge
schreven eene vijfbedrijvige tragedie, waarin ’t
wee, wee, wee! klinkt van den na jaren strij-
dens om toegang tot een regeeringscollege ein
delijk gekozen candidaat, die er wordt uitgezet
voor dat hij er recht in is, en bij de Kamer-
opening reeds verscheen in den goudbestikten
rok, degen op zijde, steek in de hand. Voor
zulke gevallen dienen tragedies. Dennery zou
er een melodrama uit halen met Wiebe als
„verraaier.**
1857—61 98.17,
1862—66 132.42,
1887—91 166.67,
i 1892—96 152.93.
Een zeer aanzienlijke vermeerdering dus, of
schoon niet zonder schommeling, en behoudens
laatstelijk een achteruitgang waarop ik zoo aan
stonds nog terugkom.
Een vermeerdering overigens, waarmede ge
paard gaat die van het verbruik van varkens-
SXEEkER OI RAV
iranii 11 het umrassEn
:N 50
it.
i i.c.
J. VAN
J. VAN I
m 1, j
Is ward;
Jï
