o
VOOR SIM BS «ISTRBBBS.
I
MEI WS- ES' AIIVEHTENTiKÜLAO 4
i
1
fl
I
FKUILLKTO1
Hr
F
2To. 22.
Woensdag 16 Maart 1898.
53e Jaargang.
Buitenland.
EEN HONDERD-JARIGE.
DE K.ÜNSTRIJDSTER.
Uitgevers: POUWELS FALKENA, tegenover’t Tramstation Sneek.
1
H5®
1
en
en
Wordt vervolgd.
i
k’Wd
o-
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f 0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
nt
s-
.e-,
m,
S
n
I
I
Vóór een eeuw werd naar Sneek een stek
overgebracht van het toen nog teere boompje,
te Edam geplant, dat zou opgroeien tot den
lommerrijken woudreus, die heden ten dage
nog als voor tientallen van jaren, ja als in den
tijd zijner planting, den naam draagt van
Maatschappij tot Nut van 't Algemeen. Op
gericht met het doel om het verstand van den
eenvoudige te verlichten, hem van vooroor-
deelen te bevrijden, en zijne dagelijksche be
zigheden gemakkelijker te maken door het al
gemeen bekend doen worden van nieuwe en
het verbeteren van vroegere ontdekkingen, kan
zij heden ten dage nog fier het hoofd opheffen
over al wat zij ten nutte en ten zegen onzer
landgenooten heeft gewrocht.
Want zij deelde in den beginne premiën uit
aan uitvinders van nieuwe werktuigen en in
strumenten om de huisvlijt en de kunstliefde, die
op het eind der vorige eeuw in ons vaderland
op lagen trap stonden, tot mogelijken bloei te
brengen, en trachtte daardoor ook een eind te
maken aan de voorkeur, welke de ingezetenen
schonken aan zijden- en andere stoffen, lakens,
horloges, physische instrumenten enz., welke
uit Frankrijk en Engeland kwamen, omdat zij
misschien iets goedkooper waren dan de hier te
lande vervaardigde. En evenals thans nog
menige dame hare japonnen uit Brussel of Pa
rijs betrekt, omdat dit gekleeder staat en veel
effect maakt bij een goede vriendin, die minder
door de fortuin begunstigd is, zoo wilde de
Maatschappij aan dit toen reeds bestaande
euvel een einde maken.
Wij willen niet zeggen, dat haar, wat zij zich
voorstelde, in alle opzichten is gelukt. De la
kenindustrie te Leiden is niet weer tot haar
vorigen bloei gekomen; de moerbeiboomen,
welke geplant werden om de zijdewormen in
Hoven van Europa hebben de verschillende
regeeringen gepolst. Engeland schijnt gunstig
voor Amerika gezind, zeker met het doel, om
een nieuw Drievoudig Verbond te sluiten met
Amerika en Japan, ten einde de overmoed van
Rusland in China te kunnen bedwingen. De
andere mogendheden hebben verklaard zich
in geval van oorlog onzijdig te zullen houden.
Duitschland en Oostenrijk echter, die juist niet
zoo vriendelijk gezind zijn voor de groote re
publiek, verklaarden zich niet voor de toekomst
te kunnen binden. Het antwoord van Frank
rijk was bepaald onvriendelijk.
Ook in 1875 heeft Amerika de Europeesche
regeeringen eens laten polsen. Toen was de
Amerikaansche schoener Virginius door Spanje
opgebracht en de bemanning voor een krijgs
raad gebracht en doodgeschoten. Amerika
achtte zich toen zwakker dan Spanje en de
Hoven van Europa waren niet gunstig gezind.
Nu echter, zeggen de Amerik. bladen, zijn
we sterker dan Spanje.
De oorlogsschepen, die in Amerika op sta
pel staan, mogen niet afgeleverd worden aan
vreemde mogendheden.
Duitschland. De Duitsche eenheid, door het
reuzengenie van Bismarck tot stand gebracht,
is toch altijd een teer juffertje.
En geen wonder. We zullen niet noemen
de geschiedenis dier eenheidwe halen alleen
maar aan het groote verschil in karakter tus-
schen Noord- en Zuid-Duitschers, tusschen Prui
sen en Beieren. De Pruisische >schneidige<
militaire manieren passen nog niet goed bij
het karakter der Zuid-Duitscher. Pruisen is
ook te groot naar verhouding der andere deelen
van het Keizerrijk; het heeft alleen eenige
millioenen inwoners meer dan de andere Staten
te zamen. In den Rijksdag is dan ook het
aantal Pruisische afgevaardigden grooter dan
dat der andere. Gelukkig wist de strijd tus
schen de politieke partijen de grenzen vaak
uit. Ook heeft de grondwet gezorgd, dat voor
den Bondsraad, waar ieder der 22 bondstaten
en der 3 vrije steden afzonderlijk vertegenwoor
digd is, Pruisen slechts 17 leden, dus slechts
ruim één vierde deel van het geheele aantal
leden kiest.
Maar toch komen er telkens tegenstrijdige
belangen te voorschijn.
Zoo nu weer de nieuwe regeling van het
militaire strafproces. Beieren wil zijn eigen
I
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 21/, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
overmand, dat hij ook dadelijk weer opstond en met
wankelende, onvaste schreden naar zijn slaapkamer
ging. Zooals hij was, met kleêren en laarzen aan,
wierp hij zich op zijn bed neêr.
IX.
De begrijpelijke verlegenheid en schuwheid, waarmee
Elsbeth haar nieuw thuis betreden had, waren door
de liefderijke voorkomendheid harer grootmoedige wel
doenster reeds in den loop van den eersten dag van
haar geweken. En haar jong hart was vol dankbaar
heid jegens het lot, dat haar juist op ’t oogenblik
der uiterste radeloosheid en van den grootsten nood
eene medelijdende, deelnemende menschenziel had toe
gezonden. Sedert den dood haars vaders toch was
niemand haar met zooveel hartelijkheid en goedheid
tegemoet gekomen als deze vrouw, van wie zij ’t zich
bqna niet kon voorstellen dat deze haar voor enkele
dagen nog totaal vreemd geweest was. En de ge
zellige overvloed in haar nieuwe omgeving deed haar
dubbel weldadig aan, na al de ontbering en het ver
driet, waaraan zij gedurende haar verblijf binnen de
armzalige vier muren van de altijd pruttelende en
tot kijven geneigde vrouw Nitschke gewoon geworden
was. Gedurende deze eerste dagen voelde zij zich
vaak ernstig geneigd, te twijfelen aan de werkelijk
heid van wat zij daar doorleefde, en als zij ’s morgens
de oogen opendeed, had zij altijd eenigen tijd noodig
om zich thuis te gevoelen in haar zoo wonderlijk ver
anderde positie.
De woning van mevrouw Deloria was noch groot
noch buitengewoon deftig ingericht. Toen de mooie
vrouw haar jonge beschermeling voor de eerste maal
de drie vertrekken had laten zien, waaruit haar woning
bestond, had zij als ’t ware tot toelichting gezegd:
SI
a
a
S
S'
a
Romaa vai A. OSKAR KLAUSZMANN.
22 VIII.
(Vervolg.)
De graanhandelaar was opgestaan, en terwijl hij
nog een stap nader bij den beambte kwam antwoordde
hij min of meer plechtig»Zooals u ziet, mijnheer
de commissaris, ben ik geheel ter uwer beschikking.
Er is niets op de wereld wat mij nader aan ’t hart
gaat, als de verzoening der misdaad welke jegens
mijn ongelukkige bloedverwante begaan is. En zonder
bedenking zal ik gaarne elk offer brengen, als ik
daardoor kan bijdragen om op de een of andere wijze
tot de ontdekking der ellendige moordenaars te komen.»
Lindequist stak hem de hand toe. »Uwe medewerking
kan ons onder de bestaande omstandigheden van veel
nut zijn. En ik zal er voor zorgen dat men u ten
allen tijde dadelijk bij mij toelaat, als gij mij wenscht
te spreken. Voor 't oogenblik zal ik u niet langer
ophouden. Goeden nacht
Krause maakte een beleefde buiging en ging heen.
Toen hij zijn huis weer bereikt had, vond hij daar
binnen alles doodstil. Zijn oude huishoudster was
dus in elk geval al naar bed gegaanmaar zij had
toch niet verzuimd het avondeten voor haar heerschap
klaar te zetten.
De graanhandelaar trok dan ook een stoel bij de
tafel, alsof hij nog iets van dat avondeten gebruiken
zoumaar op ’t oogenblik toen hij zitten ging, voelde
hij zich zoodanig door vermoeidheid en uitputting
Abonnementen en Advertentiën voor
dit blad worden tevens aangenomen door
JAC. ATSMA, Oude Koemarkt,
T. K. VAN TUINEN,
Nauwe Noorderhorne
Mej. Wed. C. G. REITSMA,
Oosterdijk,
waar steeds voor belangstellenden exemplaren
ter kennismaking gratis verkrijgbaar zijn.
’t leven te houden, zijn al lang verdord; het
maken van horloges is hier niet inheemsch ge
worden. Maar nog staat Nederland in ’t ma
ken van natuurkundige en andere instrumenten
in vele opzichten bovenaan, en door den in
vloed der Maatschappij is onnoemelijk veel ge
daan om de huisvlijt te bevorderen. Ook de
kunstnijverheid heeft in haar steeds een krach
tig beschermster gevonden.
En al wordt heden ten dage door de Maat
schappij in menig opzicht afgeweken van haar
bij de oprichting afgebakend program de
tijden veranderen en wij met hen wanneer
het getij verloopt moet men de bakens ver
zetten. Maar met haar zich steeds uitbrei
denden werkkring, weet men ook nieuwe mid
delen te vinden, al onthouden nog legio Ne
derlanders, die het financieel goed kunnen doen,
haar hun steun.
Wat in grootere mate het geval is voor het
lichaam: de Maatschappij tot Nut van ’t Al
gemeen, is van toepassing op hare gele
dingen. Het departement Sneek heeft even
eens zorgelijke tijden gekend en moest ook
thans veel meer steun hebben. Wat betee-
kent toch een aantal van een kleine 60 leden
op een zwerm van welgestelde ingezetenen?
En zijn niet de Gymnastiekschool en de Lees
bibliotheek de bewijzen, dat ook ons departement
er naar streeft de jongelieden zoowel lichame
lijk als geestelijk krachtiger te maken en zoo
indirect de ingezetenen? Afgescheiden nog
daarvan, dat op de Nutsavondjes dikwijls veel
valt te leeren voor verstand en hart, al wil het
ons voorkomen, dat tegenwoordig op de programs
aan de muziek wel eens te veel plaats wordt
ingeruimd. Het karakter verandert te zeer.
Maar waar wij hedenavond de Nieuwenhui-
zens, vader en zoon, in effigie nog eens voor ons
zullen zien optreden, willen wij onzen bedenkin
gen geen te groote plaats inruimen en hen drie
werf van harte toejuichen, omdat zij den stoot
gaven tot de oprichting eener Maatschappij,
welke nu reeds zoo lang tot heil onzer land
genooten heeft gewerkt. En tevens zij een
welgemeende gelukwensch gebracht aan de af-
deeling, die ons het meest ter harte gaat, en
hoewel oud, nog niet verouderd ishet Snee-
ker Departement van de Maatschappij
tot Nut van t Algemeen.
hart was ’t na dat eerste gesprek in den tuin van het
ziekenhuis tusschen haar nog niet weer gekomen. Slechts
zoo nu en dan had mevrouw Deloria in den loop van
een gesprek door een enkele opmerking te kennen
gegeven, dat ook haar leven rijk geweest was aan
teleurstellingen en bittere ervaringen, en in dergelijke
oogenblikken kon zich over haar sprekend gezicht een
donker wolkje verspreiden, dat Elsbeth bijna deed
schrikken. Maar eenige nadere mededeeling van haar
verleden had zij het jonge meisje nog niet gedaan, en
Elsbeth was te fijngevoelig om haar door indringerige
vragen lastig te vallen. Alles wat zij tot nu toe vernomen
had, was, dat haar weldoenster weduwe was, want me
vrouw Deloria had haar het in 't beste vertrek hangende
portret in olieverf van een heer met grijzen baard en on
miskenbare Italiaansche type, als het portret van haar
overleden echtgenoot aangewezen. Maar zij had er even
min bijgevoegd, wanneer dat verlies haar getroffen had,
als dat zij aan haar overleden echtgenoot ook maar een
enkel woord van liefderijke herinnering gewijd had.
Aan den avond van den derden dag na haar intrede
in haar nieuw thuis zat Elsbeth juist in gesprek met
mevrouw Deloria op de canapé in de woonkamer,
toen buiten de bel overging. De weduwe brak midden
in een pas begonnen zin af, om te luisteren, en er
lag duidelijk een onrustige spanning in haar stem,
toen zij zeide»Wie kan dat zijn Ik ben geen be
zoek wachtende en om dezen tijd zijn de bedelaars
anders ook niet meer gewoon zich aan te melden.*
Elsbeth wilde juist dienstvaardig opstaan, om eens
te gaan kijkenmaar reeds deed de werkvrouw de
kamerdeur open, om te melden, dat er een heer was,
om mevrouw te spreken.
Frankrijk. Eene belangrijke zaak. De Fran
sche Senaat heeft een wetsontwerp aangenomen,
waarbij de straffen tegen het mishandelen,
verlaten en misbruiken van kinderen en jeug
dige personen worden verscherpt. Tevens wordt
strafbaar gesteld het om niet of tegen geld
afstaan van kinderen onder 16 jaar aan kunsten
makers en dergelijke personen of aan landloo-
pers en bedelaars. Gelijke straf (6 mnd. tot
2 jr. gevangenisstraf en boete) wordt bedreigd
tegen tusschenpersonen, die voor zulke doel
einden zich kinderen laten overgeven. De
voogden, die daartoe medewerken, worden van
rechtswege van de voogdij vervallen ver
klaard en de ouders kunnen uit de ouderlijke
macht worden ontzet. De rechter van instruc
tie zal, na het openbaar ministerie gehoord te
hebben, in al zulke gevallen de kinderen
voorloopig aan een bloedverwant of een ande
ren persoon, aan eene liefdadigheidsinstelling
of het armbestuur kunnen toevertrouwen en
de rechtbank mag daarover definitief beslissen.
De >Vereeniging tot bescherming van Kinde
ren» wordt bevoegd verklaard een vervolging
in te stellen en als civiele partij op te treden.
Dit is een beter ding dan al dat getwist
over al of niet duelleeren tusschen Picquart
en Esterhazy. De getuigen van Esterhazy
willen een eereraad samenstellen, die moet
uitmaken of Picquart al of niet verplicht is te
duelleeren. De laatste heeft er nog heelemaal
geen antwoord op gezonden.
Binnen twee maanden zullen de verkie
zingen voor de Fransche Kamer plaats heb
ben. Ongeveer veertig afgevaardigden schijnen
geen schik meer in hun baantje te vinden.
Het wordt anders in Frankrijk goed betaald
ze beuren ruim tweemaal zooveel als de Ka
merleden in Nederland.
Het zullen dan ook wel meest die leden zijn,
die vreezen niet weer herkozen te worden.
Maurice Lebon, van Rouaan, wil niet weer om
de Dreyfus-Zola-zaak. Ook Ernest Carnot,
de zoon van wijlen president Carnot, verlaat
het parlementaire leven.
Spanje-Amenka. Komt er oorlog of komt
er geen oorlog? Dat blijft nog steeds eene
vraag. De Amerikaansche gezanten aan de
»Dat ’s nu ons geheele rijkmaar ik denk dat ’t
groot genoeg is voor ons beiden. Ik houd niet van
die uitgestrekte woonhuizen, waarin men zich eigenlijk
nooit recht thuis voelt, en daarbij had ik ook nog
een andere reden, mij zoo eenvoudig te huisvesten.
Ik wilde niet gedwongen zijn, mij zelve te plagen
met dienstboden, die in de meeste gevallen onze vijanden
en altijd onze astige bespieders zijn. Hier kan ik
volstaan met een werkster, die ’s morgens en ’s avonds
een uur komt, zonder dat ik veel last behoef te hebben
van haar aanwezigheid. Het middageten laten we ons
uit een nabijgelegen hótel brengen, of wij gebruiken
’t in een goede restauratie, al naar ’t uitkomt. Dat ’s
wel wat duurder, maar ook veel prettiger, en op een
paar honderd gulden meer of minder komt ’t gelukkig
op mijn jaarlijksche rekening niet aan.<
Het geld scheen inderdaad voor mevrouw Deloria
van weinig beteekenis. De grillige versiering harer
woning, waar werkelijke kostbaarheden naast allerlei
bonte, goedkoope prullen als een warwinkel door elkaar
stonden, bewees duidelijk, dat zij gewoon was, zonder
zich lang te bedenken, de ingeving van ’t oogenblik
te volgen. Dezelfde voorliefde voor het oppervlakkig
schitterende en verblindende, die zich reeds in haar
manier van kleeden openbaarde, trad ook in hare ge
heele omgeving aan ’t licht, en Elsbeth, die van haar
fijnbeschaafde vader een levendig gevoel voor zaken
van kunst geërfd had, vond dat alles eigenlijk maar
weinig naar haar smaak. Maar haar vereering voor
de vrouw die zich harer zoo grootmoedig had aange
trokken, was te oprecht en te diep, dan dat ’t bij haar
zou zijn opgekomen ook maar in stilte eenige afkeu
rende opmerking te maken over enkele harer eigen
aardigheden.
Tot een herhaalde vertrouwelijke uitstorting van ’t
jes
I
3n
IJ
■i.»
L
7?
