ft
NIEUWS- EN AlIVEkTENTIEBU»
VOOR SNEER EN OWRFffl.
Bene nn Wjna vergeten scMifster.
IP
FEÏÏSIt&KTOH,
Ho. 61-
Zaterdag 30 Juli 1898.
53e Jaargang.
Uitgevers: POUWELS FALKENA, tegenover’t Tramstation Sneek.
BEKENDMAKING.
f
KENNISGEVING.
DE KUNSTRIJDSTER.
Aan de Lezers
DE UITGEVERS.
<-
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f 0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der gemeente
Sneek, brengen ter openbare kennis de volgende
De COMMISSARIS der KONINGIN in de provincie
Friesland,
Gelet op art. 11 der wet van 13 Juni 1857 (Staats
blad no. 87)
Brengt ter kennis van de belanghebbenden
dat, ingevolge besluit van Gedeputeerde Staten dier
naar Insterburg.
oogenblik in de huisdeur staan, als om na te denken
of hij alles nog wel in behoorlijke orde achterliet
toen liep hij met groote stappen de eenzame binnen
plaats over en door het voorhuis naar de naastbijge-
legen standplaats der huurrijtuigen, om een rijtuig te
nemen en zich naar ’t spoorwegstation te laten bren
gen.
Aan ’t loket vroeg hij een kaartje
XXII.
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 2'/2 cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Voor ruim 70 jaren verwonderde men er
zich over, dat een eenvoudig meisje uit Sneek
verschillende romans en zedelijke verhalen in
’t licht gaf, niet alleen door recensenten zeer
gunstig beoordeeld, maar ook door een groot
aantal jonge lezers en lezeressen als het ware
verslonden. Misschien kwam het gedeeltelijk
wel daarvan, dat in het laatst der vorige eeuw
tallooze vertaalde romans het licht gezien
hadden, welke natuurlijk niet geheel pasklaar
konden gemaakt worden voor de toestanden,
die hier te lande heerschten. Gelukkig echter
hadden we toen de juffrouwen Wolff en Deken,
ook in Friesland bekend, dat door haar in 1798
bezocht werd en waaraan zijn ontstaan te danken
had haar vers: Algemeens zendbrief aan onze
welbeminde Broeders en Zusters in de vrij
heid, die zich te Leeuwarden bevinden, dat
dus aanving
En Frieslandzwak werd ons vertrouwen
Om ooit uw vrijen grond te aanschouwen,
Uw schoonen, wel bebouwden grond,
provincie, van den 14 Juli 1898, no. 28, le afdeeling J
lo. de jacht in de provincie Friesland zal worden
GEOPEND op Zaterdag 13 Augustus a.s., voor zoover
betreft
a. het schieten van eenden en het vangen van eend
vogels in eene eendenkooi of in een daarmede gelijk
staand toestel, een half uur vóór zonsopgang
b. het schieten van ander waterwild, als: duikers,
waterhoenders, watersnippen, schrieken, kemphanen,
strandloopers, wulpen en plevieren, op alle wateren
en hunne oevers, zoomede langs de kusten, moerassen,
petten, plassen en slooten, met zonsopgang
2o. de onder a en b vermelde jacht, uitgezonderd
het vangen van eenden in eene eendenkooi of in een
daarmede gelijkstaand toestel, zal worden GESLOTEN
op Zaterdag den 10 September a.s., wat betreft het
schieten van eenden een half uur na zonsondergang
en van ander waterwild met zonsondergang.
En zal deze op de gebruikelijke wijze worden afge-
kondigd en aangeplakt.
Leeuwarden, den 19 Juli 1898.
(get.) Van HARINXMA thoe SLOOTEN.
Sneek, den 25 Juli 1898.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
JAC. van der LAAN, Secretaris.
zou er van die voornaamheid waarschijnlijk ook al niet
veel overblijven. Ten slotte zal misschien nog blijken,
dat die fijne mevrouw Deloria slechts haar schuld-
eischers ontloopen is. Mijnheer ziet er ook al precies
uit als iemand, die nog iets van haar te vorderen heeft.®
Haar nieuwsgierigheid, dat vermoeden bevestigd of
weerlegd te zien, bleef tot blijkbare spijt der wakkere
vrouw onbevredigd, want Krause liet zich in geen
verder gesprek met haar in. De handen diep in de
zakken van zijn overjas gestoken, keerde hij met han
gend hoofd terug langs den weg dien hij gekomen was
aanvankelijk als iemand die volstrekt geen haast heeft,
omdat hij toch wel weet dat hem ten slotte niets
verkwikkelijks te wachten staat; maar zich eens
klaps weer opbeurende vervolgens met lange, haas
tige schreden, alsof een nieuw plan, dat geen uitstel
meer lijden kon, in zijn rusteloos werkend brein was
opgekomen.
«Gij behoeft voor mij het avondeten niet klaar te
zetten, Mina. Ik moet voor dringende zaken dadelijk
op reis en kom in elk geval niet voor overmorgen
terug
Met luide, half schreeuwende stem, zooals altijd als
hij tot zijn halfdoove huishoudster sprak, had de graan
handelaar die woorden door de openstaande keuken
deur geroepen. Toch bleef ’t twijfelachtig, of het
oudje ze gehoord of begrepen had, want zij draaide
’t hoofd niet om en haar rimpelig gezicht bleef even
strak en ontevreden, terwijl zij voortging in den pot
te roeren, dien zij juist op vuur had.
Krause dacht er intusschen niet aan, zijne mede-
deeling te herhalen. Hij had de deur van zijn kan
toor op slot gedaan en de kleine tasch al in de han
den, die hem steeds vergezelde op zijne meest
korte uitstapjes voor zaken. Hij bleef nog een
Toen Rudolf in den laten avond thuiskwam, kon
de afwezigheid van zijn vader hem niet opvallen, want
sedert het laatste gesprek ontweken zij elkaar zoo
geregeld, dat nog slechts zelden een ongewenscht toe
val tot een vluchtige ontmoeting leidde. Volgens zijn
gewoonte trachtte de assessor zich op zijn kamer in
de studie van ’t een of ander wetenschappelijk werk
te verdiepen en zoo door ingespannen arbeid van den
geest de sombere gedachten en pijnlijken twijfel te
bannen, die elk ledig oogenblik voor hem tot een
ondragelijke kwelling maakte.
Daar vernam hij eenig gedruisch bij de deur, die
zonder voorafgegaan kloppen geopend werd. Meteen
brandende kaars in de hand trad tot zijn verrassing
de oude Mina over den drempel, en ondanks alle
warme toegenegenheid die hij nog van zijne jongens
jaren af voor het trouwe mensch gevoelde, kon Ru
dolf, toen hij haar zoo onverwacht voor zich zag, de
gewaarwording niet van zich zetten, dat zij er bij het
flauwe roodachtig flikkerende licht der kaars precies
uitzag als een heks uit de kindersprookjes.
Dat rimpelige gezicht met de dunne grijze haar
lokken, die verward onder de scheefzittende zwarte
muts te voorschijn kwamen, kwam hem zoo scherp
Abonnementen en Advertentiën voor
dit blad worden tevens aangenomen door
JAC. ATSMA, Oude Koemarkt en
Mej. Wed. C. G. REITSMA,
Oosterdijk,
waar steeds voor belangstellenden exemplaren
ter kennismaking gratis verkrijgbaar zijn.
Roman van A. OSKAR KLAUSZMANN.
61 XXL
Vervolg.
«Die ellendelingmompelden Krause’s dunne lippen,
terwijl zijn gezicht van woede verwrongen werd. «Die
doldrieste schoft! Hij weet dat ik hem kan vernie
tigen; dat ik met een enkel woord de geheele bende,
van de vruchten van haar bedrog kan berooven, en
ondanks dat heeft hij de brutaliteit, mij te trotseeren.
Maar hij zal er voor boetenzoo waar ik leef, hij
zal er voor boeten
De uitdrukking van zijn gelaat liet geen twijfel over,
hoe ernstig hij ’t met die bedreiging meende over
de wijze van uitvoering scheen hij 't echter blijkbaar
met zichzelven nog niet eens te zijn, want hij verzonk
opnieuw in somber nadenken, en ’t eene kwartier na
’t andere ging voorbij zonder dat hij tot een bepaald
besluit scheen te kunnen komen.
Eindelijk stak hij den brief van den officier van
justitie bij zich en greep naar zijn hoed.
«Dat vrouwmensch moet hem den kop recht zetten,®
mompelde hij bij zichzelf, en als zij ’t niet klaar speelt
welnu, des te erger voor haar en voor hem.«
Een kwartier later trok hij nogmaals aan de schel
van de huisdeur der voormalige kunstrijdster. Maar
hoe vaak en hoe hard hij ook bellen mocht, er ver
scheen niemand om hem open te doen. En toen hij
niettemin nog altijd niet besluiten kon, weg te gaan,
trok zijn volhouden ten slotte de opmerkzaamheid
eener op de bovenverdieping wonende vrouw.
«Waar moet u dan eigenlijk wezen riep zij naar
beneden. «Misschien bij mevrouw Deloria? Dan kunt
gij wel tot morgen vroeg en nog langer doorluiden,
zonder antwoord te krijgen. Die mevrouw is ver
trokken.®
«Vertrokken? Neen, dat ’s niet mogelijk; gij moet
u zeker vergissen. Nog geen uur geleden heeft haar
gezelschapsjuffrouw mij gezegd, dat zij pas morgen
vertrokken.®
«Nu, dan heeft deze u iets voorgelogen, of de plannen
der dames zijn spoedig veranderd, ’t Is al langer
als een half uur geleden, dat zij met zak en pak zijn
weggereden. En met de werkvrouw hebben ze ook
afgerekend, omdat zij in de eerste maanden zeker niet
terugkomen. Dat heeft de vrouw zelf verteld.®
Krause had zich wel met de vuist voor ’t hoofd
kunnen slaan van woede over zijn eigen domheid. Hoe
was ’t dan toch ook mogelijk, dat hij, de ervaren
menschenkenner, zich door een onschuldig meisjes
gezicht had laten misleiden! Hij had zich als een
sul laten wegsturen, en het hielp hem nu bitter wei
nig dat hij zich-zelf in stilte de bitterste verwijtin-
gen deed.
Slechts met moeite bracht hij ’t tot een paar woor
den van dank voor de ontvangen inlichtingen, en hij
koesterde reeds vooruit niet de minste hoop op een
bevredigend antwoord, toen hij de spraakzame buur
vrouw vroeg, of zij ook wist waar de beide dames
naar toe reisden.
«God bewaar!® antwoordde de vrouw op tamelijk
spijtigen toon. «De dames waren veel te voornaam,
of verbeeldden ’t zich althans, om zich met iemand
van ons slag in te laten. Want op de keper beschouwd
Dien onze ziel zoo dierbaar vond.
Maar, toen de brave Canter*) sprak,
Geen smorfio ons meer ontbrak.
Toen trokken wij naar ’t land der Friezen.
En niet te vergeten Loosjes, die overbe
kend is door zijn Maurits Lijnslager en andere
werken.
Maar dit waren werkelijk sterren aan een
overigens duisteren hemel, oorspronkelijke ro
mans van werkelijk artistieke waarde werden
ons op ’t laatst der vorige eeuw bijkans niet
geschonken.
Toen traden Fenna Mastenbroek en hare
vriendinnen Petronella Moens en Francijntje
de Boer op, alledrie rechtgeaarde Friezinnen.f)
Het is, niettegenstaande zij in haar tijd zeer
gevierd werden, niet gewaagd te beweren,
dat zij nu vrij wel vergeten zijn. En toch,
ten onrechte.
Wie was Fenna Mastenbroek? De dochter
van een in zijn tijd bekend Sneeksch burger,
commissaris van het bakkersgild, boekhouder
van de geestelijke staatsgoederen, lid van het
gerecht, enz. Een lastig mensch overigens,
want hij lag jarenlang met de stedelijke re-
geering overhoop over het gebruik van den
1 stadssingel, en. een lang niet verkwikkelijke
procedure was het gevolg, welke eerst ein
digde, toen aan beide kanten wat toegegeven
werd. Het contrakt werd geauthoriseerd en
den praesident cum secretario gecommitteerd
het in ’t stads politieboek te insereeren, om in
den stijl van den tijd te blijven.
Dit geschiedde in 1805. Toen stond Pieter
Mastenbroek juist 23 jaren in het Sneeker
burgerboek, waarin hij uit Blokzijl overgeno
men was.
En wat erg was hij verloor in onze goede
stad zijn hart. Want in het proclamatieboek
over het jaar 1784 staat op 22 April opgetee-
kend, hetwelk wij om der curiositeitswil letter
lijk herhalenDe Magistraat der Stad Sneek
certicifeert bij dezen, dat uit de verklaaring aan
ons overgegeven gebleken is, dat de huwelijks-
proclamatiën van Pijtter Jacobs Mastenbroek
en Janneke Theunis ten Cate,§) beijde te Sneek
driemaal over de kerk van deeze stad ge
proclameerd zijn, zonder verspiering of ver
hinderen, en dat zij, om in den huwelijken staat
bevestigd te worden op het raadhuis voor den
Sequens Praesideerenden Burgemr. en Secre
taris gecompareerd zijn, verklarende voor God
en deezen gerechte, dat zij elkander genomen
hebben en houden zullen voor echte man en
vrouw, en beloovende, dat zij als goede, eer
lijke en getrouwe echtelieden met elkander
zullen leeven en alles naar vermoogen betrag-
ten, waartoe zij naar Gods bevel en na recht
en billijkheid verpligt en schuldig zijn, waarop
zij aan elkander de rechter hand gegeven heb
ben en voor echte man en vrouw door ons
verklaard zijn, met toewenschinge van Gods
zegen over hun huwelijk.
Al moest nu, zooals wij onlangs zagen, dit
huwelijk van Doopsgezinden, dus niet van de
officiëele kerk, absoluut op het stadhuis ge
sloten worden, de kerk nam er goede notitie
van en de bijzonderheden er van bleven be
waard, want alle geboorten, sterfgevallen, doop
en verhuizingen naar andere plaatsen werden
trouw geboekt in het geboorteboek der Doops
gezinde Gemeente. Zoo blijkt ons, dat het
echtpaar Mastenbroek gezegend werd met 5
kinderen, van wie ons enkelen belang in
boezemen. De oudste dochter Fenna is
de schrijfster. Zij werd dbhter meermalen
verward met haar iets jongere zuster Teuna
wat zeer goed mogelijk is, bij slordige schrijf
wijze van de twee namen. Zoo geeft het
Doopsgezind geboorteboek op, dat Fenna op
16 Maart 1787 het levenslicht aanschouwde,
maar in biografische werkjes vond ik ook
vermeld 1788 en zelfs 1791 (geboortejaar van
Teuna). Dit gaf zelfs een onzer letterkundi
gen aanleiding om op ons oud-archief onder
zoek te laten doen, vooral ook omdat over
haar sterfjaar en haar ouderdom uiteenloo-
pende meeningen bestaan. Het is wel vreemd,
dat zoo weinigen zich aangetrokken hebben
gevoeld een levensbeschrijving, en dan nog
maar zoo heel oppervlakkig, van Fenna te
geven, omdat ieder, die maar wat in de let
terkunde beteekende, zijn levenschrijver heeft,
al is het in de levensberichten der afgestorven
leden der maatschappij voor Nederl. letterkunde
te Leiden, een zeer uitgebreide schrijversbent.
Welke hoedanigheden echter geven dan
Fenna Mastenbroek het recht op een uitge
breide levenbeschrijving? Vooreerst haar ern
stig, degelijk godsdienstig karakter, dat zich
in de meeste harer zoo degelijke werken uit.
Zij kreeg reeds vroeg onderricht van den pre
dikant P. Feenstra, denzelfden, dien wij bij
de fata van ons departement van het Nut meer-
Uitsluitend voor de abonné’s op ons blad
stellen wij verkrijgbaar, het levensgroot por
tret van H. M. Koningin Wilhelmina, te voe
ten uit; 2.10 M. hoogte bij 80 cM. breedte, te
gen den prijs van slechts ƒ1.25.
Deze fraaie chromolithographie, in 10 kleu
ren uitgevoerd, is een prachtig gelijkend por
tret van H. M. de Koningin en buitengewoon
goedkoop, buitendien ^bijzonder geschikt voor
decoratie bij de a. s. feesten.
Daar dit portret van H. M. door majestu
euze houding en eenvoud van kleedij scherp
afsteekt bij de vele bontgekleurde, die in den
handel zijn gebracht en het bovendien van
bevoegde zijden, als uitmuntend gelijkend
wordt geprezen, blijft het jaren lang zijne
waarde behouden.
De prijs wordt binnenkort belangrijk ver
hoogd, daar de oplage beperkt is.
Een exemplaar dezer chromolithographie heb
ben wij aan ons kantoor ter bezichtiging ge
plaatst.
NEE
COURANT.
i
I
n
I