VOOR SM 1
M1OTS- EN AllïEllTEiVI'IEBLAD
Politieke refle van flen lieer Halbortsnia.
I
De Gelukzoekers.
No. 48.
Zaterdag 15 Juni 1901.
58e Jaargang
BEKENDMAKING.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Officieele Advertentie,
FEUILLETON.
behandeld de ingekomen
Bit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS,
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per p o t f 0,60.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
Roman van Dora Dunckeb.
X-.
63
’t Was bjjna regel geworden dat Eva met haar va
der vooraan liep en Martha met Steffens volgde.
Langzamerhand legde zjj alle schuwheid tegenover hem
af. Minder uit overweging of door het aan hem gewend
worden, als wel omdat zij niet anders kon. Zij had het
gevoel, dat hij van ’t eerste oogenbiik af haar elke
gedachte uit de ziel gelezen hadwat gaf het haar
dus een masker voor te doen, hem iets te willen
verbergen? Buitendien, had zij hem niet de hand er
op gegeven, voor dezen korten tijd alle conventie ter
zijde te stellen en als mensch tegenover mensch tot
hem te willen staan Zij had nog weinig over zich
zelve gesproken en toch had zjj het gevoel alsof hjj
alles wist.
Zij spraken trouwens niet veel over iets wat hen
persoonlijk betrofvaak op hunne wandelingen, halve
uren lang, weid daarover geen enkel woord met el
kaar gewisseld, althans niet met hunne lippen, want
hunne gedachten lieten elkaar niet meer los.
Meermalen vertelde Steffens, ook als de kleine Eva
sliep en zij ’s avonds met hun drieën op het zeeterras
bij elkaar zaten, van de uitgebreide betrekkingen
waartoe zjjne werkzaamheden zich uitstrektenvan zijn
studies, zjjne bezigheden, van den uitgebreiden
Werkkring van een aantal mannen, die zich tot ge
meenschappelijke samenwerking verbonden hadden.
Alle betrekkingen, die Steffens schilderde, waren op
een grootsch doel gericht, strekten ten nutte der ge
meenschap, en, zonder dat hij het ooit te kennen gaf,
voelde Martha, dat hij zelf als aanvoerende, leidende
geest te midden dier beweging stond, die de vrjjheid
en den vooruitgang der volkeren diende.
Martha kon urenlang naar hem luisteren als hij zoo
sprak. Al het kleine wat haar gedurende het laatste
jaar gedrukt en beangst had, viel van haar af. Zij
keerde tot de oorspronkelijke grootheid harer natuur
terug.
Op een avond waren zij toevallig op het terras al
leen gebleven. De kleine Eva sliep. Haland wilde
nog een brief aan den inspecteur zijner fabriek schrij
ven. De lamp stond onaangestoken op de tafel. Door
de ranken van den wilden wingerd viel het licht der
maan breed en vol naar binnen. Martha lag achterover
in haar stoel in de schaduw van een der vooruitsprin
gende pilaren en keek naar den doctor, die in ’t maan
licht op- en neerwandelende zijn sigarette rookte. Zij
volgde al zijne bewegingenhaar scherpe blik ging
zijn uiterlijke gedaante trek voor trek, lijn voor lijn
na. Zij lachte stil voor zich heen. Hij was zeker niet, wat
men gewoon is een »knap« man te noemen; ook zag
hij er oud uit voor zijn jaren. Zijn gestalte was te breed
in veihouding tot de lengte, neigende naar het corpu
lente; het roodachtig bruine haar was, ofschoon hij de
dertig pas achter den rug had, reeds hier en daar
grjjs en niet meer dicht en vol, de lippen te dik, de
neus bepaald niet edel gevormd. Bijzonder aantrekke
lijk waren eigenlijk alleen zijn verstandige donkere,
steeds met den bril bedekte oogen.
En toch, welk een betoovering ging ook uitwendig
van dien man uithoezeer hadden geest en gemoeds-
Dinsdagavond trad alhier voor 'n stampvolle zaal
in .Amicitia” op de heer H. P. N. Halbertsma, oud-
Sneeker, ingenieur te ’s-Hage en candidaat voor de
Tweede Kamer der liberale partij in ons district.
De heer Feenstra, voorzitter der liberale kiesveree-
niging, opent de bijeenkomst met een korte rede,
waarin hjj nog even hulde brengt aan den aftredenden
heer Van Gilse. Nu is de heer Halbertsma onze can
didaat, zegt de voorzitter. De heer H. is een man,
die nog niet in het politieke leven is op den voorgrond
getreden. Maar hij is een man van helder verstand
en flink in zijne werkzaamheden.
De heer Halbertsma begint nu zijne lezing.
Ik treed hier, zegt de heer H., te Sneek, mijne ge
boorteplaats, gaarne op. üit mijne jeugd herinner ik
me, dat er toen ook een warme strijd heerschte bij de
Kamerverkiezingen, ’t Was, toen de heer Moens afge
vaardigd werd.
Ik stel me aan u voor als een nieuweling op poli
tiek gebied. Ik kan mij geheel vereenigen met ’t pro
gram der Liberale Unie en ga.niet mee met de vrijzin-
nig-democraten, die de grondwetsherziening urgent
verklaren en ze als een twistappel hebben opgewor
pen, waardoor afscheiding is ontstaan, ’t Moet, zooals
de heer Lely zei te Doetinchem We moeten de aan
hangige vraagstukken afwerken, sociale vraagstukken
oplossen. Komt eerst grondwetsherziening aan de or
de, dan is er geen tijd voor ander werkdan wordt
het rijkbezaaid veld omgewoeld voor 't binnenhalen van
den oogst en is deze verloren. Daarom ben ik beslist
tegen urgente grondwetsherziening. De vrjjzinnig-de-
mocraten handelen onpractisch. De liberalen moeten
kleine belangen, waarin ze verschillen, over ’t hoofd
zien tegenover de Kerkelijke partijen. Worden onze
mannen gekozen, dan gaat ’t huidige ministerie, dat
zeer werkzaam is, door. De ingediende belangrijke
wetsontwerpen kunnen dan behandeld worden.
Ik noem de tuberculose-wet en wil het belangrijk
ste ingediende ontwerp noemen De droogmaking der
Zuiderzee.
Friesland heeft belang bij droogmaking der Lauwers-
zee, enz. Maar toch ook bij de droogmaking der Zui
derzee. Hoeveel voordeelen zijn daaraan verbonden
voor onze provincie. (Betere uitwatering; waterverver-
sching beter beschermd tegen overstrooming).
Men moet eerst ernstig de zaak overwegen. Maar
dan ook, is er eens besloten, dan ook afmaken. Men
moet er dus niet te licht over denken maar ’t Duit-
sche spreekwoord voor oogen houden, dat beteekent
•Eerst wegen, dan wagen.*
(Spr. noemt nu de millioenen, die het werk zal kos-
VERGADERING der Kamer van Kooph.
en Fabrieken te Sneek, den 11 Juni 1901.
Aanwezig de h.h. P. Reinouts van Haga, Voorzitter,
A. Dekker, W. Nieveen, E. Priester en J. van Loon,
Secretaris; afwezig de h. h. J. Smit Ezn. en S. Henstra
met kennisgeving en de heer A. L. Hansma.
Na opening der Vergadering worden de notulen der
vorige gelezen en na goedkeuring gearresteerd.
2. Lecture wordt gedaan van de uitgegane missi-
drnkte aan het station, alsmede over onvoldoende gele
genheid tot instappen bij sommige treinen, waardoor
de passagiers, hoewel tijdig aan het loket, en zelfs op
het perron aanwezig, toch nog te laat komen en moe
ten achterblijven. Gerenvoijeerd aan de betrekkelijke
commissie ten fine van onderzoek en rapport.
Niets meer te behandelen zijnde, sluit de Voorzitter
de Vergadering.
Verkiezing voor den Gemeenteraad.
De BURGEMEESTER der Gemeente Sneek,
Brengt ter algemeene kennis, dat eene verkiezing
van Vijf Leden van den Raad dezer Gemeente zal plaats
hebben op Dinsdag den 25 Juni a.s.
dat op dien dag, van des voormiddags negen uur tot des
namiddags vier uur, daartoe bij hem kunnen worden
ingeleverd opgaven van Candidaten.
Deze opgaven moeten inhouden den naam, de voor
letters en de woonplaats van den Candidaat en onder-
teekend zijn door ten minste vier-en-twintig kiezers,
bevoegd tot deelneming aan deze verkiezing.
De tot invulling bestemde formulieren voor deze
opgaven zijn kosteloos ter Secretarie dezer gemeente
verkrijgbaar en wel op de gewone bureau-uren gedu
rende veertien dagen vóór en op den dag der verkiezing.
De inlevering der opgaven moet geschieden persoon
lijk door een of meer der personen, die haar hebben
onderteekend. De Candidaat kan daarbij tegenwoor
dig zijn.
De Burgemeester brengt hierbij in herinnering art.
151 der Kieswet, luidende als volgt
»Hij, die eene opgave, als bedoeld in art. 51 inlevert,
wetende dat zij voorzien is van handteekeningen van
personen, die niet bevoegd zijn tot deelneming aan de
verkiezing, waarvoor de inlevering geschiedt, terwijl
zonder die handteekeningen geen voldoend aantal voor
eene wettige opgave zou overblijven, wordt gestraft met
gevangenisstraf van ten hoogste drie maanden of eene
geldboete van ten hoogste honderd twintig gulden.
Met gelijke straf wordt gestraft hij, die wetende dat
hij niet bevoegd is tot deelneming aan de verkiezing,
eene voor die verkiezing ter inlevering bestemde op
gave als bedoeld bij art 51, heeft onderteekend.*
Voorts maakt hij bekend dat, zoo noodig, de stem
ming en de herstemming resp. zullen geschieden op
Vrijdag 5 en Maandag 15 Juu a.s.
Sneek, den 14 Juni 1901.
De Burgemeester voornoemd,
ALMA.
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 21/, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
ten, de tijd der verschillende droogmakingen; de kos
ten van het «rente op rente* van ’t uitgegeven kapi
taal, dat in lange jaren niet rendeert. En zijn er in
deze berekening dingen vergeten, dan worden die ge
compenseerd door de verbetering der dijken. Door den
verkoop (a f 1000 per H.A.) van de voorgestelde droog
making zullen de kosten der inpoldering, zonder
de kosten der afsluitdijk ongeveer gedekt zijn).
Ik wensch het wetsontwerp voor de afsluiting-
PiaamNoord-Holland niet ingediend in vereeniging
met ’t droogmakingsontwerp. Is eerst de afsluiting
gereed, dan komt ’t andere.
Spr. noemt nu pensioenregeling voor ouden en in
validen. Dit is reeds in 1891 toegezegd; maar in
1894 was er nog niets aan ’t ministerie gereed. Thans
is die voorbereiding gereed. Over de kosten-berekening
zijn de meeningen zeer verdeeld. Spr. kan daarover
dan ook geen vaste meening uitspreken. Worden de
kosten al te groot, dan zou ook de arbeider daarvan
de dupe kunnen worden. (Door concurrentie van ’t
buitenland.)
Spr. noemt nuadministratieve rechtsspraak; pacht
overeenkomst; arbeidsduur; armenwet; volkshygiëne;
onteigeningswet; toezicht op levensmiddelen; vakon
derwijs. Het ontwerp tegen tuberculose bij ’t vee
heeft zijne sympathie. Verschillende nieuwe wetten
behoeven aanvulling; deze kan dit ministerie t best
in orde brengen. De begrooting van 1902 moet in
orde; 'n nieuw ministerie zou verwarring brengen.
Dit ministerie heeft werkkracht en stuurmanskunst.
Het wist rekening met de minderheden te houden en
klippen te ontzeilen, (gebleken bij ongevallen- en leger-
wet). Geen aftreden van dit ministerie nu om kleine
belangen.
Mochton de kerkelijke partijen nu winnen, dan
kwam er stilstand op het gebied der sociale wetge
ving. Een homogeen ministerie ware niet mogekjk.
(Spr. spreekt hier over Rome-Dordt.) Alleen in één zaak
zouden ze eensgezind zijn; in het vernietigen onzer
neutraliteit, in ’t vernietigen onzer neutrale school.
Rome zou weldra machtiger blijken dan Dordt. Eu
dan zouden de aanhangers van Dordt jammeren. Onze
historie wijst op verdraagzaamheid. Zooals’tnu is in
ons land, heerschter verdraagzaamheid en vrijheid van
gedachte. Men moet op de toekomst van de Room-
schen niet bouwen. De grootmachten zullen zich ont
wikkelen. Er zullen vier grootmachten zijn: Duitsch-
land, Engeland en Amerika worden Protastantsche,
Rusland de Grieksch-Katholieke grootmachten. Geen
Roomsch-Katholieke grootmacht is daarbij. Daarom
moet men niet op een Roomsche toekomst bouwen. Ons,
liberalen, is dus ’t best de toekomst van ons land toe
vertrouwd. Of wil men de Sociale partij. (Spr. noemt
hier de artikelen in den »Volksstcijd«; Spr. noemt Mel
chers en Schaper; zij willen 't kapitaal wegmaken. In
Duitschland is dit idee bij de socialisten reeds ver
dwenen.) En danDe machine zou den arbeider broo-
deloos maken 1 Wat een vreemde combinatie van so
ciale en conservatieve ideeën 1 Spr. behoeft toch de
stoom niet in bescherming te nemen? Spr. wijst op wat
ze vermag en reeds vermocht en wijst op Twente,
met name op Stork en Co. Waar aldaar eerst heide
was met heidebewoners en heide-toestanden, is nu
alles, veranderd. Verdienen niet zoovelen door de
spoorwegen, door alle andere machines hun brood?
leven dat uiterlijk geadeld en er hun edele voorname
uitdrukking aan gegeven. Met een lichte rilling dacht
Martha aan Eberstein’s alom geroemde knapheid en
onweerstaanbaarheid, waarbij ’t haar nooit warm ge
worden was.
Thans bleef de doctor voor haar staan en zocht door
de schemering naar een blik van haar. Toen hij dien
niet vond, tastte zijn hand zoekend naar de hare.
Toen hunne vingers elkaar aanraakten, was ’t of een
vuurstroom hen door de aderen ging. Beiden weken
achteruit. Maar hij bleef vlak voor haar staan en vroeg
wat hij haar had willen vragen en wat hij al lang reeds
op het hart gehad hadwaarom zij nooit over zich
zelve sprak; of hij haar vertrouwen niet waardig was?
Daar was ’t dan, wat zij gevreesd had 1 Onophoude
lijk was ’t naderbij gekomen met zachte, sluipende
schreden, om haar te vernietigen. Hare handen wron
gen zich krampachtig ineenzij voelde dat zij bleek
werd en koud. Veel zwaars had haar getroffen dit
zou het zwaarste zijn, dat nooit te overwmnen was
Toch moest zij spreken, op het gevaar af dat hij haar
verachten zou.
Hij kwam nog dichter naar haar toe, zoodat zijn
warme, zuivere adem over haar koude, bevende ge
stalte ging. »Gij hebt uw man niet bemind vroeg hij
zacht.
En nog zachter antwoordde zij
•Neen, ik heb hem niet bemind.*
H ij boog zich over haar heen. Zijne lippen zochten
hare handen en kusten ze.
•Ik dank u, o ik dank u.«
Zij had z:ch ver voorover gebogen, zoodat haar ge
zicht nu ook helder door het maanlicht beschenen
werd.
Met een verbaasd gezicht keek zij hem aan- Zijn
ves nos. 150, 151, 152, respk. inhoudende: bericht aan
de Kamer te Steenwijk inzake het gevoelen dezer Ka
mer over het adres-Franeker c. s. inzake boterknoeierjj
enz.verzoek aan den Gemeenteraad van Sneek, om
eene Kaasstelling in het Waaggebouw aan te brengen
inlichtingen gevraagd aan B. en W. betreffende den
telephoon-aanleg alhier.
3. Worden gelezen en
stukken nos. 33—41.
a. adres a/d Prov. Staten om een Provincialen Con
sulent in Engeland aan te stellenvoor kennisgeving
aangenomen
b. mededeelingen enz. van de Naaml. Vennootschap
tot expl. v/h Handelsbureau der firma Falkenburg en
Co., zal circuleeren
c. mededeeling van den Consul van Rumenië, dat
de Regeering van Rumenië de Kamers v. Koophandel
in dat land heeft aangewezen, om inlichtingen te ver
schaffen aan buitenlandsche firma’s, waarbij tevens de
adressen dier Kamers worden vermeld. Besloten
wordt, belanghebbenden in de gelegenheid te stellen,
desverlangd, die adressen van den Secretaris te verne
men
d. missive v/d Directeur v. h. Bureau voor den in-
dustriëelen eigendom, waarbij het Verslag over 1900
voor kennisgeving aangenomen het Verslag rondzen
den
e. eene missive van de Grossiers-Vereeniging •Een
dracht* te Groningen, waarbij afschrift van een Adres
aan Z. E. den Min. v. Finantiën, waarin gewezen wordt
op leemten en gebreken in de zegelwet bijzonder wat
de plakzegels betreft, en wijziging gevraagd in aan
gegeven zin. Uit de behandeling blijkt, dat er voor- en
tegen 'te zeggen is; waarom het zal circuleeren en in de
volgende vergadering behandeld zal worden.
f. een vragenlijst van Dr. Borgman, Dir. derNed.
School voor Nijvh. en Handel te Enschede, betreffende
de lederindustrie. Wordt ter informatie en uitvoering
in handen van den Secretaris gesteld
g. een advies in zake de invoerrechten op klompen
van de Coöperatieve Klompenmakers Vereeniging te
Tilburg door bemiddeling van de Kamer te Terneu-
zen. Zal na ontvangst der verdere adviezen behan
deld worden
h. eene missive van B. en W. waarbij wordt be
richt, dat de zaak van den eventueelen aanleg van een
plaatselijk telephoonnet een ander stadium is ingetre
den tengevolge een bij dat college ontvangen schrijven
van den heer Directeur-Generaal der Posterijen en Te
legrafie, zoodat nader advies overbodig is, daarbij dank
zeggende voor de genomen moeite wordt voor kennis
geving aangenomen
i. eene missive van den Min. v. W. H. en N. waarbij
toegezonden een exemplaar van de Kamers van Arbeid
over 1900 zal circuleeren.
4. Voorstellen, mededeelingen, enz.
Worden medegedeeld eenige opgaven over eenen
eventueelen markttrein des namiddags omstreeks 2
uur; hiervan zal voor het schrijven aan de H. IJ. S.
Mij. gebruik worden gemaakt.
Worden besproken klachten over de onvoldoende be
diening van het loket voor plaatskaarten bij groote
oogen waren vlak bij haar.
•Gij veracht mij dus niet?*
Zacht schudde hij het hoofd.
Haar adem bleef steken. »En het kind
Hij kromp ineen. Dat gaf hem toch een steek Toen
hjj echter bespeurde, boe een gevoel van schaamte haar
beving, werd hij boos op zichzelf. Hij had ’t haar
niet moeten laten blijken, dat het kind hem pijn deed.
Hij trachtte haar te troosten.
•Maar hjj heeft, ondanks alles, u toch liefgehad?*
Heftig ontkennend schudde zij het hoofd en keek
hem wanhopig, als om hulp zoekende aan.
Hij begreep haar dadelijk. Dat was ’t, wat aan haar
knaagde, meer als al ’t andere. Maar dat was immers
onmogelijk wie, die haar kende, zou haar niet bemind
hebben I Hij moest al zijn kracht te hulp roepen om haar
dit niet te zeggen en er niet bij te voegen, dat er geen
beter rechter komen kon als hij zelf, want dat hij haar
bemind had van ’teerste oogenbiik af dat hij haar
gezien-had; maar hij bedwong zich en eerbiedigde
haar smart. Nog was er iets wat haar aan ’t verle
den verbond, wellicht eene vergissing, een zelfpijni-
gende waan. Maar ’t was er; duidelijk stond het
tusschen hem en haar en hij voelde dat dit overwon
nen moest zijn, alvorens hij spreken mocht.
Van uit de gang door de terraskamer viel een breede
lichtgloed. Haland kwam terug. Er lag iets weifelende,
iets beklemus in zjjn toon toen hij tot hen sprak, alsof
hij wist wat tusschen hen voorgevallen was Hp liep
naar zijn dochter toe, streek haar over het voorhoofd
en kuste haar. Vervolgens keerde hij zich om naar
Steffens, die met groote stappen op- en neerliep om
zijne gemoedsaandoening te bedwingen.
Wordt vervolgd,
