Binnenlandsch Nieuws.
Plaatselijk Nieuws.
De Oorlog in Zuid-Afrika.
f
Benoemd tot ontvanger der belastingen
te Epe de heer H. Wiegman, thans te Ak-
krum.
i
mi
ras
hel
vai
ma
be:
nif
is
dit
rei
acl
da;
ga;
en
kii
de:
Ko
he
Kt
re:
en
f4
f
57
bij
va:
uit
stt
tij'
ve:
to
33
de
cti
Kt
Sc
ve
al
V
m
St
Z’
va
M
Sj
T:
va
Wi
Tt
Sc
Een gevaarlijk tochtje. Zondagavond sprong te Delft
een marinier op de buffers van den achtersten waggon
van een naar ’s-Gravenhage vertrekkenden trein.
Door het stationspersoneel werd onmiddellijk naar
’s-Hage geseind om een onderzoek in te stellen. Bij aan
komst te ’s-Gravenhage was geen spoor van den mari
nier te vinden.
Moord. Men schrijft uit Amersfoort.
Zaterdagavond omstreeks half tien is zekere Heinrich
Weber, een Duitscher, te Amersfoort bij eene vecht
partij gedood.
Aan den Soesterweg, ongeveer 15 minuten buiten
Amersfoort is eene standplaats voor woonwagens.
Zaterdagavond is, terwijl verscheidene mannen zich aan
sterken drank waren te buiten gegaan, een twist ont
staan tusschen een zevental bewoners, die zoo hoog
liep, dat zekere Heinrich Weber dusdanig werd ver
wond, dat hij bijna oogenblikkelijk overleed. De uit
Amersfoort ontboden politie vond, toen zij omstreeks
10 nur op de plaats arriveerde, den verslagene met
een 20-tal wonden overdekt, waarvan sommige vrij
ernstig. Eene wonde in de z^jde was 3 cM. diep.
Heden is ’t de laatste dag van den 3-
daagschen nationalen kolfwedstnjd te Bolsward.
De wedstrijd wordt in «de Doele« gehouden.
Er zijn 137 deelnemers, waarvan 21 uit Bolsward
en de andere uit Holland en Zeeland.
Ook de Hotels hier kunnen ’t weten, dat er
kolfwedstrijd is, want te Bolsward kan men on
mogelijk zooveel heeren herbergen, zoodat ver*
scheidene spelers alhier logeeren.
Er zijn slechts 2 kolfbanen in ons gewest,
te Sneek en te Bolsward. Die te Sneek is ech
ter niet aan den Kolfbond aangesloten.
Aan de Geref. Kerk te Scharnegoutum
is beroepen de heer D. Steenhuis, te Berlicum.
De politie arresteerde twee der aanwezige woon-
wagen-bewoners, die»in kennelij ken staat* verkeerden,
een Duitscher en een Hollander, stoelenraatters van
beroep, als vermoedelijke daders. De geneesheer con
stateerde den dood tengevolge van hersenverlamming,
veroorzaakt door slagen op ’t hoofd, waarschijnlijk toe
gebracht met de kolf van een buks, welke de politie in
beslag nambovendien vond men een dolkmes.
Misschien is dit volkje niet geheel vreemd aan de
inbraken en pogingen daartoe van den laatsten tijd.
Stamboekvee. De jaarlijks te Leeuwarden vanwege
het Friesch Rundvee-Stamboek te houden tentoonstel
ling van stamboekvee en volbloed afstammelingen daar
van, is bepaald op Donderdag 10 October a.s.
Tegen haar wil. Zondagavond laat sprong te Am
sterdam aan de Nassaukade bij de Haarlemmerpoort,
een vrouw te water. Door een burger, den heer R., en
een agent van politie werd zij nog bijtijds weer op het
droge gebracht. Haar eerste woord was«Waarom
heb je mij niet laten liggen?» Later is zij door haar
man, die gewaarschuwd was, van het politiebureau
Haarlemmerpoort afgehaald.
De moordaanslag op president Mae Kinley. Terwijl
de lijfarts van den president gisteren kon verklaren,
dat de crisis voorbij was en dus alle hoop op herstel
beslaat, komen steeds meer berichten omtrent arres
taties van anarchisten en over den dader.
Hoe de dader heet
De opgegeven naam «Czolgosz*, die ook op verschei
dene andere manieren geschreven wordt, kan wel uit
een misverstand ontstaan zijn. De aanvaller beant
woordde, toen hij weggeleid werd, meerdere vragen en
uitroepingen met een uitdrukking, die de Amerikanen
niet verstonden. De Hongaarsche of Poolsche naam
«Holgosch of Czolgosz* zou misschien niets anders
kunnen beteekenen dan de Zuid-Duitsche spreekwijze:
«Holt d’Gosch’n«, wat beteekent: «Houd den mond*.
De dader.
- Omtrent den man, die den aanslag pleegde, valt nog
het volgende te vermelden: De aanvaller was grof-
smid in Detroit. Hij legde Vrijdag middag op het po
litiebureau voor den commissaris Penneg eene bekente
nis af, die niet minder dan drie pagina’s beslaat. Zij
bevat veel wat niet tot de zaak behoort, maar daarin
wordt ook verslag gegeven van zijne handelingen ge
durende de laatste drie dagen.
Hij verklaart, dat hij van plan was Mc. Kinley te
dooden, en dat hij het plan daartoe gedurende drie
dagen had voorbereid. Hij was naar het muziekfeest
gegaan met het plan den moord te plegen. Daar had
hij zich aangesloten bij de menigte, die door den pre
sident zou worden ontvangen, en toen hij tegenover
hem stond had hij tweemaal op hem geschoten. Hij had
geen medeplichtigen, de ridders van den Gouden
Adelaar, waarvan hij het ordeteeken droeg, gingen hem
niets aan
Hij geloofde aan de leer van Emma Goldmann, wier
voorlezingen hij dikwijls bijgewoond had. Den Ameri-
kaanschen regeeringsvorm vond hij niet goed en daarom
had hij het zijn plicht geacht den president te dooden.
Hij toonde geen berouw maar meende iets loffelijks te
hebben verricht. De anarchisten in Detroit en Paterson
kennen hem niet.
Over de hierboven genoemde Emma Goldmann geeft
een volgend telegram nadere bijzonderheden: Emma
Goldmann, de anarchiste van wier leer de dader van den
aanslag een aanhanger is, is een Duitsch-Amerikaan-
sche van onaanzienlijk uiterlijk, een mager klein
vrouwtje met geel teint, doordringende, zwarte oogen
en zwarte haren. Zij werkte oa rspronkelijk in een
volgens het sweatingsysteem ingerichte werkplaats in
Amerika en haalde haar revolutionaire denkbeelden uit
dezelfde bron als de anarchisten uit Chicago van 1887,
die voor hunne aanslagen opgehangen werden.
In 1893 werd Emma Goldmann wegens eene rede
in New-York, waarbij zij de werkloozen tot wetsover
treding aanzette, gevangen gezet. Sedert dien tijd
trekt zij de Vereenigde Staten door en houdt anarchisti
sche voordrachten, schrijft ook voor anarchistische bla
den. Het vorige jaar, kort na de vermoording van Ko-
ning Humbert, hield zij voorlezingen in Engeland.
Bergmann, die in 1892 bij eene groote werkstaking in
Hamesteadt den directeur der Carnegieswerken den
heer Frick, doodschoot en daarvoor terechtgesteld werd,
was haar beminde. Zij is de voornaamste propagan
diste van de anarchie in Amerika.
Eerste groote verloting in Hollands Noorderkwartier.
Op Maandag 3 Maart 1902 te Enkhuizen.
Eindelijk ook eens een groote verloting in Holl.
Noorderkwartier. Meermalen werd hiertoe het ver
langen uitgesproken, totdat eindelijk te Enkhuizen
een combinatie tot stand is gekomen voor het houden
eener verloting, waarvoor als hoofdprijs bestemd is het
alom bekende Koffiehuis Het Park van den heer F.
van der Deure, aldaar.
Deze bloeiende zaak met Inventaris kan eventueel
door den winner worden aanvaard den 1 Mei 1902 ter
wijl de gelukkige bezitter van hetprijslot ook vrijheid
heeft dit lot te verwisselen voor f 22000 gulden In
contanten.
Voorts zijn een aantal belangrijke prijzen voor deze
verloting aangewezen, waaromtrent het uitvoerig pros
pectus (aan te vragen bij den Exploitant den heer D.
C. Egmond te Enkhuizen) belangstellenden nader in
licht.
Opening van de vergadering der Staten-Generaal.
Dinsdag 17 Sept. a.s. zal H. M. de Koningin de zit
tingen der nieuwe Kamers openen. Om 12 uur komen
de leden der beide Kamers, onder voorzitterschap van
den voorzitter der Eerste Kamer, in de zaal der Tweede
Kamer bijeen. Te één ure komen ook de ministers en
de leden van den Raad van State. Te één ure vertrekt
de stoet, die H. M. de Koningin begeleidt, van ’t
Paleis. De stoet wordt gevormd als bij vroegere openin
een democratisch land als
president ieder maar de
een vaag, angstig gevoel
gen der Kamers. In de staatsiekoets, getrokken door
acht paarden, is, behalve de Koningin, ook Prins Hen
drik gezeten.
Echt Barnumseh. Van 1922 Sept, speelt Barnum
te ’s-Hage op ’t Alexandersveld. Burg, en Weth, heb
ben echter bepaald, dat dit uitgestrekte terrein door een
2 meter hooge schutting moet worden omgeven. Goed,
de voorloopers van Barnum laten een aannemer komen
om te weten, hoeveel duizenden guldens ’t werk kost.
De aannemer vroeg een vrij hoogen prijs, maar men
dong niet af. Alleen vroegen de Barnum-menschen,
hoeveel ’t moest kosten, als ’t in 5 uren werd uitge
voerd. De aannemer, die er minstens 5 dg. over dacht
te doen, keek als verslagen, maar de Barnum-men-
schen wilden ’t karweitje in 5 uren gereed hebben.
Eindelijk nam de aannemer ’t aan voor een vrjj wat
hooger bedrag dan hij eerst noemde. De Barnum-men-
schen gingen heen, nog eens herhalendeGoed afge
sproken, hé, in 5 uren en gij zorgt voor ’t afbreken; ge
kunt ’t hout zelf houden, daar hebben we toch niets aan.
Dat hout nu is een waarde van duizenden guldens
wedstrijd (Rabenhauptprijs) voor Ned. paar
den met geen beter record dan 1,25 (afstand
2000 M.) was no. 1. Graaf Jan van Gj. de
With, Leeuwarden, no. 3 Prinses Charlotte van
H. Wiersma te Bozum. Bij den Tweeden
wedstrijd (Ubbo Emmuis-prijs), afstand 1600
M,. was no. 1 Dobrina van S. Witteveen en no.
2 Prinses Charlotte van Wiersma, Bozum.
WOUDSEND. De heer S. Ronner, predi
kant te Woudsend c. a., is beroepen aan de
Ned. Herv. Kerk te Steenderen en Bronkhorst,
Heeft Mac Kinley ooit een aanslag ge
vreesd? We weten ’t niet. Eigenaardig is in
dit opzicht, wat de »N.-York Herald« hierover
schrijft. De heer Pullman, schrijft ’t blad, sprak,
vóór zijn vertrek uit Amerika, met den presi
dent en ze hadden ’t o. a. ook over de veilig
heidsmaatregelen, welke men nam ten opzichte
van den Czaar. «In Rusland», zei de president
toen, «is ’t staatshoofd altijd door een wacht
omgeven, doch in
Amerika moet de
hand drukken.»
Hij scheen dus
reeds met zich om te dragen.
Zatezdag j. 1. werd de brug over de Ee
tot doorlating van een vaartuig afgedraaid,
toen nog een paar meisjes op ’t beweegbaar
gedeelte stonden. Ze wilden er haastig afgaan,
wat de eene gelukte; de andere, ’n 10-jarig
kind van den arbeider T. de V., verloor ’t
evenwicht en stortte in ’t diepe vaarwater. Er
waren geen reddingsmiddelen en ’t kind dreef
voor de oogen der toeschouwers door den
stroom naar de ducdalf, waar ’t met ’t hoofd
naar beneden wegzonk. Nu kwam er hulp.
De 60-jarige Minze Visser trekt buis en klom
pen uit en springt ’t kind na. Hij verdwijnt
in ’t water en komt met ’t meisje weer boven.
Een schouw kwam toeschieten en nam 't kind
over en V. zelf, steunende aan een haak, be
reikte den wal.
Vrijdagavond laat voer zekere R. K.
met ’t schip van Hemelum naar Balkhij viel
in 't Woudsendergat buiten boord en verdronk.
Den volgenden morgen vischte men ’t lijk op
en bracht ’t naar hier, waar ’t gekist is en
met 't schip naar Hemelum vervoerd.
De heer H. F. Pijttersen heeft de wet-
houdersbenoeming aangenomen. Ons college
B. en Weth. is dus weer in orde.
Meer moeite hebben ze met dat college te
Harlingen.
De beide aftredende wethouders, die ’t wet
houderschap voor de proef hadden aangenomen
en verleden Dinsdag weder herkozen werden,
bedankten voor de eer. Geen der andere raads
leden had zinnigheid in ’t baantje en zoo zit
thans Harlingen zonder wethouders.
Geslaagd voor ’t acte-examen landbouw
kunde te Wageningen, J. Boersma alhier.
Aan de Zondag j. 1. te Bozum gehou
den kaatspartrj namen 28 kaatsers deel, par
turen van twee. De prijs van f 18 werd be
haald door J. v. d. Steegh, te Bozum, en W.
Luxwolda, alhier. De premie van f 6 viel ten
deel aan O. Jelsma, van Rien, en J. Cuperus
van Baijum.
Zondag hadden vanwege de Harddra
verij ver eeniging te Groningen op ’t Noorder-
terrein wedstrijden plaats. Bij den eersten
nen er dus op den zetel; de verblindende schijn
van een keizerskroon overschittert niet van
uit Washington het groote rijk. Het Witte
Huis, de permanente woning van ’t hoofd der
republiek wordt bewoond door mannen, die
kunnen voortkomen uit eiken stand, nederig
of voornaam, arm of rijk. Energie en een
gelukkig gesternte banen er ’t pad, dat zoowel
van de nederige hut als van ’t paleis der mil
liardairs naar den hoogen zetel te Washington
voert, ’t Volk zelf, het geheele volk kiest
de uitverkorene.
En toch is reeds meermalen een aanslag
gepleegd op een Amerikaansch president.
We weten niet, of Mac Kinley zal genezen
en hoe spoedig, maar dit brengt geen stagna
tie in ’t bestuur der republiek. Tegelijk met
een president wordt steeds een vice-president
gekozen, die bestemd is, om in geval van over
lijden of ontslagname van den president, diens
plaats in te nemen. Viermalen is dit reeds
geschied; in 1841 bij den dood van president
Harrison, in 1850 bij dien van Taylor, in 1865
bij dien van Abraham Lincoln en in 1881 bij
dien van Garfield.
Ook bij ziekte van den president treedt de
vice-president in zijne plaats en zoo hebben
we dan ook dadelijk na ’t bericht van den
aanslag vernomen, dat de tegenwoordige functi
onaris, Theodore Roosevelt, naar Buffalo trok,
om de plaats van Mac Kinley te vervullen. Ko
lonel Roosevelt de naam wijst duidelijk aan,
dat zijne voorvaderen in Nederland woonden
geniet eene groote populariteit in de Vereenigde
Staten, die hij hoofdzakelijk te danken heeft
aan den Spaansch-Amerikaanschen oorlog. Bij
’t begin van dien oorlog richtte hij een bere
den corps op, waarvan hij de opperbevelheb
ber werd en waarmee hij naar Cuba trok. De
vrijwilligers van dit korps konden niet vele
lauweren plukken, omdat de strijd spoedig be
slecht was, maar zij waren bijna allen inwoners
van New-York en maakten in hun uniform
een inderdaad kranige figuur, waarom zij zeer
populair werden en hun aanvoerder de volks-
gunst, die ’t corps genoot, op zich concentreer
de. Na den oorlog werd Roosevelt gouver
neur van den staat New-York, de machtigste
der groote Republiek en zoo werd hem den
weg gebaand naar 't vice-presidentschap.
Natuurlijk weidden de groote bladen in de
verschillende landen artikelen aan dezen moord
aanslag en betuigen deelneming met president
en republiek; ook zoeken enkelen verband tus
schen het imperialistisch streven, de expansie
politiek, de ondersteuning der trust’s en ’t hel
pen van ’t kapitaal door Mac Kinley en den
aanslag. Dit gaat echter altijd zoo; de mensch
wil altijd reden en verband zoeken; maar
zooals we reeds zeiden, dit is niet te vinden in
de aanslagen der anarchie. Wie toch zag ooit
kans den moordaanslag op de Keizerin van
Oostenrijk te verklaren, het vermoorden eener
lijdende vrouw, die toevallig Keizerin van
Oostenrijk was, maar met de regeering zich
in ’t geheel niet bemoeide, niets dan wel deed
en enkel rust voor haar zenuwachtig gestel
zocht.
SNEEK. Bij de gisteren gehouden stem
ming voor een lid van den Raad zijn uitge
bracht 750 stemmen, van onwaarde 23; meer
derheid 364. Nauwelijks 3 van de 5 kiezers
zijn dus opgekomen. Er werden uitgebracht
op den heer A. Bakker 259, op den heer F.
Blok 231, op den heer Th. Camphuis 129 en
op den heer P. J. v. d. Horst 108 stemmen.
Herstemming alzoo tusschen de heeren Bakker
en Blok. Deze herstemming heeft plaats op
Vrijdag 20 Sept. a. s.
Bij de briefjes van onwaarde waren een paar
geheel blanco, ook waren er, waarop alle can-
didaten een dicht blokje hadden, verder en
kele met twee stippen zwartgemaakt, een paar
met een zwarte stip achter den naam en enkele,
waarbij drie candidaten waren zwartgemaakt.
De invullers der laatstbedoelde briefjes dach
ten zeker, dat dan de candidaat van ’t open
blijvend hokje hun stem had, zeker denkende
aanAls men iemand zwart maakt, dan is dat
natuurlijk je man niet.
Benoemd tot inspecteur van de regi
stratie en domeinen te Winschoten de heer
jhr. J. F. van Beijma thoe Kingma, thans ontvan
ger te Bolsward.
Te Franeker had Zondag eene open-
lucht-meeting plaats, waarbij een vrij talrijk
gehoor luisterde naar de sprekers F. Kamstra,
alhier, en Luitjes te Blaricum.
De politie hier snapte in ’t begin der
vorige week onder Tinega drie stroopers, al
len machinisten. Vijf eenden en ’t geweer
werden in beslag genomen.
Voor surnumerair bij de posterijen is
te ’s Hage geslaagd, onze stadgenoot, de heer
G. Walstra, leerling van ’t instituut Poutsma
te Leeuwarden.
Nadat we ons in de vorige week telkens konden
verheugen over ’t succes der Boeren met ’t opblazen
van treinen, kwam Vrijdagavond plotseling het tele
gram van de geheele overgave van Letter’s commando.
Dit gebeurde Donderdag in de buurt van Pieterburg
(Kaapkolonie.) (Met zulke berichten is Kitchener altijd
vlug!) Er is zeker hard gevochten: 71 Boeren ge
dood en gewond en slechts 62 ongedeerd. Na tal van
tochten, waarbij hij telkens voor Engelsche colonne’s
moest wijken, schijnt ’t commando eindelijk in een val
te zijn geloopen. Toch ontsnapten nog 19 Boeren.
Maar, al is dit verlies groot voor de Boeren, daarom
niet gewanhoopt. Meerdere Afrikaners, die opstaan,
vullen de verliezen wel aan. Daarbij komt dat de
Vrijstaters aldoor de Kaapkolonie binnenvallen.
Passagiers van ’t oorlogsterrein, die Zaterdag jl. te
Marseille landden, en dus berichten hebben van 3
weken geleden, vertellen, dat de Boeren nog overvloed
van mondvoorraad hebben en de Engelschen hen wel
van ammunitie voorzien. Als zij wilden, konden ze
wel meer treinen laten springen, maar ze houden niet
vanonnoodig bloedvergieten. De Boeren kunnen den
oorlog tot in ’t oneindige voort zetten. Een ander pas
sagier, zegt, dat ’t niet waar is, dat De Wet bevolen
zou hebben, Engelschen te fusileeren na 15 Sept.; een
derde passagier had een opdracht aan president Kru
ger te brengen.
Terwijl Scheepers en anderen dicht bij Kaapstad
zijn, zwerven andere commando’s in ’t N. O. der Kaap
kolonie. In ’t Noorden van Natal schijnen de Boeren
de baas te zijn en nu komt ’t sensatiebericht, dat
de Engelschen bezig zijn Port Natal te versterken
met marine kanonnen. Daar schijnt dus reeds vrees
voor de Boeren te bestaan.
Donderdag zijn twee Hollanders, Kerkhoff en Foc-
kema voor den krijgsraad te Pretoria verschenen, be
schuldigd van verraad en spionnage. Zij zouden een
aantal Boeren hebben geherbergd en gesteund, die de
verbinding onderhielden tusschen Pretoria en de com
mando’s. Fockema was reeds in October van het vorige
jaar door French te Carolina gevangen genomen en op
eerewoord te Pretoria vrijgelaten.
Deze en meer arrestatiën schijnen in verband te staan
met de gevangenneming van dr. Krause in Engelahd.
Uit den Vrijstaat.
Winburg, 8 Sept. De colonnes onder de generaals
Barker en Elliott zijn hier teruggekeerd na een gedeelte
van de colonne gezuiverd te hebben. De colonne van
generaal Barker doodde 9 Boeren, verwondde er 7 en
maakte er 7 gevangen; 32 wagens, 7000 ronden muni
tie, 1500 stuks vee en een enorme hoeveelheid graan en
mielies werden door haar buitgemaakt. Zij bracht meer
dan 100 refugees mee. Daar geen Engelsche troepen
deze streken sedert December bezocht hadden, hadden
de Boeren den tijd gehad te ploegen en te zaaien.
Overal werden groene graanvelden gezien.
Generaal Elliott maakte alle convooien van de Boeren
buit. Bij zijn tocht naar Bethlehem om levensmidde
len werden twee Boeren gedood en negen gevangen
genomen. 300 Boerenwagens en karren, 8000 stuks vee,
1400 paarden en 1000 schapen werden buitgemaakt.
800 Boerenvrouwen' en kinderen werden opgebracht.
Kolonel Rimington heeft het geheele convooi van
Haasbroek genomen, benevens veertig wagens. De
Wet, Steyn, Haasbroek, Froneman en andere comman
danten hebben den 28en Augustus een bijeenkomst te
Wonderkop gehouden. Bij da nadering van de colonnes
vluchtten De Wet en Steyn naar Reitz, van waarzjj
den 5en September opnieuw door Rimington werden
verjaagd.
