Binnenlandsch Nieuws.
Plaatselijk Nieuws.
l)e Oorlog in Zuid-Afrika.
V
1
—Ti
I
r
I
I*
2;
r
gearresteerd. Gisterenochtend werd hij naar zijn corps
buiten de stad overgebracht, thans geboeid aan de
handen en tusschen vier politie-agenten, waarvan een
hem nog aan een ketting vasthield, en voorafgegaan
dooreen sergeanten vier manschappen.
Het transport geschiedde openlijk over de straat en
niet in den celwagen.
Wegens niet-toelating van. den heer mr. J.
Schokking, benoemd als lid der Tweede Kamer in het
kiesdistrict Harlingen, zal in genoemd kiesdistrict een
nieuwe verkiezing plaats hebben, welke bepaald is op
Dinsdag 1 October a. s., de stemming zoo noodig op
Donderdag 10 October d. a. v. en de herstemming
zoo noodig op Donderdag 17 October d. a. v.
Ministeri'dele belangstelling
Werd de Bolswarder schildertentoonstelling
bezocht door minister De Marez Oyens, de
K<
rei
en
Ki
Sc
ve
af
32
de
ets
va
Cl
scl
zir
he
en
lo<
Ti
Ki
A
dt
vs
vs
bt
d<
1
i
nei
bei
OP
be;
nie
1
leg
de
Al
sel
we
f4
f 4
Een luchtballon op xee. Zondagnamiddag 5,45 zag
het stoomschip «Anglia*, der Nederl. Stoomboot-Maat-
schappij, van Londen naar Rotterdam stoo mende, een
luchtballon, laag boven water, die seinen deed
De kapitein Den Broeder naderde zooveel mogelijk
aan de loefzijde en zag dat de ballon den naam droeg
»La Patrie« terwijl een vlag gezwaaid werd waarop
«Lariffa* stond.
In de mand was een man die met deze vlag zwaaide
en op een fluit blies. De ballon had een anker uit
hangen en reddingboeien bij zich; de hoogte boven wa
ter was 40 voet.
De luchtschipper gaf geen teekenen in nood te ver-
keeren en aangezien de afstand van de kust 20 zeemij
len was en de wind Z.O., achtte de kapitein den ballon
volkomen buiten gevaar en vervolgde zijn koers.
De ontvangst dezer dagen door Prof. Kuyper,
Minister van Binnenlandsche Zaken, aan diens Departe
ment, van de leden der Z.-Afrik. deputatie, de heeren
lischer, Wessels en Wolmarans was, naar men ver
neemt, bedoeld als een officieele ontvangst van die de
putatie door den formeerder van het nieuw opgetreden
Kabinet.
Het Boeren-driemanschap hecht dan ook aan dit on
derhoud met den tijdelijken voorzitter van den minis
terraad veel waarde, omdat daaruit blijkt dat ook dit
kabinet de deputaten als officieele vertegenwoordigers
der beide republieken erkent.
Wat tot 1 Aug. j.l. voor onze broeders, de Boeren,
uitgegeven werd.
Amajuba-Comité: ingezameld f 44569,57; uitgegeven
f 31757,16.
Beschermingscomité der vereeniging «Helpt elkaar*:
ingezameld f 6731,uitgeg. f 3850,
Broekhuizenfonds: ingezam. f 45284,12, uitgegeven
f 10368,54.
Deze 3 vereenigingen alle te ’s-Hage.
Christ. Nation. Boerencomité te Amsterdam: ingez.
f 124,730,37, uitgeg. f 91,725,03.
Kolonisatie-Vereen, te Amsterdam: uitgeg. t 16,000.
Middelburgsch Comité: ingez. f 28403,06; uitgeg.
f 27272,84.
Nederl. Z.-Afrik. Vereen, in ons land met ’t Ned.
Bijstandfonds voor Z. Afrika te Pretoria en Bloemfon
tein: ingez. 1,316,995,uitgeg. f 667,120,
Voorschotcommissie der Z. Afrik. Spoorw. Mij, te
Amsterdam: voorgeschoten f 50,747,
Alzoo gezamenlijk ingekomen f 1,633,460,12; uitgeg.
f 898,840,57.
Heden vertrekt de Koningin-Moeder Margaretha
van Italië met gevolg uit Amsterdam naar Keulen.
Deze Koningin, incognito reizende, kwam eerst te
Rotterdam aai. Te Amsterdam bezocht zij musea,
maakte verschillende rijtoeren door de stad en deed
o. a. inkoopen bij de firma’s F. Buffa en Goudstikker.
Verkiezingsvaria. Gemeld is hoe door de justitie
te Heerenveen eene instructie was ingesteld tegen
den heer L., bestuurslid der Chr. Hist, kiesvereeniging
te Joure, verdacht dat hij bij de Kamerverkiezing in
het district Schoterland het geheim der stemming zou
hebben geschonden in het stembureau te Jonre. Thans
verneemt men, dat het onderzoek geene motieven heeft
geleverd voor eenegerechtelijke vervolging.
Wat 't Rijk voor de kunst doet. Blijkens de begroo-
oogenblikkelijke slagvaardigheid?
Zie daar juist wat, zegt mr. Antonio, dezen
staatsman zeer ontbreekt.
Wie hem vaak in ’t debat gadesloeg, zal
dien indruk hebben ontvangen, dat de heer
M. veeleer nu juist iemand is om aanvankelijk
uit het veld te worden geslagen. Eerst wan
neer hij zijn argumenten kalm kan ontwikke
len, wordt hij een zeer te duchten tegenpartij,
een strijder, die vaak op het met zelfbedwang
afgewacht, maar dan ook met besliste juistheid
gekozen oogenblik den tegenstander diens wa
pen uit de hand weet te slaan.
Maar indien hij geplaatst wordt in ’t voorste
gelid, wanneer van hem wordt gevergd, dat
hij elk plotseling opvlammend vuurtje door
zijne tegenwoordigheid aanstonds zal weten
te dooven, dat hij aan ’t roer staat, steeds
waakzaam, ook wanneer de verdere bemanning,
geen gevaren duchtend, te ruste is gegaan,
zoo kan ik mij voorstellen, dat de voor een
oogenblik soms wild opbruischende golven
van den parlementairen oceaan den anders
kloeken stuurman op een oogenblik wel eens
te machtig zouden worden.
Dat, van bevriende zijde, hulptroepen zou
den moeten komen opdagen, ten einde den
voorzitter te hulp te snellen. Dat van den kant
der «koppige opposanten*, waar zij gevoelen
dat de teugel niet meer wordt gevoerd met de
geestkracht en de vastheid van voorheen, po-
ginkjes zouden kunnen worden in ’t werk ge
steld om de waakzaamheid van den nieuwen
leider te verschalken.
Misschien is ’t gezag, van den persoon des
heeren M. uitgaande groot genoeg om in ’t
leven te roepen een loyale medewerking ook
van die groepen. Voor de waardigheid van
ons parlement hopen wij ’t van harte.
Aan de Donderdag j.l. gehouden kaats-
partij te Wolvega namen 12 parturen deel.
Prijs f 24, gewonnen door J. v. d. Steegh te
Bozum met H. v. d. Heide te Franeker. Eer
ste premie f 12, gewonnen door J. Kuperus te
Marssum met L. Heitsma te Franeker, 2e
premie f 8, gewonnen door A. Baanstra te Fra
neker en G. Bleinenga, alhier.
De vereeniging «Internationaal Dames
comité te Alkmaar* heeft, terwijl zij nog geen
2 mnd. bestaat, reeds ruim f 3000 ontvangen
voor de vrouwen-kampeno. a. van Franeker
f 260, Hindeloopen f 101,25 en verder gelden
van Drachten, Metslawier en Oostdongeradeel.
Ter verkrijging van de vaceerende pen-
sie van ’t St. Jacobs- of Jobsleen werden 24
jongelieden geëxamineerd. Bestuurderen van
dit leen hebben daarna in alphab. volgorde op
't drietal geplaatst: N. Braam, leerling der R.
H. B. School te Leeuwarden, P. Keuning,
leerling der 2e gemeenteschool te Harlingen
en F. H. van Loon, leerling der H. B. S. al
hier.
Van Kevelaar kwam op Maandag 16
Sept, j.l met een heer alhier, de zich noemende
Johan Jacob Heil, naar zijn zeggen correspon
dent van het «Frankfurter Volksblad.* De
Sneeker heer bracht zijn nieuwe kennis in ’t
hotel «de Stad Munster*, alwaar deze tot Don
derdag recht op zijn gemak logeerde en een
rekening van ruim 15 gld. maakte.
Donderdagmiddag was de heer Heil verdwe
nen, door de emotie van ’t vertrek vergetende,
die kleine som te betalen.
In een achtergelaten jasje vond men eenige
werkbriefjes, waaruit blijkt, dat hij genaamd
is J. Odenweller, hulpmonteur.
Te Kevelaar heeft hij gelogeerd in ’t hotel
«Busch, Cölnische Hof», vanwaar hij volgens
ingewonnen bericht ook er van door ging zon
der betaling.
’t Jongmensch is klein van stuk, HH 23 jr.
oud en gekleed in grijs pak met strooien hoed
(zwart en wit gekleurd.)
Met ingang van 1 Oct. a. s. is benoemd
tot surnumerair der posterijen en telegraphie
aan 't post- en telegraatkantoor alhier, de heer
P. J. Werkman,
De grafkelder te Wieuiverd.
In’t jaar 1850 werden reeds door dr. Led-
der proeven in dezen grafkelder genomen, om
de oorzaak te leeren kennen omtrent het niet
vergaan, maar het uitdrogen van lijken, die
daar begraven liggen, o. a. van A. M. Schur-
man. Hij dacht hoofdzakelijk aan tempera
tuur en vochtigheid, doch kreeg geen resultaat.
Thans is onze vroegere stadgenoot, de heer
dr. Rooswinkel te Amsterdam, op onderzoek
uit. Naar de «Nieuwe Crt.« meldt, is dr. R.
van meening, dat de oorzaak gelegen is in ’t
feit, dat enkele bacteriën in den kelder worden
gedood. Hij plaatste op verschillende punten
in den kelder glazen schotels, bacteriën be
vattende van verschillende soort. Dagelijks
werd de verandering der bacteriën nagegaan
en aanteekening gehouden. Dr. R. is voorne
mens in een wetenschappelijk tijdschrift ver
slag te doen van zijne proefneming.
Voor Engeland moest de vreeze voor de Boeren het
begin der regeeringswijsheid zijn. Want de Boeren
zijn in de laatste dagen wel te vreezen en, al
haaste zich Kitchener gauw een paar Eng. overwin
ningen te seinen, het geluk is niet aan zijn kant.
In ons vorig blad meldden wij de beide overwinnin
gen van Botha op de Natalsche grens en van Smuts
in de Kaapkolonie. De toen opgegeven Eng. verliezen
blijken voor beide slagen te klein; er waren meer dan
30 dooden en meer dan 30 gewonden. De officieele
verlieslijst van de strijdmacht van Gough, die door L.
Botha werd verslagen op 17 Sept., toont aan, dat het
aantal manschappen, die na ’t gevecht vermist wer
den, 230 bedroeg.
Reeds Zaterdag werd een nieuw Boerensucces ge
seind. Twee kanonnen werden genomen door de Boeren
bij Vlakfontein, (niet ’t Vlakfontein in Transvaal,) 17
mijl ten Oosten van Bloemfontein. De Eng. hadden
6 dooden, 28 gewonden en 105 gevangenen. Dat
maakt dus met de drie kanonnen, die Botha pakte,
juist een handvol,
zegge 5 kanonnen.
Wel toevallig: Op 31 Maart 1900 verloren de Brit
ten op dezelfde plaats, de z.g. waterwerken van Bloem
fontein, een kanon van dezelfde H.-batterij. Toen was
De Wet zoo vrij; was hij ’t nu ook weer?
Voor we nu meer overwinningen der Boeren melden,
moeten we eerst een paar Eng. gelukjes melden, anders
mocht men eens niet denken, dat de Eng. soldaten
helden en hun aanvoerders Napoleons zijn.
Kitchener seinde dun ZondagKolonel William heeft
ten W. van Adenburg (zeker Edenburg in den Vrij
staat) bijna ’t geheele commando van Koch overmeesterd,
n.l. 55 man gevangen genomen en den geheelen trans
porttrein buitgemaakt.
Benson nam het Carolina-commando, 54 man en 48
wagens, gevangen; onder de gevangenen behoorde ook
P. Botha.
Nu voegt ’t weer met minder aangenaam nieuws voor
de Engelschen voort te gaan.
De inval in Ratal
schijnt steeds meer werkelijkheid te worden. Op 16
Sept, namen de Boeren paarden en vee van twee Boe
renhuizen aan de Boven-Tugela en vernielden een
hotel. Een Eng. afdeeling werd uitgezonden en verloor
3 man. Vrijdagmiddag werd kanongebulder gehoord
in dezelfde streek, in de richting van Oliviershoek
aan den weg van Harrismith (Vrijstaat) naar Natal.
Het schijnt dus, dat niet alleen Botha met zijn Trans-
valers, maar ook de Vrijstaters (van den kant van
Harrismith) Natal binnenvallen. De Wet moet aan ’t
hoofd der Vrijstaters staan.
Generaal Lyttleton, die dit zaakje voor Engeland zal
opknappen, krijgt de handen vol. Want die oproeping
door de Natalsche regeering van de Natalsche vrijwil
ligers, samen een paar honderd man, beteekent niet
veel.
Botha moet met 1500 man reeds de Buffelrivier overge-
getrokken zijn en is dus met de kanonnen, die hij be
zat en de 3 veroverde in Natal.
En nu weer vinden we een telegram uit Ladysmith
(22 Sept.), meldende dat de spoorweg bij Paardekop is
opgebroken en 10 wagens derailleerden, waarbij 6 man
en 30 paarden gedood werden. (Hoeveel gewonden
wordt niet gemeld).
Te Zoutberg, bij Vrijburg, verloren de Engelschen
op 16 Sept. 1 luitenant gewond, 4 man gedood en 12
gewond.
Maar nu nog een zwaar geval, dat Kitchener niet heel
duidelijk omschrijft:
Kritzinger (de tweede De Wet) wilde over de Oran
jerivier. Hij bestormde ’t Eng. verkenners kamp onder
Lovat. Kritzinger kwam niet over de rivier maar
Lovat leed zware verliezen.
Onder de gesneuvelden worden kolonel Murray en
kapitein Murray genoemd. De Boeren namen een kanon,
maar de Eng- heroverden ’t na een hevig gevecht-
ting zijn door de Regeering gelden uitgetrokken voor
de restauratie der volgende gebouwen: Kerk te Aalten,
id. te Arnhem, id. en geschilderde glazen te Gouda;
kerk te Haarlem, id. te Hattem, id. te ’s-Bosch, id. te
Leiden, 2 kerken te Maastricht, kerk en toren te Rheden,
kerk te Wilsum en te Zutphen en ’t stadhuis met
groote menigte beschilderde wandbehangsels te Enk-
huizen.
Zaterdagavond heeft Prins Hendrik te ’s-Hage
ile voorstelling van Barnum en Baily bijgewoond. De
Prins was omringd door eenige leden van ’t Militaire
Huis, was gewoon in burgerkleeding, en nam plaats in
een aparte loge. Luide toejuichingen van ’t overtalrijk
publiek. De Prins bewondert vooral de hippodröme-
wedrennen. Bij ’t heengaan speelde ’t muziekkorps
het Wien Neêrlandsch Bloed.
Relletjes. Uit Alkmaar wordt geschreven
De op 18 dezer vastgestelde verordening op het af
steken van vuurwerk heeft bij het publiek ernstig verzet
ondervonden. De bepaling, dat het afsteken van vuur
werk op 6, 7 en 8 October kan worden toegestaan, beeft
de opstootjes niet doen bedaren. Integendeel, het was
Vrijdag-avond erger dan ooit.
De politie moest meermalen van de sabel gebruik
maken om de opgeschoten jongens uiteen te jagen. Ge
heele troepen zwierven zingende en rumoermakende
door de stad, o. a. de ruiten inwerpende bij een agent
van politie. Men koesterde ook het plan, bij meerdere
ingezetenen op dergelijke manier op te treden, doch de
politie wisteen voortzetting te stuiten.
Eenige belhamels bevinden zich reeds in hechtenis,
De politie is met een brigade der rijksveldwacht
versterkt.
Uit Alkmaar wordt nog gemeld
Sedert het optreden der politie gezamenlijk met de
rijksveldwacht is de toestand er niet minder luidruch
tig, maar toch minder gevaarlijk op geworden. Bal
dadigheden hebben er niet meer plaats gehad en ook
het afsteken van vuurwerken is sinds opmerkelijk be
perkt. Wat echter niet beperkt, maar eiken avond
aangroeit, is het aantal nieuwsgierigen. Vooral Zon
dagavond was dat van dien aard, dat een gedeelte der
stad, met name de Steenenbrug, de Mient aan beide
zijden en een deel der Langestraat door de politie werd
afgezet. Joelend en schreeuwend bracht een troep
een bezoek aan den burgemeester, dat, door de aanwe
zigheid van politie aldaar, een kalm verloop had. En
kele arrestaties hadden plaats gedurende beide avonden.
Zigeuners. Bij het dezer dagen verwijderen van een
Zigeunertroep, die zich ophield tusschen ’s Gravenhage
en Rotterdam, is ’t nog al aardig toegegaan. Te Over-
schie b. v. was de burgemeester met zijn twee veld
wachters vrijwel onmachtig tegen het brutale volkje op
te treden. De Burgemeester wist echter raad. Hij riep
vrijwilligers op tegen een kwartje per uur, om de gas
ten naar Rotterdam te geleiden en. ziet, onmiddellijk had
hij hulp genoeg. Overal, waar ’t brutale troepje door
trok, ondervond men de gevolgen; hier een schaap ge
stolen, ginds eetwaren op afbetaling.
Bond voor Slaatspensionevring. De eerste alge-
meene jaarvergadering van den Bond voor Staatspensio-
neering wordt gehouden te Arnhem op Woensdag 25
September.
Op de agenda komen o. a. de volgende punten voor:
Van de afdeeling «Dantumadeel*. 1. «Het is niet in
’t belang der vereeniging om bij de verkiezingen een
bepaalden candidaat aan te bevelen.
2. De afdeeling Dantumadeel acht het noodig twee
maanden voor het kiezen van candidaten voorde Tweede
Kamer der Staten-Generaal, de kiesvereenigingen van
de verschillende partijen aan te schrijven er op te wil
len letten, dat er candidaten worden gesteld, die voor
Staatspensioneering zijn.
3. Doorbet Hoofdbestuur in ’t vervolg op te geven
van de candidaten, die gesteld zijn voor het lidmaat
schap der Tweede Kamer, hoe deze denken over Staats
pensioneering.
4. Is het niet in ’t belang, dat het Hoofdbestuur zich
telken jaren wende tot de Tweede Kamer der Staten-
Generaal, met verzoek om het pensioenvraagstuk ter
hand te nemen?*
Van den heer De Winter, hoofdbestuurder, Utrecht-
Art. 1 wijzigen als volgt:
«De Bond voor Staatspensioneering beoogt het tot
stand komen eener Wet, waarbjj alle Nederlanders, (zoo
vrouwen als mannen en voor zoover dit voor het levens
onderhoud noodig is),fop een nader bij bedoelde wet aan
te geven leeftijd, recht wordt toegekend op Staatspen
sioen, zonder voorafgaande premiebetaling.*
Verkiezing van een lid in het hoofdbestuur (vaca
ture mej. Ebels).
Het Kamerlid voor Hoogstand De heer K. ter Laan
is, volgens de «Delftsche Crt.« voornemens, bij den
minister van Binnenlandsche Zaken in hooger beroep
te komen van het besluit van Ged. Staten van Zuid-
Holland, waarbij afwijzend werd beschikt op zijn ver
zoek om bij zijn betrekking van hoofd der school het
Kamerlidmaatschap te mogen bekleeden.
Mocht de ministeriëele beslissing ongunstig zijn, dan
staat den heer Ter Laan de gelegenheid niet open, zich
tot hooger autoriteit te wenden.
De ontvanger van het polderdistrict Bommeler-
waard boven den Meidijk, in wiens kas dezer dagen
een zeer groot tekort ontdekt werd, is Zaterdag ge
vankelijk te Tiel binnengebracht.
De man is 76 jaar oud.
Opnieuw gepakt. De militair, die Zaterdag te Den
Haag zijn geleider wist te ontsnappen, is later weer
SNEEK. Terwijl de bladen reeds sedert weken
schreven over veroordeelingen ten gevolge der
met Januari in werking getreden leerplichtwet,
hoorden we hier nog niets van kantonrechter
lijke behandelingen in dezen. Ja, de commissie
voor de leerplicht vergaderde reeds meerma
len en verschillende ouders van leerplicht-de-
linquenten moesten voorkomen, maar of nu de
woorden van zulke commissies veel invloed
zullen hebben? De langzaamheid onzer rechts
pleging in kleine zaken waarom zijn in
onze steden geen politierechtbanken voor snel
recht? is spreekwoordelijk en had ten op
zichte van de naleving der nieuwe wet ten
gevolge) dat die nog al eens overtreden werd.
Bij velen kwam ’t idee: Och, ze doen ons
toch niets.
Dat laatste idee is nu zeker wel verdwenen.
In de vorige week werden 18 zaken betref
fende school No. 3 alhier behandeld door den
kantonrechter; 4 zaken werden ingetrokken,
in één geval was de eisch f 1 of 1 dag, ove
rigens over ’t algemeen f 3 of 2 dg. Uit de
verdediging bleek, dat sommige kinderen wel
naar school waren gezonden, doch eigenmach
tig hadden verzuimd. Zelfs waren er leerlin
gen in school gebracht, doch ze liepen de
lange gang door, gingen achter weer uit, om
langs de speelplaats den publieken weg te be
reiken.
Toevallig trof ’t gisteren tweemaal, dat we
op straat kinderen door de moeder naar school
hoorden zenden met ongeveer deze woorden:
«Toe, ga naar school, hoor, anders moet je
vader er voor de kast in
De veroordeelingen werken dus al.
opening der nieuwe Ambachtsschool te Har
lingen, waarvoor zich reeds een 30-tal leer
lingen aanmeldden, zal bijgewoond worden
door dr. A. Kuyper, de minister-president.
De heer D. Steenhuis, predikant te Ber-
likum, heeft bedankt voor Scharnegoutum
(Ger. kerk).
Bij het laatstgehouden examen voor
het telegraafradicaal is o. a. geslaagd de heer
J. Veringa, klerk aan het post- en telegraaf
kantoor alhier.
