NIEUWS- BJ AbVEIlTESTIEBLAD
THEE.
ÏW8 XWEK ES «ISMES.
56e Jaargang.
Woensdag 20 TT ave mb er 1901.
Op het laatste oogenblik.
ITo. 93.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Orficieele Advertentie.
Binnenlandsch Nieuws.
FEUILLETON.
KENNISGEVING.
laag gelegen
17.)
Maar wat was,
Hit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f 0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
Amsterdam ontwikkelde zich steeds meer tot
hoofdmarkt voor dit artikel.
Over den Nederlandschen consul-generaal te
Pretoria, den heer F. J. Domela Nieuwenhuis, is in den
laatsten tijd veel geschreven, vooral over zijn terug
roeping, over zijn verhouding tot den ter dood gebrach-
ten advocaat Broeksma, enz.
Thans meldt de «Nieuwe Crt., dat de heer D. N.
WETHOUDERS
BURGEMEESTER en WETHOUDERS der ge
meente Sneek, brengen ter voldoening aan art. 8 der
Hinderwet ter openbare kennis, dat aan SALOMON de
JONG, Koopman te Sneek en zijne rechtverkrijgenden,
vergunning is verleend tot het oprichten van eene
Bewaarplaats-, Drogerij- en Zouterij van huiden, in het
perceel kadastraal bekend gemeente Sneek, Sectie C,
no. 1699, staande aan de Woudvaart, wijk 17 no. 154’.
Sneek, den 16 November 1901.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester,
JAC. van der LAAN, Secretaris.
De Telegraaf meldde Zaterdag, dat er door tusschen -
komst van dit blad reeds f 875 per week voor den
boycot beschikbaar is. (Den boycot op een duur van
4 weken gerekend.) Natuurlijk ontvangt ’t boycot-
comité-zelf ook gelden, die hier niet bij gerekend zijn.
Roman van Henriette v. Meerheimb.
Zij wilde zich met werk overladen, om de smart, die
haar hart verscheurde zoodra hare blikken op het zon
nige gezichtje van haar lieveling vielen, niet de over
hand te doen krijgen. Hoe zou zij zonder Baby het le
ven kunnen dragenHoe stil, hoe ledig zou alles
zijn zonder die zingende, lachende stem in huis en
tuin zonder die vlugge voetjes, die gedurig trapop-,
trapaf sprongen. Geen goedenmorgen-kus meer van
die zoete, rooskleurige lippen, geen zich aan haar borst
leunend blond kopje geen hartelijk«moedertje, zoet
lief moedertje bij ’t goedennacht wenschen alleen
nog maar in de droomen van haar hartverscheurend
verlangen zouden die vleiende woorden haar in ’t oor
klinken.
’t Was haar altijd bitter zwaar gevallen van hare
dochters te moeten scheiden maar d i t kind het
was ’t laatste, het meest geliefde 1 Tegenover haar
eigen hart stemde zij gewillig toe wat zij voor ande
ren hardnekkig zou ontkend hebben. Het laatste, het
meest geliefde, ja haar kleintje, haar zonneschijn
tje! Geen van de anderen was zoo teder georganiseerd,
zoo warm gevoelend, zoo. door liefde verwend en
juist deze ging zoo ver van haar weg in vreemde
toestanden, kwam zij moest het erkennen in zulke
harde, onbarmhartige handenGedurig weder rees een
vreeselijk vermoeden, argwaan en wantrouwen tegen
Königseck bij haar op. Zij mocht zich-zelve trachten
te misleiden, zich zijne oogenschijnlijk hartstochtelijke
verliefdheid voorhouden alles te vergeefs 1 Maar
met de zekerheid dat Baby’s lot aan ’t zijne verbonden
was, verlieten haar trots, hare vroeger zoo scherp aan
den dag gelegde afkeuring tegenover haar onsympa-
thieken, ongewenschten schoonzoon, haar geheel en al.
Zij zou zich voor hem op de knieën hebben kunnen
werpen en smeeken«wees goed voor mijn kind, en ik
Op den kouden maar korten winter volgde een
vroege, veel belovende lente met zonnige dagen, voch-
tig-warme nachten, waarin zich als door een wonder de
kleine knopjes aan heggen en struiken ontvouwden.
Men kon eiken morgen zien, hoe groen het weer ge
durende den nacht geworden was. Over de grasvelden
wipten de zwarte merels. Uit alle verscholen hoekjes
en plekjes keken donkerblauwe viooltjes; hun zoete
Een noordelijke lente is mooiniet zoo bedwel
mend en overladen met bloesems als de zuidelijke, maar
vol teederen weemoed en zoete hoop.
Zij wierp over de berken met hun slanke witte
stammen al spelende lichtgroene bladeren-sluiers als
bruidstooi en ook Gabriëlle’s blonde haren zou de
lieve lente met den bruidssluier tooien.
Het Wesendorfer huis, altijd zoo kraak-zindelijk,
straalde nu bepaald in den glans van zilverschoone
vensters en gladgeschuurde tegelsteenen van den vloer
tot den kelder. In de keuken hielden de keukenprin
ses met Fieke en Trijntje een onderlingen wedstrijd
in koken en braden, en de vrouwen uit het dorp
brachten zoo juist de fijne, gestreken uitzet-wasch in
groote met bloemen bekranste waschmanden in huis,
om daarna onder koffie en koek hare praatlustige ton
gen even snel in beweging te brengen als straks hare
vlijtige handen.
Baby trippelde overal rond als een kleine zonne
straal nu eens hielp zij madam de keukenprinses
een poosje bij het gereedmaken van het koekdeegdan
weer babbelde zij met Fieke, haar toekomstige keu
kenmeid, of drukte den ouden koetsier haar geliefde
pony’s bijzonder op ’t hart.
Zij bezocht nog elk hoekje en lievelingsplekje in
tuin en huis maar het pijnlijke van het afscheid, dat
zich zoo menigmaal wilde doen gelden, werd glansrijk
overwonnen door het opborrelend geluk van haar jong
hart.
Mevrouw van Brandenfels had het heel druk met
het onderdak brengen en de zorg voor de talrijke
gasten.
’t Kwam hare kinderen voor, alsof zij nog bij geen
enkel feest ooit zooveel koortsachtige bedrijvigheid aan
den dag gelegd had.
laat zich veelal reeds eenigermate naar de kleur
van den drank (die helder wijnrood behoort
te zijn) en naar den geur van het afgetrokken
blad beoordeelen. Goede Chineesche soorten
zijn doorgaans lichter, Indische meer diepdon
ker getint.
In de eerste tijden van hare bekendheid in
deze landen werd door velen (waaronder dok
ter Bontekoe) aan de thee geneeskracht voor
vele kwalen toegeschreven. Hierover is de
geleerde wereld ’t echter nooit eens geweest,
noch zal ze ’t waarschijnlijk ooit worden. Ver-
frisschende en opwekkende eigenschappen be
zit de drank evenwel in hooge mate. De be
kende Fransche schrijver Paul Leroy-Beaulieu
zeide: Wij menschen van Zuid-Europa, hebben
ons verbeeld, dat de groote drank voor ’t
menschelijk geslacht is of moet zijnde wijn.
Dit is klaarblijkelijk een dwaling; de drank,
die zich telkens nog meer verbreidt onder de
menschen, is de thee.
In West-Siberië worden de theebladeren met
vet bereid, bij wijze van groente bereid.
De grootste theeverbruikers zijn Engeland
en alle Britsche koloniën, waar blanken wonen,
Noord-Amerika, Rusland en Nederland; maar
ook in Duitschland en Frankrijk neemt ’t ge-
gebruik toe en door de opheffing der inko
mende rechten zal ook België niet achterblijven.
De thee bevat, evenals de koffie, verschillen
de stoffen, als théine, looizuur en aromatische
olie, die in ’t bijzonder den smaak beheerschen.
Door de hoeveelheid aanwezige théine kan
eenigszins de waarde en de echtheid der thee
worden geschat. Toch is een scheikundig on
derzoek niet in staat de handelswaarde der thee
aan te geven, maar wel, om vervalsching of
schadelijke bijmengselen aan te wijzen.
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 2’/, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
De thee komt van de theestruik, een altijd
groene heester, die in ’t wild een boom wordt
van 6 Meter hoogte, maar als cultuurplant
slechts een stam heeft van 6 a 9 dM. Wie aan
thee denkt, denkt ook aan China, ’t vaderland
der theevandaar werd reeds in overoude tij
den de cultuur naar Japan overgebracht. Toch
groeit in geen dezer beide landen de thee in
’t wild.
De getande of gezaagde blaadjes zitten met
korte steeltjes aan de takken. De plant bloeit
met witte, geurende bloemen.
In 't wild groeit deze plant in ’t land Assam
(Britsch Indië), aan den voet van ’t Himalaya-
gebergte.
Tot in de eerste helft der 19e eeuw voor
zag alleen China de wereld van thee, maar
sedert hebben Britsch Indië, Ceylon en Java
een groot deel van de wereldmarkt veroverd.
China is natuurlijk te ouderwetsch conserva
tief, om de nieuwe mededingers van de markt
te dringen. Doch als ’t eens de bereidings
wijze dier mededingers volgt, dezer machines
aanschaft, afziet van uitvoerrechten, enz., dan
zal ’t steeds de voornaamste markt blijven.
Thee is in China de volksdrank.
De plant groeit op hoog en
zelfs, waarom zou ik ’t je niet zeggen een ge
deelte van haar vermogen besteed, om mijne min of
meer gederangeerde zaken in orde te brengen. Je
vader schreef het mij; gij mocht het eigenlijk niet
weten dus spreek er niet over, liefste.*
«O Horst, mama is toch zoo goed.«
«Ja, alles voor jou geluk elk offer. Wat maakt
het dan voor haar uit, of je een beetje vroeger of later
bij mij komt, liefste.
Sieh mir ins Auge, sag, ob du mein
Kurz wie ein Herzschlag ja oder nein.»
Met gedempte stem, maar warmen adem zong hij haar
die regels in ’toor.
Dat was weder de toon, de blik, die haar machteloos
naar hem toedwong als door eene onweerstaanbare
betoovering bevangen.
«Ja, Horst, maar mama zal erg bedroefd zijn, zóo
spoedig reeds!*
Baby’s oogen vulden zich met tranenKönigseck
kuste die haastig weg.-
Toen zijn verlof ten einde was en hij Wesendorf
verliet, was de trouwdag werkelijk op zijne en Baby’s
onstuimige beden op einde Maart vastgesteld geworden.
ZEVENDE HOOFDSTUK.
Zooals elke nieuwigheid had ook de thee bij
haar invoer in Europa voor- en tegenstanders.
Omstreeks 1670 had deze drank in Holland den
spotnaam van «hooiwater» en Plantin noemde
de thee «l’impertinente nouveauté du siècle«, de
brutale nieuwigheid der eeuw,
Aanvankelijk had men denkelijk niet veel
verstand van theezetten, een kennis, die ook
thans nog verre van algemeen is, of men liet
goede thee door verkeerde bewaring en berging
bederven, wat nog dikwijls voorkomt,
Tot de ijverige verdedigers van ’t geurige
kruid behoorde de beroemde Hollandsche ge
neesheer Bontekoe (1645 1685). Hij noemde
de thee: «het excellentste kruidde maag kon
er best een paar honderd kopjes drank van ver
dragen*. In zijn beschrijving van de thee zegt
hij:
«De coleur van de corlen der thee moet uyt
den groen-blauwen zijn en den glans hebben
van een kruyd, dat versch gedroogd is. De
thee is nooit goed, zoo ze niet zeer hard en
droog is, zoodat men ze tusschen de vingeren
tot pulver kan wrijven zonder te gevoelen een
tayigheid. Dit luistert zoo nauw, dat de beste
thee bedorven is en zijn beste kracht verloren
heeft, wanneer men ze een uur twee a drie
in een papier of glas of ongesloten flesch be
waart. De lucht en de vochtigheid is een groot
vijand van dit kruyd, ’t welk het week en slap
maakt en zijn feinste deelen aanstonds doet
vervliegen.*
Bontekoe spreekt hier over groene thee, om
dat in de eerste tijden zwarte thee onbekend
was. Thans heeft in West-Europa, de laatste
de eerste verdrongen.
Het verschil tusschen groen en zwart ligt
niet in de soort der thee, maar in de berei
dingswijze. Groene thee wordt snel gedroogd,
waardoor zij hare frissche kleur behoudt. Zwarte
daarentegen blijft tusschen ’t plukken en ’t
drogen een tijd lang blootgesteld aan den in
vloed der zonnestralen of aan de broeiende
warmte der gesloten schuren. Hierdoor ver
flenst ’t blad en wordt bij ’t drogen zwart.
Groene thee is scherp van smaak en dun
(slap) van aftreksel, betere soorten zijn hel
geel, mindere geelbruin en veelal troebel. Zwarte
thee houdt langer water en is over ’t geheel
krachtiger en kleuriger van schenk. De smaak
ZESDE HOOFDSTUK.
Vervolg.)
wat kon die vrouw nog voor hem
zjjn, die zich gedurende al die lange jaren als trouwe
verpleegster en voortdurende geleide aan dien zieken
idioot wijdde?
Huiveringwekkende voorstelling!
Het liep hem bepaald brandend heet door de aderen.
Trok zij dien sukkel, dien geest- en zielloozen vleesch-
klomp vóór boven hem, welnu, dan wilde hjj haar
toonen dat hij in de blonde, bekoorlijke jonge vrouw
aan zijne zijde minstens een der liefde waardig voor
werp vond.
«Gabrielle
Het jonge meisje keerde het door de winterkou vuur
rood getinte gezichtje snel naar hem om.
«Hebbenje ouders onzen trouwdag nu al bepaald?*
Baby schudde het hoofd. «Dat heeft immers nog
tijd, Horst!»
«Neen, dat heeft geen tijd.«
Hij bleef staan en trok haar dicht naar zich toe«Be
grijpt ge dan niet, mijn kind, dat ik smacht van ver
langen, je de mijne te noemen? Wilt ge mij nog lan
ger in dat stille nest zonder jou mijn dagen laten ver
kniezen? Uiterlijk einde Maart moet de bruiloft plaats
hebben. Zeg, wilt ge Wilt ge uwe moeder daarvoor k j
bepraten? Ik weet dat zij alles voor jou doet. Zjj heeft geur, de adem der lente, bezwangerde de milde lucht.
gronden, zelfs in streken, waar de winter eenige
maanden duurt; maar een langen, warmen zo
mer kan de plant niet missen.
Langzamerhand is de thee in verschillende
landen een volksdrank geworden. Tweehonderd
jaar geleden waren de prijzen in Europa fa
belachtig hoog en was thee een weelde-artikel,
dat slechts enkelen konden koopen.
In 1826-27 werden de eerste voorbereidende
maatregelen genomen tot invoer der theecul-
tuur op Java. In 's lands plantentuin te Bui
tenzorg nam men proeven met theezaden en
planten uit Japan; een paar jaar later uit China.
De cultuur werd over verscheidene districten
uitgebreid. Tot in 1842 bleef de Java-theein-
dustrie geheel in regeeringshanden, doch in
dat jaar werd de cultuur beperkt tot de resi
denties Preanger, Cheribon en Bagelen. Voor
de ontginning der theetuinen werden toen con
tracten met particulieren gesloten, die na 18
jaar afliepen. Doch als staatscultuur wilde ’t
niet en daarom liet de regeering in 1860 de
cultuur geheel vrij. Tegenwoordig gebruikt
men op Java veel theezaad uit Assam.
In verschillende, meest tropische landen, als
Brazilië, Californië, Australië, Zuid-Afrika, in den
Kaukasus, op Sumatra, heeft men ook den
theebouw willen invoeren. Doch geen dezer
landen is een ernstige concurrent van China,
Engelsch-Indië, Ceylon en Java geworden.
Tot in ’t begin der 17e eeuw werd de thee
alleen gebruikt in de landen, waar ze groeide,
dus Opper-Indië, China en Japan. De Hollan
ders brachten ze ’t eerst naar Europa en maak
ten er een handelsartikel van en lang bleef
Holland de voornaamste markt, tot in ’t begin
der 19e eeuw, ook op dit gebied, Engeland ons
overvleugelde, nadat ’t Zweden, Denemarken
en Portugal reeds van de markt had gedron
gen en gedwongen eigen aanvoer en handel te
staken. In de laatste tijden hebben echter bui
ten Holland, ook Rusland, Duitschland en Ame
rika direkte verbindingen met China.
Heeft Nederland zijn plaats als eerste en
grootste kooper van China-thee moeten afstaan,
door vlijt en energie heeft ’t in eigen bezittin
gen, op Java, nu een cultuur van groot belang.
Java is een productie-eiland van groote betee-
kenis geworden en nog steeds wordt daar de
cultuur voortgezet, uitgebreid en veredeld.
Java-thee is een gewild artikel geworden. In
1898 bedroeg de totale uitvoer van Java 12
millioen gewone ponden.
F
I
R CO U RAN
