Mms- iimwiBLiii
VOOR SIER BS 0I8TRMB1
k
Op het laatste oogenblik.
I
JUfföMhS FM
Bh
Woensdag 25 December X901.
66e Jaargang.
ïTo. 103.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Uit de Raadszaal.
FEUILLETON.
Nieuwjaarswenschen,
ig.
F
4
27.)
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,60.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
ie
Roman van Henriette v. Mebrhbimb.
1
n
n
n
e-
’kn
n
fet
bt
!r
Evenals vorige jaren zal in
ons Blad, dat op 1 JANUAR’
verschijnt, gelegenheid bestaan tot het plaat
sen van
a 25 Cents per advertentie.
Vroegtijdige inzending wordt dringend verzocht.
DE UITGEVER.
de koffie moesten vervangen. Want ook toen,
evenals nu, kon men zich geen rechtgeaard
Hollander of Fries voorstellen, die niet een
keer' of vier, vijf per dag zoo en zooveel kop
jes koffie en thee slurpte en, door de surrogaten
te gebruiken, bleef de gewoonte er toch in.
VERGADERING van den Gemeente
raad van Sneek, op Maandag, den 23 Deo.
1901, des namiddags ten 61/, uur.
Tegenwoordig zijn 12 leden; afwezig met kennisge
ving de heeren Fennema, Bakker en de Vries.
Voorzitter de heer Mr. D. Alma, Burgemeester.
Secretaris de heer Jac. van der Laan.
Punten van behandeling.
I. Resumtie der notulen.
De notulen der op 28 November gehouden verga
dering, worden, na lezing door den Secretaris, onver
anderd vastgesteld.
De heer Bouma verzoekt thans, inplaats van na
afloop der agenda, een vraag tot Burg, en Weth. te
mogen richten omtrent het officieel verslag, daar Spr.
niet weet, of hij gedurende de geheele vergadering
tegenwoordig kan zijn.
De Voorzitter heeft hiertegen geen bezwaar.
De heer Bouma maakt de opmerking, dat in het offi
cieel verslag van 25 Oct. een hoogst storende drukfout
staat, waarop de Voorzitter antwoordtdat de verbetering
in een aan het eind van het jaar op te maken errata
zal worden opgenomen.
Verder zegt de heer Bouma nog, dat het officieel
verslag z. i. niet juist weergeeft, wat in de vergade
ringen wordt gesproken. In tegenwoordigheid van den
Secretaris, welke hem bij ’t corrigeeren van ’t verslag
bereidwillig inlichtingen verschafte, heeft hij deze op
merking ook gemaakt, ’t Is dan ook zeer moeilijk,
om van eene raadszitting, welke soms zeer lang duurt,
alles juist weer te geven. Echter zou verbetering
kunnen worden aangebracht, indien de Secretaris ge-
ELFDE HOOFDSTUK.
Vervolg.)
Mevrouw van Montigni ontweek Königseck’s vragen-
den blik niet, maar keek hem vast in de oogen.
»Ja, ik ben dankbaar en blij, hem te bezitten en te
mogen behouden. Zijn hulpbehoevende toestand is
treurig, maar dat ik thans alles alleen, zonder tegen
spraak kan regelen, verlicht mij dit harde lot. Ons
landgoed geheel zelfstandig te kunnen besturen, de
groote bezitting in orde te houden, vult mijn tijd en
mijne gedachten aan. Ik hoop, dat wij dit jaar kun
nen beproeven, ook den winter hier door te brengen.*
»U hebt u van alle gezellig verkeer teruggetrokken,
mevrouw vroeg Baby.
«Ja, lieve mevrouw van Königseck. Neem ’t mjj,
bid ik u, niet kwalijk, als ik ook niet bij komik
kan moeieljjk uitzonderingen maken. Ik ben echter
altijd heel blij met bezoeken. Ik ben niet graag heel
lang van huisde eenige uitzondering maken mijne
vaak lange, uitgestrekte ritten door de bosschen en
landerijen van Villeneuvemaar dat behoort eeniger-
mate bij mijn plicht van toezicht houden. Daarbij is
’t voor mij ook eene behoefte wegens mijne anders zoo
zittende levenswijze aan de schrijftafel of naast den
rolstoel van mijn man. Maar, ’t is buiten nog zoo
mooi! Willen wij niet liever bij mijne rozen zitten
gaan?»
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Een warande zou den gevel van het slot ontsierd heb
ben. Op het door rozenboschjes omgeven kleine voor
plein van de groote trap, onder een lichte tent, noo-
digden gemakkelijke fauteuils en schommelstoelen tot
rusten uit. De bedienden plaatsten koffie, thee, war
me koeken en schalen geurige, versch geplukte aard
beziën op de lage tafeltjes, welks ronde, prachtig
bewerkte metalen bladen uit Benares afkomstig waren.
Sibylle bediende zelf de gasten en stak vervolgens
een sigarette aan.
Zij lag in een schommelstoel; haar feeder profiel
kwam heerlijk uit van het scharlaken rood zijden kus
sen, waarop haar hoofd rustte.
Königseck zag met welk een kalm genot zij de rook
in kunstige kringetjes in de stille lucht blies en haar
oogen vol welgevallen over de grasperken gaan liet, die
zoo schilderachtig werden afgewisseld door mooie oude
boomgroepen.
Die uitdrukking van stille tevredenheid prikkelde
hem. Hij zag er bijna eene persoonlijke beleediging in.
»’t Is aanstellerij, anders niet,* dacht hij wrevelig.
»lk zou haar wel willen wakker schudden uit die la
tente onverschilligheid.*
»Het struikgewas daar ginds gaat tegen den winter
weg,* zei Sibylle, naar een hoekje van het park wij
zende. »Het beneemt het gezicht op den bergketen
ook moet de waterspiegel van den vijver er tusschen
flikkeren, dat maakt alles meer schilderachtig,
’k Heb er echter een harden strijd over te voeren met
den ouden tuinman.*
»De rol van gebiedster op het slot schijnt u geheel in
beslag te nemen,* zei Königseck, haar scherp fixeeren-
de. «De philosofen hebben dus afgedaan? En is nu
in hunne plaats gekomen tuinbouw, ziekenverpleging
weldadigheid in grootschen stijl? Men heeft mij
durende de vergadering ter zijde werd gestaan dcor
een ambtenaar ter Secretarie, ’t Zou dan ook aanbe
veling verdiener', indien bij ’t benoemen van een nieu
wen ambtenaar ter Secretarie, als voorwaarde gesteld
werd, dat deze bekend moet zijn met stenografie en
gedurende de raadszittingen den Secretaris behulp
zaam was, bjj ’t opteekenen der punten en daarna bij
’t opmaken van het verslag.
De Voorzitter zegtdat de officieele verslagen in den
regel uiterst getrouw afschilderen, wat op de verga
deringen wordt gesproken; al mag ’t verslag soms een
weinig onvolledig zijn, ’t ligt altijd 2 dagen ter visie,
zoodat, wanneer de moeite wordt gedaan, hiervan ge->
bruik te maken, aangevuld kan worden wat ontbreekt
of onvolledig is weergegeven. Hoe meer natuurlijk
de Secretaris bekend wordt met den spreektrant der
leden, des te gemakkelijker kan alles worden weerge
geven. Zoodra het officieel verslag is uitgewerkt,
wordt daaruit een uittreksel genomen voor de notulen.
Spr. ziet het nut er niet van in, om adsistentie te ge
ven voor het opteekenen van punten en het maken van
een grooter verslag; want zal dit doel treffen, dan
zou dit enorme kosten vorderen, terwijl spr. niet
gelooft dat ’t wenschelijk is, om woordelijk weer te
geven, wat in de vergadering wordt gezegd; men zou
alsdan vrijheid van beweging en spreken niet in de
handwerken, terwijl thans toch in ’t verslag alle be
strijding van een voorstel enz. een korte plaats vindt.
Ook kan er geen sprake meer van zijn om een nieuw
te benoemen ambtenaar op te dragen den Secretaris
behulpzaam te zijn bij de vergaderingen, daar heden
reeds een ambtenaar is benoemd, n.l. de heer P. Reit-
sma te Middelstum; evenwel kan dezen, in overleg
met den Secretaris, worden opgedragen om ook zijne
aandacht aan de vergaderingen te wijden; anders zou
het zijn, wanneer de Secretaris zelf een dergelijk ver
zoek deed.
Spr. is echter niet voldoende op deze vraag voor
bereid, maar wil gaarne met den Secretaris nog eens
over een en ander spreken.
De heer Dokkum, verzoekt na de behandeling van
punt 11, een vraag omtrent de opname van gasmeters
tot ’t Dagel. Bestuur te mogen richten.
De Voorzitter wil hiertoe gaarne met toestemming
der vergadering verlof geven.
II. Mededeeling van ingekomen stukken enz.
a. Resolutie van h.h. Ged. Staten, houdende goed
keuring van het raadsbesluit, waarbij vergunning werd
verleend aan L. J. Krook en B. van Delden, tot het
gebruikmaken van gemeentegrond voor het leggen
van een stoep voor hunne woningen
b. alsvoren, goedkeurende het raadsbesluit waarbij
eene subsidie van f 50 werd verleend aan de commissie
welke een adres wil zenden aan het Prov. Best, tot
verbetering van vaarwaters
c. alsvoren, goedkeurende het raadsbesluit tot onder-
reeds gesproken van op uwe bézitting gestichte kin-
derverblijven. Dus in plaats van de blanke philosofie
koost gij de christelijke naastenliefde! Ik verbaas mjj
alleen nog maar over de sigarettemag ik niet liever
zoeken naar een soliede breikous?*
»Gij zoudt er heel vele in mijn werkmand vinden.
Ik brei ’s avonds altijd, als ik mijn man voorlees. Het
kindergesticht, waarvan gij straks spraakt, bestond
hier reeds vroeger. Ik heb ’t alleen ruimer gemaakt
en laten verbouwen. Het is, Goddank, ten zegen ge
worden voor menig arm, klein verlaten schepseltje.
Twee liefdezusters verplegen de kinders en voeden
hen op; ik houd slechts het toezicht, ’t Spreekt wel
van zelf, dat, als men voor anderen leeft, men voor
zichzelf van heel veel moet afzien.*
«Verdooving!* zei hjj zacht: «al uwe soepkokerijen,
uwe pap-inrichtingen voor kinderen, uwe tuinierskun
sten, alles*.
«Neen, geen verdooving, maar genezing,* antwoord
de zij op vasten toon. «Als ’t u genoegen kan doen,
lieve mevrouw van Königseck, dan wil ik u de in
richting graag eens laten zien, ’t Is een allerliefst ge
zicht, die kleine kinders in hun blanwe rokjes en witte
hemdjes.*
«O ja, heel graag,* riep Baby geestdriftig uit. «Ik
zou ’t heel graag eens willen zien en zal later zeker
wel een paar poppen en speelgoed mogen meebrengen1?*
«Wordt met dol veel pleizier aangenomen,* zei Si
bylle lachende. Zij ging opstaan en knoopte haar rij
kleed dicht. «Gaat u ook mee, mijnheer van Königs
eck?*
«Gelieve mij goedgunstig te verontschuldigen. Ik
ben voorloopig nog niet veranderd in mijn antipathie
tegen kleine schreeuwers met vuile neuzen en oude
heksen met waterige oogen. Wellicht dat gij mij
later eens bekeert! antwoordde hij afwijzend.
«Dat laat ik aan bekwamer handen over,* zei Si
bylle lachende, haar arm om Baby’s middel slaande.
«Wonder schoon Twee engelen, die voor mijse
bekeering zorgen lachtte hjj. «Uwe toestemming
voorop stellende ga ik ’t park eens doorslenteren en
het rijtuig bestellenhet wordt laat, en ’t zou onver
antwoordelijk zijn, u lang te onttrekken aan uwe
veelvuldige plichten.*
Baby was in de wolken toen zij terugkwam. Zij
vond alle kinderen «zoet en snoeperig* en de zusters
«heel netjes*. Zij zou dadelijk als ze thuis kwam
poppen koopen en aankleeden en ze de eerstvolgende
dagen zelve komen brengen.
Sibylle verzocht hartelijk, spoedig eens terug te ko
men en dan een langer bezoek te brengen. Baby
kon komen, zoo vaak ze wou; in ’t park zitten, lezen,
bloemen plukken naar verkiezing. Zij stak haar nog
een grooten ruiker rozen Ue, toen zij op het rijtuig
zat.
Baby begroef verrukt haar neusje in de heerlijk
riekende bloemen. Gedurende den geheelen terugrit
babbelde zij over de kleine kinders, de witte bedjes,
de netheid en orde, die in ’t geheele gesticht
heerschten.
Königseck antwoordde nauwelijks. Hij luisterde niet
naar wat zij zeide.
Eerst toen zij hem direct vroeg: «Horst, vindt gij
mevrouw van Montigni ook niet een lieve en mooie
vrouw schrikte hij op uit zijne overpeinzing.
«Mooi? Ik weet het niet,«.antwoordde hjj verstrooid.
Zijn blikken hingen aan den donkeren hemel, waar
de eerste sterren verschenen. Boven de toppen der
boomen van het park dreven de nevelsluiers weg
op den koelen avondwind, die door de takken streek-
Toen we onlangs een artikeltje wijdden aan
de Koffie, noemden we ook even de surroga
ten, die gebruikt worden om goedkooper «kof
fie* te kunnen drinkenwe bedoelden de kof-
fiestroop en de cichorei.
Het gebruik dezer artikelen is in ons land
zoo verbreid, dat verreweg ’t meerendeel on
zer landgenooten slechts bij hooge uitzondering
werkelijk «koffie* drinkt. Voeg daar nog bij
dat in verschillende deelen van ons land juist
niet de beste koffiesoorten verkocht worden,
dan begrijpt men, dat wat ’t artikel koffie
aangaat, de smaak van vele Nederlanders niet
verfijnd kan genoemd worden, ’t Gebruik van
cichorei en koffiestrcop door de koffie is zelfs
zoozeer gewoonte geworden, dat menigeen wel
moet denken, dat koffie nooit anders gedron
ken is.
Ieder begrijpt natuurlijk, dat dit niet het
geval is.
Toen ’t drinken van koffie in deze landen
werd ingevoerd, dronk men werkelijk koffie
en eerst later, vooral in den Franschen tijd,
kwam ’t hulpmiddel in gebruik.
In den Franschen tijd, toen te Amsterdam
’t gras op de straten groeide, toen we onze
koloniën misten en de handel stilstond, terwijl
tegelijkertijd de Fransche vriendschap ons veel
geld kostte; toen Napoleon allen handel met
Engeland verbood, om door een algemeenen
boycot dit land te vernederen; in dien tijd
kon er bijna geen koffie, geen thee, geen sui
ker, enz. ingevoerd worden. Daardoor wer
den voor die artikelen fabelachtig hooge prij
zen bedongen. De gewone man, zelfs de bur
german, moest zich ’t genot van koffie- en
theedrinken ontzeggen.
Men kan zich voorstellen, dat de surrogaten
der cichorei donkerder en kleurt ze natuur
lijk sterker.
Worden de wortels donkerder gebrand dan
de bepaalde gaarte, dan gaat de kracht er uit;
dit zou anders veel zindelijker zijn, daar de
pakjes dan droog bleven en de cichorei niet
zoo dcor de verpakking trok.
Verschillende fabrikanten hebben er last van,
dat de cichorei gaat schimmelen, doch moei
lijk is het hiervan de juiste oorzaak cp te
geven.
Peekoffie wordt op verschillende manieren
gemaakt, zoowel van cichorei, die even aan de
inwerking van waterdamp is blootgesteld
geweest en dan vermengd wordt met
een weinigje zand, ten einde ’t los te houden,
als van koffiestroop en cichorei te zamen, van
koffiestroop met gebrande rogge en van cicho
rei met gebrande rogge.
Voor ’t woord koffiestroop wordt veel de
uitdrukking «gebrande stroop* gebezigd. Deze
woorden verraden juist het artikel; het is stroop,
die gebrand wordt en als surrogaat bij de
koffie gevoegd wordt.
Voor de bereiding worden verschillende soor
ten stroop gebruikt, van daar ’t enorme prijs
verschil in koffiestroop; hoe beter stroop, hoe
meer kleurgehalte. De beste koffiestroop wordt
gebrand van aardappelmeelstroop. De stroop
wordt in een pot gedaan, waaronder zoo ge
stookt worde, dat zij begint te koken; heeft
ze een tijdje gekookt, can merkt men op, dat
ze een verandering ondergaat; men kan dan
niet meer zeggen, dat de stroop kookt, ze
brandt dan. Koffiestroop branden gaat op
dezelfde manier als suikerballetjes bakken
het gaartepunt van de eerste treedt echter
later in dan dat der suiker. Om van balletjes
koffiestroop te maken, moeten er ook eenige
wijzigingen aangebracht worden.
Zoodra de koffiestroop het gaartepunt heeft
bereikt, (ze is dan nog vloeibaar), wordt ze op
platen geschept en afgekoeld. Ze wordt dan
zoo hard, dat ze met hamers stuk geslagen
moet worden; daarna wordt ze gemalen en is
’t artikel voor den handel gereed.
De koffiestroop moet in gesloten bussen
verpakt worden. Wordt een paar dagen ver
geten het deksel te sluiten, dan trekt er zoo
veel vocht in de bus, dat de koffiestroop we
der massaal wordte
Cichorei is de wortel der cichoreiplant, welke
hoofdzakelijk op de Friesche zeeklei verbouwd
wordt. De wortel wordt gebrand evenals kof
fie, hetgeen zeer goed in een zelfde spit kan
gebeuren.
De grootste kunst der cichorei-fabricatie is
’t juist bepalen van ’t gaartepunt; hierop komt
alles aan.
Zoodra de cichorei gebrand is, wordt ze
gemalen en in pakjes verpakt, waarna deze
pakjes een tijdlang op roosters in een afge
sloten ruimte aan waterdamp blootgesteld wor
den. Vandaar dat deze pakjes altijd dof aan
voelen. Door de waterdamp wordt de kleur
-•
ik
i
9
l
t
J) Uv
et
1
iet
et
n-
o.
O U RAN
1
'Ci
f’
