I
Binnenlandsch Nieuws.
Plaatselijk Nieuws.
Kort uteuws uit het buitenland.
I
1
»Ge zijt een
f
f
B
S:
C
A
di
n:
d.
fi
n
e
di
1c
di
ai
di
g<
3
d
o
Marokko. Naar men weet werd onlangs de gouver
neur Jonnart en zijn eskorte danig lastig gevallen door
verraderlijke Marokkanen. Dit eischte voldoening.
Gisteren van half zes tot half negen werd de oase van
Figuig, waar 15000 menschen wonen, gebombardeerd.
De Franschen waren sterk 3500 man en 4 batterijen.
Op 1200 Meter afstand wierp men met melinietbom-
men. Den vijand werd gelegenheid gegeven, voor de
Ramp. Een vreeselijke botsing heeft plaats gehad
tusschen twee stoombooten nabij Marseille, ’t Eene
schip, de Libau, zonk in diep water, terwijl ’t met alle
geweld stoomde o.n nog de kust te bereiken. De ma
chines sprongen zeer waarschijnlijk onder water. Er
waren 200 (of 240) passagiers aan boord, waarvan wel
de helft omgekomen zijn.
Transvaal. Tegen 20 Juni heeft Louis Botha de
burgers van oud-Transvaal te Heidelberg samenge
roepen. Daar wil hij over gewichtige zaken spreken.
Reizigers eerste klas. De Koning van Italië komt
16 Juli (18 Juli is de Fransche nationale feestdag, de
Bastille-dag) te Parijs en in November, denkelijk 15
November, te Londen.
President Loubet zal 25 September naar Rome gaan
en geen bezoek aan ’t Vaticaan brengen, zegt een
Italiaansch blad.
Ook de Czaar van Rusland komt te Romedoch de
datum is nog niet bepaald.
Pretoria, 8 Juni. Tengevolge van den niet-officieelen
tegenstand tegen het verleenen van gemeentelijk kies
recht aan de gekleurde bevolking, zal de regeering
een wijziging aanbrengen in het ontwerp der gemeen
telijke ordonnantie, waarbij het kiesrecht beperkt wordt
tot «blanke Britsche onderdanen”, waardoor dus behalve
de kleurlingen alle vreemdelingen mede uitgesloten
worden van het kiesrecht.
In eene gisterenavond gehouden ver'
gadering van de Afdeelingder Volksbond «Ver-
eeniging tegen Drankmisbruik*;, werden de Con-
cept-Statuten en ’t Huishoudelijk Reglement
na artikelsgewijze behandeling vastgesteld.
Een bestuur werd nog niet gekozen; de hee
ren, die zich voorloopig met de verschillende
bestuursfunctiën belastten, werden genegen be
vonden aan te blijven, totdat bedoelde Statuten
door ’t Hoofdbestuur in orde zijn bevonden.
Tot afgevaardigde naar de 30e Algemeene
Vergadering, die dit jaar wordt gehouden te
Baarn op Vrijdag 10 Juli, werd gekozen de
heer W. Deinum.
Rusland. Terwijl Rusland de Finnen en Polen on
derdrukt, handelt ’t toch in beide gewesten ongelijk.
Werd in Finland tot nu toe in ’t Zweedsch op de
scholen onderwezen, thans moet dat ophouden. Te
beginnen met 1904 wordt er op de Finsche scholen
in de eerste drie jaren in het Finsch onderwezen, daar
na in ’t Russisch.
In Polen moest sedert 1880 ’t Russisch gebruikt wor
den bij ’t godsdienstonderwijs der R. K. Polen. Thans
is weer ’t Poolsch toegestaan.
SNEEK. Op de voordracht voor een leer-
aar in de geschiedenis aan het gymnasium te
Groningen komt o. a. voor de heer A. J. v. d.
Meulen, leeraar aan de H. B. School alhier.
Ook komt de heer v. d. Meulen nog als
no. 1 voor op de aanbeveling ter benoeming
K
S
v
a
«Ik wil u niet van uw kind beroven! Neen, ik wil
haar gelukkig maken. Dat zal mij gemakkelijk vallen,
want zij bemint mij!*
«Gij liegt*, bulderde thans de oude man.
indringer, een gemeene
Hij kon niet verder spreken. Zijn dochter opende de
deur en legde haar hand op zijn mond.
Beleedig hem niet, papa. Hij is een dief, maar hij is
toch niet slecht. Wees nu goed, beste papa, en zeg ja en
amen op onze verbintenis.*
Zij trok den schilder met de hand naderbij, opdat hij
haar verzoek zou ondersteunen.
Ditmaal liep het af zonder Chineesche vloeken. Toch
was dit het zeldzaamste avontuur, dat de zeeman ooit
ergens ter wereld beleefd had. Als in een droom gaf hij
zijn toestemming, zoodat de jongelieden in tegenwoor
digheid van den rechter verloofd werden. De oude huis
braak had op de loer gestaan, om de twee indringers
desnoods te helpen verdwijnen, maar nu ging hij ver
genoegd heen en zei «Ziezoo! nu komt er leven in de
brouwerij.*
De man had waarheid gesproken. De volgende dagen
kwamen verscheidene ingezetenen der stad naar de
villa, om het verloofde paar geluk te wenschen. Zij ver
trokken allen met geruststelling, dat de jonge schilder
geen zwendelaar of bedrieger was, zooals men vermoed
de, maar een braaf mensch en de levensredder in eigen
persoon van zijn toekomstige schoonpapa. De oude zee
rob was eerst wel wat jaloersch op den schilder, die nu
in ’t hart zijner dochter eene eerste plaats innam, maar
ter vergoeding daarvoor bevestigden de jonkman en de
rechter alle verhalen, die de kapitein in «De vliegende
Hollander* als zijn eigen lotgevallen had ten beste ge
geven.
Een jaar later werd de kapitein verblijd door de ge
boorte van een kleinkind, dat tot zijn groote vreugde
diepe blauwe oogen had en hem daardoor levendig aan
zijn vrouw herinnerde.
hij den bedrieger ontmaskerde en zich zelven als leu
genaar bekend maakte. Neen, duizendmaal neen! zoo’n
triomf wilde hij het overige leugenaarsgezelschap niet
gunnen, al moest het zijn leven kosten. Liever wilde
hij den schilder met een som gelds van de baan schui -
ven of hem in zee verdrinken om hem voor immer te
doen zwijgen, dan kon hij zich later wel een kogel door
den kop jagen.
De knecht, die den geheelen morgen al het hoofd ge
schud had, omdat de kapitein tegen zijn gewoonte zoo
dikwijls bruischpoeder innam, kwam tegen elf uur
met verstoord gelaat twee heeren aandienen, die vol
strekt. wilden binnengelaten worden.
«Zijn er twee?*
«Ja, mijnheer; de een is de rechter uit de stad en
de ander zegt dat ik den redder moest aandienen*.
«Laat de heeren binnenkomen*, beval de kapitein en
mompelde binnensmonds: «goed dat de rechter mee
komt! Hij vermoedt zeker schelmerij; hij zal den schoft
willen gevangen nemen. Ja, die rechter is een brave
kerel!*
Hoe groot was echter zijn verbazing, toen de heeren
zoo eensgezind bleken te zijn en de rechter hem aan
zijn belofte herinnerde, om zich dankbaar te toonen
jegens den redder van zijn leven. Die redder was ook
geen onpleizierig persoon, als hij maar niet zoo’n ver-
trouwelijken toon had aangeslagen en maar niet tot in
de kleinste bijzonderheden over zijn reddingswerk had
gesproken. En hoe onbeschroomd verklaarde hij, nu
bereid te zjjn om het loon aan te nemen voor zijne
edele daad.
«Goede mijnheer, laten wij het kort maken! Wat
eischt gij?*
«De hand uwer dochter*, klonk het bedaarde ant
woord.
De kapitein kromp ineen, alsof hij door den donder
was getroffen.
«Genade!* smeekte hij; «neem alles wat ik bezit, maar
laat mij mijn kind behouden, mijn eenig kind!*
Van geachte zijde werd ons het volgende ter
plaatsing toegezonden.
E. JELSMA
Den 8en Juni was het 25 jaar geleden dat de heer
E. Jelsma tot directeur bij het ambachtsonderwijs
werd benoemd. Dat die dag niet onopgemerkt zou
voorbijgaan sprak wel van zelf voor ieder, die weet
wat de vakopleiding aan den jubilaris te danken heeft
en wat hij nog steeds daarvoor doet.
Den len April 1851 te Heeg in Friesland, als zoon
vaneen koopvaardijkapitein, geboren, genoot hij zijne
opvoeding bij zijn oom te Woudsend, die, als eigenaar
van verscheidene boerderijen, hem voor den landbouw
wilde bestemmen. De jeugdige Jelsma gevoelde hier
voor echter geene roeping en toonde reeds vroeg groote
voorliefde voor het bouwvak. Hij besloot het timme
ren te gaan leeren en bracht het daarin spoedig tot
eene aardige hoogte. Op verscheidene plaatsen was
hij werkzaam o. a. ook in de nabijheid van de hoofd
stad. De rustelooze werker wilde echter verderop
al zijnen vrijen tijd besteedde hij aan de studie der
wiskunde, het bouwkundig teekenen, kortom aan alles,
wat een aanstaand bouwkundige behoeft.
Vakscholen bestonden er toen zoo goed als niet,
zoodat alles door zelfstudie moest verkregen worden.
Geen uur ging dan ook verloren aan ontspanning of
gezellig verkeer dacht hij bijna niet, wel wetende
dat, om te komen waar hij wezen wilde, geene op
offering hem te groot moest zjjn. Na eenigen tijd
kwam hij onder leiding van den heer F. Berghuis Lzn.
destijds opzichter van den provincialen waterstaat in
Friesland en legde hij zich, behalve op de burger
lijke, ook op de waterbouwkunde toe. Zoodoende
werd hij opzichter bij den bouw der sluis te Stavoren.
Ook was hij nog werkzaam te Uitgeest en kwam hij
in kennis met den gemeente-architect van Beverwijk,
waardoor hij een werkzaam aandeel had in het opma
ken der plannen en den bouw van het badhotel te
Wijk aan Zee.
Al meer en meer bleek de practische blik en de
vrucht van de ernstige studie van den jeugdigen
bouwkundige. Hij legde o. a. met succes het examen
af van opzichter voor den Rijks Waterstaat.
Het sprak dus wel van zelf dat, toen in 1875 de
heer Berghuis, die in Februari 1874 tot directeur der
nieuw opgerichte ambachtsschool te Arnhem was be
noemd, naar leerkrachten uitzag, in de eerste plaats
diens oog viel op zjjn vroegeren leerling. Door zijn
ernst, zijn juist inzicht en groot en ijver had de nieuwe
leeraar in het vakteekenen groot overwicht op de leer
lingen wat niet weinig zegt, vooral wanneer men be
denkt, dat een getal van 40 per klasse regel was.
Het ambachtsonderwijs verkeerde toen in de kinder
jaren de juiste richting en methode moesten nog
worden gezocht. Geen wonder dus, dat de leeraar
Jelsma, die inmiddels «eerst-aanwezend” geworden
was (een onder-directeur was er toen nog niet) geen
oogenblik van zijn vrijen tijd ongebruikt liet om te
studeeren, verbeteringen te bedenken en dikwijls in
vereeniging met zjjne collega’s in het belang van het
vakonderwijs werkzaam te zijn.
Voor het bekende werk over burgerlijke en water
bouwkunde van den heer Berghuis vervaardigde hij
vele teekeningen en de medewerking aan eene prijs
vraag had zijne bekroning tengevolge.
In het voorjaar van 1878 noodigde het bestuur van
de ambachtsschool te Utrecht hem uit, als directeur op
te treden. Dezo betrekking was niet gemakkelijk. De
benoemde had nl. het vakteekenen aan alle timmer-
klassen voor zijne rekening en aan de school, die
eerst kort te voren was opgericht, moest nog heel wat
georganiseerd worden. Ook hier wist hij door zijn
juisten kijk op de dingen met de toen nog hoogst
beperkte geldmiddelen te woekeren en waar het vorig
jaar de bij gelegenheid van het 25-jarig bestaan der
school gehouden tentoonstelling getuigde van de uit
en sluitingstijd der
stekende inrichting, daar moest worden geconstateerd,
dat de grondslagen daarvan door den heer Jelsma zijn
gelegd. In dien tijd verwierf hij de akte M1 (rechtlijnig
teekenen en perspectief) en wijdde hij zich verder in
zijn vrijen tijd (een avondteekenschool was en is nog
niet aan do A. B. S. te Utrecht verbonden) aan de
voortdurende verbetering van allerlei toestanden, het
ambachtsonderricht betreffende.
In 1890, toen het bestuur der ambachtsscholen in
de hoofdstad uitzag naar iemand met krachtig orga-
niseerend talent viel de keuze op Jelsma.
Gemakkelijk was zijne taak alweder allesbehalve.
Door verschillende oorzaken ondervonden de scholen
niet meer de sympathie van vroeger en, is het niet
gemakkelijk bij het publiek vertrouwen te wekken,
oneindig moeielijker is het een verloren vertrouwen
te herwinnen.
Welke arbeid door Jelsma is verricht, hoe geduren
de langen tijd tot laat in den nacht werd gekerkt om
het beoogde doel te bereiken, weten alleen zij, die van
nabij met de toestanden bekend zijn.
Was er bij zijne komst aan de school plaats voor
leerlingen te over, nu moeten voortdurend velen we
gens plaatsgebrek worden afgewezen; Bij de laatstge
houden inschrijving kon zelfs geen enkele, voor het
eerst ingeschreven leerling voor het timmeren worden
geplaatstzoovele wachtenden waren er nog van den
vorigen keer.
Het aantal leerlingen van de school aan de Wete
ringschans (nu ruim 200) was in 1890 even over de 80.
De avondteekenschool, in 1890 ongeveer 120 leerlin
gen tellende, werd geheel door hem tot een echte
vakschool gereorganiseerd. Om een denkbeeld te geven)
hoezeer die school nu gezocht is, diene alweder enkel
de mededeeling van een paar cijfersden laatsten
cursus werden 557 leerlingen geplaatst en moesten
niet minder dan 603 wegens plaatsgebrek worden afge
wezen.
Hoe goed dag-en avondschool bekend staan bewijzen
verder de vele bezoeken, ook door buitenlanders
voortdurend gebracht.
Het bekende, allesbehalve geflatteerde rapport, naar
aanleiding van de tentoonstelling in 1901 te’s Hage,
stelde de dagschool «aan de spits” der scholen in ons
land. Bij het oprichten van nieuwe scholen strekken
die van Jelsma dikwijls tot voorbeeld en van velen is
hij de vraagbaak.
Toen dan ook in den bond van directeuren de keuze
van een voorzitter aan de orde kwam, was er geen
oogenblik twijfelhij was daarvoor als aangewezen.
Ook was bij meermalen, o. a. het vorig jaar, lid
van de examencommissie voor de akte M’.
Getrouw echter aan zijn stelregeldat de directeur
behoort te zijn geheel voor zijne inrichting, gebruikt
hij nog het grootste gedeelte van zijn vrijen tijd voor
de scholen.
Met jeugdige frischheid tracht Jelsma nog steeds
naar verbetering en meerdere afronding en wanneer
straks de 3e ambachtsschool met avondteekenschool
tot stand komt (tot stichting is door den gemeenteraad
besloten, mits het rijk een even groote subsidie als de
gemeente toestaat) dan komt de eer daarvan toe aan
den jubilaris, die ook in de hoofdstad vertrouwen en
sympathie wist te wekken voor het ambachtsonder
wijs, kerngezond en practisch als hij dat opvat.
Begrijpelijk dan ook, dat hij op den dag van zijn feest
talrijke blijken van hoogachting en waardeering ontving.
Wij voegen onzen wensch bij de vele hem gebracht,
nl. dat het hem gegeven moge zijn, het vakonderwijs
steeds meer in bloei te zien toenemen en nog tal van
jaren die krachtige en degelijke bevorderaar ervan te
blijven, die hij steeds getoond heeft te zijn.
Alweer het mes. Te Exloo heeft men eene dienst
maagd van de wed. S. de kleeren tot op het lichaam
doorgesneden. En dat niet alleen, maar, toen het meis
je ’s anderdaags ’s morgens ontwaakte en bij haar «kleer-
kist* kwam, kwam ze tot de ontdekking, dat haar
gansche garderobe daarin met een mes erg gehavend
was. Algemeen is men daar verontwaardigd over deze
daad, die niet vreemd moet zijn aan minnenijd.
Jeugdige avonturiersters. Een zestal Zaandamsche
ouders hebben Zaterdagavond in grooten angst verkeerd,
doordat drie hunner 6 a 7-jarige dochtertjes, die te
half twee de ouderlijke woning hadden verlaten, niet
naar huis terug kwamen. Eerst over negenen kwa
men zij thuis en toen bleek dat zij een uitstapje naar
Amsterdam hadden gemaakt. Zij hadden den weg heen
en terug te voet afgelegd een afstand voor een vol
wassene van 2 maal 2 uren.
Uit vele woningen te Langezwaag (Fr.) wapperde
gisteren de driekleur ter eere van het echtpaar W.
Luxwolda en J. v. Dordt, dat hun 74-jarig huwelijks
feest vierde. De man is 97, de vrouw 91 jaar oud. Bei
den zijn nog goed kras; de jubilaris rookte zijn pijpje
lekkeren nam deel aan de gesprekken, die zijn familie
leden, voor deze gelegenheid overgekomen, voerden. En
het oude vrouwtje was niet minder opgewekt.
Doode visch. De beroepsvisschers in Friesland kla
gen over veel doode visch, terwijl de visch, die gevan
gen wordt, gauw sterft. Ook de aal, die alleen levend
naar Engeland kan verzonden worden. Men schrijft een
en ander toe aan het van de hooilanden afstroomende
water, dat tengevolge van vergaan gras de ziektekiem
zou medebrengen.
Geweken. De beide pokken! ijders te Dokkum zijn
hersteld en hunne woningen ontsmet. Men heeft nu
hoop, dat deze ziekte, waarvan het eerste geval aldaar
vóór ruim zeven weken geconstateerd werd, geweken is.
Een gift. H. M. de Koningin heeft eene gift vaii
f 40 doen toekomen aan den arbeider Maat te Noord -
wolde (Fr.), die door brand have en goed verloor.
Capré heeft voor 1 tot 10 Juni afkoeling van de
temperatuur voorspeld. Van 10 tot 25 Juni zullen we,
volgens hem, mooi weer hebben en van 25 tot 30 Juni
regen, storm en onweder.
Lichting 1902. Naar wij vernemen, zal het grootste
gedeelte van de lichting 1902 Woensdag of Donderdag
met groot verlof huiswaarts worden gezonden.
Het overige gedeelte zou dan spoedig volgen.
Een sportman. Eene nieuwe fiets, ter waarde van f 140,
gereed om afgeleverd te worden, stond voor de woning
van een rijwielhandelaar te Sassenheim. De stoomtram
uit Leiden komt aan, een heer springt er uit, neemt
de fiets en verdwijnt er moe in de richting van Leiden,
zonder eenig spoor achter te laten.
Doodslag. Gistermiddag, omstreeks vijf uren, ge
raakten twee zeelieden in de Marcelisstraat te Sche-
veningen, in twist. Een hunner ontving van zijn tegen
stander een slag op het hoofd met een ijzeren schop,
waardoor de man met gesploten schedel nederstortte.
Hij stief kort daarna en laat een vrouw met acht kinde
ren na. De dader is door de politie in arrest genomen
De slakmgsbadl. Uit Smilde bericht men aan de
«Asser Ct.*:
De stakingsbacil is zelfs ook tot onze raadsleden door
gedrongen. Nadat het voorstel van burg, en weth., om
ingevolge den wenk van Gei. Staten het maximum van
den Hoofdelijken Omslag met f 2000 te verhoogen, met
2 tegen 8 stemmen was verworpen, hebben gemelde 8
heeren gemeend de agenda niet verder te moeten be
handelen, doch en bloc de vergadering te verlaten.
De beide wethouders blijven evenwel werkzaam.
Aanranding. Zaterdagavond omstreeks half twaalf
werd de inspecteur van politie, de heer J. Venhuizen,
te Arnhem, door een zevental personen in de Roden
burgstraat aldaar aangerand. Zij wilden hem vast
grijpen, waarop de inspecteur een hunner een slag
met zijn stok toebracht, welke daarbij brak. Met het
gevallen eind werd daarop den inspecteur een slag
op het hoofd gegeven. Deze trok zijn revolver en loste
eenige schoten. Een van de vagebonden werd in den
hals geraakt.
Ten slotte echter werd de heer Venhuizen genood
zaakt voor de overmacht te wijken en in een slagers
winkel te retireeren. De woestelingen verbrijzelden
daar het glaswerk. Eenige der aanranders zijn be
kend.
Bij betalingen van door de Rijksverzekerings-
bank toegekende schadeloosstellingen, tijdelijke en de
finitieve uitkeeringen is voor bedragen boven 10 gulden
geen plakzegel meer verschuldigd, evenmin van de
door de postkantoren uit te reiken kwijtingen voor door
werkgevers betaalde premie u.
Beroepen te Jutrijp-Hommerts (Ger.
Kerk) ds. Groeneveld te Winsum (Gr.)
Morgen (Woensdag) wordt in de Buiten-
societeit alhier de 12e algemeene vergadering
gehouden der Vereeniging ter bevordering van
de zoetwatervisscherij in Friesland, waar o. m.
de volgende werkzaamheden verricht zullen
worden:
Verkiezing van bestuursleden.
Voorstel der afdeeling Sneek: Pogingen aan
te wenden om de verpachting der domeinwa
teren te doen ophouden en daarvoor in de plaats
te stellen het afgeven van visscherij-vergun-
ningen.
Voorstellen van het hoofdbestuur:
a. Mededeelingen van de werkzaamheden
der permanente commissie, benoemd om toe
te zien op vischcultuur.
b. Bespreking opening
visscherij in deze provincie;
c. het hoofdbestuur te machtigen om, zoo
noodig, water te pachten, waarin de uit te
zetten Gallicische karpers kunnen worden ge
houden, totdat zij geschikt zijn om in de open
bare wateren te worden losgelaten.
BOI.SWARD. De Tentoonstelling. De ver
scheidene medailles, welke de Commissie van
verschillende corporation en particulieren mocht
ontvangen of haar nog zijn toegezegd, werden
in de laatste vergadering over de verschillende
rubrieken der tentoonstelling verdeeld. Na ge
houden overleg is tevens besloten nog als nieu
we rubrieken aan te brengen a. vet veeb.
oudere stieren en c. vette varkens.
van een leeraar in geschiedenis en aardrijks
kunde, aan de te Hilversum te vestigen H.
B. School.
Tot onderwijzer met acte Fransch aan
een openbare school te Zutfen is benoemd de
heer F. Hoogland, onderwijzer aan school no. 3
alhier.
