Het Spook van het Kerkhof.
I
FOOR SKEEk EK OISTREÏES.
SOTS- ES AIlFERTEKTIEBlAl)
u v
11
1
'1
II t
ll
f
II
I 1
Woensdag 22 Juli '1203.
58e Jaargang.
a
No. 58.
Officieele Advertentie.
r
c
i
i
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Uit de Raadszaal.
BEKENDMAKING.
Iets over de vrouwenbeweging.
FEUILLETON.
Hit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
f
3). Slot.
De chef der politie ging met eenige beambten en ver
gezeld van Jean en Pierre naar het kerkhof.
Ook dr. Duponchel ging mee. De koetsdragers wezen
het graf aan, waar zij de gedaante het eerst en ook het
laatst gezien hadden. Het was het fraaie familiegraf
van het huis de St. Aignan, waar gravin Hortense on
der de koele aarde rustte.
Terwijl zij daar nog zoo stonden en over de onbegrijpe
lijke zaak nadachten, bemerkten zij een aardig hond
je. 'Duponchel zeide: «Het is het lievelingshondje van
wijlen de gravin. Het beestje schijnt te weten, dat zijn
goede meesteres hier begraven ligt. Voordat de graaf zich
weer verloofde kwam hij dagelijks het graf bezoeken
en dan kwam het hondje mee. Somtijds loopt het bees
tje bier wel alleen heen en brengt dan den nacht hier
door; dan slaapt het op het graf van zijn meesteres.®
De hond scharrelde met zijn voorpooten aan een
zwart morsig lapje, dat van den onderrand eener dames-
japon scheen afgerukt te zijn. Voorloopig wist men
zeker niet, waartoe dat lapje dienen zou, maar men
nam het toch mee.
Zooals we reeds zeiden, hadden de raadselachtige
gebeurtenissen op het kerkhof St -Medarde te Parijs de
gemoederen van vele menschen in Frankrijk hevig
aangegrepen en ook in Agen woonden niet weinig lie
den, die aan die geestverschijningen geloofden. Deze
-1
van een geest haar aanhoudend vervolgt en haar wil
meetrekken.®
Met vluggen tred ging Duponchel met Guérin naar
het ziekenhuis. In een afzonderlijke kamer vonden zij
de patiënte, bewaakt door een oppasseres. Blijkbaar
lag zij in een ijlkoorts, want aanhoudend sprak zij
verwarde taal.
«Trek je weer aan mijn rok. Wil je mij meenemen
in het graf?« klonk het op hart verscheurenden toon van
haar lippen. »Ik smeek u, vergeef mij. Ik weet het,
ge zijt de gravin de St.-Aignan. Oh, ik zal het nooit
meer doen!-De vervloekte ridder!»
»Zoo ijlt zij voortdurend*, zei Guérin.
«Nu begrijp ik de samenhang*, fluisterde Duponchel
hem toe. «Hier is het werktuig, waarvan men zich in
een vreeselijke intrigue bediend heeft. Van die waan
zinnige verbeelding geloof ik het ongelukkige schepsel
te kunnen bevrijden.*
Hij vatte de patiënte bij de hand en zeide: «Ongeluk
kige, verlicht uw geweten door een volledige bekente
nis! Ik wil u verlossen van de geestenhand, die u mee
trekt!*
Zij keek hem vragend aan.
«Waart gij Vrijdagnacht gemaskerd op het kerkhof
St.-Sulpice? Droegt gij toen een doodshoofdmasker ach
ter uw zwart zijden masker?*
Zij knikte bevestigend.
«En toen werd er aan uw japon getrokken, zoodat
ge er van ontsteldet?*
«Ja, ja,* riep zij bevend uit.
«Dat was geen hand van een geest; het was het hond
je van de gravin de St.-Aignan, dat gewoon is den
nacht bij het graf van zijn meesteres door te brengen.
Den volgenden dag heb ik zelf het beestje gezien; het
speelde nog met het lapje, dat het van uw japon had
mindering toont ’t cijfer der geboorten. Ware
niet in de meeste beschaafde landen de sterfte
buitengewoon veel minder geworden, ’tgeen
vooral aan beter woning, beter voedsel, beter
drinkwater, met een woord aan een gezonder
levenswijze is toe te schrijven, dan zou de
bevolking in verschillende landen lang niet zoo
sterk toenemen, zelfs in ’t geheel niet vermeer-
derew. Om een voorbeeld te noemende sterfte
in Rusland vertoont een ongeveer even hoog
cijfer als de geboorte in Nederland.
De vrouwen-emancipatie is thans een reuzen
tak geworden, heeft reeds groote veranderin
gen in de maatschappij gebracht en zal nog
grootwe brengen. Spotbladen mogen uit hu
mor eej» t»«komstschetsje geven, waarin we
de vrouw zien als de «heer der schepping* en
de man lid van »’t zwakke geslacht*, die
humor vhdt sen redelijken grond in wat we
thans reeds kunnen waarnemen.
Er zijha tal van baantjes, ambten, betrekkin
gen, postjes en er komen er telkens meer bij,
doch dit baat den mannen niets, want onweer
staanbaar dringen zich de vrouwen in alle be
trekkingen oefenen betrekkingen, zelfs ambach
ten uit, die men vroeger nooit tot de voor vrou
wen toegankelijke zou hebben durven rekenen, uit vrouwen.
Terwijl de reformkleeding, de hobbezak der
vrouw weder de vroegere gezondere kleeder-
dracht bezorgt en dus de vrouw van heden
weder op die van vroeger doet gelijken, ontsluit
omgekeerd de emancipatie-drang de meeste
wegen, voorheen alleen voor mannen toegan
kelijk, ook voor de vrouw.
De meisjes gaan thans op uitgebreid lager
onderwijs, op de kostschool, middelbare school,
gymnasium, hoogeschool, op de kookschool,
de normaalschool; alleen de ambachtsschool
wordt nog niet door haar gefrequenteerd.
(Doch dit komt wel! Leest men niet van vrou
welijke schilders, enz., die te Berlijn gewoon,
evenals de mannen, de gebouwen van buiten
verven!) Men heeft vrouwelijke opvoedsters
der jeugd, vrouwelijke doctoren, vrouwelijke
advocaten; krijgt spoedig ook vrouwelijke do
centen, professoren. Men vindt de dames bij
post en telegraphie; de telefoon is haar ge
bied. Men. vindt vrouwen bij land- en fabrieksar
beid.
Ja, langzamerhand zullen alle ambten, be
roepen, bedrijven voor de vrouwelijke helft van
’t menschdom toegankelijk zijn. En opmerkelijk
is daarbij, dat gewoonlijk de vrouw wel zoo
geschikt is voor ’t vak als de man.
zeiden nu: «Ziet ge? Het is alles waar! Niet alleen
te Parijs, maar ook bij ons geschieden wonderen!*
De wijsgeerigen en vrijdenkers, waartoe ook dr. Du
ponchel behoorde, wisten daar aanvankelijk niets van
belang op te antwoorden; voor dit geheimzinnig voor
val konden zij geen natuurlijke verklaringen vinden.
Den derden dag kwam er wat meer licht in deze
duistere zaak. Eenige knapen, die bij het kerkhof St.-
Sulpice op een weg tusschen tuinen en wijnbergen
speelden, vonden een verfrommeld doodshoofdmasker
van zijde en een hand, die uit hout gesneden was
en meesterlijk het ontvleeschte geraamte van een
menschenhand nabootste. Het was duidelijk, dat deze
voorwerpen in verband moesten staan met de geest
verschijning. Maar met welk doel was deze akelige
vertooning afgespeeld, die zulke noodlottige gevolgen
kon hebben? Dat kon onmogelijk een onschuldige
grap geweest zijn! Nu zeiden de vrijdenkers tot de bij-
geloovigen: «Hebt maar geduld! De zaak zal langza
merhand wel opgehelderd worden!*
Men behoefde inderdaad niet lang meer te wachten.
In den morgen van den vierden dag na het bal, had
dr. Duponchel zijn patient bezocht en hem in zoo-
danigen toestand aangetroffen, dat hij niets dan den
dood of krankzinnigheid voorzag. Juist had onze dok
ter het gravelijk kasteel verlaten, toen dr. Guérin van
het stadsziekenhuis hem tegen het lijf liep en zeide:
«Wel, waarde collega! ik ben er juist op uit om u te
spreken, Gij moet met mij naar het ziekenhuis. Een
uur geleden hebben eenige boeren uit het dorp Mar-
tory ons een jonge vrouw gebracht, die zij in ver-
schrrkkalijken toestand in het bosch hadden gevonden.
Het is buiten twijfel, dat zij met die spookgeschiede
nis in nauwe betrekking staat. Aanhoudend praat zij
van het karkhef St.-Sulpice en gelooft, dat de hand
4
Ziehier nu eens een onderwerp, waarover
wat te zeggen valt. Ge praat er een uur, een
dag over en ge hebt de stof nog niet uitge
put. Daar we heel kort moeten zijn, zullen
we dit ook niet beproeven, doch alleen enkele
dingen opmerken, enkele bewegingen aan wijzen.
De vrouw van voorheen werd opgevoed,
opgeleid om later een goede huisvrouw, een
zorgende huismoeder te worden, liefst van een
talrijk kroost.
Wat is daar veel aan veranderd, niet plot
seling, maar langzaam aan.
Thans wordt het meisje niet uitsluitend op
gevoed, om een goed huismoeder te worden.
O neen, vele meisjes moeten, evenals de jon
gens, later zelf den kost kunnen verdienen.
’t Aantal huwelijken is percentsgewijze dan
ook geringer dan vroeger en nog grooter ver-
I
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
VERGADERING van den Gemeente
raad van WYMBRITSERADEEL, op Za
terdag, den 18 Juli 1903, des voormiddags te
107» ure.
Tegenwoordig zijn 13 leden, afwezig de heeren
Okma en Huistra.
Voorzitter de heer M. H. Tromp, Burgemeester.
Secretaris de heer J. Poppinga.
Punten van behandeling:
1. Notulen van den 20 Juni j.l.
Na lezing door den Secretaris, worden ovengenoem
de notulen onveranderd vastgesteld.
2. Ingekomen stukken en mededeelingen.
De Secretaris doet mededeeling van:
a. Schrijven van de rijks veld wachters H. Dam te
Oudega en J. Wiegersma te Woudsend en de gemeen
teveldwachters IJ. Bruinsma te Oudega, S. v. d. Dam
te Woudsend, J. Zeilstra te Heeg en L. v. d. Werf te
Scharnegoutum, houdende dankbetuiging voor de
hun verleende gratificatiën voor verrichte buiten
gewone diensten gedurende de spoorwegstaking;
b. Alsvoren van Tj. van Scheltinga te Heeg, daar
bij dankzeggende voor de gunstige beschikking op zijn
verzoek om zijne jaarwedde als rijkstelefonist te ver-
hoogen;
c. Alsvoren van den heer F. Buma te Heeg, daarbij
berichtende, dat hij zijne benoeming tot lid van de
commissie tot wering van schoolverzuim aanneemt;
(l. Alsvoren, waaruit blijkt, dat de uitkeering van
het Rijk aan deze gemeente, volgens art. 1 der wet van
den 24 Mei 1897, voor dit jaar f 42935,72“ zal bedra
gen;
e. Besluit van Ged. Staten, waarbij wordt goedge
keurd het raadsbesluit tot het doen van rechtstreeksehe
betaling der gratificatiën aan de gemeente- en rijks
politie, uit het fonds voor onvoorziene uitgaven;
f. Resolutie van Ged. Staten, houdende mededee
ling dat de beslissing op het raadsbesluit tot verkoop
van gedeelten bermsloot aan de heeren J. Volkers en
E. Feenstra, beiden te Sneek, is verdaagd;
g. Schrijven van hh. Kerkvoogden te Tirns, daarbij,
onder terugzending der concept-koopacte berichtende,
dat na gehouden bespreking is besloten, de aangeboden
grond voor een in te richten mestverzamelplaats aldaar,
uitsluitend ten behoeve van de dorpen IJsbrechtum en
Tirns, doch niet voor Folsgare af te staan. Men is alsnog
genegen een strook grond voor ovengenoemd doel af
te staan, doch indien de gemeente thans daarvan geen
gebruik wenscht te maken, kan geen zekerheid worden
gegeven, dat die grond later nog beschikbaar is;
h. Proces-verbaal van de op 4 Juli j.l. door Burg,
en Weth. gehouden kas verificatie bij den gemeente
ontvanger, waarbij boeken en kas in de beste orde wer
den bevonden.
Op voorstel van den Voorzitter worden alle boven
genoemde ingekomen stukken, zonder discussie en
hoofdelijke stemming, voor kennisgeving aangenomen.
3. Aanbieding van de gemeente-rekening over het
dienstjaar 1902.
De Voorzitter biedt, namens Burg, en Weth., deze
rekening den Raad aan en stelt voor, als naar gewoon
te, eene commissie voor onderzoek te benoemen, met
gescheurd.*
Zij dacht een oogenblik na, haar gelaat verhelderde
en zij vroeg fluisterend: «Was het werkelijk zoo?*
«Ja, dat kan ik bewijzen!*
Zij streek de verwarde haren van haar voorhoofd weg,
haalde met blijkbare verlichting een paar malen diep
adem, keek Duponchel dankbaar aan en zeide zacht:
ik wil alles bekennen!
De chef der politie en andere gerechtelijke ambtena
ren werden ontboden en toen werd het volgende getui
genis opgeteekend:
«Ik heet Fanchon Jadis, ben een en twintig jaar
oud, van beroep tooneelspeelster en sedert mijn prilste
jeugd op de planken. Om mijn leelijk gelaat noemde
men mij spottend «Fhanchonette* wat «nachtuil* betee-
kent. Jk heb een goede stem; ik zing, dans en speel
met talent, doch voor de dankbare rollen ben ik niet
te gebruiken. Ik was steeds de booze fee, de leelijke
toovenaresof het vreeselijke spook in de kluchten, die
de heeren Lesage en Orneval in de zuidelijke provin
ciën vertoonden, laatst in het stadje Moissac aan de Ga
ronne, niet ver van Agen.
Daar voerden wij een tooverspel op, waarin ik ver
scheen als een spook met een doodshoofd, dat een kla
gend lied zong. Wij maakten echter helaas! slechte
zaken, wij hadden met die stukken geen bijval van het
publiek. Op zekeren dag kondigde onze directeur, mijn
heer Dugzon, ons aan dat hij bankroet was. Hij
verdeelde de laatste ontvangsten onder ons, voordat de
schuldeischers daar beslag op konden leggen; mijn aan
deel bedroeg zeven francs. Daar kwam ik slecht mee
uit, want in mijn logement was ik zes en tachtig francs
schuldig. Ik betaalde de zeven francs op afrekening
en wilde uitstel vragen voor het overige bedrag, maar
ik wist waarlijk niet, waar ik ’t geld zou vandaan ha-
Dezelfde emancipatie-beweging maakt ech
ter, dat er, behalve minder huismoeders, ook
veel minder dienstboden zijn. De dienstboden
kwestie is in groote steden reeds lang een
«quaestion brülante* geworden.
En, let maar weer op de humoristische
bladen, de dienstboden, die in de groote ste
den zijn, emancipeeren zich hoe langer hoe
meer.
Nog is op te merken, dat vele dames, als ze
later werkelijk huisvrouw en zelfs huismoeder
worden, de handen geheel verkeerd staan. Ze
kunnen geen aardappel koken, geen schotel
doek handig uitwringen. (Een goede les voor
dezen geeft ’t Duitsche keizerlijk gezin: De
eenige dochter, Victoria Louise, krijgt les in
’t koken!) Ze zouden zich zelfs geneeren, als
ze ’t konden.
Wilt ge getallen: In Duitschland zijn 5
millioen vrouwen in fabrieken geplaatst. (Naar
verhouding zouden er dus in Sneek bijna 1200
fabrieksarbeidsters moeten zijn.) In Engeland
hebben 4 millioen vrouwen door eigen arbeid
een onafhankelijk bestaandaarvan zijn 500.000
aan de posterijen verbonden. Te Valparaiso
(Zuid-Amerika) bestaat ’t geheele trampersoneel
In de Vereenigde Staten ver
dienen S1/^ millioen vrouwen haar eigen brood.
(Wat ook sterk is: In de laatste 20 jaar zijn er
in de Vereenigde Staten een half millioen echt
scheidingen uitgesproken. Staat dit niet ge
ëmancipeerd
Denk niet, dat Nederland aan de vrouwen-
emancipatie-woede ontkomt.
De lagere school is op weg vrouwelijk do
mein te worden en de wet keert dit niet. De
wet vraagt in de lagere klassen bij voorkeur
onderwijzeressen, in de meisjesscholen uitslui
tend dames, in de hoogere jongens-en gemeng
de klassen bij voorkeur onderwijzers. Thans
heeft een blad opgemerkt, dat er zelfs aan
gemengde scholen reeds onder wijzeressen-
plaatsvervangende hoofden zijn.
Doch let eens op de onderwijzers-examens
Dit voorjaar waren er in ons land 948 man
nelijke en 1332 vrouwelijke candidaten en slaag
den er 515 mannelijke en 742 vrouwelijke,
t Sterkst waren de getallen te Amsterdam:
daar werden geëxamineerd 36 mannelijke en
154 vrouwelijke candidaten.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS dor gemeen
te Sneek, brengen ter openbare kennis de volgende
KENNISGEVING.
De COMMISSARIS DER KONINGIN in de pro
vincie Friesland,
Gelet op art. 11 der wet van 13 Juni 1857 (Staats
blad no. 87);
Brengt ter kennis van de belanghebbenden
dat, ingevolge besluit van Gedeputeerde Staten dier
provincie, van 9 Juli 1903, no. 52, le afdeeling J
lo. de jacht in de provincie Friesland wordt geopend
op Zaterdag den 8 Augustus a.s., voor zoover betnefl
a. het schieten van eenden en het vangen van eend
vogels in een eendenkooi of in een daarmede gelijk
staand toestel, een halfuur voer zonsopgang
b. het schieten van ander waterwild, alsduiker»,
waterhoenders, watersnippen, schrieken, kemphanen,
strandloopers, wulpen en plevieren, op alle wateren
en hun oevers, zoomede langs de kusten, inoer»s»en,
petten, plassen en slooten, met zonsopgang
2o. de onder a en b vermelde jacht, uitgezonderd
het vangen van eenden in een eendenkooi of in een
daarmede gelijkstaand toestel, wordt gesloten op Za
terdag den 5 September a.s., wat betreft het schieten
van eenden een halfuur nil zonsondergang en van an
der waterwild, met zonsondergang.
En zal deze op de gebruikelijke wijze worden afge-
kondigd en aangeplakt.
Leeuwarden, den 13 Juli 1903.
(get) Van HAR1NXMA thoe SLOOTEN.
Sneek, den 20 Juli 1903.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
ALMA, Burgemeester.
JAC. van der LAAN, Secretaris.
4
1
■'-.i
j
F;
1
A
1
