K1EIWS- i ADTOmEM
IMI! WK KJ
Het Zionisme.
5
Een Droom?
u
7
woensdag 19 Augustus 1903.
No. 66-
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
I
FEUILLETON.
een
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
SYNODE DER NED. HERV. KERK.
20e25e zitting, 612 Augustus.
zijn. Hij meent, dat benepen ghetto-vrees,
vrees voor anti-semitisme de Joden van West-
Europa terughoudt, maar denkt, dat steeds
grooter zal worden de schare van zelfbewuste
Joden, die zich verzamelen om ’t Zionistisch
vaandel.
voelde geen lust om mij opnieuw aan de eene of andere
ontmoeting bloot te stellen.
Alzoo sloot ik de deur en maakte mij den slaapplaats
op een paar stoelen gereed. Vermoeid door hetgeen
ik uitgestaan had, viel ik spoedig in slaap.
Den volgenden morgen werd ik gewekt door de am
bachtslieden, die aan hun werk gingen. Toen ik de
slaperigheid had afgeschud, herinnerde ik mij alles weer,
maar dat was stellig een dwaze droom geweest. Ik
was zeker in het kantoor in slaap gevallen en aan het
droomen geraakt. Ik keek eens door het raam naar den
admiraal. Daar stond hij nog even rustig als altijd en
in het kiezelzand waren geen voetstappen te zien.
Zonderling, zonderling! Stellig en zeker was het
slechts een droom! Mijn oom kwam een paar dagen daar
na uit Londen over en toen ik hem de geschiedenis ver
telde, lachte hij er recht hartelijk om. In het vervolg
was ik echter zoo voorzichtig, niet weer ’s avonds na
zonsondergang op de werf te gaan.
Maar stel je nu mijn verbazing voor, toen op zekeren
morgen de meesterknecht bij me op het kantoor kwam
om me een zinken koker ter hand te stellen, die in de
kiel van 1' Orgueilleuse in een gang van de rotten ge
vonden was. Ik liet mij de plaats aanwijzen, ’t was
precies waar de admiraal mij gezegd had.
Natuurlijk volbracht ik nu ook den last van onzen
admiraal. Ik spoedde mij naar Londen en bezocht daar
eerst mijn oom om hem van de vondst kennis te geven.
Hij was ook ten hoogste verrast maar hij bleef toch
in twijfel over het antwoord op de vraag of ik gedroomd
zou hebben of niet. Om mij den weg te wijzen kreeg
ik den huisknecht mee en zoo kwam ik aan Dickson’s
Chophouse in Lilyport Lane.
Mijn hart klopte hoorbaar, toen ik er voor stond. Ik
moest aan mij zelf bekennen, dat ik een vreemdsoortige
zelschap te verschijnen.
Wie bedoel je, jonkman'? vroeg de admiraal.
Allen, die bij u zijn, admiraal! antwoordde ik
weinig gerustgesteld.
O, die zullen je niet opeten en je geen kwaad doen
ook, stelde de admiraal mij gerust.
Ik zou nu toch liefst met u alleen zijn, antwoordde
ik daarop.
Nu, als je dat wenscht, zal ik ze wegzenden, en nu
hoorde ik in een taal, die ik niet verstond, een bevel
geven, waarop een luid gestamp en getrappel in het
kiezelzand volgde. De monsters vertrokken dus, dat
was alvast een groote geruststelling voor me.
Doe nu de deur open! gebood de admiraal.
U wilt me toch geen kwaad doen? vroeg ik nog eens
voor de zekerheid.
Neen! op mijn woord als officier en als man van
eer! luidde het antwoord.
Toen opende ik de deur en trad naar buiten. Met
een vergenoegd gezicht sprak de admiraal: Ik verheug
me er over, dat je eindelijk moed hebt gevat. Reeds
vreesde ik, dat je niet zoudt opendoen voor het te laat
was. Mijn wacht is bijna om.
Wat dat moest beduiden, begreep ik niet; ik vroeg
daarom, wat de admiraal daarmee bedoelde. Hij ver
telde mij toen, dat lord Nelson met hem beurt om beurt
de wacht hield op de werf, en dat hij Zijne Excellen
tie binnen weinige minuten zou moeten oproepen om
de wacht over te nemen. Ik zou hem daarom een ge
noegen doen door hem spoedig aan boord der Orgueil
leuse te volgen. Hierin stemde ik toe en nu bracht
hij mij heel onder in het schip, waar hij me een plank
a an wees.
Jonkman, onder deze plank hebben de rotten een
doorloopende gang uitgevreten, juist in het midden van
voor hen, die eenigszins met den Bijbel of
een uittreksel, een Bijbelsche geschiedenis be
kend zijn, de naam Zionisme, als afgeleid van
Zion, zeer duidelijk is.
Liefde voor ’t oude vaderland Palestina, ge
loof in de kracht van ’t Joodsche volk en de
ernstige wil, om 't als volk te doen herleven,
vormen volgens den Zionist de basis, breed
genoeg om alle groepeeringen van ’t Zionisme
te omvatten.
Bovengenoemde Zionist zegt, dat de erken
ning van eigen volk-zijn, van eigen taal, gods
dienst, zeden bij de West-Europeesche Joden
zeer verzwakt is sedert dezer emancipatie, en
dat juist de rijksten en hoogstgeplaatsten het
meest hun Jood-zijn trachten uit te wisschen.
Is er dus, volgens hem, in West-Europa een
moreele Jodennood, in Oost-Europa is een phy-
sieke nood, ontstaan door de vervolging en
verdrukking, waardoor ’t tijdsbewustzijn bij die
Oostersche Joden bleef, maar ’t z^ZZbewustzijn
verkwijnde.
de kiel. Welnu, in die gang bevindt zich een rol be
langrijke papieren.
Ik waagde de onderstelling dat de rotten de papie
ren opgevreten of bedorven zouden hebben
O neen, mijn waarde, zei de admiraal. Ze hebben
wel perkamenten omslag in stukken geknaagd, maar de
papieren zelf zijn in een zinken koker, waar het perka
ment omheen gerold zat. Ze zijn nog ongeschonden,
ik zie ze duidelijk liggen.
Onwillekeurig liet ik mijn verwondering blijken, dat
hij door het hout heen kon zien, want hij sprak nu:
Door het hout heen zien wel dat is voor mij gemak
kelijk genoeg, ik ben immers zelf van hout. Luister
nu goed, jonkman. Als je deze papieren in handen
hebt, breng ze dan zorgvuldig naar Londen. Ben je
daar goed bekend?
Ik moest hem wel zeggen, dat ik Londen bijna in ’t
geheel niet kende, ik kon er zonder vragen het huis
van mijn oom vinden, maar dat was ook alles.
Nu, dat is niemendal, als je mijn woorden slechts
goed onthoud. Je moet dan, zeg ik, naar Londen gaan,
en daar Lilyport Lane opzoeken; daar is een restaurant,
dat Dickson’s Chophouse genoemd wordt. Je moet daar
binnengaan en naar den heer George Cranstonne vra
gen. Stel hem deze papieren ter hand en vertel hem
dan ook waar ze gevonden werden. Ook.
Hier hield hij op met spreken het beeld van
Neptunus kwam hem waarschuwen, dat zijne wacht om
was en hij dus lord Nelson moest roepen. De admi
raal haastte zich aan wal te gaan om zijn plicht te ver
vullen en daarbij volgde ik hem op den voet. Toen
ik zag, dat hij weer zijn gewone plaats nabij mijn kan
toor innam, ging ik mijn kantoor binnen, waar ik be
sloot den nacht door te brengen. Wel kon ik naar het
woonhuis aan het begin van de werf gaan, doch ik ge-
I
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Had de Classis van Leiden voorgesteld dat de Synode
maatregelen berame om, wat hare organisatie betreft,
terug te keeren tot de Dordtsche Kerkorde, in den zin
waarin de Afgescheidenen in 1832 en de Doleerenden
in ’86 deden, op ééne na werd dit voorstel met alge
meens stemmen verworpen.
D. i. gewijzigd naar de tijdsomstandigheden. Wilde
de Classis van Brielle dat de Synode bepalingen in
’t leven zou roepen om te verhinderen dat democraat-
socialistische en anarchistisch gezinde predikanten in
onze Kerk eenig ambt bekleeden of zelfs lid der kerk
kunnen zijn, met een beroep op art. XI Alg. Regl., de
Synode kon niet anders dan dit schrijven ter zijde
leggen, vooreerst omdat het voorstel niet gemotiveerd
was, en dan ook omdat, waar de leer der Kerk niet
gehandhaafd wordt, het niet aangaat iemand te be
straffen die ten aanzieu van andere heilige verplich
tingen zondigt. Afgewezen werd ook een voorstel
der Classis ’s-Gravenhage om de Waalsche Kerken als
afzonderlijk kerkelijk ressort op te heffen en evenals
de Engelsch-Presbyteriaansche en de Schotsche Ker
ken haar te doen behooren tot het ressort der stad
waarin zij gevestigd zijn en in dien zin art. 34 v. h.
Alg. Regl. te wijzigen. Het gaat niet aan de circa
10.000 Walen gelijk te stellen met de nog geen 350
Engelschen en Schotten. Langdurige discussie lokte
de vraag uitzal de Synode gehoor geven aan de
uitnoodiging van het Class. Bestuur van Amsterdam
en zich laten vertegenwoordigen bij de a.s. feestvie
ring der Classis Amsterdam, waar deze 16 Sept. e. k.
haar 325-jarig bestaan hoopt te herdenken? Met 10
tegen 8 stemmen luidde het antwoord »neen!« De
meerderheid meende, dat voornoemde Classis het de
Synode onmogelijk maakte aan de uitnoodiging gehoor
te geven door op het program der feestviering ook te
plaatsen een referaat dat gehouden zal worden naar
aanleiding van het onderwerp »de reorganisatie onzer
Kerk.® Van reorganisatie wil de Synode op dit oogen-
blik volstrekt niet weten. Eenige classicale vergade
ringen wilden het Regl. op het Godsdienstonderwijs
zóó gewijzigd hebben, dat het aan godsdienstonderwij-
zeressen niet veroorloofd werd in openbare godsdienst
oefeningen als voorgangsters op te treden ook in die
voorstellen trad de Synode niet omdat ze niet genoeg
lijk centrum van grooter beteekenis dan die
van honderden koloniën. Die hoogeschool
acht hij onontbeerlijk voor de wedergeboorte
van den nationalen Joodschen geestde intel-
lectueele krachten van ’t Joodsche volk zouden
er zich kunnen concentreeren, de nationale
individualiteit zich vrij ontwikkelen.
Men begrijpt licht, dat deze partij in botsing
moet komen met de Politieke Zionisten, die
in de eerste plaats een eigen bodem voor eigen
cultuur wenscheneen eigen landhun stam
land; een veilige wijkplaats voor de moede
zwervelingen; een eigen haard voor hen, die
niet of slechts noode geduld worden aan den
disch der volken. Deze Zionisten hebben voor
vechters als Nordau, Zangwill en Herzl. Hun
richting vindt steun in ’t Messiaansch geloof
van den orthodoxen Jood, in ’t Joodsch gemoed
van den Joodschen vrijdenker. Alleen wordt
opgemerkt, dat de orthodoxe vooral den stren
gen godsdienst op den voorgrond plaatst, wat
den vrijzinnige meer koud laat. Beiden voelen
zich echter oprecht patriot en ijveren voor
hunne stamgenooten, al staan die ook op een
veel lager peil van beschaving, zooals de Oos
tersche Joden.
Nu de Practische Zionisten. Deze willen
dadelijk beginnen met kolonisatie in ’t klein
van Palestina. Zij willen niet wachten tot het
heele Beloofde Land hun als erfdeel wordt
afgestaan, maar liever zoetjes, zachtjes aan
beginnen. En juist de Jodenvervolgingen van
den laatsten tijd, juist de Kisjinev-moorden
hebben hun groot gezag gegeven. De ver
volgden daar roepen om een veilig toevluchts
oord.
Bij de Zionisten kan men drie richtingen
onderscheiden en wel de Cultuur-Zionisten,
de Politieke Zionisten en de Practische Zio
nisten.
De Cultuur-Zionisten verleggen ’t zwaarte
punt der beweging van ’t doel naar ’t middel
en willen in de eerste plaats het Joodsche zelf
bewustzijn en nationaal gevoel aanwakkeren.
Zij willen medewerken met ’t reeds genoemde
program van Bazel, maar wenschen vooral
organisatie voor de beoefening en ’t steunen
der Joodsche wetenschappen en litteratuur in
de eigen, Hebreeuwsche taal. Zij eischen het
aankomend geslacht voor zich op om het tot
bewuste Joden te vormen en willen daarvoor
een onderwijs, op nationale leest geschoeid.
Men moge scholen oprichten, van welke rich
ting men wil, als ze maar nationaal zijn, als
zij de jeugd maar doordringen van het besef,
dat het Jodendom niet meer mag teren op
ouden roem van lang vervlogen tijden, maar
moet arbeiden om den stam tot nieuwen bloei
te brengen. Het Hebreeuwsch moet niet al
leen geleerd worden om de gebeden en wet
boeken te begrijpen, alleen als doode taal,
maar als die van een herlevend volk, dat
schijndood lag onder den druk der eeuwen.
De voornaamste woordvoerder dezer partij
vindt de stichting van één Joodsche universi-
teit, van één Joodsche kunstschool als geeste-
Wat er van ’t nu zesjarig werken der Zio
nisten tot stand komen zal, durven we niet
raden. Ook willen we de beweging niet beoor-
deelen volgens Christelijk of welk ander stand
punt. We hebben ze alleen aangeduid.
De Zionist, dien we aanhaalden, vindt, dat
de geld-Joden van West-Europa hunne beurzen
gesloten houden, terwrijl in ’t Oosten duizenden
arme families geld besparen willen voor het
Zion-idee der toekomst. Hij hoopt, dat eenmaal
»’t land zonder volk< (zooals hij het door de
meeste Joden verlaten Palestina noemt,) zal
worden teruggekocht door »het volk zonder
land« en vindt, dat de millioenen van baron
Hirsch, gelegateerd voor landaankoop en kolo
nisatie in Amerika, weggeworpen millioenen
Te Bazel (Zwitserland) wordt binnenkort
het zesde Congres der Zionisten gehouden.
Naar aanleiding daarvan een klein artikeltje,
waarbij we geen Christelijk of Joodsch, maar
een geheel objectief standpunt innemen.
Ook voor den objectieven opmerker blijft
’t volk der Joden een hoogst merkwaardig volk
merkwaardig, doordat ’t zich telkens meer over
alle deelen der aarde verspreidt; juist in de
beschaafde landen eene op den voorgrond tre
dende plaats inneemt, daar vooral door rijk
dom invloed uitoefent en als bestrijder het
anti-semitisme zag opkomen merkwaardig,
doordat ’t zich, ondanks die verspreiding en
de verschillende ontwikkeling en positie in
verschillende deelen der aarde, toch één volk
blijft voelen. Wel is dit opmerkelijk, wan
neer men ’t groote verschil nagaat tusschen
den Israëliet in Frankrijk of een der andere
beschaafdste landen en zijn stamgenoot in
Rusland.
We willen nu niet spreken over de betee
kenis der Joden in de groote Westersche en
Amerikaansche steden, over dezer invloed op
den geld- en effectenhandelook niet over
de ghetto’s, de stadswijken, waarin zij in som
mige landen moesten wonenniet over de
Jodenvervolgingen in Rusland en den daar
door ontstanen trek van Joodsche landverhui
zers naar Amerika; maar aan de hand van
een Zionist het Zionisme even nagaan. We
vallen dadelijk maar met de deur in huis, door
’t program van ’t Bazeler congres te geven
>Het Zionisme streeft naar ’t verkrijgen van
een publiekrechtelijk gewaarborgde woonplaats
in Palestina voor 't Joodsche volk en gebruikt,
om dat doel te bereiken de volgende middelen
1. Doelmatig te bevorderen de bezetting van
Palestina met Jcodsche landbouwers, hand
werkslieden en industriëelen2. De indeeling
en vereeniging van alles wat Jood is3. Het
aankweeken en bevorderen van Joodsch zelf
bewustzijn en nationaliteitsgevoel4. Voorbe
reidende stappen te doen om van verschillen
de regeeringen toestemming te verkrijgen tot
het bereiken van ’t Zionistisch doel.«
Laten we dadelijk opmerken, dat dit pro
gram zoo algemeen mogelijk gesteld is, om de
verschillende stroomingen van ’t Zionisme te
kunnen omvatten en ook even zeggen, dat
2) Slot.
Nu gevoelde ik mij tamelijk veilig en kon mijn ge
dachten verzamelen om den toestand te overzien. Ik
luisterde: Het scheen wel of ik een verward getrappel
van een menigte houten voeten op het kiezelzand hoor
de. De vensterluiken waren gesloten, maar door een
rond gat daarin kon ik zien, dat de beelden voor de
deur stonden. Tegen zulke aanvallers zou mijn toe
vluchtsoord slecht te verdedigen zijn. Als een ervan
zijn hoofd als stormram geliefde te gebruiken, zou de
deur in minder dan een minuut in splinters liggen.
Daar werd op de deur geklopt.
Wie is daar? vroeg ik, mijn best doende om flink te
spreken.
0, een oud vriend van je de admiraal! antwoordde
een holle stem. Goed volk, jonkman, goed volk! Ik
zal je geen kwaad doen, integendeel, ik wil je goeddoen.
Kom naar buiten en houd je ferm.
In den admiraal stelde ik wel vertrouwen, maar de
gedachten aan zijn gezelschap deed mij toch beven.
Twijfelend stond ik na te denken, hoe ik mij uit de
ongelegenheid zou redden, want ik vermoedde, dat de
admiraal bezwaar zou maken tegen het wegzeuden van
zijn makkers. Zoo beleefd mogelijk antwoordde ik daar
om: Ik heb veel eerbied voor u, admiraal! en zou gaar
ne alles willen doen om u te believen, maar ik ben nu
te zenuwachtig en ontsteld om in zulk een groot ge-
1
I J
J
I
I»
RCOURANT
I i
