Panama- gedachten.
fe verborgen Bewijs.
IMR SIM BS WMBJ.
I
I
1
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
FEUILLETON.
'e
or
n-
m
1-
HOOFDSTUK VIL
-
iu
Hit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
«Maak sj
deuren.
1-
n-
:n
g
naderbij tredende, terwijl G&rtner de lamp op de schrijf
tafel zette en naar het venster snelde om de jaloesieën
op te halen.
Snoward haalde zijn sleutel uit den zak, opende de
deur van de brandkast, vervolgens de binnendeur en
zag met één oogopslag water ontbrak; de twee geld-
nappen daar lagen ze op den vloer. En dan de
portefeuille en de ijzeren casette. Zijn lederkleurig ge
laat werd plotseling asohgrauw. Met een vlugheid,
die men niet van hem zou verwacht hebben, bukte hij
naar de voorwerpen op den grond, woelde in den hoop
papieren en uitte half binnensmonds een zwaren vloek,
toen hij niet vond wat hij zocht.
«Het kistje de dief heeft het meegenomen,® liet
hij zich halfluid ontvallen.
Gartner kwam van het venster terug, nog geheel
van streek door de gedane ontdekking.
«Ik zal de politie halen, dan kan die dadelijk
«Geen politie halen!« viel Snoward op gebiedenden
toon in, hij had zijn koele bedaardheid reeds terugge
kregen.
«Maar dat isIs er dan niets gestolen?®
«Een paar honderd mark; dat is een kleinigheid. Wat
is mij daaraan gelegen?®
GSrtner tikte met den vinger tegen het voorhoofd.
«Ha, ik heb reeds verdenking op iemand. Herin
nert ge u dien bedelaar, het was een neger, die zich
bij u liet aandienen als kapitein Murle of zoo iets?®
«Wat weet je van hem?«
»Ik heb dien kerel den laatsten tijd dikwijls om het
huis zien sluipen. Ik heb hem zelfs eenmaal in den
tuin aangetroffen en toen hield hij zich zoo terzijde als
of hij niet door mij wilde gezien worden. Ik wil mij
laten hangen, als die schooier niet bij deze inbraak be
trokken is.<
«Hm, dat zou wel kunnen zijn,« zei Snoward pein
zend, en zijn gelaat verhelderde een weinig.
«Welnu, dan zouden wij dadelijk een spoor hebben.
Het zou der politie dus niet moeilijk vallen
«Neen, zeg ik! De politie moet buiten deze zaak
blijven, en je moet er ook het diepste stilzwijgen over
bewaren, zelfs tegenover mijn kantoorpersoneel. Ik
wil niet, dat de inbraak bekend wordt. Het is voor
mijn zaken niet goed, dat men overal daarover praat.
Ruimde kamer liever op, dat men niets bemerkt. Wij
zullen het vuurscherm voorloopig maar voor de brand
kast zetten om het gat in den wand te bedekken, tot
dat ik een nieuwe heb gekocht.®
Snoward ging naar de deur, die toegang gaf tot de
aangrenzende kantoorlokalen en schoof den grendel
dicht.
ik spoedig voort nu en sluit eerst de vleugel-
i. Voorloopig ben ik voor niemand te spreken.
Als je met opruimen gereed bent, baal je een metselaar,
maar niet hier uit de buurt, en onder een passend voor
wendsel laat je hem den doorgebroken muur weer
dichtmetselen. Dat moet in stilte gebeuren. Wanneer
je het zoo behandelt, dat mijn bankierszaak niet in
opspraak komt, kun je op een goede belooning reke
nen.®
GArtner antwoordde niet, maar volgde vlug de be
velen zijns meesters op. Hij begreep, dat de bankier
gelijk had; voor zijn firma zou het nadeelig zijn, als het
sensatie-makende nieuws van de inbraak overal werd
rondverteld. En gelukkig was er geen belangrijk be
drag gestolen, naar zijn meester verzekerde.
Toen Snoward alleen was, doorzocht hij de brandkast
nog eens van onder tot boven. De vakken, waarin de
geheime boekhouding en andere gewichtige papieren
lagen, waren onbeschadigd.
Gelijk men weet, heeft de landengte van
Panama zich door toedoen van de Vereenigde
Staten los gescheurd van de republiek Co
lumbia en daarmee heeft Columbia hare kost
baarste provincie en enkele tientallen millioe-
nen guldens verloren, die door Amerika voor
’t graven van ’t Panama-kanaal zouden gege
ven worden. Columbia is ziende blind geweest.
Het wist, dat ’t niets beginnen kon tegen Jo
nathan’s aanmatigingen’t wist, dat Amerikaan-
sche troepen op den Isthmus geland waren
om, zooals ’t heette, de Panama-spoorweg te
gen de revolutionaire woelingen te bescher
men; ’t kon op z’n vingers narekenen, hoe Jo
nathan de eigenlijke leider en aanstoker der
omwenteling was.
En thans heeft zich de landengte tot repu
bliek Van de Landengte geproclameerd; Uncle
Sam erkende dadelijk deze nieuwe republiek
en Europeesche grootmachten volgden met
eveneens ’t kunstwerk van Amerikaansche ge
slepenheid te erkennen.
Nog was er een partij in de Vereenigde
Staten, die zich tegen dit vreemde omwente
len trachtte te verzetten; ’t waren de voor
standers van 't Nicaragua-kanaal, met Pierpont
Morgan aan ’t hoofd. Doch de publieke opinie
was niet meer te veranderenhet groote Ame
rikaansche publiek begreep de waarde van
Roosevelt’s overwinning en bijna geen blad
durfde meer tegen Panama op te komen.
Nu zal natuurlijk 't kanaal met Amerikaan
sche voortvarendheid worden gegraven. De
kleine nieuwe republiek del Isthmo, vrij bij de
gratie van broeder Jonathan, haast zich reeds
aan den sterken beschermheer de gronden
voor 't kanaal in eigendom aan te bieden met
aan weerszijden een niet al te smalle strook
lands; je moet voor zoo’n kanaal toch ook
armslag hebben.
Als de natuur dus onverwacht geen onover
komelijke hinderpalen in den weg legt, komt
’t Panama-kanaal er.
Wanneer men in z’n gedachten eens over
weegt, welke ontzettende gevolgen deze schijn
baar kleine Panama-omwenteling kan krijgen,
staat men versteld.
We zullen een paar overwegingen hier neer
schrijven. Doch zeer beknopt; anders zouden
we er meerdere artikelen aan moeten besteden.
Laten we eerst opmerken, dat ’t Panama-
«Het is dus slechts dat beetje geld en dat ver
vloekte ding, datBah! De dief of de dieven zul
len er wel voor oppassen het te gelde te maken; zij
zullen bang zijn zichzelf te verraden. Hoogstens zul
len zij het verkoopen, wanneer ze het in een onher-
kenbaren toestand hebben gebracht en dan mag ik
eigenlijk blij zijn dat ik het ding kwijt ben.*
Met zijn gelaat in de gewone plooi nam hij plaats
voor zijn schrijftafel en begon aan zjjn gewonen kan-
toorarbeid.
VERGADERING van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Sneek, op
10 November 1903.
Aanwezig de h.h. P. Reinouts van Haga, Voorzitter,
J. Smit Ez., A. L. Hansma, A. Dekker, S. Henstra,
E. Priester en J. van Loon, Secretaris.
De heer Nieveen afwezig met kennisgeving.
Na opening van de vergadering worden de notulen
der vorige gelezen en ongewijzigd vastgesteld.
2.
Worden gelezen de uitgegane missives
a en c. aan den heer Directeur van het post- en
telegraafkantoor alhier
b. aan den heer Directeur vau de Ned. Tramw.mjj.;
d. aan den heer Dir. Generaal der posterijen te
’s-Hage, alle betrekking hebbende op de plaatsing van
een brievenbus in de Wijde Noorderhorne; waarbu
wordt medegedeeld, dat die plaatsing eerstdaags zal
geschieden;
e. een schrijven aan h.h. Gedeputeerde Staten van
Friesland, om het artikel van de nieuwe politieveror
dening, houdende bepalingen omtrent de breedte van
de veilingen en wielbanden van handkarren enz., zooals
het thans is geformuleerd, niet goed te keuren, als
zeer in het nadeel en tot ongerief van handel en nij
verheid en de neringdoenden in deze gemeente.
3.
Worden gelezen de ingekomen stukken
a, b en crespectievelijk van den heer Directeur
van het post- en telegraafkantoor; van de Commissie
uit de Kamer in zaken van post en telegraphie, en van
den heer Directeur van de N. T. Mij, alle betrek
king hebbende op de plaatsing van de brievenbus in
de Noorderhorne;
d. een voorstel van een der leden, om een adres aan
Gedep. Staten te zenden, tegen het bepaalde in de
nieuwe politieverordening, aangaande de breedte van
velgen van handkarren enz., waarvan het gevolg is
geweest het onder 2e genoemd adres. Medegedeeld
wordt, dat ook van particuliere zijde tegen die bepaling
wordt geageerd;
e. van de Kamer te Bergen-Op-Zoom, verzoekende
eenige inlichtingen omtrent de termijnen van lossing
van waggons met of zonder rijkssluiting. De Com-
kanaal, evenals het Suez-kanaal, ontworpen is
door den genialen Franschman Ferdinand de
Lesseps. Gelijk het Suez-kanaal maakt, dat
men, om in Oost-Azië te komen, de reis om
Atrika uitwint, zoo zal ’t Panama-kanaal be
werken, dat men geheel Zuid-Amerika niet
meer om behoeft te stoomen. We zullen hier
geen opgave doen van de verkortingen in
reisduur, die verschillende stoomvaartverbindin-
gen daardoor erlangen. Doch opmerken wil
len we, dat de geheele Westkust, zoowel van
Noord- als van Zuid-Amerika nu veel beter
voor den handel met de groote verbruiks- en
productielanden gelegen zal zijn. Die West
kust, een reusachtige lengte met een prachtig
kustgebied, zal zich begrijpelijkerwijze enorm
ontwikkelen. Wel is ’t gebied, dat van uit
de Westkust beheerscht wordt, vooral in Zuid-
Amerika niet zeer diep, omdat de Andes-keten
met zijn hooge bergkam vrij dicht die kust
nadert, doch dit vrij smalle kustland is niet ’t
minste deel van Amerika en wint ’t in Zuid-
Amerika van de Oostkust door betere volks
ontwikkeling, door beter cultuur, meerdere
mijnwerken, enz. Van de staten van Zuid-
Amerika is Chili lange jaren de flinkste ge
weest.
Doch ook de Westkust van de Vereenigde
Staten met de belangrijke haven San Francisco
aan ’t hoofd, zal zich zeker, nog sneller dan nu,
ontwikkelen.
Van deze ontwikkeling kan men den om vang
echter slechts gissen, niet bepalen.
Wanneer men echter vraagt, welke staat ’t
meest belang heeft bij den aanleg van ’t Pa
nama-kanaal, dan zijn dit ongetwijfeld de Ver
eenigde Staten van Noord-Amerika. Vooral
de overzeesche verbinding tusschen de Oost
en de Westkust van dit groote rijk zal ontzet
tend korter worden. Wat deze staten hierbij
winnen op commercieel gebied, is groot, doch
van niet minder beteekenis is, dat de deelen van
de Amerikaansche oorlogsvloot, die thans ge
heel van elkaar gescheiden in den Atlantischen
en den Stillen Oceaan aanwezig zijn, door het
Panama-kanaal spoedig bij elkaar kunnen ko
men.
In den Spaansch-Amerikaanschen oorlog
maakte ’t sterke oorlogsschip der Unie, de Ore
gon, de lange reis om Zuid-Amerika, om de
vloot, die tegen de Spanjaarden op Cuba ope
reerde, te versterken. Zoo’n reis kan door ’t
nieuwe kanaal met een paar weken verkort
worden; en dat beteekent in een oorlog veel.
Van zeer veel belang is ook dit’t Panama-
kanaal met strooken lands aan weerszijden van
meer dan een uur breed, wordt bezit der Unie.
Deze kan, als ’t wil, dit kanaal van sterke for
ten voorzien en de doorvaart weigeren aan een
eVentueelen vijand.
Doch ook dit: We zien in ’t Panama-kanaal
een machts- en een toekomstige gebiedsuit
breiding van ’t Angelsaksisch.
Een Franschman groef ’t Suez-kanaal; En
geland maakte zich meester van Egypte, door
welks gebied dit kanaal loopt.
Die Franschman begon ook het Panama-
kanaal en de reusachtige Panama-zwendel
ontnam hem zijn eer, maakte duizenden men-
schen arm en ’t werk werd gestaakt. En thans
onderneemt de andere helft van het Angelsak
sisch menschdom de verdere doorgraving en
neemt reeds bij voorbaat ’t kanaal in bezit.
Het Suez-kanaal staat nog onder internatio
naal toezichtdoch als ’t moet, is Engeland
er het eerst bij, om dit kanaal voor zich al
leen open te houden. Het Panama-kanaal
komt echter geheel in handen van Uncle Sam
en geen Europeesche grootmacht zal ’t wagen,
daar iets aan te willen veranderen.
Verbazend is in Noord-Amerika de ontwik
keling van de Unie en daarmee van ’t Angel
saksisch. Toen de Unie nog zwak was, voor
honderd jaren, werd ’t groote Missisippi-gebied
van Frankrijk gekocht en daaruit was spoedig
het Fransch als taal verdwenen.
Later werd ’t »Verre Westen® van Mexico
afgenomen. Talrijke namen van landen, ri
vieren, steden, enz. getuigen nog, dat dit «Verre
Westen* geheel Spaansch was in taal en zeden.
En thans is ’t Angelsaksisch de overheer-
schende taal.
Ten Noorden van de Unie ligt ’t reusachtige
Canada, dat voor de kleine helft Fransch, voor
de groote helft Engelsch spreekt. Met de in
vasie van land- en mijnbouwers uit de Unie
zal echter ’t Fransch 't eens moeten afleggen
tegen ’t Engelsch.
In Midden-Amerika heeft men als flinke
staat de republiek Mexico; Engeland bezit er
een klein kustland, doch verder zijn er een
aantal kleine republiekjes, die van revolutie
meenen te moeten bestaan. Deze republiekjes
zullen thans, spoediger dan anders, de aan
dacht van Uncle Sam trekken, die zeker meer
malen de gelegenheid zal aanvatten, om zijn
HOOFDSTUK VI.
25) Vervolg.
Naderhand beschouwde Snoward het als een goede
ingeving, dat hij dien Maandag vroeg reeds bij de ope
ning van het kantoor aanwezig was en nog vóór den
bediende het kabinet binnen trad. Hij wilde geen oogen-
blik verzuimen om de zaken af te doen, die hij Zater
dagavond had uitgesteld wegens zijn verloving. Nau
welijks was hij over den drempel, of hij bemerkte, dat
de stoelen niet op hun gewone plaats stonden. Toen
hij naar de schrijftafel ging, viel hij bijna over de stuk
ken ijzer, die uit de brandkast gezaagd waren. Hij
riep om licht, zeer ontevreden, dat de bediende hem
niet dadelijk daarmee gevolgd was.
De deurwachter verscheen met de lamp van de
schrijftafel in de hand; de man was geheel verbluft.
»Neem me niet kwalijk mijnheer stotterde hij,
«maar ik heb daar zoo juist gezien ik weet niet
wat dat te beteekenen heeftik denk aan inbraak.
De muur beneden bij de wenteltrap is doorgebro
ken en mijnheer waarachtig zie eens
hier!«
Hij liet ’t licht der lamp op de brandkast vallen
het uitgezaagde gat liet geen twijfel meer over om
trent hetgeen hier gebeurd was.
«Inbraak waarachtig!« riep de Amerikaan, vlug
Panama-gebied wat uit te breiden. De kleine
republiekjes van Centraal-Amerika zullen of ge
heel aan de Unie komen, of onder dezer in
vloed.
Ook de staten van Zuid-Amerika, allen
Spaansch-Portugeesch, zullen meer moeite heb
ben, om zich den bemoeizieken Jonathan van
den hals te schuiven.
De groote mogendheden van Europa hebben
eerst de Monroe-leer (Amerika voor de Ame
rikanen, d. w. z. voor de Unie) genegeerd;
later zich er niet tegen verzet. Thans is het
zoover gekomen, dat geen Europeesche macht
die leer meer kan overslaan.
Schwerdtner vernam de verloving van Elvira eerst
na verloop van eenige dagen uit den mond van zjjn
leerling, nadat het bediendenpersoneel er reeds lang
kennis van droeg.
«Hebt ge al vernomen, dat mijn zuster verloofd is«,
vroeg Robert hem.
Schwerdtner zette groote oogen op.
«Met wien?«
«Ik ken den man niet: papa zegt, dat ik dezer
dagen aan hem zal worden voorgesteld. Het moet
een Amerikaan wezen, zijn naam is Snoward. Vindt
ge hem mooi?«
Schwerdtner sprong op, alsof hij door een adder gebe
ten was.
«Is datwaar?« bracht hij stotterend uit.
«Papa zegt het. Maar wat scheelt u? Kent ge mis
schien mijn aanstaanden zwager?*
«Uw zwager? Wel, het is goed, dat ge mij er aan
herinnert, datik geen afkeurend oordeel over uwe
nieuwe familiebetrekking mag uitspreken.®
(Wordt vervolgd).
er
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 21/, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
1e
ie
is