NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Een verborgen Bewijs,
VOOR SM g OMSTRERES.
Vrijdag 1 Januari 1804.
No. 1.
59e Jaargang.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Nieuwe verkeerswegen.
FEUILLETON.
I
Ï.P
6
f
I
’t Zal ons benieuwen, wat ons stadsbestuur
omtrent de Gaasterlandsche tram zal besluiten;
doch ook, hoezeer ’t zich interesseeren zal voor
’t locaalspoorplan, als dit zijn aandacht vraagt.
Hit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
Missive van Ged. Staten met kaart, inzake plan
nen tot verandering der richting voor den ontworpen
spoorweg Stavoren—Balk—Sneek.
krum, om
stappen.
Doch zou de lijn StavorenSneekLeeu
warden onze stad ook berooven van de voor-
deelen zijner ligging in 't centrum van de
zuivelstreken Zou Leeuwarden als de groot
ste stad, als de hoofdstad van ons gewest door
deze spoorlijn de marktgangers van Zuid-West
Friesland ook te veel naar zich toetrekken
Die vrees heeft bestaan, maar is thans voorbij.
d. bestaande baan dier Maatschappij, Sneek wordt he
re kt. Ged. Staten zijn voornemens hieromtrent een
voorstel* aan de Provi Staten te doen, doch wenschen
vooraf te weten hoe de gemeenteraad hierover denkt,
hldien de doof de H. IL S. M. voorgestelde richting den
Raad minder geschikt voorkomt, zoo vragen Ged. Staten,
hoe dan aansluiting aan het station Sneek der H. IJ.
S. M. zou kunnen worden verkregen, zonder overbrug
ging der Geeuw.
Spr. stelt voor deze belangrijke missive ter behande
ling in eene volgende vergadering voor te bereiden; in
middels kan tevens worden overwogen, of de lijn alsdan
nog hetzelfde belang voor Sneek heeft en de subsidie
gelijk moet blijven; doch hoe de opinie van den Raad
o< k moge zijn, iedere gemeente kan niet voor zichzelf
rekenen en dus kan eventueele wijziging der richting
vcor Sneek geen reden zijn, zich tegen die zaak te ver
zotten.
De heer Schijfsma vraagt, of het ook overweging ver
dient,omtrent deze zaak ’t gevoelen in te winnen en eenige
voorlichting te vragen van den Sneeker handelsstand, in
deze vertegenwoordigd in de Kamer van Koophandel.
De Voorzitter wil dit gaarne met heeren Wethouders
overwegen, doch ’t wil Spr. voorkomen, dat de Kamer
van Koophandel ook op eigen gezag advies kan uitbren
gen en de Raad deze zaak eerst zelf eens onder de
oogen moet zien.
Hierop wordt conform het voorstel van den Voorzit
ter besloten.
De Voorzitter deelt nog mede, dat velen zeker met
belangstelling zullen hebben kennis genomen van het
in eenige bladen voorkomend bericht, dat het plan be
staat tot aanleg van een locaalspoor Franeker—Bols -
wardSneek, aansluitende aan den spoorweg Leeu-
«rden— Stavoren ..verder van Sneek langs Rauwerd,
Irnsum, Akkrnra, Oldeboorn, Beetsterzwaag, Drachten,
de Leek naar Groningen en verder naar Nieuweschans.
Dit bericht berust niet op losse schroeven, maar ’t is
met name de H. IJ. S. M., die zich sterk voor deze lijn
interesseert en reeds in het voorjaar van 1904 zullen
stappen bij belanghebbende gemeenten om finantiëele
steun worden gedaan.
Wij willen ’t plan StavorenBalkSneek
thans niet bespreken, herinneren aan ’t over
nemen door de Holl. IJ. S. Mij van de aan
particulieren verleende concessie, aan ’t wijzi
gen der richting, aan de woorden van den
heer Burgemeester: «Iedere gemeente kan
niet alleen voor zich zelf rekenen* en vertrou
wen, dat in de volgende raadsvergadering de
belangrijke missive zoo goed mogelijk, met het
oog op de Sneeker belangen, zal behandeld
worden.
Komt deze lijn tot stand, dan zal een belang
rijke wijziging in ’t verkeer van een goed deel
der Zuidwesthoek met Sneek niet uit kunnen
blijven. Er zullen stoombooten zijn, die een
goed deel van haar redenen van bestaan ver
liezen. Doch hier is ’t slecht voorspellen. De
aansluiting aan de bestaande spoorlijn, öf nabij
HOOFDSTUK IX.
35) (Vervolg.)
Zonder veel haast te maken, nam Snoward een paar
boeken uit zijn schrijftafel en schreef vijf orders tot uit
betaling, ieder tot een bedrag van tweehonderdduizend
markhet geld moest op vijf verschillende kantoren
in de residentie ontvangen worden. Hij schreef zoo
langzaam, alsof hij daarmee den tijd wilde besteden
tot aan de komst van Archer en zijn goeden vriend.
Hij legde de pen neer en luisterde maar neen,
zij konden er nog niet zijn
Zorgvuldig las hij de eene order na de andere nog
eens over en leunde toen weer in zijn stoel. Wat
Wilden die kerels hem bovendien nog laten «spartelen*,
zooals Von Döbel had geschrevende vensters van
dit vertrek gaven geen uitzicht op de straat, hij zou in
een andere kamer moeten gaan om naar den mulat uit
te zien en een angstig gevoel hield hem terug in deze
kamer, hij durfde zich zelfs in zijn stoel niet bewe
gen. Als hij deze kamer verliet, moest deze zaak voor
altijd uit den weg geruimd zijn.
In gedachte volgde hij John Archer op zijn schreden
nu was bij de trap af, nu had hij de straat bereikt, nu
sprak hij zijn «goeden vriend*, nu genoten zij zeker
lachend de vreugde over het gelukken van het plan.
Nu gingen zij op weg naar hem, zij kwamen nu de
«Hoe bedoelt ge dat?*
«Later zal ik u dat wel eens ophelderen, maar nu
vprzoek ik u deze twee mannen onraiddellijk te volgen.*
«Ik moet dringend noodig nog eenige zaken
«Zonder eenig uitstel.*
Snoward wilde naar de schrijftafel gaan, doch de
commissaris verhinderde dit, door hem bij den arm te
grijpen, en tegelijkertijd schoten detweemannen toe, die
bjj de deur waren blijven staan.
«Ah, denkt ge dat ik met een wapen in de hand weer
stand zou bieden of mjj zelf het leven benemen?* Sno
ward lachte spottend. «Ik wilde slechts de schrijftafel
afsluiten. Ik ben mij geen schuld bewust*.
«Des te beter! Voor het regelen van uw zaken hier
in huis zal ik zelf zorgen, terwijl ge onder veilig ge
leide uw nieuwe bestemming tegemoet gaat.*
De commissaris wenkte de beide mannen, die den
bankier in hun midden namen, zette zijn hoed op de
schrijftafel en begon dadelijk de papieren door te snuf
felen.
Snoward beet zich op de lippen; zoo gaarne had hij
willen vernemen, of John Archer en zijn «goeden vriend*
zich uit de voeten hadden gemaakt: doch hoe zou hij
een praatje maken om die vraag terloops te kunnen
doen?
Men leidde hem de kamer uit. In de voorkamer
mocht de ontstelde kamerdienaar hem slechts zijn
hoed en zijn pelsmantel geven, en toen moest hij de
trap af.
Snoward bleef staan, toen hij voor de straatdeur een
menigte menschen zag. Wat?Wist men dan reeds
Daar kwam Gartner, de deurwachter, met triomfan
telijk gelaat haastig aanloopen, en zonder zich door de
politiemannen te laten verhinderen, riep hij zijn heer
toe: «Ziet u wel, dat ik gelijk had? De mulat, die
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27» cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
Onze Friesche gemeenten, ook de steden,
gaan in de laatste dertig jaren niet hard voor
uit in zielental Terwijl in sommige andere
deelen van ons lan 1 de bevolking in de steden
en de villa-oorden verdubbelde of bijna ver
dubbelde, terwijl ook de nijverheids-districten
zeer belangrijk vooruitgingen, bleef de bevol
king van Friesland slechts langzamen aanwas
toonenenkele jaren was er zelfs stilstand.
Van ’t zwak groeiende Friesland is Sneek
echter niet de zwakste gemeente.
Hoeveel is Sneek in een menschenleeftijd
niet veranderdBolwerken, verdwenen, kaden
gemaakt. Overbodige en hinderlijke wateren
gedempt. De nieuwe kaden bieden uitsteken
de legplaats aan voor schepen en booten. Al
leen des Dinsdags is er nog te weinig ruimte
en men vraagt zich reeds af, hoe lang ’t nog
duren zal, voor ook de bolwerken langs de
Gedempte havens zullen verdwenen zijn en een
ferme kade ruimte zal geven aan tal van vaar
tuigen. Deze kaden zullen onze stad een ge
heel ander aanzien geven.
En of met die bolwerken iets moois zal
verdwijnen? We gelooven ’t niet. Men is ge
woon aan de bolwerken doch is ’t gezicht
werkelijk zoo mooi op die achtererven van
huizen, veestallen en wat daarbij behoort
En zijn, van de Looxmagracht af gezien, die
bolwerken zoo keurig?
Zijn onze straten niet netjes? Welk een zin
delijke, gemakkelijke bestrating! Wat zijn de
winkelstraten vooral verfraaid door de verbete
ring en verfraaiing der winkels, waardoor Sneek
zich naast Leeuwarden en vele andere steden
mag laten zien.
Voor twintig jaren kwam de groote veran
dering; de stad kwam door spoorwegen met
Welk een
meer naar
zich kapitein Murle noemde, en een vriend van hem,
hebben destijds de inbraak gepleegd. Zij zijn zoo
juist gevangen genomen, toen zij hier wilden binnen
gaan; ze worden al weggebracht!*
Dat was dus de reden van den oploop voor de
deur.
Met moeite gelukte het den politiemannen om door
de menigte heen te dringen naar het rijtuig, dat hen en
hun gevangene zou vervoeren.
Onderweg deed Snoward moeite om een helder be
grip te krijgen van den stand van zaken. Dit gelukte
hem ook. De mulat moest door zijn weelderig leven
reeds lang de aandacht der politie getrokken hebben
en zijn vriend was misschien een bekende inbreker,
die ook reeds lang bespied werd. Men had hen rondom
het huis zien sluipen, in hun bezoek bij den bankier iets
verdachts gevonden en hen bij de deur gegrepen, toen
zij wilden aanschellen.
De tijdingen van hetgeen er ’s nachts ten huize van
baron Ellerich en ’s morgens in het paleis «Excelsior*
gebeurd was, verspreiden zich in den voormiddag als
een loopend vuur door de stad, en in de avondbladen
werden ongeloofelijke tijdingen niet alleen bevestigd,
maar werden er nog bijzonderheden aan toegevoegd.
Men wist nu te vertellen, dat die zoogenaamde mr.
Snoward volstrekt geen Amerikaan, doch een Duitscher,
een Rijnlander was, geboortig uit de zelfde stad als de
vermoorde von Döbel, die vroeger zijn vriend en speel
makker was geweest.
Dezelfde couranten, die den gevierden mr. Snoward
te voren hadden bewierookt als een man van groot
talent en heden de aanklachten tegen hem zeer kort
vermeldden, lieten een dag later een kreet van veront
waardiging hooren.
(Wordt vervolgd.)
trap op, nu stonden zij nog eens af te spreken, wat ze
zeggen zouden, nu nu Maar verduiveldwaar
bleven de schoften Ha, eindelijkJa, daar klonk
de schelDe kamerdienaar snelde heen om de deur
te openen Wat was dat voor een gepraat en gemom
pel Was de «goede vriend* van Archer misschien zoo
armoedig gekleed, dat de bediende zwarigheid maakte
om hem bij zijn heer toe te laten Snoward stond op,
hij hoorde de voetstappen naderen van drie mannen
de kamerdienaar vergezelde hen zeker, omdat die hen
niet vertrouwde.
Daar werd op de deur geklopt.
«Binnen
He, dat waren de verwachte personen niet. Een
bejaard heer met achtbaar voorkomen, in het zwart
gekleed, met den hoed in de hand, trad binnen. De twee
andere personen, met donker ernstig voorkomen, bleven
dicht bij de deur staan.
«Mr. Ralph Tobias Jefferson Snoward.*
«Die ben ik. Waarmee kan ik u dienen
«In naam der wet moet ik mij van uw persoon verze
keren.*
Snoward vertrok geen spier. Hij vermoedde reeds zoo
iets.
«Ik begrijp u. Ik word in verzekerde bewaring ge
nomen, totdat is vastgesteld, dat ik Jrederik Schwerdt-
ner slechts uit wettige zelfverdediging heb gedood.*
«Hierover kan ik u geruststellen,* zei de commissaris
van politie met een fijn lachje, terwijl hij elke bewe
ging van den bankier scherp in het oog hield. «Die zaak
laat zich beter aanzien, dan aanvankelijk scheen. Doc
tor Frederik Schwerdtner leeft.*
Snoward zette groote oogen op en zeide zeer
bedaard «Dat doet me genoegen.*
«Ik kan het bijna niet gelooven.*
de andere wereld in verbinding.
verandering. Met geen trekschuit
Leeuwardenmet geen stoomboot naar Ak-
daar in de spoortrein te kunnen
De tramwegen waren voor Sneek een voor
deel. Terwijl Heerenveen weinig profiteerde
van zijn ligging aan een kruispunt van spoor
en tram, maakte een dergelijk kruispunt Sneek
voor een nog wijderen omtrek tot middelpunt.
Sedert 1883 zijn de verkeerswegen flink uit
gebreid. De Ned. Tramw. Mij trok hare lijnen
door van Harlingen tot Dokkum, maakte de
lijnen LeeuwardenSint Jakob, Leeuwarden
FranekerArum, Witmarsum—Makkum, legde
Joure Lemmer aan en verbond het groote
Friesche tram wegnet door de Holland-Fries-
land-lijn met Amsterdam.
De N. Tr. Mij zou nog wel meer verkeers
wegen willen openen; LeeuwardenVeen wou
den lag reeds enkele jaren in hare bedoeling
en over een nieuw net in Zuid-Oost-Friesland,
dat deze streken met Assen, Gorredijk en het
Noorden van Overijsel moest verbinden, werd
lang onderhandeld. Maarrr! De N. Tr. Mij
schijnt een weinig in de verdrukking te zijn
gekomen. De aandeelen daalden van 108 op
23 ’/a en dit neemt de kans op ’t sluiten van
nieuwe leeningen voor ’t leggen van nieuwe
lijnen wel haast weg.
,’t Noorden van Friesland kreeg z’n Noord-
Friesche Locaalspoorweg, zoodat thans bijna
alle belangrijke dorpen in den bouwhoek on
derling en met Leeuwarden, Dnkkum, Frane
ker en Harlingen verbonden zijn.
Doch dit zijn geen Sneeker belangen.
Sneeker belangen zijnHoe zal Sneek de
positie als marktplaats voor een goed deel van
Friesland behouden en hoe zal de verbinding
van sommige streken met Sneek verbeterd
worden
Twee plannen trokken in dezen de aandacht
’t eene reeds een drietal jaren; ’t andere pas
sedert een paar weken.
Dat ook hierbij ons gemeentebestuur de belan
gen van onze stad behartigt, mag bekend wor
den verondersteld en moge ook blijken uit ’t
geen we aanhalen uit ’t verslag der jongste
raadszitting
De Voorzitter herinnert, naar aanleiding van de mis
sive sub d,*) dat de Raad voor een 3-tal jaren subsidie
voor een tramlijn Stavoren—Balk—Sneek heeft toege
zegd, indien een bepaalde richting, n. 1. over Hommerts
en Jutrijp naar Sneek, werd genomen. De H. IJ S. M.
wil nu de concessie overnemen, indien langs een andere
richting en wel over Heeg, nabij IJlst aansluitende aan
Ijlst, óf te Sneek is hierop ook van invloed.
We willen gelooven, dat enkele stadgenooten
vreezen, dat vooral bij de aansluiting Ijlst de
Zuidwesthoekers zullen willen doorsporen tot
Leeuwarden en den Sneeker Dinsdag vergeten
voor den Leeuwarder Vrijdag Doch heeft de
spoorlijn StavorenSneek—Leeuwarden reden
gegeven tot deze bange vermoedens?
Wat ’t andere plan betreft, dit zal onzer ne
ringdoenden sympathie verwerven. Ja, men
hoorde reeds eerder over een plan Franeker
WommelsSneek, doch nu heeft een veel
grootscher plan vasten vorm gekregen.
Dat de heer v. d. Veen, burgemeester van
Bolsward de aanvrager is, (de eigenlijke aanvra
ger is de H. IJ. S. M.) beduidt, dat Bolsward
voordeel ziet in dit plan. En als werkelijk ’t
locaalspoor gelegd zal worden over Wommels,
wordt dit dorp met omgeving in gemakkelijke
verbinding met Bolward gebracht; doch ook
met Sneek; en Sneek mag zich tegenover
Bolsward meer een groote marktplaats noe
men.
Ook Leeuwarden zal van deze lijn kunnen
profiteered.
Een rechstreeksche lijn SneekWommels
enz. zou voor Sneek bepaald geschikter zijn
geweest.
Doch de groote verbinding SneekRau
werd—Irnsum—Akkrum Oldeboorn Beet
sterzwaagDrachtenLeekGroningen zou
den we een tegenvaller voor Leeuwarden, een
voordeel voor Groningen, doch in onze envi
rons, een voordeel voor Sneek durven noemen.
Wilde dit plan van Sneek en Rauwerd over
Grouw, dan kwamen Rauwerd, Irnsum, enz.
dicht bij Leeuwarden te liggen, doch nu Rau
werdIrnsum—Akkrum geprojecteerd wordt,
ligt Sneek ’t geschiktst.
De geheele Leage gean komen nu in betere
verbinding met Sneek.
Nu is ’t waar, de streek langs de Oudvaart
markt reeds te Sneek en voorziet er zich alle
dagen door middel van de karrijders van het
noodige, doch dat spoorverbinding drukker reizen
veroorzaakt, behoeven we zeker niet meer uit
te leggen.
1
'fl'
I
IURAMT.
