MET VALSCHE PAPIEREN.
I
VOWR S\1H ffl MSMHS.
I
Zaterdag 9 Apri]£1904.
59e Jaargang,
n
XTo. 29.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Over gezond kleeden.
Binnenlandsch Nieuws.
FEUILLETON.
1
or
d.
or
die
e
II.
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
re-
zoo-
t,
e
geoefend. Ik weet, dat uw echtgenoote in haar te
genwoordige positie immer moet ontstellen wanneer zij
mij ziet, en daarom ben ik verplicht eene ontmoeting
te vermijden.»
»Ik waardeer uwe fijngevoelige oplettendheid, maar
ik kom er tegen op dat die overdreven wordt. Mijn
vrouw was gisteren bij de herinnering aan het verledene
eenigszins treurig gestemd. Dit is nu voorbij; zij is
vandaag in zeer goede luim, zoodat ik geen bezwaar
maak u aan haar voor te stellen.*
Koert wilde heengaan om zijn vrouw te halen, maar
de advocaat hield hem daarvan terug.
«Ik verzoek u dit niet te doen, al ware het alleen
omdat ik met u als rechtverkrijgende van mijn cliënt
Jane Gray eenige zaken heb te verhandelen. Gewoon
lijk vervelen de dames zich daarbij, en wij hebben, ge
loof ik, geen recht, om uw beminnelijke echtgenoote
zonder groote noodzakelijkheid moeielijkheden op den
hals te schuiven.*
Berghaupt keerde van de deur terug, keek oplettend
naar het gladgeschoren gelaat van den advocaat, dat
wel geschikt was om ook hem eenige ongerustheid in
te boezemen, en nam plaats in een leuningstoel.
Nu stond mijnheer Morris op, legde zijn hoed op de
tafel en haalde eenige akten uit zijn zak. «Mijnheer
Von Berghaupt, het verheugt mij en het troost mij,
dat ik kan onderhandelen met een rechtverkrijgende
van mijn overleden cliënt, of, beter gezegd: dat ik re
kenschap kan doen aan hem, die zoo kalm voor het
voldongen feit staat en van wien ik mag verwachten,
dat hij de waarde zal erkennen van mijne bemoeiingen,
waarvan deze akten het bewijs leveren.*
«Ik wist niet, dat bij de rechtbank te Londen nog
een proces van mijn overleden schoonpapa hangende
was,* verklaarde Koert, »en ik ben overtuigd, dat mijn
Mevrouw von Berghaupt had heden een krans van
beminnenswaardige dames om zich heen verzameld.
Behalve aan eenige nichten van Koert en aan de jeug
dige gade van een kapitein der infanterie, had Jane
voornamelijk haar oplettendheid te wijden aan de in
drukwekkende figuur der echtgenoote van den eska-
dronschef. Als altijd waren de dames verrukt over de
5.
Hij was nu wat kalmer geworden. In zijn gelaat
lag nu een trek, die verzoening moest beduiden en
deze verzoening gold de jonge vrouw, wier portret hij
in de handen hield. Een wonderlijk mensch! Mis
schien zou Erik von Wambold hem nu voor een fan
tast gehouden hebben, wiens toestand zorgwekkend
was. De manier, waarop mijnheer Morris met zenuw-
achtigen ijver in een hoop akten rondwoelde, geschrif
ten bekeek en de zegels onderzocht, om daarna den
bundel in den koffer te bergen en met een anderen
bundel documenten hetzelfde te doen die manier
was zeker niet geschikt om iets anders te doen den
ken.
Hij bleef aan deze bezigheid tot laat in den nacht en
legde zich toen uitgeput op de sofa neder.
«Morgen,* mompelde hy, «morgen!*
III.
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27. cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
men de beide moden en draagt onder de
formkleeding ook ’t corset. Wat helpt
doende de reformkleeding?
Behalve op den vorm der kleeding moet
ook op de keuze der stof gelet worden, die in
overeenstemming moet zijn met het weder.
Wat de kleur der stoffen aangaat, zoo is wit,
crème of lichtgrijs voor onderkleeding ’t best.
Zooals bekend is, rust de geheele reform
kleeding op de schouders en oefent daarop
voortdurend druk uit. Op den duur blijft dit
natuurlijk niet zonder gevolgen. De toppen
der longen, die zich in ’t bovenste deel der
borstholte en dus dadelijk onder de schouders
bevinden, worden aldoor gedrukt, daardoor
zwakker en in een kranken toestand gebracht,
die den tuberkel-bacil een uitstekend ontwik-
kelingsterrein geeft. Want ’t is wetenschap
pelijk bewezen, dat deze bacillen zich bij voor
keur in de longtoppen ontwikkelen.
Hoe zwaarder nu de stof is, waaruit het
reformkleed vervaardigd is, des te meer druk
king op de schouders, des te meer schade
voor de longtoppen. Hoe zwaarder drukking,
hoe minder de longen zich kunnen uitzetten,
hoe minder zuurstof zij uit de lucht kunnen
opnemen; en zuurstof is voor de longen, wat
spijs en drank voor de maag is.
Dus geen zware stoffen
Kan dit reeds voor gezonde vrouwen na-
deelig zijn, hoeveel te meer dan voor zwakke
en zich nog ontwikkelende, daar in ’t laatste
geval de natuurlijke groei gehinderd wordt.
Zware reformkleeding is dus voor deze per
sonen even goed schadelijk als de corsetten-
mode.
Wil men bij meisjes reformkleeding, gebruik
dan zeer lichte stoffen. Men kan er geschikt
in den zomer mee beginnen.
Er zijn overigens voor kinderen en zich ont
wikkelende meisjes andere wijzen van kleeding,
die nog onschadelijker zijn dan reformkleeding.
’t Gezondste is wel het blousekleed, waarbij
geen belasting der schouders en geen beknel
ling der borst.
Doch niet alleen voor de longen moet men
bij reformkleeding oppassen, ook op andere
lichaamsdeelen heeft de te zware belasting der
schouders een schadelijke uitwerking.
Men heeft niet zonder grond zoo vaak ge
sproken en geschreven tegen ’t dragen van
rechthouders door jeugdige personen, om het
voorover buigen der romp en ’t voorover groei-
vrouw er ook niets van weet, anders zou zij mij er al
lang over gesproken hebben. Dit houdt mij echter
niet terug, om uwe verdiensten in deze aangelegenheid
te erkennen.*
Mijnheer Morris scheen ten uiterste verbaasd.
«Dat het groote proces voor uwe geachte vrouw en
haar tante een geheim is gebleven is aan mij te wijten,
maar ik onderstelde dat de uitslag van het proces
u misschien door de pers bekend was geworden.*
«Ik lees nooit Engelsche couranten.*
«En toch zou het mij streelen, als gij de jongste
nummers der groote Engelsche bladen gelezen hadt,
omdat zij zonder eenige korting mijn groote rede be
vatten, zooals ik die voor het gerechtshof heb uitge
sproken.*
Mijnheer Morris nam een courant uit zijn zak en
reikte die over aan Koert, die niet in staat was den ad
vocaat te begrijpen.
«Hiermede overhandig ik u de laatste bijlage van «The
Times* welke ik u aanraad ter geschikter ure te lezen.
Zij bevat de aanklacht van den officier van justitie en
mijne verdediging van den beschuldigde.*
Nu begon Koert iets van de zaak te begrijpen; er
ging hem een licht op. Het bloed vloog hem naar het
hoofd. Hij sloeg een blik in de courant en werd door
een rilling overvallen toen hij daar den naam James
Gray zag staan. Hij sprong op, liet het nieuwspapier
op den grond vallen en kwam in dreigende houding
voor den advocaat staan,
«Zoudt ge mij kort en bondig opheldering willen
geven omtrent het doel van uw bezoek, mijnheer?*
Wordt vervolgd.
Het stoffelijk overschot van den burgemeester
der residentie, mr. baron van Harinxma thoe Slooten,
zal Zaterdag a. s. te Minnertsga (gem. Barradeel) in
het familiegraf worden bijgezet.
Het zal Vrijdagochtend om tien uur precies van ’t
sterfhuis aan den Langen Vijverberg te ’s-Gravenhage
worden overgebracht naar het Staatsspoorstation en
aldaar in een rouwwaggon worden geplaatst om dan
met den sneltrein van 12 uur (spoortijd) naar Leeu
warden te worden vervoerd, van waaruit het verder
vervoer naar Minnertsga zal plaats hebben.
De leden van den Haagschen Gemeenteraad zullen het
stoffelijk overschot van den burgemeester tot aan het
spoorstation te ’s-Gravenhage uitgeleide doen.
Te Heerenveen is eene vergadering gehouden
van afgevaardigden van Friesche afdeelingen van den
bondStaatspensioneering voor iedereen. Algemeen
oordeelde men dat er door eene krachtige propagan
da in Friesland nog vele afdeelingen zouden kunnen
worden gesticht. Immers, nu waren er, door weinig
propaganda, reeds afdeelingen gesticht te Leeuwarden,
Sneek, Menaldum, Grouw, Winsum, Akkrum, Berli-
kum, Blija, Britswerd, Nes, Dantumadeel, Dokkum,
Echten, Lemmer, Oosterzee, Holwerd, Tornaard, Wouds-
end, Harlingen, Marssum, Kollum, Baard, Bozum, Slo
ten, Tzummarum, Oosterlittens en Oudehaske. Na
bespreking werd besloten tot oprichting eener Frie
sche Propaganda-commissie, om zooveel mogelijk in
alle dorpen afdeelingen te stichten.
Smaadschrift. Voor de rechtbank te Arnhem is
behandeld de zaak van den heer Pijttersen, beklaagd
van smaadschrift, door te beweren, dat H. M. de Ko
ningin en de Minister van Koloniën misleid waren,
toen de aanvrage werd gedaan voor de expeditie Ca-
pelle naar Suriname. Het O. M. eischte tegen den
heer Pijttersen f 50 boete subs. 25 dagen hechtenis.
In ’t noord-oostelijk deel onzer provincie zijn val-
sche guldens in omloop met de beeltenis van Koning
Willem II. Eenige zijn door de politie in beslag genomen.
en der ruggegraat tegen te gaan.
Bij zwakke, zich nog ontwikkelende indivi
duen zal een te zware schouderbelasting een
verkeerde groei van de ruggegraat veroorza
ken er zal kans zijn op scheefgroeien, op
verdraaien van de ruggegraat.
Men begrijpt ook, dat ’t onnoodig dragen
van niet-elastieke bretels voor jongens en
mannen eer na- dan voordeelig is.
kleeding moet de wervelkolom en de schou
ders niet hinderen en ’t lichaam moet om
deelen vrijheid van beweging hebben.
De reformkleeding nu voldoet, als zij goed
gemaakt en goed gedragen wordt, in vele op
zichten aan bovengenoemde eischen. Doch
de ervaring leert, dat ze reeds nu gebreken
begint te krijgen, die juist in tegengestelde
richting de welvaart van ’t lichaam hinderen.
Bij de invoering der reformkleeding heeft
men als eerste doel voor oogen gehad, het
corset te weren, dus ’t ineenknellen van borst
kas en heupen tegen te gaan. Dit laatste is
toch zeer schadelijk. Borst- en buikholte ber
gen immers zulke gewichtige organen, de lon
gen, ’t hart, de lever, de milt en de verterings-
organen. Door de beknelling der borstkas
kunnen de longen zich niet behoorlijk uitzet
ten en de noodige hoeveelheid zuurstof uit de
lucht in zich opnemenzij ontwikkelen zich
daardoor niet genoeg en worden zwakker.
Evenzoo verlangt ’t hart vrijheid van beweging.
Is de borstkas saamgesnoerd, zoo kan de hart
spier niet met de noodige kracht arbeiden.
Daardoor komen storingen in de bloedsomloop,
die later schade aan de spijsvertering brengen,
’t geen weer verdere gevolgen heeft.
Doch niet minder moet men op de organen
der buikholte letten, vooral op lever en maag.
Kunnen deze beide deelen niet goed werken,
dan kan men last krijgen van storingen in de
spijsvertering, maag- en darmcatarrhe, bloedar
moede, geelzucht, galsteenlijden, enz.
Tegen deze hindernissen, die vooral de vrouw
in de jaren van groei en ontwikkeling schade
lijk zijn, wil men in de eerste plaats strijden
door afschaffing van ’t corset.
Doch men bedoelt meer. Vele vergroeide
ruggegraten en scheeve schouders schrijft men
toe aan ’t ongezonde corsetdragen. ’t Beste
bewijs daarvoor is, dat men ze juist bij vrou
wen opmerkt. Bij de jonge mannen, die geen
corsetten dragen, kan de romp zich natuurlijk
ontwikkelen, wordt niet gedwongen een on
natuurlijke houding aan te nemen.
De reformkleeding zal hier ook tegen hel
pen, als zij volgens voorschrift gedragen wordt.
Doch bij vele draagsters van reformkleeding
speelt de ijdelheid nog een rolzij dragen
reform, doch niet volgens de regels, ’t Re
formkleed doet de lichaamsvorn niet slank ge
noeg schijnen, de taille komt niet zoo goed
uit als bij corsettendracht. Daarom verbindt
beminnelijkheid van de vrouw des huizes, en dit viel
te meer op prijs te stellen, omdat de meer bejaarde
dames van het kleine gezelschap nog al scherpe aan
merkingen konden maken op het huiselijk leven van den
tegenwoordigen tijd. Hoe klopte Koert’s hart van
vreugde, hoe trotsch was hij op zijn lieve Jane, wan
neer de dames hem heimelijk haar compliment maakten
over zijne beminnenswaardige vrouw. Als hij er nog
aan dacht, hoe hij vroeger gemeend had dat hij door een
huwelijk niet gelukkig kon worden, en zich herinner
de hoe hij reeds besloten had ongehuwd te blijven, dan
kon hij zijn vriend Wambold wel om den hals vallen
en hem bedanken dat hij hem nog ter rechter tijd tot
beter inzicht gebracht had. Terwijl hij in zulk een
stemming verkeerde, reikte de huisknecht hem op
eenigszins steelsche wijze een naamkaartje over.
Koert sloeg een blik op het kaartje en las den naam
van mijnheer Morris.
»H ij heeft het toch niet van zich zei ven kunnen ver
krijgen, ons zijne gelukwenschen te besparen,* mom
pelde hij met een glimlach en verliet met den huis
knecht de zaal.
Op den corridor stond mijnheer Morris, die een def
tige buiging maakte toen hij Koert zag.
«Mijnheer Von Berghaupt,* begon de advocaat, zoo-
dra hij in een leuningstoel had plaats genomen en zijn
witten cylinderhoed op zijn knieën had gezet, «ik heb
beloofd de vrouw des huizes niet door mijn bezoek te
storen; zoo het u dus mogelijk is, verzoek ik u mijn
tegenwoordigheid hier voor haatte verbergen.*
«Ik heb reeds van uw besluit gehoord en moet be
kennen dat mijn vriend Wambold in zijn voorzorgen
wel iets te ver is gegaan.*
«Mijnheer, het was mijn vrijwillig besluit, waarop de
heer Von Wambold volstrekt geen invloed heeft uit-
’t Vraagstuk der kleeding wordt beheerscht
door het klimaat, waarin men verkeert en ook
door de werking der beschaving op de klee
ding. Bij ’t laatste mag men vaak, in plaats
van beschaving, ’t woord modegril gebruiken.
En daar we de mode als een despoot, een
tyran mogen beschouwen, is ’t ook niet te
verwonderen, dat zij, als een tyran, hare ge
hoorzame dienaren op een of andere wijze wil
kwellen.
Daar hebt ge bijv, de corsetten, die trach
ten den mensch een «mooier vorm* te geven.
Begrijp eens aan: een «mooier* vorm. En
toch beweert de mensch van zich zelven, dat
hij ’t mooiste levende schepsel is.
Daar hebt ge bij onze gele broeders (of
vijanden!) de gewoonte, om de voeten zoo
klein mogelijk te houden. Wanneer wij, Eu
ropeanen, zoo’n staartmensch op z’n kleine
blokjes zien staan, vinden we dat bespottelijk.
En toch, we doen immers ook een weinig
aan die zelfde chinoiserie
In den laatsten tijd is een heele strijd ont
staan en heeft zich krachtig ontwikkeld tegen
de wijze van kleeden, zooals vooral ’t vrouwe
lijk deel van ons blanke menschdom volgt.
Men strijdt voor reformkleeding. Een dames-
confectiezaak moet aan ’t «reformen.*
Is deze reformkleeding beter? Is zij in alle
opzichten beter of heeft ze ook nog nadee-
len
Veel durven we hier niet over te zeggen
vooreerst omdat er ook in dit blad reeds aar
dig wat over gezegd is en dan, omdat we
gevoelen, ons op niet geheel vertrouwd ter
rein te bevinden. We nemen daarom iets over
van een Duitsch medicus:
De eischen, die men aan een hygiënisch
volmaakte kleeding moet stellen, gronden zich
hoofdzakelijk op de volgende puntenGezond
heidbevorderende kleeding moet niet te licht
en niet te zwaar zijn; zij moet ’t lichaam te
gen de invloeden van ’t weder en de wisseling
der temperatuur behoorlijk beschutten; moet
echter ook een behoorlijke ventilatie toelaten,
’t lichaam moet kunnen uitwasemen, om ’t eens
ordinair te zeggen. Gezondheidbevorderende
kleeding moet geen organen beknellen en geen
slechten invloed uitoefenen op de werking der
verschillende gewichtige lichaamsdeelen; die
siEiiws- m iimmwiio
i
1
■'i
COURANT.
