vzlsGhe Testament.
mn SM» KI
Krijgt Rusland een parlement?
SIM8- EJ IIHEIITEMIEIILJI)
Zaterdag 13 November 1904,
59e Jaargang.
Wo. 93.
Uitgever: B. FALKENA Mzn., Singel, Sneek.
Binnenlandsch Nieuws.
FEUILLETON.
)1
ELFDE HOOFDSTUK.
Wordt vervolgd.
Onhoorbaar sloop Karei Nisser verder de trap op
naar de deur van mijnheer Knablein’s kamertje, waar
vroeg de
Bewerkt door AMO.
lijdelijks, iets
vaan gemeen
zou nemen «wegens den staat zijner gezond
heid*; en ditbeteekent in Rusland doorgaans
de ongenade van den Czaar of liever van de
dan weer bovendrijvende hofkliek.
.an-
ien
tr
alie
zijn
.eid
oet
nze
of
ur-
lan
teres Minona’s boudoir verliet, keerde zij zich nog
even naar den slapenden baron en zei: .Aangename
nacht, heer baron.*
TWAALFDE HOOFDSTUK.
De
hou-
?nde
van
ling
te 4
lard
van
kip-
boe-
ordt
ior-
Jiy-
>als
mze
wij
en
dat
eid
en
be
ot
ier
“O
dt
en
i w
el
S
r.
n
,d
if
d
r
e
jt
Laten wij nu den baron rustig uitslapen en ver
plaatsen wij ons naar de woning van Mooi-Eefje.
Het meisje zit op haar gewone plaats aan het ven
ster, maar zjj heeft haar gewone werk nog niet ter hand
genomen. Zij heeft een courant voor zich en leest daar
in; van tijd tot tijd richt zij haar blikken naar de
straat om naar de voorbijgangers te zien.
In de aangrenzende kamer is de jonge Karei Nis
ser bezig zich te kleeden, als zijn moeder binnen
treedt.
«Wel,* zegt ze, .trek je nu je Zondagsche kleeren
aan? Wat ben je van plan?«
.Moeder,* antwoordde de jonkman met komischen
ernst, .bereid je voor op groote dingen. Ik ga van
daag aanzoek doen bij een rijke erfdochter.*
»Ja, welzeker, je bent er juist de man voor, om met
een rijk meisje te trouwen.*
.Zij bemint me,* zei Karei weer, zich houdende als
of hij met ingenomenheid in den spiegel zichzelven be
keek. «Hm! zjj heeft een goeden smaak! Ik ben een
knappe jongen, dat moet erkend worden.*
«Je bent een gek,* barstte juffrouw Nisser uit. .Hoe
kom je aan zoo’n inbeelding!*
.Wel, de menschen zeggen, dat ik veel op mijn moe
der gelijk, en vroeger is mij dikwijls verteld, dat u
een mooi meisje was. Dat zeggen de menschen, natuur
lijk kan ik daar zelf niet over oordeelen, want toen u
een jong meisje was, had ik niet de eer u te kennen.*
.Loop naar de maan met die gekkenpraat,* riep de
Naar wij vernemen zal bij de uitgevers Schil-
lemans Van Belkum te Zutphen een Scheurkalen
der verschijnen, ten voordeele van het Sanatorium
,,Oranje-Nassau’s-Oord”, de schoone stichting van H.
M. de Koningin-Moeder.
Wij bevelen dezen Scheurkalender, op een fraai, in
kleuren gedrukt, Schild, met eene afbeelding van het
Sanatorium op den achtergrond, en ontworpen door
Mej. A. Sipkema, gaarne bij onze lezers aan. Voor
het geringe bedrag van f 1,50, waarvoor de Scheur
kalender door alle Boekhandelaren geleverd kan wor
den, heeft men zelf een geheel jaar gemak en genot en
werkt men tevens mede tot de bereiking van het goede
doel door bewerker en uitgevers beoogd.
18).
Zij haalde een geschrift te voorschijn, dat Minona
dadelijk herkende als het testament van den graaf.
Haar oogen schitterden triomfeerend.
.Geef hier, dat stuk is voor mij van groote waarde.*
Zij liep haastig naar den haard en wierp het geschrift
in het vuur.
.Wat? Mevrouw? is het voor u van zoo groo
te waarde, dat u het verbrandt?*
»Ja, het is voor mij millioenen waard, zoodra het niet
meer bestaat.*
Minona was bij den haard gaan zitten en zag met
genoegen hoe het papier in de vlammen tot asch ver
teerde.
.Goddank,* riep zij uit, toen de laatste vonk in het
papier gedoofd was. »En nu spoedig onze koffers ge
pakt, wij reizen weg!*
.Reizen?»
«Ja, op staanden voet.*
.Waarheen?»
.Naar Windeck. Ik hoop dat er van avond nog een
trein gaat. Is dat niet het geval, dan brengen wij den
nacht in een hotel door. Laat door den portier dade
lijk een rijtuig bestellen.*
Toen de kamenier een half uur later met haar mees
hij zijn oor tegen het sleutelgat legde.
.Wil mijnheer de baron plaats nemen?*
schrijver.
«Ik kom thans niet als baron; ik ben op het oogen-
blik uw oude bekende, mijnheer Vogel; begrepen?*
.Ga zitten, mijnheer Vogel!* sprak de schrijver. »Ik
heb echter liever met den baron te doen als met mijn
heer Vogel.*
.Dat begrijp ik zeer goed: de baron drukte u giste
ren vijfduizend gulden in de hand.*
Vijfduizend gulden! De luisteraar aan de deur hoor
de die woorden met verbazing aan. Wat voor een
zaak zou dat geweest zijn, waarbij mijnheer Knablein
zoo’n groote som gelds verdiend had?
.Ên dan. voer de schrijver beschroomd en bijna
stotterend voort, »u weet de zaken, die wij sa
men gedaan hebben voor geen geld zou ik weer
zoo iets
.Heb daar geen zorg voor,* viel mijnheer Vogel in.
»Ik kom nu niet voor zoo’n zaak. Gisteren heb ik u
reeds gezegd, dat die soort van zaken afgelcopen zijn.
Doe met uw geld wat u wilt, en leef zoo gelukkig,
als maar mogelijk is, ik zal u niet hinderen! Maar ge
kunt mij een dienst bewijzen, waarvoor ik u rijk zal
beloonen.*
.Welken dienst verlangt u van mij, baron?*
Mijnheer Vogel scheen niet op te merken, dat hij
tegen zijn uitdrukkelijken wensch als «baron* werd
aangesproken, en antwoordde: »Ja, laat ik u dat eens
vertellen! Maar vooraf een goede raad, mijnheer Knab
lein! Bemoei u nooit met de vrouwen!*
ADVERTENTIëN 4 cent per regel. Bij abonnement van 500
regels 3 cent en van 1000 regels 27, cent. Groote letters naar
plaatsruimte.
«Is het wensch of werkelijkheid vraagt
men bij het lezen van een bericht uit St. Pe
tersburg aan den Parijschen »Matin«. Volgens
dit bericht aan ’t bekende dagblad zou de
nieuwe Russische minister van Binnenlandsehe
zaken aan den Czaar een voorstel hebben
gedaan als volgt:
Prins Mirski wenscht het Russische rijk
verdeeld te zien in zestien districten, het Eu-
ropeesch Rusland in tien, het Siberische in
zes. Van deze districten zal elk een verte
genwoordiger kiezen. Deze zestien vertegen
woordigers vormen samen een college, hetwelk
het recht heeft, wenschen kenbaar te maken,
terwijl de Semstvo’s of gemeenteraden van elk
district eveneens het recht hebben een ver
tegenwoordiger te zenden naar dezen Raad
van Zestien.
Men beschouwd deze gewichtige hervormin
gen als de grondslag voor een, wellicht nog
ver in de toekomst liggenden constitutionee-
len regeeringsvorm.
Wij weten niet, of dit bericht geheel of ge
deeltelijk waar is. Doch wel kon men be
merken, dat er sedert het optreden van prins
Mirski als opvolger van den vermoorden mi
nister van Binnenlandsehe Zaken Von Plewhe
groote verwachtingen en een hoopvolle stem
ming op hervorming in het rijk van «Alleen-
heerscher aller Russen* waren opgewekt.
Is ’t bericht misschien uit die verwachtin
gen ontstaan? We weten ’t niet. Wel wordt
echter gemeld, dat een der meest geziene
rechtsgeleerden te St. Petersburg het in ’t
aldaar verschijnend blad «De Jurist* als ge
heel overeenkomende met de werkelijkheid
beschouwt; hij noemt de voorstellen van den
minister aan den Czaar »de eerste lentebo
den* voor Rusland’s binnenlandsehe poli
tiek.
Van prins Mirski wist men, dat hij als gou
verneur van een der districten uitnemend
voldaan had.
Ook wekten zijne woorden, dadelijk na zijn
optreden als minister, hoopvolle verwachtin
gen, zoowel voor ’t eigenlijke Russische volk
als voor de onderdrukte volken, de Finnen,
de Polen en de Joden.
Doch ook kregen we voor een paar weken
’t bericht, dat prins Mirski voor een poos rust
We zullen dus afwachten wat er van dit
Matin «-bericht waar is.
Wel durven we echter beweren, dat men niet
smalend op zoo’n kleine verandering moet
neerzien.
Men kan nu eenmaal ’t groote Russische
rijk niet vergelijken met Nederland, of Enge
land. Parlementaire toestanden als hier be
staan, zijn in Rusland nog niet mogelijk.
Laten we om dit aan te toonen, eens even
de Russische toestanden een weinig in oogen-
schouw nemen.
Stellen we op den voorgrond, dat er een
ontwikkeld Rusland is en een Rusland, dat
eeuwen bij West-Europaten achter is. Om het
zoo eens uit te drukken, vindt men in Rus
land de 20ste eeuw en ongeveer de 14e eeuw
bijeen. Er is beschaving, ontwikkeling, ge
leerdheid, kunst te vinden, die even hoog staat
als in West-Europa. Als militaire macht is
Rusland groot. Er zijn Universiteiten en vele
naar kennis dorstende Russen bezoeken ook
nog in ’t buitenland de hoogescholen. Verder
zijn de Polen vrij ontwikkeld en vormen de
Finnen een paar millioen hoogbeschaafde
menschen.
Maar - de groote, de overgroote massa
wordt gevormd door de Russische boeren,
door de moejiks, die heel wat in beschaving
ten achter zijn. Men bedenke dat eerst onder
Alexander II, den grootvader van den tegen-
woordigen Czaar, de slavernij is afgeschaft;
en dit is nog geen halve eeuw geleden.
We zeiden daarom zooeven, dat dit volk zoo
ongeveer in de 14e eeuw thuis behoort.
Nu moge men over regeeringen denken
zooals men wil, men moge democratisch of
aristocratisch zijn aangelegd, men zij een voor
stander van de absolute monarchie of van een
constitutioneele, van volksalmacht of niet, men
zij ultra-republikeinsch of niet; een ieder kan
wel begrijpen, dat een menschenmassa, zoo
geweldig als de Russische, niet in minder dan
’n halve eeuw uit de 13e of 14eeeuw in de 20ste
terecht komt en er zich op haar plaats ge
voelt.
Men scherme ook niet met het voorbeeld
door Japan gegeven. Dit land van de Rij-
vrouw uit. «Zeg liever, hoe laat kom je eten?*
De jonkman gaf op deze vraag geen antwoord, hij
had op straat een persoon bemerkt, die zijn aandacht
geheel in beslag nam.
Geen twijfel, dat was de man, die hij vroeger in ge
zelschap met mijnheer Knablein had gezien. Hij stak
de straat over en kwam recht op de woning van Knab
lein af.
«Wat zou hij in ons huis komen doen?* mompelde
de jonkman, en met verbazing zag juffrouw Nisser,
dat haar zoon de laarzen uittrok en achter de deur
ging staan, die hij op een kier gezet had om goed te
kunnen luisteren.
«Wat doet ge nu weer?* vroeg zijn moeder.
«Niets, moeder. Wees slechts een oogenblik heel stil.
Daar komt hij al.«
«Wie dan?*
«Een verdachte kerel, die zaken heeft met den schrij
ver, die boven woont.*
«Maar wat gaat je dat aan?*
«Meer dan u weet. Ik bid u, moeder, ga eenige
oogenblikken bij Eefje in de andere kamer. Zoo straks
zal ik u alles vertellen.*
De oude dame mompelde eenige onverstaanbare
woorden en ging in de andere kamer bij Eefje.
De luisteraar achter de deur hoorde hoe de voetstap
pen op de trap klonken en eindelek stil hielden bij
de kamerdeur van mijnheer Knablein, toen hoorde hij
een zacht aankloppen.
Karei Nisser verliet nu de kamer, en sloop zacht
een paar treden de trap op. Hij hoorde, dat de deur van
den schrijver geopend en onmiddellijk daarna weer op
slot gedraaid werd. Blijkbaar werd uit voorzichtigheid
de deur weer gesloten, zoodra de bezoeker was bin
nengetreden.
’t Russische is te ontdekken, kan veel gezegd
worden. Men zal ze gemakkelijk aan ’t stelsel
der Russische alleenheerschappij kunnen wijten;
maar omgekeerd ook kunnen wijzen op bederf
in de meest democratische republieken, ook in
de echt constitutioneele monarchiën. Dat
echter in een absolute monarchie als de Russi
sche bederf moet heerschen, is slecht tegen
te spreken.
We willen dit echter zeggen: Als zij gelijk
hebben, die beweren dat de moejik alleen heel
langzaam aan kan gemoderniseerd worden,
dan zou eene verandering als de Russische
minister van Binnenlandsehe Zaken thans,
volgens de «Matin* voorbereid, toegejuicht
kunnen worden. We nemen echter nog niet
zoo grif aan, dat het blad goed is ingelicht.
Dat bijv. Siberië zes vertrouwensmannen zou
moeten kiezen tegen Europeesch Rusland tien,
lijkt ons reeds een scheeve verhouding; daar
voor wonen er in Siberie te weinig menschen,
al is dit land ook buitengewoon uitgebreid.
Wij redeneerden dan ook alleen over dit
«Matin«-bericht, om eens even de Russische
verhoudingen te bezien.
zende Zon heeft zich in ongelooflijk korten
tijd Europeesch gemoderniseerd.
Dit is waar. Maar - Japan was geen on
beschaafd land, toen ’t begon zich de Euro-
peesche beschaving, vooral op militair gebied,
aan te schaffen. Ook vóór dien tijd was Ja
pan, evenals China, een sedert eeuwen be
schaafd land; doch alleen op een andere wijze
dan wij, Europeanen 't zijn. Ook is ’t Japan-
sche volk geheel verschillend in karakter van
het Russische volk.
Er zijn schrijvers, die Rusland in eens in
een constitutioneele monarchie veranderd
willen hebben, waarin het volk zeer veel te
zeggen zou hebben. Er zijn ook schrijvers,
die ’t Czarendom vernietigd willen hebben.
Doch er zijn er ook, die beweren, dat eerst heel
langzaam aan het Russische volk gemoderni
seerd kan worden.
Er zijn er, die het Czarendom of Czarisme
een weldaad noemen voor Rusland als rijk;
deze laatsten beweren, dat de moejik, nog
kind in beschaving, een «Vadertje* behoeft,
dat hem regeert; zij zeggen, dat het Russische
volk zóó van karakter is, dat ’t een alleenheer -
scher over zich behoeft; zij zeggen ook, dat
het ontzettend groote Russische rijk zonder
een Czaar aan ’t hoofd uit elkaar zou spatten
en een jammer volle periode zou tegemoet
gaan.
Het hangt natuurlijk grootendeels van de
godsdienstige, politieke en sociale richting van
den beoordeelaar af, hoe hij over Rusland
denkt en hoe hij ’t veranderd wil hebben.
Laten we hier tusschen haakjes zeggen, dat
de verdrukking der in ’t Russische rijk wonende
niet-Russische volken, ongeveer algemeen wordt
afgekeurd, al moge de een zijn afkeuring of
afschuw daarover wat vuriger, heftiger, harts
tochtelijker uitspreken dan de ander.
Maar de eigenlijke moejik is niet dadelijk
te moderniseeren. Toen hij uit de slavernij
verlost werd, moest de Russische regeering
die hem bevrijdde, zelf nog zorgen, dat hij in
zijn vrijheid niet nóg ongelukkiger werd dan
hij in zijn slaventoestand was.
De vergelijking gaat wat te ver, anders
zouden we haast beweren, dat de Rus iets
onderdanigs met den Ja-
heeft. Ook de Javaan schikt
zich als van zelf, als van nature onder een
gezag.
Over de corruptie, die in een bestuur als
Dit blad verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
ABONNEMENTSPRIJS voor Sneek f 0,40 per 3 maanden,
franco per post f0,50.
Abonnementen worden te allen tijde aangenomen.
er-
I
3
3
t
las-
iene
IURANT.
Ir 1
x’
